شاید در نگاه کلی سال ۲۰۲۴ در دنیای بازی‌ها، لیست نسبتا آرام و خلوتی داشته باشد. این موضوع حداقل در لیست پلی‌استیشن دیده و احساس می‌شود و به نظر می‌آید که سونی قرار نیست تا مثل سال‌های قبل عناوین بزرگ و درخشان داشته باشد. البته که سونی قرار است این کمبود را با شیوه‌ای متفاوت پوشش دهد. اما آیا این موضوع باعث می‌شود تا پلی‌اسیتشن بعد از سال‌ها بدون انحصاری بزرگی سال را بگذراند؟ در این مطلب از ویجیاتو، این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
وقتی استودیوهای دیگر به داد پلی‌استیشن می‌رسند!
در حال حاضر تقریبا چهار سال از آغاز نسل نهم کنسول‌های خانگی گذشته و طبق آمار و ارقام به نظر می‌رسد که سونی و پلی‌استیشن ۵ در حال حاضر پیشتاز بازار هستند. پلی‌استیشن با لیست اولیه‌ی خودش در آغاز نسل، خیلی سریع توانست گوی رقابت را از رقیب خودش یعنی ایکس‌باکس ببرد. در ادامه هم شاهد این موضوع بودیم که پلی‌استیشن در بازه‌های مهم بازار یک بازی بزرگ از طرف استودیوهای خودش را برای عرضه در نظر داشت.
در سال ۲۰۲۱ عناوین ریترنال (Returnal)، دث‌لوپ (Deathloop) و Ratchet and Clank: Rift Apart به عنوان بازی‌های مهم انحصاری عرضه شدند؛ این روند در سال ۲۰۲۲ با بازی‌های God of War Ragnarok و Horizon Forbidden West و در سال ۲۰۲۳ با بازی‌های Marvel’s Spider-Man 2 ادامه یافت. دقت کنید که در این لیست به جز بازی دث‌لوپ، بازی‌ها به عنوان انحصاری فرست پارتی برای PS5 عرضه شدند و برند PlayStation Studios هرسال یک نماینده را داشته است. (البته که سازنده بازی ریترنال یعنی استودیوی هاوس‌مارک (Housemarque) در ابتدا به عنوان یک استودیوی تردپارتی برای پلی‌استیشن بازی ساخت و بعدها این استودیو توسط سونی خریداری شد.)
اما مشکلی که در این بین احساس می‌شود، کمبود یا حتی نبود بازی‌های فرست پارتی در سال ۲۰۲۴ است. البته این موضوع به آن معنا نیست که پلی‌استیشن هیچ بازی انحصاری در این سال میلادی نداشته باشد. در حال حاضر عناوین Final Fantasy 7 Rebirth و Rise of The Ronin و Helldivers 2 از طرف استودیوهای تردپارتی به طور انحصاری برای پلی‌استیشن در حال توسعه هستند اما نماینده‌ای از طرف استودیوهای داخلی پلی‌استیشن دیده نمی‌شود. در نمایش اخیر State of Play هم بازی انحصاری جدیدی معرفی نشد و عنوان مهم Death Stranding 2: On The Beach هم تاریخ ۲۰۲۵ گرفت. همچنان مشخص نیست که برنامه سونی برای پاییز سال میلادی جاری چیست و شاید در نمایشی در بازه تابستان این برنامه مشخص شود.
فاکتور مهمی که باید در این موقعیت در نظر داشته باشیم آن است که اخیرا صنعت بازی‌های ویدیویی با مشکلات عدیده‌ای روبرو شده است. دوران پساکرونا و تحولات مختلفی که در جهان اتفاق افتاده باعث شده تا استودیوها درگیر مشکلات مالی زیادی شده باشند و ناچار به اخراج کارمندان و توسعه‌دهندگان باشند. از آنجا که سونی و پلی‌استیشن از پرچم‌دارهای بزرگ صنعت است، این مشکل نمود بیشتری هم پیدا خواهد کرد و شاید همین موضوع دلیل آن باشد که تعداد بازی‌های پلی‌استیشن سال به سال کمتر شده است.
البته که موضوع مهم دیگری هم مطرح است و آن کیفیت عناوین سونی است. عرضه بازی‌های انحصاری پلی‌استیشن معمولا با انبوهی از موفقیت و جوایز همراه می‌شوند. براساس برخی گزارش‌ها، سران سونی اعتقاد دارند که این جوایز و البته نمرات منتقدان در مراجعی مثل متاکریتیک اهمیت بسیار زیادی دارد و تاثیر مستقیمی بر توسعه بازی‌ها دارد.
به طور مثال، کنسل شدن دنباله بازی Days Gone به خاطر کم بودن نمره بازی اول در متاکریتیک بوده و این مسئله باعث شد تا جان گاروین (John Garvin) از استودیو جدا شود و علیه سونی هم صحبت‌هایی انجام دهد.
به نظر می‌رسد که این سیاست در کنار شرایطی که دوران پساکرونا به وجود آورده باعث شده تا بازدهی استودیوهای پلی‌استیشن کم یا بهتر است بگوییم حساس‌تر شده باشد. اگر برایتان سوال است که کرونا چه تاثیراتی داشته باید بگوییم که کارمندان زیادی به خاطر شرایط وقت، به صورت دورکار در استودیوها استخدام شدند و حالا با برگشتن شرایط کاری به فرم نرمال، استودیوها نیاز بیشتری به کارمندان حضوری دارند. طبق برخی گزارش‌ها، میزان بازدهی کارمندان دورکار خوب نیست و نحوه کاری آن‌ها به صورت نرمال، با استانداردی که استودیوها دارند همخوانی ندارد.
از این رو به نظر می‌آید که این مشکل در سال ۲۰۲۴ نمود بیشتری خواهد داشت و ممکن است که پلی‌استیشن واقعا عنوان انحصاری از طرف استودیوهای فرست پارتی نداشته باشد و به کمک استودیوهای تردپارتی امسال را بگذراند. این در حالی‌ست که در طرف مقابل، ایکس باکس حداقل چهار بازی انحصاری را برای عرضه در نظر دارد و شاید بتوان گفت امسال از معدود سال‌هایی باشد که ایکس‌باکس بازی انحصاری بیشتری نسبت به پلی‌استیشن دارد و این تاثیر خریدهای بزرگ بتسدا و اکتیویژن بلیزارد است. البته که این موضوع را هم باید در نظر داشته باشیم که پلی‌استیشن در حال حاضر چالش‌های مدیریتی هم دارد و باید ببینیم که این استودیو پس از جیم رایان چه وضعیتی خواهد داشت.
آیا سخت‌افزارهای جدید در راه است؟
پلی‌استیشن در طول دو سال گذشته در زمینه انتشار سخت‌افزار بسیار فعال‌تر شده و هرساله محصول جدیدی را به خانواده نسل نهم خودش اضافه می‌کند. از انتشار کنترلر جدید Dualsense Edge و نسخه اسلیم پلی‌استیشن ۵ بگیریم تا محصول PlayStation Portal که قرار است حس تجربه بازی‌ها بر یک کنسول دستی را برگرداند البته به شکلی کاملا محدود. اما گویا قرار است سونی قدم‌هایی بیشتر برای تجربه هندهلد بازی‌ها بردارد.
در سال‌های اخیر و به خصوص پس از انتشار کنسول نینتندو سوییچ، شرکت‌های زیادی مایل شدند تا به سمت کنسول‌های دستی برگردند و شاید بتوان موفق‌ترین نمونه یک کنسول دستی بازی را استیم دک دانست. ورود ولو به این بازار باعث شد تا ایسوس هم در این مسیر قدم بگذارد و شاید همین تحول باعث شده تا سونی هم نیم‌نگاهی به این بازار بیندازد تا تاج و تخت خودش را باری دیگر پس بگیرد.
سونی با عرضه PSP تحول بزرگی در کنسول‌های دستی ایجاد کرد اما خودش پس از انتشار یک نسخه دیگر یعنی PS Vita از این بازار کنار کشید و روی تولید کنسول‌های خانگی متمرکز شد. البته که به طور کلی بازار کنسول‌های دستی به واسطه رونق گرفتن بازار موبایل گیمینگ، مثل قبل فروغی ندارد اما شاید سونی بتواند این جریان را تغییر دهد.
ماجرا از جایی شروع شده که در یک گزارش، اطلاعاتی از یک کنسول دستی سونی منتشر شده که قرار است با کنسول PlayStation 5 Pro همخوانی و تطبیق داشته باشد. از ابتدای نسل این شایعه وجود داشت که سونی ساخت و عرضه یک کنسول میان‌نسلی را در برنامه‌اش دارد و به نظر می‌رسد که پاییز امسال قرار است شاهد عرضه رسمی این کنسول باشیم. با توجه به این برنامه می‌توان انتظار داشت که کنسول دستی جدید سونی در جایی در سال ۲۰۲۵ عرضه خواهد شد. این کنسول دستی با همکاری AMD در دست ساخت قرار دارد و برخلاف Portal قرار است که این کنسول از قابلیت‌های بدون اینترنت و Remote Play استفاده کند. سونی این دو کنسول را به عنوان فاز دوم عصر PS5 در نظر دارد و شروع این دوره قرار است از پاییز امسال باشد.
با این حال به نظر می‌رسد که پلی‌استیشن در سال ۲۰۲۴ قرار است فاز دوم نسل نهم خودش را پایه‌گذاری کند و پروژه بازی‌های انحصاری جدید شاید از سال ۲۰۲۵ آغاز شود. از آنجا که سال چندان شلوغی مثل سال گذشته در پیش نداریم، به نظر سونی هم قصد دارد تا سال آرامی را بگذراند. اما آیا این آرامشی قبل از طوفان است یا صرفا آغاز دوره‌ی جدیدی برای پلی‌استیشن است؟ این سوالی‌ست که حداقل تا یک سال پاسخی برای آن نداریم.
بیشتر بخوانید:
یک بازی خیلی خوب و انحصاری دیگر که سونی برای عرضه در اردیبهشت در نظر گرفته است را از قلم انداختید (Stellar Blade)
ضمنا اخیرا نسخه دوم The last of us رو برای PS5 منتشر کرده و کسانیکه ۴ سال قبل پلی استیشن نداشتند و یا اخیرا PS5 خریده اند رو حسابی راضی کرد.
به نظرم برای امسال طبق نمایش ها ایکس باکس ۲۰۲۴ وضعیت بهتری خواهد داشت ولی امیدوارم بازی های ۲۰۲۵ پلی استیشن خوب باشن مثل همیشه که ناامید نمیکنه طرفداراشو.