رم گیمینگ (RAM) یا حافظه موقت که مخفف Random Access Memory است، به معنی حافظه دسترسی تصادفی است. یک حافظه بسیار پر سرعت است که امکان انتقال و آدرس دهی بسیار سریع برای پردازنده‌های کامپیوتر را فراهم می‌آورد. در واقع وظیفه این قطعه این است که داده‌هایی که کامپیوتر اکنون مشغول پردازش آن‌هاست را نگهداری کند.
حافظه بالاتر به پردازنده اجازه می‌دهند فرآیند محاسبات را سریع‌تر انجام دهد در نتیجه بالا بردن رم، به طور کلی سرعت کامپیوتر گیمینگ شما را نیز افزایش خواهد داد. فاکتورهای متعددی برای انتخاب یک رم گیمینگ مناسب وجود دارند که توجه به آن‌ها می‌تواند خرید بهتری را برایتان رقم بزند. در ادامه به بررسی این المان‌ها می‌پردازیم.
حافظه رم چطور کار می‌کند؟
همان طور که پیش‌تر بیان کردیم، در واقع وظیفه رم، نگهداری از داده‌هایی است که کامپیوتر مشغول پردازش آن‌هاست. معمولا پردازنده‌ها دارای سرعت پردازش بالایی هستند. در صورتی که حافظه‌های جانبی، سرعت ذخیره کمتری دارند و کند هستند. بنابراین رم در بین این دو ماژول (حافظه جانبی و پردازنده) قرار گرفته و تعامل ایجاد می‌کند.
رم، برخلاف حافظه‌های HDD یا SSD در کامپیوتر، به صورت مداوم بازنویسی و حذف می‌شود. زیرا هدف آن این است که به پردازنده اجازه دهد با سرعت بالا به داده‌های مورد نیاز دست پیدا کند. این اطلاعات موقتی بوده و نیازی به ذخیره دائمی ندارند. سرعت رم بالا است اما کارکرد آن وابسته به تغذیه است. یعنی اگر جریان برق قطع شود، اطلاعات درون رم حذف یا به اصطلاح ریست (Reset) می‌شوند.
در واقع رم به مثابه‌ی چرک‌نویس پردازنده است. اگر تصور کنیم وظیفه‌ی پردازنده محاسبه‌ی جمع دو عدد باشد. این جمع برروی حافظه‌ی موقت رم صورت می‌گیرد. سپس از طریق پردازنده جواب نهایی به صورت خروجی ارسال می‌شود و محاسبات صورت گرفته برای رسیدن به جواب حمع دو عدد از روی رم پاک می‌شود.
یک برگه‌ی سفید را تصور کنید که به صورت مداوم روی آن محاسبات نوشته و سپس پاک می‌شوند. به مرور و با پاک شدن محاسبات قبلی، نوشتن داده‌های جدید دشوارتر می‌شود. رم هم دقیقا همین عمل می‌کند. استفاده در گذر زمان می‌توان نوشتن داده‌های جدید را روی این حافظه‌ها دچار دشواری یا کندی نماید.
نسل رم
حافظه‌های موقت کامپیوتر و لپ‌تاپ در انواع مختلفی ارائه می‌شوند که با استاندارد DDR (کوتاه شده عبارت Double Data Rate) از یکدیگر قابل تشخیص هستند. حافظه‌های رم در حال حاضر تا نسل چهارم یا DDR5 معرفی شده‌اند. هر نسل DDR در مقایسه با نسل قبلی سرعت بیشتری دارد، برق کمتری مصرف می‌کند و زمان تاخیر کمتری دارد.
در واقع هرچه تعداد چرخه‌های قابل انجام در ثانیه توسط رم بیشتر شود، به طبع میزان ذخیره سازی و خواندن داده‌ها نیز بالاتر می‌رود. در نتیجه تجربه روان‌تری را برای کاربران ممکن می‌سازد. معمولاً بین چرخه رم و استاندارد DDR همبستگی مستقیمی وجود. این موضوع را می‌توان هنگام مقایسه DDR3 ،DDR4 و به تازگی DDR5 به راحتی مشاهده کرد.
در مادربردهای کامپیوتر و لپ‌تاپ به علت تفاوت در تعداد پین‌ها و شیارها، تنها یک نوع از این استاندارد پشتیبانی می‌شود. مثلا مادربردهای مدل ۲۰۱۴ به بعد تنها با DDR4 سازگارند و از نسل قدیمی‌تر پشتیبانی نمی‌کنند. پس بایستی هنگام خرید رم از پشتیبانی برد خود اطمینان حاصل کنید.
در حال حاصر DDR4 به عنوان استاندارد رایج و مقرون به صرفه شناخته می‌شود و اکثر کامئیوترهای روز از این استاندارد استفاده می‌کنند. با این حال DDR5 جدیدترین استاندارد از فناوری DDR SDRAM محسوب می‌گردد که بالاترین سرعت ممکن را با حداقل مصرف نویز و انرژی فراهم می‌آورد. هرچند قیمت این محصول و بردهای سازگار با آن به شدت بالاست.
برای بازی کردن به رم DDR4 نیاز داریم؟
در حال حاضر برد و پردازنده‌های محدودی از رم‌های جدید DDR5 پشتیبانی می‌کنند. با این حال این روند به مرور بهبود خواهد یافت. پردازنده‌های اینتلی (Intel) نسل دوازدهم با نام رمز Alder Lake از DDR5 پشتیبانی می‌کنند. علاوه بر این، انتظار می‌رود پردازنده‌هاس سرور سرور Xeon نسل بعدی اینتل با نام Sapphire Rapids نیز از این نکنولوژی پشتیبانی کنند.
به طبع همراه با پردازنده‌های نسل دوازهمی اینتل، مادربردهای سری ۶۰۰ اینتلی را می طلبند. در نتیجه می‌توان گفت تنها بردهای اینتلی با چیپست‌های Z690 و B660 و H610 از رم‌های DDR5 پشتیبانی می‌کنند. قاعدتا این دسته از محصولات با توجه به بهره‌مندی از تکنولوژی جدیدتر، قیمت بالاتری نیز دارند.
در سوی دیگر ای‌ام‌دی (AMD) تا لحظه‌ی انتشار این مقاله هنوز پردازنده‌هایی را عرضه نکرده است که از DDR5 پشتیبانی کنند. اما انتظار می‌رود که پشتیبانی از DDR5 را در معماری نسل بعدی Zen 4 این کمپانی که در سال ۲۰۲۲ میلادی عرضه خواهد شد، تعبیه شود.
با استناد به توضیحات بالا، خرید رم‌های نسل جدید DDR5 از نظر اقتصادی و در دسترس پذیری انتخاب هوشمندانه‌ای به نظر نمی‌رسد. علاوه بر این عملکرد این دسته از محصولات چندان تاثیر قابل توجهی در بازی‌های حال حاضر نخواهند داشت.
به چه میزان حافظه رم برای گیمینگ نیاز داریم؟
رم کامپیوتر در ماژول‌هایی با ظرفیت ۲ تا ۳۲ گیگابایت و در مواردی خاص بیشتر در دسترس هستند. به طبع هرچه ظرفیت رم بیشتر باشد، پردازنده می‌تواند عملیات و محاسبات بیشتری را در لحظه انجام دهد. البته این مثال نباید این تصور اشتباه که هرچه حجم رم بیشتر باشد، بهتر است را به وجود آورد. در واقع رم کامپیوتر بایستی در تعادل کاملی با پردازنده و با پشتیبانی برد اصلی تهیه شود.
به صورت کلی نمی‌توان برای همه‌ی کاربران یک حجم ثابت را توصیه کرد. در خرید رم کامپیوتر شما بایستی علاوه بر پشتیبانی و سازگاری سایر قطعات از نیاز خود نیز آگاه باشید. استاندارد امروزی و آنچه که ما از آن به عنوان Golden Area یاد می‌کنیم، حجم ۸ الی ۱۶ گیگابایت است. توصیه‌ی ما به گیمرها تهیه‌ی ۱۶ گیگابایت رم است.
پیکربندی رم
اگر پیش ازین مادربرد خود را بررسی کرده باشید متوجه اسلات‌های رم شده‌اید. در غالب مادربردهای جدید، بین دو تا چند اسلات با رنگ‌هایی خاص مشخص شده‌اند. این اسلات‌ها به معنی پشتیبانی مادربرد شما از قابلیت تعبیه رم دو یا چند کاناله است. شما می‌توانید ازین اسلات‌های رم به صورت تک، دو کاناله و یا چهار کاناله استفاده کنید.
شاید تصور شود که تهیه‌ی یک ماژول ۱۶ گیگابایتی، ساده‌تر از خرید دو ماژول ۸ گیگابایتی باشد؛ با این حال استفاده از پیکربندی دو کاناله به واسطه‌ی افزایش میزان انتقال اطلاعات و مسیرهای مسی بین حافظه رم و کنترل کننده رم، پهنای باند را بالا می‌برد. همچنین استفاده از این نوع پیکربندی در آینده امکان تعویض ماژول خراب را تسهیل می‌بخشد.
رم با چه سرعت و فرکانسی مناسب گیمینگ است؟
فرکانس رم (برحسب مگاهرتز) که غالب مردم به اشتباه آن را به جای سرعت رم نیز معرفی می‌کنند، در واقع تنها بخشی از معادله سرعت رم می‌باشد. خواندن و نوشتن هر داده در یک چرخه انجام می‌شود. و هر رم با تعداد چرخه در ثانیه‌ای که می‌تواند انجام دهد اندازه گیری می‌شود. برای مثال اگر رمی دارای ۳۲۰۰ مگاهرتز باشد، احتمالا قادر به انجام ۳.۲ میلیارد چرخه در ثانیه خواهد بود. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر می‌توانید «به رم با چه سرعتی نیاز دارم؟» را مطالعه کنید.
هرچه تعداد چرخه‌های قابل انجام در ثانیه توسط رم بیشتر شود، به طبع میزان ذخیره سازی و خواندن داده‌ها نیز بالاتر می‌رود. در نتیجه تجربه روان‌تری را برای کاربران ممکن می‌سازد. معمولاً بین چرخه رم و استاندارد DDR همبستگی مستقیمی وجود. این موضوع را می‌توان هنگام مقایسه DDR3 ،DDR4 و به تازگی DDR5 به راحتی مشاهده کرد.
با این حال همواره تهیه‌ی رم با فرکانس بالاتر، لزوما به منزله‌ی کارکرد بهتر کامپیوتر نیست. امروزه رم‌هایی با فرکانس بسیار بالای ۴۰۰۰ مگاهرتز نیز در بازار در دسترس هستند. با این حال هزینه کردن بابت این ماژول‌های گران قیمت در صورتی که تنها با هدف گیمینگ اقدام به خرید می‌کنید، توصیه نمی‌شود.
به طور معمول، حافظه‌های رم در سرعت پایین‌تری نسبت به فرکانس اسمی روی بسته‌بندی کار می‌کنند. علت این امر آن است که عدد ذکر شده روی بسته‌بندی در واقع اشاره به فرکانس پروفایل XMP/DOCP رم دارد. در نتیجه ذکر آن روی بسته‌بندی محصول نوعی کلک تجاری محسوب می‌شود. اما در عمل رم در سرعت بسیار پایین‌تری فعالیت می‌کند. رسیدن به فرکانس روی بسته بندی تنها به صورت دستی و با فعال کردن پروفایل XMP/DOCP در بایوس مادربرد ممکن است.
به طور پیش فرض، حداکثر سرعت کلاک برای رم‌های معمول DDR4 برابر با ۲۴۰۰ مگاهرتز است. مشاهده رم‌ها با سرعت‌های بالاتر از این، به این معنی است که ماژول توسط سازنده به سرعت اورکلاک (عبارت غلط اما رایج) یا به صورت دقیق‌تر در فرکانس کاری بالاتری فعال شده است. با در نظر گرفتن این موضوع، توصیه می‌شود رم‌ها با فرکانس در بازه‌ی ۳۲۰۰ تا ماکسیمم ۳۶۰۰ مگاهرتز برای پردازنده‌های نسل جدید را تهیه کنید. و در صورت نیاز اقدام به فعال سازی رم در فرکانس واقعی خود نمایید.
از چه برندی رم بخریم؟
خوشبختانه برای خرید رم برندهای گوناگون و باکیفیتی در بازار ایران در دسترس هستند. در راهنمای خرید رم توصیه می‌کنیم برای اطمینان از کیفیت و سرعت ماژول رم، سازگاری کامل با مادربرد و بهره بردن از گارانتی معتبر، از برندهای شناخته شده خرید کنید.
از جمله برندهای باکیفیت در بازار ایران می‌توان به محصولات اقتصادی‌تر گیگابایت (Gigabyte)، ای دیتا (ADATA) و کینگستون (Kingston) و یا محصولات رده گیمینگ و بسیار باکیفیتی نظیر تیم گروپ (Team Group)، گیل (Geil)، جی اسکیل (G.Skill)، ایکس‌پی‌جی (XPG) و کورسیر (Corsair) اشاره کرد.
نتیجه گیری
در این مقاله به صورت مفصل به بررسی المان‌های حائز اهمیت در خرید رم کامپیوتر برای گیمینگ پرداختیم. برای دریافت بهترین خروجی گیمینگ نیازی به تهیه مدل‌ها گران قیمت با فرکانس و ظرفیت بالا ندارید. تنها کافیست با خرید هوشمندانه، مناسب‌ترین گزینه اقتصادی را متناسب با برد و پردازنده‌ی خود تهیه کنید.
به منظور تجربه‌ی باکیفیت از گیمینگ توصیه می‌شود رم با فرکانس بالای ۳۰۰۰ مگاهرتز تهیه شود.
استفاده از پیکربندی دو کاناله به واسطه‌ی افزایش میزان انتقال اطلاعات و مسیرهای مسی بین حافظه رم و کنترل کننده رم، پهنای باند را بالا برده و همچنین استفاده از این نوع پیکربندی در آینده امکان تعویض ماژول آسیب دیده را تسهیل می‌بخشد. بنابراین پیکربندی دو کاناله برای گیمینگ توصیه می‌شود.
استاندارد امروزی و آنچه که ما از آن به عنوان Golden Area یاد می‌کنیم، حجم ۸ الی ۱۶ گیگابایت است. توصیه‌ی ما به گیمرها تهیه‌ی ۱۶ گیگابایت رم است.
هرآنچه که باید پیش از خرید بدانید:
- هرآنچه که باید پیش از خرید پردازنده مرکزی (CPU) گیمینگ بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید کارت گرافیک (GPU) گیمینگ بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید لپ تاپ گیمینگ بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید مادربرد گیمینگ بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید هارد اکسترنال بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید گوشی گیمینگ بدانید
- هرآنچه که باید پیش از خرید مانیتور گیمینگ بدانید
خیلی خوب توضیح دادین . ممنون از شما
اگر ما یک بجای خرید کیت های دوتایی رم
دود عدد رم تک و یکسان رو بخریم بصورت دو کاناله کار میکنه؟ یا که نه دوکاناله بودن فقط تو رم هایی که بصورت کیتی فروش میرن فعاله؟
چون یک مدل دیدم که قیمت رم تک ارزون تر از پک دوتاییش در میاد
سلام دوستان بنده یه سیستم گیمینگ برای گیمای معمولی به بالا بستم و در مورد رمش که ۱۶ گیگه (ddr3) باید بگم که اول ۴ تا اسلات ۴ گیگی رم داشت یعنی ۱۶ گیگ رم در مجموع ولی گاهی بلو اسکرین میدادو رما مچ نبودن بردمش همونجایی که بسته بودم سیستمو برداشت توی ۳ تا از اسلات های مادربرد دوتا رم ۴ گیگ و یه ۸ گیگ انداخت که میشه ۱۶ گیگ و یک اسلات هنوز خالیه و اونوقت جالب اینجاست که اون دو رم ۴ گیگ ddr3 معمولی هستن ولی اون تک رم ۸ گیگ ddr3L هست میخواستم بدونم مشکلی در پردازش و گیمو بصورت کلی مشکلی برای پیسی به وجود نمیاد؟
ببخشید یه سوال
قوی ترین رم معرفی شده چند گیگه؟
واقعا مقاله های راهنمایی خرید شما اطلاعاتشون کامله و برای کسانی مثل من که دنبال خرید سیستم هستن کارسازه ، خسته نباشید!
ممنون بابت مقاله‌ی مفید. ازوناست که سیو میکنی و بعد که میخوای رم بخری بهش رجوع میکنی
منی که یه رم ۸ ddr3 دارم?