آیا از آمار هواپیما ربایی در ایران خبر دارید؟

سفر هوایی همواره یکی از محبوب‌ترین راه‌های سفر در میان مردم بوده‌ است. علی رغم مشکلاتی مانند هزینه بالاتر، ترس از ارتفاع و ...، بسیاری از مردم دوست دارند که در سفرهای خود از مسیر حمل و نقل هوایی استفاده کنند. با این حال، همیشه یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای انتخاب پرواز و هواپیما، امنیت سفر هوایی بوده است. هر زمانی که هواپیمایی از یک شرکت دچار نقص فنی در حین پرواز می‌شود، تمایل مردم به استفاده از این هواپیما و حتی دیگر محصولات این شرکت کاهش می‌یابد. حتی در برخی از مواقع، این عدم تمایل چنان زیادی می‌شود که می‌تواند اثر زیادی روی ارزش سهام آن شرکت بگذارد. علاوه بر کیفیت خود هواپیما، عوامل دیگری نیز وجود دارند که امنیت پرواز را تهدید می‌کنند. احتمالا در کنار مسائلی مانند آب و هوای بد، به فکر هواپیماربایی نیز افتاده‌اید. یکی از تجربه‌های ناگوار در سفر هوایی پدیده هواپیماربایی است. معمولا نرخ وقوع این پدیده چنان کم است که افراد زیادی موقع رزرو بلیط هواپیما به آن فکر نمی‌کنند.

با این وجود، در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر جهان، از وقتی که هواپیما وجود داشته، سر و کله هواپیماربایی نیز پیدا شده است. حتی برخی از مهم‌ترین و زیباترین فیلم‌های سینمایی و سریالی جهان نیز درمورد پدیده هواپیماربایی ساخته شده اند. در داخل ایران نسبت به خارج کمتر به این پدیده توجه شده است. شما احتمالا تعداد زیادی از هواپیماربایی‌های خارجی را می‌شناسید، درحالی‌که نسبت به نمونه‌های داخلی آن بی‌خبرید. اگر شما نیز گاهی اوقات در حین رزرو بلیط هواپیما به هواپیماربایی فکر کرده‌اید، با ما همراه باشید تا تاریخچه هواپیماربایی در ایران را با هم مرور کنیم.

اولین مورد هواپیمایی در ایران در سال 1349 شمسی

اولین مورد هواپیماربایی در ایران، در سال 1349 هجری شمسی رخ داد. عجیب این است که در همین سال، دو هواپیماربایی دیگر نیز در ایران رخ داد! اولین مورد هواپیماربایی ایران در سال 1349، از سوی سه تبعه ایرانی به نام های علی ملازاده، حسن ملازاده و مسعود حمیدی رخ داد. آنها با اقدام مسلحانه یک هواپیما بوئینگ 727  را که از تهران به سمت آبادان در حرکت بود  با 94 مسافر و خدمه ربودند و خلبان را مجبور کردند در خاک عراق فرود بیاید. پس از فرود هواپیما در خاک عراق، این سه تن درخواست پناهندگی سیاسی دادند. هنوز هم پس از گذر نزدیک به پنج دهه، منشا اصلی این هواپیماربایی مشخص نشده است.با توجه به سخنان موجود، عده‌ای این ماجرا را به سازمان مجاهدین خلق نسبت می‌دهند.

پس از وقوع اولین هواپیمایی که موفق هم بود، عده‌ای دیگر سعی کردند به همین روش خود را به عراق برسانند. سه ماه و نیم پس از هواپیماربایی اول، در همان سال 1349 گروهی دیگر متشکل از سه مرد، هواپیمایی دیگر را ربودند و مجددا خلبان را مجبور کردند که در خاک عراق فرود بیاید. باز هم مانند بار اول، این هواپیما هم بوئینگ 737 بود. این بار اما تعداد خدمه و مسافران بر روی هم مجموعا 32 نفر بود. در نهایت، سرنوشت ربایندگان نیز مانند عده قبلی شد. باز هم ربایندگان توانستند از عراق پناهندگی سیاسی بگیرند و بدین صورت، دومین هواپیماربایی نیز با موفقیت به پایان رسید. پس از گذر چند هفته، عده‌ای دیگر باز با هوس پناهندگی سیاسی دست به هواپیماربایی زدند. این بار آن‌ها هواپیمایی را که راهی قطر بود ربودند و در عراق فرود آوردند. بار سوم اما سرنوشت ربایندگان مانند دفعات قبل نبود. عراق به آن‌ها پناهندگی سیاسی که نداد هیچ، بلکه ربایندگان را تسلیم دولت ایران کرد. با این حرکت، پرونده هواپیماربایی ها در سال 1349 بسته شد و دیگر هواپیماربایی دیگری مشاهده نشد.

هواپیماربایی‌هایی که به ایران ختم شدند

در میان لیست هواپیماربایی‌های ایران، مواردی وجود دارند که در آن‌ها رباینده هواپیما آن را در ایران فرود آورده است. اولین مورد، به سال 1353 هجری شمسی بازمی‌گردد. در این سال، عده‌ای از کردهای جدایی طلب عراق که با رئیس جمهور وقت مشکل داشتند، هواپیمایی عراقی را ربودند و آن را در ایران فرود آوردند. بلافاصله پس از فرود هواپیمای عراقی در خاک ایران، نیروهای نظامی ایران وارد عمل شدند و هواپیماربایان را دستگیر کردند. بدین گونه، اولین هواپیمایی به مقصد ایران بلافاصله پس از فرود هواپیما با شکست رو‌به‌رو شد.

این مورد بیان شده، آخرین هواپیمایی به مقصد ایران نبود! پس از این سال تا سال 1367 هجری شمسی، شش مورد هواپیماربایی دیگر به مقصد ایران نیز رخ داد. این شش مورد به ترتیب عبارت اند از: هواپیماربایی توسط لیبیایی‌ها برای آزادی رهبرشان توسط جنبش عدم تعهد در سال 1358 شمسی، هواپیماربایی برای آزادسازی زندیان لبنانی در سال 1362 شمسی، هواپیماربایی برای آزادی افرادی که در ترور ناموفق شاپور بختیار نقش داشتند در سال 1363، هواپیماربایی یکی از پروازهای داخلی عربستان در آبان 1363، هواپیماربایی بعدی در آذر همان سال، و در نهایت نیز طولانی‌ترین هواپیماربایی جهان در سال 1367 هجری شمسی.

آمار هواپیماربایی‌های اخیر ایران

پس از سال 1367، آمار هواپیمایی در ایران به صفر رسید.برای مثال، امروزه هم کمتر کسی در هنگام رزور بلیط شیراز بندرعباس به مسائلی مانند هواپیماربایی فکر‌ می‌کند. آسمان هوایی ایران یکی از امن‌ترین شبکه های حمل و نقل در جهان است. آخرین هواپیماربایی رخ داده در ایران، به سال 1399 باز می‌گردد. در این سال هواپیماربایان قصد داشتند که هواپیمایی را که عازم مشهد بود، از ایران خارج کنند. خوشبختانه با دخالت نیروهای نظامی ایران، تلاش این افراد در نطفه شکست خورد تا رکورد 32 ساله آسمان بدون هواپیماربایی ایران حفظ شود.