دمو PT چگونه بر ژانر ترس و وحشت بازی‌ها تاثیر گذاشت؟

هشت سال از انتشار دمو PT گذشت. دمویی که در اصل، یک تیزر برای نسخه جدید سایلنت هیل بود. نسخه‌ای که قرار بود توسط هیدئو کوجیما و گیرمو دل‌تورو ساخته شود و نورمن ریداس، بازیگر سریال The Walking Dead نیز در آن حضور داشته باشد. هشت سال از انتشار این دمو گذشته اما هنوز هم حرف‌هایی از آن زده می‌شود. از دمویی که یک سال پس از انتشار، از دسترس همگی خارج شد و تنها تعداد افراد محدود و خوش‌شانسی، همچنان قادر به تجربه آن هستند. شاید در سال ۲۰۱۴ کسی فکرش را نمی‌کرد که این دمو دو ساعته، این تاثیرگذاری گسترده را به همراه داشته باشد.

در طول این هشت سال بازی‌های زیادی منتشر شدند که شباهت‌های زیادی با PT داشتند. البته در برخی نمونه‌ها، این شباهت‌ها، تصادفی نبود و یک الهام‌گیری مستقیم از این دمو صورت گرفته بود. چیزی که PT را تبدیل به یک اثر خاص می‌کند، ظاهر ساده و باطن پیچیده آن است. در ظاهر، بازیکن در دو راهرو قرار می‌گیرد و گرفتار یک حلقه زمانی می‌شود. عکس‌ها، رادیو و دو اتاق موجود در این خانه مرموز، جلوه ترسناکی ندارند و تنها از اتفاقی که بر این خانه گذشته، صحبت می‌کنند. بازیکن هم هیچ راه تعاملی با عناصر موجود در این خانه ندارد. این‌ها فقط ظاهر PT است. 

در ابتدا هرچه بیشتر می‌گذشت، اهمیت بازی PT بالاتر می‌رفت. بازی صرفا یک دموی تبلیغاتی برای سایلنت هیل جدید نبود و حرف بیشتری داشت. PT یک بازی ترسناک بود که همگی باید آن را تجربه می‌کردند چرا که ساختار جدیدی را ارائه داده بود.

در این مقاله قصد داریم تا میراثی که این دمو نفرین شده برجای گذاشت را بررسی کنیم. میراثی که منبع الهام بسیاری از بازی‌ها شد و با وجود نابودی آن توسط کونامی، هنوز هم درباره آن صحبت می‌شود. با ویجیاتو همراه باشید.

خلق ساختاری نو برای بازی‌های ترسناک

در دنیای سینما، آثار زیادی وجود داشتند که یک الگو را برای دیگر سازندگان ایجاد کردند. سینمای ترس و وحشت پس از انتشار فیلم Psycho، اثر آلفرد هیچکاک، وارد یک دوره جدید شد و این اثر جاودانه، الگویی برای دیگر آثار سینمایی شد. حتی تا به امروز هم آثار مدرن زیادی تولید شدند که منبع الهام آن‌ها، فیلم روانی است. در سینما، آثار دیگری هم وجود داشتند که گستره تاثیرگذاری آن‌ها بسیار عظیم بوده است. در بسیاری از آثار ترسناک امروزی، می‌توان الهام‌گیری آن‌ها از آثاری مثل The Exorcist را متوجه شد. دیگر اثری که هنوز هم برای بسیاری به مانند یک کابوس است و منبع الهام آثار مدرنی مثل Deliver Us from Evil و The Conjuring بوده است.

با توجه به تاثیرگذاری که PT در دنیای بازی‌ها داشته، می‌توان نقش این دمو را به مانند Psycho و The Exorcist در سینما دانست. PT با خلق یک ساختار پیچیده و مرموز، الگویی مناسب برای دیگر آثار به شمار می‌رود. این دمو در زمانی عرضه شده بود که ژانر ترس و وحشت، در وضعیت خوبی قرار نداشت. البته که با عرضه Outlast کمی وضعیت بهبود پیدا کرده بود اما آثاری که خود باعث تکامل این ژانر در دنیای بازی‌ها بودند، یا نسخه جدیدی دریافت نمی‌کردند یا دیگر ترسناک نبودند. زامبی‌ها یا ترس‌های ناگهانی، تاثیری بر بازیکنان نداشت و المان‌های بازی‌های ترسناک نیازمند تغییر بودند.

با عرضه P.T دیدگاه مخاطبان هم نسبت به بازی‌های ترسناک تغییر کرد. عنصر اصلی ترس PT چیزی بود که مخاطبان به ندرت آن را می‌دیدند. لیزا (Lisa) یک فردی بود که در این خانه نفرین شده، صدمه دیده بود و به شکل دردناکی کشته شده بود. اما بازیکنان روح او را در سه موقعیت بیشتر نمی‌دیدند و گاهی اوقات صدای ناله‌های دردآور او را می‌شنیدند. این که بازیکنان از اتفاق اصلی این دمو خبر نداشتند، بر بار مرموز بودن بازی اضافه کرده بود. انسان هرگاه از موضوعی خبر نداشته باشد، می‌ترسد و اتفاقات PT کاملا ناشناخته و غیرقابل پیش‌بینی بود.

بازیکنان درگیر حلقه‌ای می‌شدند که در دقایق ابتدایی، عجیب و گاهی گیج‌کننده می‌شد. اما سازنده، عجله‌ای برای نشان دادن حقه‌هایش نداشت و در زمانی که لازم بود، تنها یکی از اتفاقات مرموز را نشان می‌داد. مثل شکستن یک پنجره، صدای گریه یک نوزاد و ارتباط برقرار کردن رادیو به طور مستقیم با بازیکن.

عناصر ترسی که PT از آن استفاده می‌کند، المان‌هایی کلاسیک است. بسته شدن ناگهانی یک در، حضور یک روح سرگردان، خاموش شدن ناگهانی چراغ‌ها، المان‌هایی هستند که در بسیاری از آثار کلاسیک دیده شدند. با این حال، این المان‌ها در ساختار این دمو، حس تازه‌ای دارند. بازیکن وسیله‌ای برای دفاع از خود ندارد و در ظاهر راه فراری هم ندارد. معماها به بازیکن نشان داده نمی‌شوند و این وظیفه خود مخاطب است که از وجود معما و پاسخ آن‌ها، باخبر شود. وقتی بازیکن به طور تصادفی از وجود یک معما باخبر می‌شود، مجبور می‌شود تا کاوش بیشتری انجام دهد و ریسک مقابله با خطرهای ناشناخته را بپذیرد.

این دستاورد بزرگ P.T است. این دمو کاری می‌کند تا بازیکن خودش به دنبال ترس‌های بیشتر باشد. مخاطب وقتی متوجه می‌شود که محیط محدود بازی، عمیق‌تر از ظاهرش است، مجبور به کاوش می‌شود و به چندلایه بودن این اتاقک‌ها پی می‌برد.

هنوز هم PT اسرار زیادی دارد و با توجه به رویکردی که هیدئو کوجیما دارد، بعید است هرگز پاسخ این اسرار برای ما آشکار شود. شواهد زیادی وجود دارد که این دمو، ارتباطی غیر مستقیم با Metal Gear Solid دارد یا فرضیه‌ای وجود دارد که این دمو، روایت‌گر وضعیت کوجیما در دوران اختلاف با کونامی است. کوجیما در طول ساخت این دمو و نسخه پنجم بازی متال گیر، با کونامی درگیری‌هایی داشت و این شرکت هم برای مدتی، او و دستیارانش را در ساختمانی حبس کرده بود تا روند تولید بازی‌ها به خوبی پیش برود. از طرفی روایت داستان، کاملا از فرمول داستان‌های سایلنت هیل استفاده می‌کرد؛ نفرینی در شهر وجود دارد که به طور ویژه‌ای متوجه یک فرد خاص است.

منبع الهام PT چه بود؟

PT یک شروع دوباره برای ترس روان‌شناختی (Psychological Horror) در دنیای بازی‌ها محسوب می‌شود. ژانری که در آن‌ سال‌ها و در دنیای سرگرمی، هنوز در ابتدای راه قرار داشت و در دنیای بازی‌ها هم طرفدار زیادی نداشت. اما با انتشار P.T این وضعیت دچار تغییر شد. الهام‌گیری از این داستان مرموز، در دیگر بازی‌ها هم دیده شد و این زیرژانر از دنیای ترس و وحشت، وارد یک دوره جدید شد.

هدفی که PT در پی آن بود، در ساختار یک بازی کامل، یک ریسک بزرگ محسوب می‌شد. بهترین راه برای ارائه این ترس، یک تجربه چندساعته و کوتاه بود. از طرفی کوجیما و دل‌تورو تصمیم گرفتند تا رونمایی از نسخه جدید سایلنت هیل موسوم به Silent Hills به شکل متفاوتی اتفاق بیفتد. البته که کوجیما در آن زمان اشاره کرد که اتفاقات PT ارتباط خاصی با Silent Hills ندارد و این دمو، تنها حکم یک تیزر را دارد. ریسک‌پذیری کوجیما با PT و استقبال خوب بازیکنان، یک شهامتی به دیگر سازندگان داد تا ترس مورد نظر خودشان را در ساختاری شبیه به PT نشان دهند.

البته که باید اشاره کنیم، شاید اگر نام هیدئو کوجیما و دل‌تورو، پشت این دمو نبود، این بازی آن‌طور که باید دیده نمی‌شد. به هر حال، او مسیر جدیدی را برای ژانر ترس و وحشت مشخص کرد. جالب است بدانید که خود کوجیما ادعا می‌کند که طرفدار آثار ترسناک نیست و تا بتواند از دیدن و تجربه این آثار، دوری می‌کند. البته که باید اشاره کنیم، دل‌تورو، نقش پررنگی در ایجاد بار ترس بازی داشته است.

همان‌طور که اشاره کردیم، در طول این هشت سال، بازی‌های زیادی منتشر شدند که از این بازی الهام گرفتند. اما خود P.T هم منابع الهامی داشت. می‌توان گفت که سری Amnesia جزو آثار ترسناک اول شخصی بود که جزو برترین بازی‌های وحشت و بقا قرار داشت. پس از آن هم Outlast منتشر شده بود که در آن بازیکنان در یک دهکده نفرین شده تنها با یک دوربین فیلم‌برداری باید زنده می‌ماندند. البته که PT باز هم رویکرد متفاوتی پیش می‌گیرد و راهکارهای جدیدی را برای ترساندن امتحان می‌کند. به هر حال کوجیما با استفاده از تجربه گیرمو دل تورو و نیم‌نگاهی به این دو بازی، P.T را خلق کرد.

منبع الهامی برای دیگر سازندگان

یکی از بازی‌هایی که از PT الهام گرفت، نسخه هفتم رزیدنت ایول بود. سری بازی که خودش نقش مهمی در تکامل ژانر وحشت و بقا داشت و روزگاری، رقابت سخت و نزدیکی با سایلنت هیل داشت. نسخه هفتم رزیدنت ایول، اولین بازی از این سری بود که از زاویه دوربین اول شخص استفاده می‌کرد. آن هم در زمانی که بازیکنان زیادی اعتقاد داشتند که نسخه‌های پنجم و ششم بازی، کاملا اکشن شده و هیچ ترسی در آن‌ها وجود ندارد. به نظر می‌رسد که P.T یک راه جدیدی به کپکام نشان داد تا این سری بتواند به اصول ترسناک خودش برگردد. کپکام با استفاده از اصول سری و الهام‌گیری از آثاری مثل PT و Outlast توانست یک اثر شایسته را تولید کند و نظر بازیکنان را جلب کند.

حتی این الهام‌گیری در Resident Evil Village هم وجود داشت. در بخش Beneviento House به وضوح دیده می‌شود که الهام‌گیری از PT در آن صورت گرفته و از المان‌هایی مثل صدای رادیو، صداهای بچه و نداشتن وسیله دفاعی در این بخش استفاده شده است. بخشی که به شدت ترسناک است و از نظر بسیاری از بازیکنان، بهترین قسمت بازی‌ست.

دیگر عنوانی که الهام‌گیری خوبی از این دمو داشت، عنوان Visage بود. اثری مستقل که بازیکنان در خانه‌ای پر از معما و رازهای نفرین شده قرار می‌گرفتند و از نظر ترسناک بودن نیز اثری موفق محسوب می‌شود. البته که سازندگان Visage ایده‌های خاص خودشان را نیز در بازی اجرا کردند و سعی کردند تا از دستاوردهای P.T هم فراتر بروند و از عناصر جدیدی برای ترساندن مخاطب استفاده کند.

از طرفی Bloober Team نیز الهامات زیادی از PT گرفته و در طول این سال‌ها، بازی‌های زیادی را عرضه کرده است. به طور مثال دو بازی Layers of Fear و Blaire Witch تلاش می‌کنند تا کاری فراتر از این دمو را انجام دهند و بازی‌های ترسناک روان‌شناختی را پیشرفت دهند. شایعاتی هم مطرح شده که این استودیو طی توافقی با کونامی در حال ساخت یک سایلنت هیل جدید است.

این دمو به حدی تاثیرگذار بوده که حتی یوبی‌سافت با Watch Dogs Legion سعی داشت تا حس و حال PT را زنده کند. در بسته الحاقی Bloodline مرحله‌ای وجود دارد که شباهتی کامل با راهروهای PT دارد. با این که بسیاری اعتقاد دارند که این شباهت در اصل ایستراگ (Easter Egg) است اما سازندگان با منطق داستانی، چنین محیطی را در بازی ایجاد کردند.

در Death Stranding هم المان‌هایی وجود داشت که ارتباطاتی با PT پیدا می‌کرد. اما به نظر می‌رسید که کوجیما تلاشی ندارد تا این بازی را با این دمو مرتبط کند. تصمیمی که منطقی به نظر می‌رسد چرا که هر لحظه ممکن است که پروژه Silent Hills دوباره زنده شود و کوجیما به ساخت این بازی ادامه دهد. هرچند که این احتمال، بسیار ضعیف است.

با گذشت هشت سال، هنوز بحث PT تازه است. اغراق نیست اگر بگوییم PT حکم یک جواهر را در دنیای بازی‌ها دارد. جواهری که دیگر وجود ندارد و تنها عده محدودی توانستند آن حس ناب بازی را تجربه کنند. کونامی در تصمیمی عجیب این دمو را از فروشگاه پلی‌استیشن برای همیشه حذف کرد. آن هم در حالی که این دمو در هفته ابتدایی نزدیک به یک میلیون بار دانلود شده بود. شاید دیگر دست کسی به این دمو نرسد اما میراث آن برای همیشه برجا ماند.

شاید قسمت دردناک و تلخ ماجرا آن باشد که هرگز نمی‌فهمیم که چه اتفاقی برای لیزا افتاده بود. یا این که کاراکتر نورمن ریداس دقیقا که بود و چه نقشی در این داستان داشت. تلخ‌تر از آن هم، این موضوع است که نسخه جدیدی از سایلنت هیل در طول این هشت سال ساخته نشد. سالیانه ده‌ها شایعه منتشر می‌شود که نسخه جدیدی از این بازی در دست ساخت است اما خبری از آن نمی‌شود. اگرچه که شایعات اخیر، با عکس‌هایی تایید نشده منتشر شده و کمی قابل باور به نظر می‌رسد.

به هر حال ممکن است که نسخه جدید سایلنت هیل هم از PT الهام بگیرد. خبر ساخت یک سایلنت هیل جدید به تنهایی خبری خوشحال‌کننده خواهد بود اما همچنان حسرت کار مشترک کوجیما و دل‌تورو را بر دل خواهد گذاشت. اما میراث این دمو نفرین شده، تاحدودی درد این حسرت را کم کرده است. با این حال، هر اثری هم منتشر شود، PT نخواهد شد.

مطلب پیشنهادی

نقد فیلم Abigail (ابیگیل) | دختر دراکولا

بالرین خون‌آشام در برابر کلیشه‌های ترسناک