چطور با مایکروترنسکشن و پول‌های داخل بازی می‌توان پولشویی کرد؟

وقتی صحبت از پولشویی باشد، ساده‌ترین تصاویری که در ذهن نقش می‌بندد سالن‌های زیبایی، شرکت‌های کاغذی و حساب‌های بانکی برون‌مرزی هستند. اما با ظهور تکنولوژی‌هایی مانند ارزهای مجازی، متدهای جدیدی هم برای تبدیل پول‌های کثیف به درآمدهای مشمول مالیات یافت می‌شود. اما بدیهی‌ترین متدها لزوماً بهترین متدها نیستند. با افزایش محبوبیت بیت‌کوین و ارزهای مجازی مشابه، قانون‌گذاران، پلیس و دفاتر دادستانی منابع بیشتری را صرف مقابله با ترفندهای پولشویی می‌کنند. در پاسخ به این مسئله، مجرمان سازمان‌یافته در حال روی آوردن به راهکارهایی مبتکرانه‌تر هستند؛ شاید مبتکرانه‌ترین آن‌ها، پولشویی از طریق بازی‌های MMO باشد.

طی چند سال اخیر شایعاتی شنیده شده مبنی بر اینکه بازی EVE Online یکی از پلتفرم‌های هدف مجرمان برای پولشویی بوده است. در ابتدا شاید این مسئله چیزی بیشتر از یک تئوری توطئه پیش پا افتاده به نظر نرسد؛ چیزی شبیه به یکی از آن داستان‌های تخیلی که درباره ایلومیناتی می‌شنویم. بخش اعظمی از بازیکنان EVE هم‌اکنون متقاعد شده‌اند که مبادله پول واقعی در بازی -یعنی فروش پول رایج داخل بازی (یا ISK) در ازای پول جهان واقعی- مشکلی بزرگ است. اما برخی دیگر گام را فراتر گذشته و مدعی می‌شوند که مجرمان مختلف -از مجرمانی که به تنهایی کار می‌کنند گرفته تا سندیکاهای بزهکار روسی- به خرید و فروش ISK به عنوان راهی برای پولشویی می‌پردازند. در نگاه نخست یاوه به نظر می‌رسد، اما بیایید مسئله را دقیق‌تر بررسی کنیم. اگر چنین چیزی حقیقت داشته باشد، چطور انجام می‌شود و ابعاد آن چقدر است؟

وب‌سایت PC Gamer برای بررسی ابعاد این قضیه به صحبت با جین-لوپ ریچت پرداخته، یک متخصص امنیت سایبری در کمپانی Orange که از غول‌های ارتباطاتی فرانسه به حساب می‌آید. به عنوان یک متخصص امنیت سایبری، ریچت در سمت مشاور با یوروپل همکاری داشته و فعالیت به عنوان محقق و سخنران در زمینه استراتژی‌های امنیت سایبری در دانشگاه تجاری ESSEC فرانسه هم در کارنامه او به چشم می‌خورد. در سال ۲۰۱۳، ریچت با انتشار مقاله‌ای درباره متدهای نوین پولشویی سر و صدا کرد و یکی از این روش‌ها، بر بازی‎هایی مانند World of Warcraft مبتنی بود.

تا به امروز، مقالات اندکی منتشر شده که در آن‌ها پولشویی و فروش پول داخل بازی با یکدیگر مرتبط دانسته شوند و جزییات این مقالات هم کمتر از آن است که نتیجه‌گیری قابل‎ توجهی در پی داشته باشد. به عقیده ریچت، این متد منحصر به فردتر از آن است که تحقیقاتی گسترده روی آن انجام گیرد؛ خصوصاً با درنظرگیری این موضوع که ارقام پولشویی شده احتمالاً آنقدرها کلان نیستند. «راه‌های بسیار ساده‌تری برای پولشویی وجود دارد. این [متد]، نوین و به شکل ضد و نقیضی امن است؛ زیرا مسئولین زیادی وجود نیستند که این موارد را بررسی کنند.» ریچت ادامه می‌دهد: «اکثر آن‌ها مجرمان خرده‌پا هستند – شاید در قالب یک صنعت ارقام زیادی پولشویی شود، اما عملیات‌ها کوچک هستند.»

اگر این افراد واقعا وجود دارند، که هستند و تا چه حد از اقتصادهای درون بازی برای پنهان کردن سرمنشا پول‌های کثیف خود استفاده می‎کنند؟ علاوه‎ بر این، نظر ریچت درباره این فرضیه چیست که که آیا یک توسعه‌دهنده بازی می‌تواند با استفاده از خریدهای درون‌برنامه‌ای به پولشویی بپردازد؟

بازی‌های MMO نظیر World of Warcraft به صورت تاریخی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند تا پدیده فروش طلا، که امروزه به مسئله‌ای فراگیر تبدیل شده را شامل شوند. هنگام مواجهه با نیاز به «گرایند» بیش از حد برای لول‌آپ شدن کاراکترها یا کسب طلا، بازیکنانی که وقت کم اما پول زیادی دارند، طلا یا پول داخل بازی را از «فارمرها» خریداری می‌کنند؛ افرادی که معمولاً در چین یا آمریکای جنوبی سکونت و معمولاً نیاز شدیدی به پول دارند. توسعه‌دهندگانی مانند بلیزارد در تلاش بوده‌اند که با پایش سخت‌گیرانه مبادلات داخل بازی و سیستم‌های جدید -مانند توکن‎های WoW که به بازیکنان اجازه می‌دهد طلا را مستقیم از خود بلیزارد بخرند- با این فعالیت‌ها مقابله کنند.

اما آنطور که تحقیقات ریچت نشان می‎دهد، گذشته از مبادلات معمول طلا، این پتانسیل هم برای مجرمین وجود دارد که به پولشویی بپردازند. «این رفتاری رایج نیست». ریچت ادامه می‎دهد: «اما نکته جالبی که درباره این روش پولشویی متوجه‎ شدم اینست که از رادارها بیرون می‎مانند، زیرا امروزه همه در حال صحبت درباره پولشویی بیت‎کوین هستند. بعضی جاها هست که مقامات دولتی مانند یوروپل یا اینترپل به احتمال فراوان‎تر آن‎ها را پایش می‎کنند. اما در زمینه بازی‎های آنلاین، هیچ قانون ضد پولشویی یا الگوریتمی که بتواند رفتارهای نامعمول را شناسایی و از آن‎ها جلوگیری کند وجود ندارد [البته فارغ از تلاش‎های خود توسعه‎دهندگان].»

تنها مشکل اینست که هیچ راهی برای دانستن میزان محبوبیت این روش پولشویی وجود ندارد. روش مورد استفاده در تحقیقات ریچت، بر جستجو در فروم‌های محبوب هکرها و «کلاه‎مشکی‎ها» برای کلمات کلیدی مشخص مبتنی بوده است. یافته‌های او نشان می‌دهد که هکرها، بنا بر شهادت بی‌نام و نشان خودشان، با این روش پولشویی کرده‌اند؛ اما ریچت قادر به مقدارسنجی این رفتار نبوده است.

در بنیادین‌ترین سطح، پولشویی دیجیتالی کارکردی دقیقاً مشابه به پولشویی آنالوگ دارد. سریال تلویزیونی Breaking Bad مثالی ملموس از پولشویی کلاسیک ارائه می‌کند. والتر وایت، شخصیت اصلی فیلم که میلیون‌ها دلار پول به دست آمده از فروش مواد مخدر را در خانه خود نگه می‌دارد، کارواشی خریداری می‌کند که عمدتاً با پول نقد سر و کار دارد. در حالی که او در طول روز شغلی قانونی دارد، همسر والتر مشتریان تقلبی را در حساب و کتاب کارواش ثبت می‌کند و پولی که باید توسط این مشتریان به ظاهر واقعی پرداخت می‌شد را با پول کثیف شوهرش می‌پردازد؛ این پول‌ها در نهایت به درآمد تجاری مشمول مالیات تبدیل می‌شوند. در حالی که خبری از یک حسابرسی کامل از سوی اداره خدمات درآمد داخلی نیست، هیچکس متوجه نمی‌شود که درآمد کارواش با پول مواد مخدر والتر تامین می‌گردد.

همین قاعده در حوزه آنلاین هم مصداق دارد؛ اما مجرمان سایبری برای پنهان کردن رد پولی که به دست می‌آورند، از «مبادله‎گرها» و «مبهم‌سازها» استفاده می‌کنند. «بیایید تصور کنیم، برای مثال، که من یک اکانت پی‌پال دزدی دارم و بیایید تصور کنیم که در این اکانت پی‌پال حدوداً ۱۰۰۰ یورو وجود دارد». ریچت توضیح می‌دهد: «نخستین گام اینست که همه‌چیز را مبهم کنیم. یک هکر، پول اکانت پی‌پال به سرقت رفته را مستقیماً به حساب بانکی شخصی خود واریز نمی‌کند. بنابراین من اول پول داخل اکانت را به دو اکانت تقلبی دیگر که از طریق ابزارهای مدیریت از راه دور ساخته‌ام منتقل می‌کنم [نرم‎افزارهایی که به هکرها اجازه می‌دهند به کامپیوتر قربانی دسترسی یابند]. به این ترتیب، بررسی ماجرا برای افسران پلیس سخت‌تر خواهد شد».

«سپس من از یک مبادله‌گر استفاده و پول را به یکی از ارزهای آنلاین تبدیل می‌کنم. بسته به میزان پارانویای من، ممکن است پول را به بیت‌کوین تبدیل کنم و بعد ممکن است از یک مبادله‎گر دیگر برای تبدیل آن بیت‌کوین به طلای World of Warcraft استفاده کنم».

با بهره‌گیری از وب‌سایت‌های محبوب فروش طلا یا «مبادله‌گرها»، مثل این سایت، هکر می‌تواند سپس به خرید طلای World of Warcraft با استفاده از پول به سرقت رفته بپردازد یا اینکه با فروشنده‌ای در داخل بازی ملاقات و طلا را از طریق سیستم پیام‌رسان داخل بازی دریافت کند. او سپس همین مسیر را به صورت برعکس طی کرده و طلای خود را -یا از طریق ارزهای مجازی مثل بیت‌کوین، یا هر متد دیگری به انتخاب خودش- می‌فروشد. در این لحظه، مبدا پول اصلی تقریباً غیر قابل ردگیری خواهد بود. «هرچه گام‌های بیشتری طی کنید، دنبال کردن رد پول دشوارتر می‌شود، اما پول بیشتری هم از دست می‌دهید». ریچت ادامه می‌دهد: «مبادله‎گرها همواره کمیسیون دریافت می‌کنند، بازپرداخت‎ها نیز همین‌طور. بنابراین در نهایت هکر با گام‌های بیشتر، پول بیشتری از دست می‌دهد اما شانس بیشتری برای ناشناس باقی ماندن دارد».

ریچت می‌گوید که حتی در یک بازی شدیداً محبوب مثل World of Warcraft، شانس اینکه یک نفر بتواند ارقامی میلیون دلاری پولشویی کند تقریباً صفر است. خیلی ساده، چنین رقمی برای عبور از یک مبادله‏‌گر ناایمن و زمانی که فروشنده طلا می‌تواند سرتان را کلاه بگذارد یا توسعه‌دهنده به شما مشکوک شده و تمام طلایتان را ضبط کند، زیادی بزرگ است. با نرخ‌های مبادله فعلی، حتی یک خرید ۱۰ هزار دلاری هم نمایانگر مقادیری نجومی از طلا خواهد بود.

در زمینه EVE Online و شایعاتی که راجع به پولشویی در آن شنیده می‌شود، احتمال اینکه بازی یک مبادله‌گر برای پولشویان باشد از این هم کمتر است؛ زیرا میزان محبوبیت EVE Online به‌هیچ‌وجه با وارکرفت قابل مقایسه نیست. اگرچه چنین تئوری‌هایی برای مکالمات هنگام صرف ناهار سرگرم‌کننده هستند، این احتمال قوی‌تر است که تمام شایعات صرفاً پروپاگاندایی برای خدشه‌دار کردن شهرت یک بازیکن باشند. بله، این امکان وجود دارد که یک نفر از طریق بازی‌های ویدیویی پولشویی کند، و شواهدی از وقوع این اتفاق نیز وجود دارد، اما گروه‌های مجرمی که به صورت سازمان‌یافته به پولشویی در بازی‌های MMO می‎پردازند احتمالاً چیزی بیشتر از خیال‌بافی صرف نیستند.

پولشویی از طریق خریدهای درون‌برنامه‌ای

هنگامی که در حال بررسی این موضوع هستیم، سوالی جالب نیز مطرح می‌شود که آیا یک بازی رایگان که درآمدش را از طریق مایکروترنسکشن یا خریدهای درون‌برنامه‌ای کسب می‌کند، می‌تواند مثل کارواش والتر وایت به مبادله‌گری برای سازنده‌اش تبدیل شود؟ از آن‌جایی که مجرمان سازمان‌یافته برای تمیز کردن پول خود روی کسب‌و‎کارهای مشروع سرمایه‌گذاری می‌کنند، چرا یک گروه روی تجارتی سرمایه‌گذاری نکند که آیتم‌های مجازی و عملاً بی‌ارزش (مانند پوسته‌های نمایشی، قابلیت‌های اکانت یا چیزهایی از این دست) را به افرادی که دائماً به خرید آن‌ها تمایل نشان می‌دهند و گاه پول زیادی بابت‌شان می‌پردازند می‌فروشد؟ با وجود فروشگاه‌هایی دیجیتالی مانند اپ‌استور اپل، استیم و پلتفرم‎های بی‌شمار دیگری که میزبان انبوهی از بازی‌های رایگان هستند، آیا این ایده به شکلی گسترده عملی شده است؟

در پاسخ باید گفت بله. ریچت فکر می‌کند که چنین چیزی نیز امکان‌پذیر است. «به نظر ایده چندان دیوانه‌واری نمی‌آید که به این شکل پولشویی کنید.» او می‌گوید: «برای مجرمین سازمان‌یافته چندان غیر رایج نیست که روی تجارت‌های مشروع سرمایه‌گذاری کنند، چه یک کمپانی بازی‌سازی باشد و چه یک عملیات پولشویی سنتی، مانند یک فروشگاه اتومبیل».

روی کاغذ، این ایده مانند یک انقلاب در پولشویی به نظر می‌رسد. یک بازی رایگان -مثل وارفریم، World of Tanks یا هر بازی مشابه دیگری- حیات خود را مدیون خریدهای درون‌برنامه‌ای است و مشتریانی دارد که معمولاً به مرور زمان شروع به خرید آیتم می‌کنند و بین صدها تا هزاران دلار می‌پردازند. به نظر مثل بهترین پوشش ممکن می‌رسد.

اما چالش‌های بسیار زیادی در این راه وجود دارد. «همه‌چیز ثبت می‌شود». ریچت تشریح می‌کند: «به عنوان یک کمپانی بازی‌سازی، شما بازی خودتان را می‌سازید و انبوهی از خریدهای درون‌برنامه‌ای خواهید داشت و همه این خریدهای درون‌برنامه‌ای باید از طریق دیوایس‌های مختلف انجام شوند. به عنوان مثال در فروشگاه اپل، هر کاربر باید یک Apple ID داشته باشد که به یک آی‌پی، یک Mac Address و چیزهایی از این دست متصل است».

ریچت می‌‌گوید برای تحقق چنین کاری، شما باید به شبکه‌ای از دیوایس‌های ربات دسترسی داشته باشید که به بازی شما متصل می‌شوند و خرید درون‎‌برنامه‌ای می‌کنند. این کار باید به شکلی انسانی و متقاعدکننده انجام شود. و استفاده از یک پلتفرم شخص ثالث مثل استیم یا اپل -که هر دو خریدها را به صورت ایمن از طریق سیستم‌های خودشان ثبت می‌کنند- خطرناک خواهد بود؛ زیرا این پلتفرم‌ها متدهای خاص خودشان را برای پایش فروش‎ها و رسیدهای خرید دارند. «ساخت پلتفرم مخصوص خودشان و ارائه خرید‎های درون‌برنامه‌ای به صورت مستقیم به مصرف‌کنندگان، کاری به مراتب آسان‌تر خواهد بود».

احتمالاً بزرگ‌ترین چالش نیز در اختیار داشتن یک بازی نسبتاً محبوب باشد که پولشویی را برای شما ممکن می‌کند. موجه جلوه دادن موفقیت بازی‌ای که به شکلی بی‌کیفیت ساخته شده، نقدهای ضعیف دریافت کرده و به‎ شکلی آشکار برای بهره‌کشی توسعه یافته کار سختی خواهد بود. اما عنوانی که در حال رشد است و بازیکنانی دارد که دائماً برای آیتم‌ها هزینه می‌کنند، بهترین کاندید پولشویی خواهد بود. درست مثل پولشویی سنتی، کارواشی که مشتری چندانی ندارد، به سختی قادر به فریب دادن کارآگاهان با مشتری‌های تقلبی خواهد بود. آن‌طور که ریچت می‌گوید «هیچکس به یک داستان موفقیت‌آمیز شک نمی‌کند».

«این‌طور نیست که شما در حال سرمایه‌گذاری روی یک حقه سنتی پولشویی باشید که مشکوک به نظر خواهد رسید». ریچت ادامه می‌دهد: «شما در حال سرمایه‌گذاری روی یک کمپانی بازی‌سازی هستید. در نگاه نخست مشروع به نظر می‌رسد. خریدهای درون‌برنامه‌ای از این جهت جالب هستند که توجه زیادی به خود جلب نمی‌کنند، زیرا مثل دریافت یک حواله ۱۰۰ هزار دلاری نیستند. اینطور هستند که ۵ دلار به اضافه ۵ دلار به اضافه ۵ دلار. مثل یک حواله بزرگ، هیچ هشداری را به صدا در نمی‌آورند. پنهان کردن رد پول به این شکل احتمالاً راحت‌تر باشد».

در عین حال، چنین کاری بدان معناست که یا باید یک توسعه‌دهنده بازی‎ را به تبدیل شدن به عروسکی برای جرائم سازمان‌یافته خود ترغیب کنید، یا اینکه یک کمپانی بازی‌سازی را از نو بنیان بگذارید؛ و هیچ‌کدام از این دو کار ساده نخواهد بود.

با این همه، چنین کاری امکان‌پذیر است. بیت‌کوین تاثیری شگرف روی شیوه‌های کاری مجرمین داشت، اما همین افراد دائماً به دنبال روش‌های نوین برای کوتاه نگه داشتن دست مقامات قضایی از عملیات‌های خود هستند. با پیشرفت اقتصادهای مجازی داخل بازی، فرصت‌های سوء استفاده از آن‌ها هم افزایش خواهد یافت.