آیا دوره بازی‌های انحصاری به پایان رسیده است؟

گاد آو وار، هورایزن، اسپایدرمن، لست آو آس، آنچارتد ۴، لاست لگسی و گوست آو سوشیما؛ این‌ها بازی‌های انحصاری بزرگ نسل هشتم پلی‌استیشن بودند که همگی راه‌شان را به سمت پلتفرم پی‌سی هم پیدا کردند. می‌دانیم که برنامه جدید سونی برای انتشار بازی روی پلتفرم پی‌سی تمامی ندارد و بزودی عناوین بزرگ بیشتری برای پی‌سی عرضه می‌شود. از آن سو، ایکس باکس یک ماه جنجال‌برانگیز را گذراند و چهار بازی انحصاری کنسولی خودش را برای کنسول‌های رقیب هم عرضه خواهد کرد. به نظر این اتفاقات، یک پیام مهمی را به مخاطبان بازی‌های ویدیویی می‌رساند؛ انحصارگرایی در دنیای بازی‌های ویدیویی وارد مرحله جدیدی شده و شاید بازی‌های انحصاری معنای جدیدی به خود بگیرد. اما چرا؟ در ادامه با ویجیاتو همراه باشید. 

صنعتی که در حال تغییر است

---

طبق آمار و ارقام، صنعت بازی‌های ویدیویی در حال حاضر سودآوری بسیار بیشتری نسبت به بازار سینما و موسیقی دارد. انعطاف‌پذیری صنعت و البته دسترسی‌پذیری بالای پلتفرم‌های مختلف آن برای عموم جامعه، باعث شده تا بازی‌های ویدیویی جایگاه بالاتری نسبت به دیگر آثار سرگرمی داشته باشد. اما چنین اتفاقات و تحولات مثبت صنعت هم باعث نمی‌شود تا بازی‌های ویدیویی یک حاشیه امن و دست‌نیافتنی برای خودشان بسازند. 

صنعت بازی‌های ویدیویی به خصوص در یک سال گذشته، دوره‌ی تاریکی را می‌گذراند. اخراج‌ها و تعدیل نیروها از سال پیش آغاز شد و در روزهای آغازین سال جدید شدت بیشتری هم گرفت و به نظر این وضعیت رو به بهبود نخواهد بود. این تعدیل نیروها و البته موارد دیگر نشان از تغییرات بزرگ صنعت دارد. در بازار امروز، اگر استودیویی اثری منتشر کند که تنها در چهار ماه بیش از ده میلیون نسخه بفروشد، باز هم تضمینی برایش وجود ندارد که از موج تاریک و ترسناک تعدیل نیرو و اخراج‌های پرشمار دور بماند. 

وقتی چنین اتفاقی برای استودیوی بزرگی مثل اینسامنیاک گیمز رخ می‌دهد، یعنی صنعت به شیوه ثابت کنونی بازار نمی‌تواند پیش برود و ناشران بزرگی مثل پلی‌استیشن و ایکس باکس باید تغییر را بپذیرند. به همین دلیل است که الان از لیست بازی‌های خاطره‌انگیز و جذاب نسل هشتم پلی‌استیشن، آثار کمی پیدا می‌شود که برای پلتفرم پی‌سی در دسترس نیستند. از میان بازی‌های باقی‌مانده می‌توانیم بگوییم که پارت دوم بازی لست آو آس در قالب ریمستر نسل نهمی‌اش برای پی‌سی منتشر می‌شود. در یک لیک دیگر هم دیدیم که سونی قصد دارد تا بازی‌های Infamous: Second Son و God of War Ragnarok را هم برای انتشار روی پی‌سی در نظر بگیرد. اینکه چرا اثر محبوبی مثل بلادبورن قرار نیست تا برای پی‌سی عرضه شود همچنان یک علامت سوال و معمای بزرگ برای دوست‌داران پرشمار سولزلایک است. 

از سویی دیگر مشخص است که ایکس باکس هم نیاز به تغییر را پذیرفته است. حالا چهار بازی محبوب و دوست‌داشتنی پلتفرم ردموندی‌ها هم راه‌شان را به سمت کنسول‌های پلی‌استیشن و نینتندو سوییچ پیدا کرده است. ردموندی‌ها چنین برنامه‌ای را آزمایشی برای سیاست‌های جدیدشان می‌دانند و اگر استقبال و سودآوری خوبی از این سیاست جدید حاصل شود، باید منتظر انتشار عناوین بیشتری برای کنسول‌های رقیب هم باشیم. 

یکی از بزرگترین تغییرات صنعت این است که بحث بازی‌های انحصاری تمام کنسولی شاید رو به اتمام باشد. درست است که پلی‌استیشن در حال حاضر همچنان به ساخت بازی‌های انحصاری کنسولی ادامه می‌دهد اما دیگر می‌توان به قطعیت گفت که هیچکدام از این آثار قرار نیست تا ابد در انحصار کنسول بمانند. وقتی گاد آو وار به عنوان نماد بازی‌های داستانی پلی‌استیشن برای پی‌سی منتشر می‌شود، یعنی پلی‌استیشن تغییر را پذیرفته است. البته برنامه دیگری که سونی دارد این است که با عرضه بعضی از بازی‌های انحصاری‌اش در زمانی مناسب (مانند اتفاقی که برای گوست آو سوشیما رخ داده) قصد دارد تا مقدمات معرفی دنباله بازی‌ها به عنوان انحصاری کنسولی را فراهم کند تا شاید رشدی در فروش کنسولش ایجاد شود.

نبود بازی‌ انحصاری کنسولی هم خیلی وقت است که برای ایکس باکس تحقق یافته است. ایکس باکس یا بهتر است بگوییم مدیریت مایکروسافت خیلی وقت است که تصمیم گرفته تا آثارش را برای پی‌سی نیز عرضه کند؛ اما حالا این سیاست به کنسول‌های دیگر هم تعمیم پیدا کرده است. 

حتی در این میان باید به نینتندو هم اشاره کنیم. درست است که نینتندو با خلق یک جامعه مخاطبان خاص توانسته خودش را از دو غول دیگر صنعت بازی جدا کند اما این اتفاق هم تضمینی بر آن نیست که نینتندو می‌تواند به رویه‌ی حال حاضر خودش ادامه دهد. وقتی اثری مثل The Legend of Zelda: Tears of The Kingdom می‌تواند فروش بیش از بیست میلیون نسخه‌ای را فقط برای پلتفرم سوییچ کسب کند، تصور کنید فروش این بازی برای پلتفرم پی‌سی چقدر خواهد بود. بازی‌های ویدیویی یک صنعت پیشرو است و تمام بازیگرهای آن و حتی نینتندو هم مجبور خواهند بود تا برای سودآوری بیشتر، اقدامات متفاوتی انجام دهد. 

تاثیرات بازار سخت‌افزار

---

نزدیک به چهار سال است که از انتشار کنسول‌های نسل نهمی گذشته و شاید این حس هم برای شما هم ایجاد شده باشد که آن‌چنان با یک تغییر نسل محسوس روبرو نبودیم. از طرفی فروش کنسول‌های نسل نهمی هم گویا مثل نسل هشتم راضی‌کننده نبوده و سونی مرحله پایانی نسل نهمش را آغاز کرده است. ایکس باکس هم نتوانسته رشدی در فروش کنسول‌هایش ایجاد کند و شاید حتی با روندی کاهشی نیز روبرو شده باشد. 

سال‌هاست که این اعتقاد وجود دارد که بازار سخت‌افزار و آثار فیزیکی به پایان خود نزدیک می‌شود و به‌زودی آثار دیجیتال و سرویس‌های ابری جایگزین خواهند شد. در دیگر آثار سرگرمی، این تغییر بزرگ اتفاق افتاده و به طور مثال می‌توان گفت که تعداد شنونده و میزان استریم یک قطعه موسیقی در پلتفرمی مثل اسپاتیفای، حالا اهمیت بیشتری نسبت به فروش فیزیکی یک آلبوم موسیقی دارد. رونق گرفتن سرویس‌های نتفلیکس، آمازون پرایم، پارامونت پلاس و AMC Plus هم نشان از آن دارد که بازار سینما و سریال حالا سوددهی بیشتری نسبت به فروش فیزیکی دارد. 

به نظر بازی‌ها هم از چنین سرنوشتی در امان نخواهند بود و در آینده‌ای دور یا نزدیک با یک صنعت تماما دیجیتال روبرو باشیم. البته که پرچم‌دارهایی مثل سونی و نینتندو همچنان تلاش دارند تا این بازار را زنده نگه دارند و احتمالا شاهد خروجی‌های جدیدی از این دو شرکت در سال ۲۰۲۴ باشیم. میزان فروش این کنسول‌ها شاید اهمیت خیلی بیشتری نسبت به گذشته داشته باشد چرا که چشم‌اندازی از آینده فروش سخت‌افزارها را به بازیگران صنعت نشان می‌دهد. اما تا زمانی که تکلیف این موضوع مشخص شود، سیاست انتشار بازی‌های اختصاصی بر دیگر پلتفرم‌ها در حال اجرایی‌ست تا سودآوری‌ها قطع نشود.

---

تغییرات بازار مالی و تحولات اخیر جهان و صدالبته پیامدهای پاندمی کووید-۱۹ همگی از جمله دلایلی‌ست که باعث شده صنعت به وضعیت امروزش برسد. حالا مفهوم انحصار و انحصارگرایی برای غول‌های بازی‌های ویدیویی عوض شده و این شرکت‌ها متوجه شدند که برای رشد خودشان باید به پلتفرم‌ها و محیط‌های متفاوت دیگری سرک بکشند. با این توصیفات به نظر می‌آید که قرار است تا با اتفاقات جدید و شاید هیجان‌انگیزی روبرو شویم. قطعا این اتفاق، نقطه مهمی برای صنعت بازی‌های ویدیویی خواهد بود و باید ببینیم که آیا تغییرات قرار است عمیق‌تر از قبل باشد یا صرفا یک قدم سودآور برای غول‌های صنعت است. اما جدای از این اتفاقات، به نظر شما روزی خواهد رسید که بلادبورن برای پی‌سی هم منتشر شود؟ واقعا این موضوع یک معمای جدی برای من است! 

بیشتر بخوانید:

• به پی‌سی فکر می‌کنیم؛ به اکس‌باکس شاید!
• آیا ایکس باکس به بزرگترین ناشر دنیای بازی تبدیل می‌شود؟