نقد فیلم Smile | یک فیلم ترسناک دلپذیر

«لبخند» یک فیلم ترسناک روان‌شناختی فراطبیعی است که ترس‌های حیله‌گر، فضایی پر از تعلیق و پیامی مرتبط با احساس گناه و غلبه بر درد‌های التیام نیافته قدیمی را ارائه می‌کند. در ادامه با نقد فیلم Smile همراه ویجیاتو باشید.

فیلم‌های ترسناک همیشه با مضامین غم و اندوه و سلامت روان دست و پنجه نرم می‌کنند و از تمثیل‌های خارق‌العاده برای بررسی اینکه احساس تنهایی در دنیا و ناتوانی در کنترل تاریک‌ترین افکار چگونه است، بهره کافی می‌برند. اما اولین کارگردانی پارکر فین «لبخند» در ایده‌هایش چیزی را ارائه نمی‌دهد که از قبل برای طرفداران باتجربه فیلم‌های ترسناک آشنا نباشد، ولی استعاره تاریک آن از افسردگی در صراحت برای پروژه‌ای که از یک استودیوی بزرگ هالیوودی است، بدیع به نظر می‌رسد.

فیلم پارکر فین با الگو برداری از نویسندگان مستقلی مانند آری اِستر (که «لبخند» آزادانه از او وام گرفته است)، نشانه‌ای از موفقیت‌های آثار ترسناک مستقل در سال‌های اخیر است. حتی یک سینمارو معمولی هم می‌تواند به راحتی پیوند موضوعی فیلمی مانند «موروثی» با لبخند را پیدا کند، زیرا آن اثر آری استر نیز داستان دیگری از یک نفرین عجیب و غریب است که در یک مطالعه شخصیتی ترسناک درباره آسیب‌های بین نسلی سر و شکل گرفته بود.

فیلم دیگری که پارکر فین در اینجا بدهی قابل توجهی به آن دارد: «It Follows» است. بنابراین «لبخند» اولین نسخه بزرگ استودیویی پاییز 2022 است که تأثیر سینمایی درونش از آثار پیش از خود را محکم روی آستینش قرار داده است. در واقع فیلمساز ترسی از این نکته ندارد که بخواهد از فیلم‌های شاخص پیش از خود الگو‌برداری کند.

به طور کلی فیلم لبخند یا Smile مصداق بارز دمیدن زندگی جدید در جامپ اسکرهای قدیمی است. این فیلم به نویسندگی و کارگردانی پارکر فین، در همان سکانس ابتدایی خود دکتر رز کاتر (سوزی بیکن)، روان‌درمانگری را که قرار است بدترین روز زندگی‌اش را سپری کند، به ما معرفی می‌کند. در حین درمان بیماران در بیمارستان، دکتر کاتر با لورا ویور (کیتلین استاسی) یک بیمار جدید ملاقات می‌کند. لورا یک حادثه دردناک را پشت سر گذاشته است (دیدن یک استاد در کالج خود که در مقابل او خودکشی می‌کند). اکنون، لورا موجودی را می‌بیند که با لبخندی وحشتناک به او خیره شده است.

اما در حالی که لورا سعی می‌کند شرایط خود را به دکتر کاتر توضیح دهد، ناگهان همه چیز تغییر می‌کند. او در حالی که به طرز وحشتناکی به دکتر کاتر لبخند زده، گلوی خود را می‌برد و زندگی دکتر درمانگر را دستخوش چالشی بزرگ می‌کند. از این لحظه به بعد، رز در مأموریتی است تا خود و دیگران را متقاعد کند که لبخندی که می‌بیند واقعی است و توهم نیست. او باید بفهمد که چگونه زندگی خود را نجات دهد و همچنین با آسیب‌های روحی خود نیز روبرو شود.

«لبخند» یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک سال‌های اخیر است که به دلیل یک مطالعه شخصیت غم‌انگیز و یک جشنواره ترسناک از صحنه‌های جامپ‌اسکر خواستنی و تماشایی است. فراتر از این موارد لبخند به چند دلیل یک فیلم ترسناک به یاد ماندنی است. اول این که ترس واقعی و دارای اتمسفر فیلم ناشی از کارگردانی روان پارکر فین است؛ و دومین دلیل ترس از یک لبخند ساده است. در واقع، نیروی پشت این پوزخندها یکی از به یاد ماندنی ترین تهدیدات اخیر در آثار ترسناک است و می‌تواند نشانگر پتانسیل فیلم به عنوان یک فرنچایز در آینده باشد.

همچنین یکی دیگر از بهترین عناصر فیلم Smile تعهد آن به مبهم گذاشتن جزئیات موجودی است که تمام خشونت فیلم ناشی از حضور پنهان آن است. در قلب فیلم لبخند موجودی بی نام و مرموز قرار دارد. نیروی بدخواه که از طریق تروما یا آسیب روانی گسترش می‌یابد و ادراک میزبان از واقعیت را هدف قرار می‌دهد و آنها را در سطح ذهنی و روانی می‌شکند. این نکته در حالی است که فیلمساز آن را به عنوان یک تهدید تعریف می‌کند و بی سر و صدا آن را به عنوان یک هیولای مهم برای فیلم‌های ترسناک بالقوه احتمالی در آینده کنار می‌گذارد.

در حالی که حضور این موجود برای مخاطب توضیح داده یا کاوش نشده است، اما در عوض، خود فیلم بیشتر روی نیروی‌های وحشتناک موجود در طبیعت متمرکز است که رز کاتر (سوسی بیکن) را شکسته و در نهایت تلاش‌های سرکش او برای فرار و غلبه بر آن را به نمایش می‌گذارد. به همین خاطر سوسی بیکن در لبخند فوق العاده است. این بازیگر خوش آتیه در نقش رز کاتر سطحی از بازیگری را به این فیلم ترسناک ۲۰۲۲ می‌آورد که همیشه نمی‌توانید همانند آن را ببینید. در حالی که داستان به سمت لحظات دراماتیک متمایل می‌شود و از بازیگر می‌خواهد که به‌طور باورنکردنی آسیب‌پذیر و عصبی باشد؛ بیکن این کار را بدون زحمت انجام می‌دهد.

همان‌طور که در ابتدا گفتم لحن و مضمون فیلم لبخند شبیه به موروثی ساخته آری استر است، اما داستان Smile تا حدودی شبیه به فیلم It Follows محصول 2014 آمریکا است. هر دوی آنها دارای موسیقی و طراحی صدای باورنکردنی هستند، در عین حال دارای موجودی هستند که قربانی را دنبال می‌کند و از طریق مرگ به نفر بعدی منتقل می‌شود؛ یکی به معنای واقعی کلمه، دیگری به صورت استعاری. با این حال، وقتی صحبت از لبخند به میان می‌آید، ما داستانی در مورد سلامت روان، افسردگی، تروما و خودکشی نیز دریافت می‌کنیم.

به دلیل وجود همین مضمون تلخ شاید مخاطب عام نتواند فیلم را تا پایان دنبال کند. اما چرا؟ چون در حالی که سفر شخصیتی رز برای مخاطب قانع‌کننده است، اما فیلم این سفر را به شدت افسرده‌کننده به او نمایش می‌دهد. بیشتر داستان از دریچه آسیب روانی در کودکی و البته بزرگسالی روایت می‌شود. بنابراین به دلیل اینکه در مواجهه با آسیب‌های روحی در پایان فیلم، قوس رستگاری تقریباً امیدوارکننده‌ای نخواهیم داشت، به همین دلیل من تماشای این فیلم را برای مخاطب ناامید و البته از منظر روحی لطیف توصیه نخواهم کرد.

همچنین به نظر می‌رسد اخلاقیات داستان درون فیلم این است که مهم نیست که شما کنترل ذهن خود را در دست ندارید. در نهایت افسردگی شما را کاملاً از بین می‌برد و ممکن است خودتان یا اطرافیانتان نیز قربانی همین چالش باشید؛ و این تنها راه خروج از این چاه عمیق و خوفناک است.

در پایان باید گفت: لبخند پر از ترس‌های کوچک و بزرگ است. من کسی نیستم که از جامپ‌اسکر بودن آنها شکایت کنم، چرا که وقتی چنین صحنه‌هایی خوب انجام شوند می‌توانند به ایجاد تنش کمک کنند. این دقیقاً همان چیزی است که اینجا و در فیلم لبخند اتفاق می‌افتد. اما زمان اجرای طولانی (که اندکی کمتر از 2 ساعت می‌شود) بسیاری از تنش‌هایی را که در پرده اول فیلم بدون زحمت ایجاد می‌شوند کاهش می‌دهد. لبخند بر اساس فیلم کوتاهی ساخته شده است که در ابتدا ۱۱ دقیقه بود. بنابرراین، هیچ نیازی به این حجم از داستان وجود نداشت. شخصاً احساس می‌کنم دلیلی وجود ندارد که یک فیلم ترسناک از مرز 90 دقیقه عبور کند زیرا همیشه این اتفاق می‌افتد.

اما با وجود تمام این تفاسیر لبخند یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های استودیویی در سال‌های اخیر است که به همان اندازه که در ارائه ترس‌های جامپ‌اسکر خودی نشان می‌دهد، همزمان به عنوان یک مطالعه شخصیتی فراموش نشدنی نیز موثر است. اگر فیلم ترسناک دوست دارید و البته از روح روان محکم و سرشار از امید برخوردار هستید، تماشای این فیلم را از دست ندهید.