معرفی کرمپوس؛ هیولای کریسمس

از کودکی همیشه به دوستان مسیحی که در فصل سرما و تاریکی جشنی داشتند با حال و هوای نوروز ما و مدرسه نمی‌رفتند، حسودی می‌کردم. این حس تا زمانی بود که فکر می‌کردم بابانوئل، واقعی و بسیار مهربان است و با وجود این‌که تمام طول سال تا جایی که می‌شد شیطنت کرده و معلمان عزیزم، دوستان و هم‌کلاسیانم، خواهرم و... را اذیت می‌کردم، اگر ما هم مراسم کریسمس را برگزار می‌کردیم بابانوئل برایم کادوهای عالی می‌آورد. بزرگ‌تر که شدم به داستان‌های محلی کشورهای مختلف علاقه پیدا کردم و اینجا بود که از سرنوشت شوم بچه‌های بد در شب کریسمس باخبر شدم.

---

کرمپوس کیست؟

براساس داستان‌ها و قصه‌های محلی اروپایی (به ویژه آلمان) در شب کریسمس بچه‌های بد نه تنها کادویی از بابانوئل دریافت نمی‌کنن بلکه به جای بابانوئل موجودی نیمه هیولا و نیمه بز به نام "کرمپوس" (Krampus) به دیدنشان می‌آید. کرمپوس ظاهری شبیه بزی شاخ‌دار دارد که روی دوپا می‌ایستد، زبان بلندی دارد که از دهانش بیرون زده و سبد بزرگی را با خود حمل می‌کند.

لغت کرمپوس در زبان آلمانی به معنای پنجه یا چنگال هیولاست و طبق باور مردم آلمان این موجود همراه و دستیار سنت نیکولاس (که همان سانتاکلاوز یا بابانوئل است) می‌باشد و بابانوئل که لیستی از عملکرد تمام بچه‌ها دارد، به بچه‌های خوب هدیه می‌دهد اما لیست بچه‌های بد را در اختیار کرمپوس قرار می‌دهد تا آنها را تنبیه کند. بابانوئل همیشه به همراه کادو، شکلات و آبنبات می‌آید و بچه‌های خوب صبح کریسمس کلی کادو و شیرینی دریافت می‌کنند؛ اما بچه‌های بد صبح کریسمس باید در حالی که کاملاً کثیف و زغالی شده‌اند، جای زخم شلاق کرمپوس را باند بپیچند.

کرمپوس سبدی بزرگ و کثیف همراه دارد که از آن برای حمل بچه‌های شیطان استفاده می‌کند. طبق داستان‌های محلی کرمپوس سبد را از بچه‌های بد پر کرده و آن را گاهی در دریا می‌اندازد یا گاهی آن را به بالای کوه برده و به عنوان ذخیره غذایش برای تمام طول زمستان از آن استفاده می‌کند. به طور کلی این سبد وسیله انتقال بچه‌های بد به جهنم است، کرمپوس در شب کریسمس بچه‌ها را از تخت‌خوابشان بیرون کشیده و در سبد انداخته و به جهنم می‌برد.

علاوه‌بر سبدش، کرمپوس زنجیری بلند به همراه خود دارد که به دنبالش بر زمین می‌کشد و صدای کشیدن شدن زنجیرش از دوردست شنیده شده و خبر از آمدن او می‌دهد. این زنجیرها طبق باورهای محلی زنجیرهای مقدسی هستند که توسط کلیسا متبرک شده تا کرمپوس توسط آنها شیطان را به زنجیر بکشد. او هم‌چنین زنگوله‌های مختلفی به خود آویزان می‌کند تا مطمئن شود همه از حضور او باخبر می‌شوند و صدای این زنگوله‌ها در شب کریسمس کابوس همه بچه‌هاست.

به جز سبد و زنجیر، کرمپوس دسته‌ای از شاخه‌های خشک (تَرکه) به دست دارد که از آن برای تنبیه کردن بچه‌ها استفاده می‌کند تا به حرفش گوش بدهند، با زبان خوش وارد سبد شده و گریه و زاری نکنند. این دسته از ترکه که به آن روتن (Ruten) گفته می‌شود؛ ریشه‌ای در اساطیر باستانی ژرمنیک یا نوردیک دارد که ویژگی‌های تطهیرکننده و دورکننده شیطان به آن داده شده است.

به طور کلی شخصیت افسانه‌ای کرمپوس به نظر می‌رسد ریشه در ادیان وایکینگ‌ها دارد که با ورود مسیحیت به سرزمین‌های تحت سلطه آنان، به دین پِی‌گِن‌ها (Pagan - که به معنای دین بت‌پرستی و کفر به خدای یگانه مسیحیان است) تغییر می‌کند. کرمپوس در طی مراسم جشن شروع زمستان (Winter Solistice)، که به منظور دور کردن سرمای کشنده، خشک‌سالی، بیماری و مرگ دام‌ها برگزار می‌شد، به نوعی حضور داشته و حتا در جایی اشاره شده که کرمپوس یکی از هزاران پسر هِل (Hel) است که در اعماق جهنم به دنیا آمده است. در هر صورت کرمپوس دنیای امروز ما با ورود مسیحیت و رایج شدن برگزاری مراسم کریسمس در کشورهای اروپایی از دل اساطیر باستانی بیرون آمده و بچه‌های شیطان را تنبیه می‌کند.

---

---

فستیوال شب کرمپوس (Krampusnacht)

در شام‌گاه پنجم دسامبر هر ساله مراسمی با عنوان شب کرمپوس برگزار می‌شود که مردم خود را به شکل کرمپوس درآورده و در مسیرهای مشخصی پیاده‌روی می‌کنند، به بچه‌ها با شاخه‌های نرم ضربه می‌زنند و یا آنها را می‌ترسانند و دنبال می‌کنند. این راه‌پیمایی که در ابتدا تنها در اتریش و برخی از شهرهای آلمان برگزار می‌شد، امروزه شهرت زیادی پیدا کرده و در کشورهای مختلف اروپایی و حتا شهرهای بزرگ ایالات متحده به شکل گسترده‌ای برگزار می‌شود.

هم‌چنین یکی از سنت‌های جالب مرتبط با کرمپوس ارسال کارت‌هایی با عنوان "کرمپوس سلام می‌رساند" (Gruß vom Krampus) است. طبق سنت قدیمی خانواده‌ها در زمان تعطیلات کریسمس برای هم عکس‌های خانوادگی به شکل کارت تبریک ارسال می‌کنند که گروهی به جای ارسال کارت تبریک کریسمس، کارت کرمپوس برای هم می‌فرستند تا به شوخی نشان دهند فرد دریافت‌کننده کارت در سال گذشته بچه بدی بوده است.

داستان، ویژگی‌ها و ظاهر کرمپوس الهام‌بخش آثار مختلفی از جمله فیلم، بازی‌های ویدیویی و کتاب‌هایی به سبک ترسناک شده است و خب دیگر به اینکه در زمان کودکیم مراسم کریسمس برگزار نمی‌کردیم حسادت نمی‌کنم.