شوره ورق گالوانیزه؛ علل ایجاد و راهکارهای رفع آن

شوره ورق گالوانیزه می‌تواند آسیب قابل توجهی به پوشش گالوانیزه وارد کرده و ظاهر بسیار بدی برای آن ایجاد کند. سطح پوشش ورق‌های گالوانیزه بیشتر حاوی عنصر روی است و عملکرد ضد خوردگی بسیار خوب فولاد نیز به همین دوام روی نسبت داده می‌شود. با این حال، عنصر روی یک فلز نسبتا واکنش پذیر است.

دوام این عنصر توسط اکسیدهای پایداری که روی سطح این عنصر تشکیل می‌شود، به وجود می‌آید. این اکسیدها به دلیل قرار گرفتن روی در معرض هوا به آرامی تشکیل می‌شوند که عمدتاً دی اکسید کربن نیز به تشکیل این اکسیدهای پایدار کمک می‌کند.

شوره ورق گالوانیزه چیست؟

زنگ سفید یا شوره ورق گالوانیزه، یکی از مشکلات رایجی است که در هنگام استفاده از پوشش‌های گالوانیزه با آن مواجه می‌شوید. این شوره به صورت یک رسوب سفید، حجیم و پودری است که به سرعت روی سطح پوشش گالوانیزه و در محیط‌هایی با شرایط خاصی ایجاد می‌شود.

نحوه تشکیل شوره ورق گالوانیزه

آب خالص با فرمول شیمیاییH₂O  حاوی هیچ گونه نمک یا مواد معدنی محلول نیست و به سرعت با عنصر روی واکنش می‌دهد. طی این واکنش، هیدروکسید روی تشکیل می‌شود که یک اکسید حجیم سفید و نسبتاً ناپایدار است. هنگامی که فولاد تازه گالوانیزه شده در معرض آب خالص (مثلاً باران، شبنم یا رطوبت طولانی مدت) و در شرایط کمبود میزان اکسیژن قرار می‌گیرد، آب به واکنش با روی ادامه داده و به آرامی این پوشش را از بین می‌برد.

رایج‌ترین شرایطی که در آن شوره ورق گالوانیزه تشکیل می‌شود، هنگامی است که محصولات گالوانیزه به طور ایمن بسته بندی نشده و به طور فشرده چیده می‌شوند. اگر بعد از این بسته بندی آب به داخل بسته‌ها نفوذ کند و برای مدت طولانی باقی بماند، این اتفاق روی خواهد داد.

دلایل ایجاد شوره

به طور کلی، شوره ورق گالوانیزه به دلیل وجود رطوبت در نزدیکی آن است. این فرآیند زمانی اتفاق می‌افتد که محصولات گالوانیزه بسته بندی شده در شرایط مرطوب و دارای تهویه ضعیف انبار می‌شوند. شایع‌ترین حالتی که در آن شوره ورق گالوانیزه رخ می‌دهد، هنگامی است که این محصولات در کنار هم قرار گرفته و محکم بسته‌بندی نشده‌اند. در چنین شرایطی رطوبت می‌تواند در آن‌ها نفوذ کند و برای مدت طولانی باقی بماند.

نحوه جلوگیری از تشکیل شوره ورق گالوانیزه

با دنبال کردن مراحل زیر می‎توان تشکیل شوره ورق گالوانیزه را به میزان قابل توجهی به حداقل رساند یا به طور کامل از آن جلوگیری کرد:

• بسته بندی ورق‌های گالوانیزه شده باید خشک باشد.
• وسایل باید به نحوی بسته بندی شوند که امکان گردش هوا بین سطوح آن‌ها وجود داشته باشد.
• محصولات بسته بندی شده باید طوری روی هم نگهداری شوند که آب و رطوبت میان آن‌ها تخلیه شود.
• برای جلوگیری از قرار گرفتن سطوح گالوانیزه در معرض رطوبت، سطح باید با مانع یا پوشش‌های ضد آب اختصاصی پوشیده شود.
• بسته‌ها را در مکانی خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری کنید.
• اجازه ندهید که رطوبت بین ورق‌ها باقی بماند.
• قسمت پایین کاور را شل بگذارید تا هوا بین محصولات جریان داشته باشد.
• هرگز با پلاستیکی که باعث تعریق یا تراکم می‌شود، ورق‌ها را نپوشانید.

رفع شوره ورق گالوانیزه

به منظور رفع شوره ورق گالوانیزه، پس از اینکه سطح گالوانیزه دچار شوره شد و ترکیبات هیدروکسید روی را مشاهده کردید، بهتر است محصولات اکسیدی از سطح ورق‌ها جدا شوند، زیرا:

• وجود آن‌ها باعث توقف توسعه اکسیدهای مبتنی بر کربنات پایدار می‌شود.
• ظاهر بسیار بدی برای ورق گالوانیزه ایجاد می‌کنند.

انواع شوره ورق گالوانیزه و نحوه رفع آن‌ها

تأثیر عنصر روی بر سطح پوشش گالوانیزه می‌تواند از تغییرات بسیار کم اهمیت تا بسیار جدی متفاوت باشد که برای پاک کردن، اصلاح و رسیدگی به مشکلات مختلف مربوط به آن روش‌های متفاوتی وجود دارد.

شوره ورق گالوانیزه سبک

شوره ورق گالوانیزه سبک، همانطور که از نامش پیداست، اغلب در فصول سرد هنگام بارش شدید باران رخ می‌دهد و با تشکیل یک لایه سبک از باقی مانده پودری سفید مشخص می‌شود. هنگام تشکیل این نوع شوره، سطح دارای عنصر روی جدا شده و روی اکسید نشده در معرض آب باران قرار می‌گیرد که در نهایت باعث تشکیل شوره بیشتر می‌شود. علاوه بر این، اگر ورق‌های گالوانیزه به خوبی زهکشی شده و تهویه مناسبی داشته باشند، شوره در همین مرحله باقی مانده و به سختی از این مرحله فراتر می‌رود.

در صورت لزوم، می‌توان شوره ورق گالوانیزه سبک را با برس زدن از بین برد؛ با این حال، معمولا این نوع از شوره توسط آب خالص قابل شستشو است و نیازی به روش‌های پیچیده برای رفع ندارند.

شوره ورق گالوانیزه متوسط

این سطح از شوره ورق گالوانیزه می‌تواند به عنوان یک تیرگی مشخص روی پوشش گالوانیزه و در زیر ناحیه آسیب دیده مشاهده شود. تجزیه، تحلیل و بررسی ضخامت پوشش برای تخمین درجه آسیب دیدگی آن بسیار مهم است.

در اکثر موارد، برای رفع این نوع از شوره، 5 درصد از پوشش گالوانیزه برداشته می‌شود و تا زمانی که ظاهر ناحیه آسیب دیده برای استفاده از محصول رضایت بخش باشد، نیازی به اقدام خاص دیگری برای رفع شوره ورق گالوانیزه نیست. باقی مانده‌های هیدروکسید روی نیز با برس سیمی پاک می‌شود.

در صورتی که ظاهر ناخوشایند شوره همچنان باقی بماند، ناحیه آسیب دیده را می‌توان به روش زیر درمان کرد:

با استفاده از یک پد پارچه‌ای مرطوب آغشته شده به رنگ آلومینیوم، سطح باید مالش داده شود تا یک لایه نازک از این رنگ روی ناحیه آسیب دیده اعمال و با سطوح گالوانیزه سالم همسایه مخلوط شود. سپس با استفاده از یک برس سیمی، تمام محصولات خوردگی سفید رنگ باید از ناحیه آسیب دیده حذف شوند.

شوره ورق گالوانیزه شدید

سطوح شدید شوره ورق گالوانیزه با رسوبات اکسید بسیار سنگین مشخص می‌شود. در این نوع از شوره، نواحی زیر ناحیه اکسید شده ممکن است تقریباً سیاه شده باشند و علائمی شبیه به زنگ آهن را نشان دهند. میزان آسیب دیدگی پوشش گالوانیزه را می‌توان با بررسی ضخامت پوشش تعیین کرد. نحوه رفع شوره ورق گالوانیزه شدید نیز به صورت زیر است:

برای از بین بردن تمام محصولات حاصل از اکسیداسیون، ناحیه آسیب دیده باید با برس سیم کشی شود. در نهایت، برای دستیابی به لایه سالم و خشک فولاد، حداقل 100 میکرومتر باید از یک یا دو پوشش از رنگ اپوکسی غنی از روی بر آن اعمال شود.

آیا زنگ سفید مضر است؟

از آنجایی که حجم روی فلزی با تبدیل به اکسید روی یا هیدروکسید روی 3 تا 5 برابر افزایش می‌یابد، شوره تشکیل شده از نظر حجم بیشتر است. در نتیجه، شوره بسیار شدیدتر از آنچه که هست به نظر می‌رسد و به طور جدی ظاهر پوشش روی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما در واقع، شوره ورق گالوانیزه به ندرت بر لایه زیرین روی تأثیر می‌گذارد.

به طور کلی، مقدار کمی از شوره ورق گالوانیزه بر عملکرد ضد خوردگی و عمر مفید پوشش تأثیر نمی‌گذارد و به تدریج با خشک شدن سطح فولاد گالوانیزه از بین می‌رود. با این حال، اگر ورق گالوانیزه به مدت طولانی در یک محیط مرطوب نگهداری یا حمل شود، ممکن است نه تنها ظاهر محصول را تحت تاثیر قرار دهد، بلکه عمر مفید آن را نیز کاهش دهد.