حافظه ROM چیست و چه تفاوت هایی با RAM دارد؟

اگرچه RAM و ROM هر دو حافظه داخلی کامپیوتر هستند، اما از نظر کاربرد، ظرفیت ذخیره سازی، اندازه فیزیکی و موارد دیگر با یکدیگر متفاوت هستند. RAM یک حافظه فرار است که به طور موقت فایل‌هایی را که بر روی آن کار می‌کنید، ذخیره می‌کند.

حافظه ROM مانند RAM، جز حافظه اصلی کامپیوتر می‌باشد. حافظه ROM یک حافظه غیر‌فرار است که به طور دائم دستورالعمل‌ها را برای رایانه شما ذخیره می‌کند. در ادامه این مقاله از ویجیاتو بیشتر با مفهوم و تعریف این دو قطعه آشنا می‌شویم.

---

حافظه رام (ROM) چیست؟

حافظه ROM (کوتاه شده‌ی Read Only Memory) یک حافظه غیر فرار در رایانه شما است. به این معنی که اطلاعات به طور دائم در تراشه ذخیره می‌شوند، حتی در صورت قطع برق. این حافظه‌ها برای ذخیره‌ی داده‌ها به جریان الکتریکی وابستگی ندارند.

در عوض، داده‌ها را با استفاده از کد باینری در سلول‌های جداگانه نوشته و ذخیره می‌کند. این حافظه را حافظه فقط خواندنی (Read-only) می‌نامند. این موضوع به این علت است که اطلاعات روی ROM تنها قابل خوانش هستند. در واقع نمی‌توان داده‌های روی ROM را تغییر داد.

در نتیجه حافظه غیر فرار برای قسمت‌هایی از رایانه که تغییر نمی‌کنند، استفاده می‌شود. بخش مربوط به راه اندازی اولیه نرم افزار، یا دستورالعمل‌های میان افزاری و… از این دست قسمت‌ها هستند. در کارخانه اطلاعات روی رام نوشته و دیگر امکان تغییر این اطلاعات وجود ندارد.

بنابراین، شما نمی‌توانید پس از تولید، داده‌های آن را دوباره برنامه ریزی، بازنویسی یا پاک کنید. با این حال در برخی از انواع ROMها، می‌توانی داده‌های ذخیره شده‌ی رو آن را نیز تغییر داد. درون ROMها دیودها و ترانزیستورهایی هستند که این اطلاعات‌ را ذخیره می‌کنند.

ROMها انواع مختلفی مثل EPROM ،EEPROM و PROM دارند. حافظه‌های EEPROM و EPROM را می‌توان توسط روش‌های خاصی مانند اعمال ولتاژ بالا پاک کرد و دوباره به آن‌ها اطلاعات داد. در نهایت، خاموش کردن کامپیوتر هیچ تاثیری بر روی حافظه رام (ROM) ندارد.

---

حافظه رم (RAM) چیست؟

این حافظه داخلی CPU، به شکل یک دستگاه سخت افزاری است که بر روی مادربرد رایانه قرار می‌گیرد. حافظه‌ی RAM (کوتاه شده‌ی Random Access Memory) یک نوع حافظه فرار است. دلیل اصلی به کاربردن «فرار»، عدم توانایی در ثبت داده‌ها به صورت دائمی است.

 رم در واقع یک حافظه بسیار پرسرعت است که امکان انتقال و آدرس دهی بسیار سریع برای پردازنده‌های کامپیوتر را فراهم می‌آورد. در وظیفه این قطعه این است که داده‌هایی که پردازنده‌ی کامپیوتر اکنون مشغول پردازش آن‌هاست را نگهداری ‌کند. این داده‌‌ها با قطع جریان برق، از بین می‌روند.

به عنوان مثال، هنگامی که کامپیوتر را روشن می‌کنیم، دستورالعمل‌های هارد دیسک در RAM ذخیره می‌شود. این دستورالعمل‌ها شامل سیستم عامل (OS) و سایر برنامه‌هایی است که برای اجرای یک کامپیوتر مورد نیاز است.

CPU از این دستورالعمل‌ها برای انجام وظایف مورد نیاز برای اجرای کامپیوتر استفاده می‌کند. این داده‌ها تا زمانی که کامپیوتر روشن است توسط رم حفظ می‌شود، لحظه‌ای که آن را خاموش می‌کنید، رم اطلاعات را از دست می‌دهد.

دلیل انتقال اطلاعات به رم این است که خواندن اطلاعات از روی رم، در مقایسه با خواندن از روی هارد آسان و سریع‌تر است. هر بار که فایل یا اطلاعاتی را درخواست می‌کنید، از دیسک ذخیره سازی رایانه یا اینترنت بازیابی می‌شود.

داده‌ها به صورت موقت در RAM ذخیره می‌شوند، تا هر بار که از یک برنامه یا صفحه به برنامه دیگر جابه‌جا می‌شوید، اطلاعات فوراً در دسترس شما قرار بگیرند. در کل، این ماژول برای ذخیره‌ی داده‌ها، برنامه‌ها و نتایج آن در هنگان روشن بودن کامپیوتر، طراحی است. حافظه فرار می‌تواند توسط کاربران به راحتی تغییر، ارتقا و گسترش یابد.

---

تفاوت‌ حافظه ROM و RAM چیست؟

تفاوت‌ اصلی حافظه‌ی ROM و RAM در قطع برق یا راه‎‌اندازی مجدد کامپیوتر مشاهده می‌شود. در هنگام قطع جریان برق اطلاعات روی حافظه‌ی ROM پاک نمی‌شود. حافظه ROM یک حافظه غیر‌فرار است که به طور دائم دستورالعمل‌ها را برای رایانه شما ذخیره می‌کند.

حافظه‌ی ROM برای ذخیره‌ی اطلاعات و داده‌ها به جریان الکتریکی وابستگی ندارد. در این نوع حافظه‌، داده‌ها با استفاده از کد باینری در سلول‌های مجزا ثبت می‌شوند.. حافظه‌ی RAM یک حافظه فرار است که به طور موقت فایل‌هایی را که بر روی آن کار می‌کنید ذخیره می‌کند. برخی از تفاوت های کلیدی RAM و ROM به شرح زیر است.

جدول تفاوت‌ها

حافظه RAM	حافظه ROM
حافظه موقت کامپیوتر	حافظه دائمی کامپیوتر
حافظه خواندن و نوشتن (read-write) داده‌ها را می‌توان نوشت و خواند.	حافظه‌ی فقط خواندنی (read only) داده‌ها فقط قابل خواندن هستند.
حافظه فرار است زیرا به طور موقت فایل‌ها را تا زمانی که رایانه روشن است و کار می‌کند ذخیره می‌کند.	حافظه غیر فرار است زیرا حتی در صورت قطع برق فایل‌ها را به طور دائم ذخیره می‌کند، مانند کارتریج بازی و برنامه بایوس ذخیره شده در حافظه کامپیوتر و غیره.
ظرفیت ذخیره سازی از ۱ تا ۲۵۶ گیگابایت است.	ظرفیت ذخیره سازی آن از ۴ تا ۸ مگابایت است.
اندازه آن نسبت به حافظه ROM بزرگ‌تر است. در دو اندازه مختلف برای استفاده در رایانه‌های رومیزی و لپ تاپ‌ها عرضه می‌شود.	بر اساس کاربرد آن متغیر است. ظرفیت کمتری نسبت به رم دارد.
داده‌های ذخیره شده در RAM قابل بازیابی و تغییر هستند.	ما فقط می‌توانیم داده‌های ذخیره شده در ROM را بخوانیم. نمی‌توان آن را تغییر داد.
این حافظه سریع‌تر از ROM است	سرعتش از رم کمترست
داده‌های ذخیره شده در RAM توسط CPU در زمان واقعی برای اجرای کامپیوتر استفاده می‌شود.	داده‌های ذخیره شده در ROM تنها زمانی توسط CPU استفاده می‌شود که به RAM منتقل شود.
به طور موقت فایل‌ها و داده‌هایی را که CPU برای پردازش دستورالعمل‌ها یا کار فعلی نیاز دارد، ذخیره می‌کند.	این قطعه برنامه BIOS را روی مادربرد رایانه ذخیره می‌کند که برای بوت استرپ رایانه لازم است.
مثال: به عنوان حافظه پنهان CPU، حافظه اصلی در رایانه استفاده می‌شود.	مثال: به عنوان فریم‌وار (Firmware) توسط میکروکنترلرها استفاده می‌شود.
دسترسی به داده‌های ذخیره شده آسان است.	دسترسی به داده‌های ذخیره شده در ROM آسان نیست.
گران‌تر	ارزان‌تر
انواع: DRAM و SRAM	انواع: PROM ،EPROM ،EEPROM ،MROM

---

کلام آخر

در این مقاله با تفاوت‌ حافظه ROM و RAM آشنا شدیم. RAM و ROM هر دو حافظه داخلی کامپیوتر هستند، اما از نظر کاربرد، ظرفیت ذخیره سازی، اندازه فیزیکی و موارد دیگر با یکدیگر متفاوت هستند. به طور خلاصه ROM برای ذخیره سازی دائمی اطلاعات و RAM برای ذخیره سازی موقت است.