10 کنسول بازی که جلوتر از زمان خودشان بودند و شکست خوردند

پیش از ورود به قرن بیست‌ویکم، بازی‌های ویدیویی عمدتاً به دو صورت بازی می‌شدند: در آرکیدها یا در خانه با استفاده از کنسول‌ها. برای مدت زیادی، بازی‌های آرکید از نظر تکنولوژی برتری قابل توجهی نسبت به اکثر کنسول‌ها داشتند و این موضوع توسعه‌دهندگان کنسول‌ها را وادار می‌کرد تا این فاصله را کاهش دهند.

این رقابت تکنولوژیکی منجر به نوآوری‌هایی در کنسول‌های بازی شد که در نهایت حتی از بهترین ماشین‌های آرکید نیز پیشی گرفتند. با این حال، برخی از کنسول‌ها مانند دریم‌ کست (Dreamcast) و نئو جئو (Neo Geo) آنقدر از زمان خود جلوتر بودند که در نهایت به شکست‌های تجاری تبدیل شدند. با ویجیاتو همراه باشید تا نگاهی به این کنسول‌ها بیندازیم.

Sega Game Gear

• تاریخ عرضه: 6 اکتبر 1990
• تاریخ توقف تولید: حدود سال 2002
• تعداد فروش: 10.62 میلیون واحد

سگا گیم گیر به رقابت با آتاری لینکس (Atari Lynx) و گیم‌بوی (Nintendo Game Boy) پرداخته بود. این کنسول دارای صفحه‌نمایش رنگی و نور پس‌زمینه‌ای مشابه آتاری لینکس بود، البته با قیمتی کمی پایین‌تر و رقابتی‌تر. همچنین، Game Gear با داشتن بازی‌های برجسته‌تر، به ویژه پورت‌هایی از عناوین Sega Master System، شانس بیشتری برای رقابت با گیم‌بوی داشت.

با این وجود، گیم‌بوی آنقدر سودآور بود که Game Gear نتوانست به‌طور موثری در بازار رقابت کند. از همه بدتر، ویژگی‌های برتر Game Gear با معایبی همراه بودند. به ویژه، صفحه‌نمایش رنگی و نور پس‌زمینه این دستگاه عمر باتری کوتاه‌تری نسبت به لینکس و به‌خصوص گیم‌بوی داشت.

Atari Lynx

• تاریخ عرضه: 1 سپتامبر 1989
• تاریخ توقف تولید: حدود سال 1995
• تعداد فروش: 2 میلیون واحد

آتتری لینکس تنها ورود شرکت آتاری به بازار کنسول‌های دستی بود. این کنسول چند ماه پس از عرضه گیم‌بوی نینتندو منتشر شد و آتاری قصد داشت با این دستگاه جایگاه گیم‌بوی را به چالش بکشد.

لینکس دارای صفحه‌نمایش رنگی و نور پس‌زمینه بود و از نظر سخت‌افزاری بسیار قدرتمندتر از بسیاری از کنسول‌های آن زمان عمل می‌کرد. با این حال، ویژگی‌های پیشرفته این کنسول در نهایت باعث شکست آن شدند. سخت‌افزار قوی، صفحه‌نمایش رنگی، و نور پس‌زمینه این دستگاه به قیمت عمر باتری متوسط تمام شد. حتی نسخه اصلاح‌شده این کنسول، یعنی Lynx II، فقط شش ساعت عمر باتری داشت که همچنان کمتر از گیم‎‌بوی بود.

Nintendo Virtual Boy

• تاریخ عرضه: 21 جولای 1995
• تاریخ توقف تولید: حدود آگوست 1996
• تعداد فروش: 770,000 واحد

ویرچوال‌بوی یکی از کنسول‌های فراموش‌شده نینتندو است که به‌عنوان یک پروژه موقت در حالی که Nintendo 64 با تأخیر روبرو شده بود، طراحی شد. طراحی این دستگاه شبیه به هدست‌های واقعیت مجازی آینده بود و با دیدگاه نینتندو برای این سیستم همخوانی داشت. در برخی از بهترین بازی‌های این دستگاه، ویرچوال‌بوی گرافیک‌هایی بسیار چشمگیر برای زمان خود به نمایش گذاشت.

مشکل اصلی ویرچوال‌بوی، طراحی آن بود. این دستگاه به‌سختی می‌توانست به‌عنوان یک کنسول دستی شناخته شود، چرا که نه یک هدبند داشت و نه بدون اتصال کنترلر کار می‌کرد. همچنین، همه بازی‌های آن تنها با رنگ‌های قرمز و سیاه نمایش داده می‌شدند. با این حال، کنسول بعدی نینتندو توانست از درس‌های ویرچوال‌بوی بهره‌برداری کند.

Sega Dreamcast

• تاریخ عرضه: 27 نوامبر 1998
• تاریخ توقف تولید: 31 مارس 2001
• تعداد فروش: 9.13 میلیون واحد

دریم‌کست آخرین کنسول خانگی شرکت سگا پیش از ورود به عرصه توسعه بازی‌های شخص ثالث بود و این شرکت توانست به وسیله آن در اوج خداحافظی کند. دریم‌کست ویژگی‌هایی نوآورانه‌ای داشت که بسیاری از آنها به‌عنوان پیش‌زمینه‌ای برای ایکس باکس مایکروسافت شناخته می‌شوند. در واقع، مایکروسافت نقش مهمی در توسعه قابلیت‌های آنلاین دریم‌کست ایفا کرد که در زمان خود باعث شهرت این سیستم شد.

متأسفانه برای سگا، کنسول پلی استیشن 2 شرکت سونی اندکی پس از آن عرضه شد و نشان داد که در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 قابلیت‌های آنلاین ضروری نبودند. ایکس باکس مایکروسافت نیز به‌زودی پس از توقف تولید دریم‌کست وارد بازار شد و با وجود موفقیت ایکس باکس لایو، باز هم در رقابت با پلی استیشن 2 به مشکل خورد. این مسئله نشان می‌دهد که نوآوری گاهی می‌تواند زودتر از موعد باشد.

3DO

• تاریخ عرضه: 4 اکتبر 1993
• تاریخ توقف تولید: حدود سال 1998
• تعداد فروش: 2 میلیون واحد

3DO نام یک شرکت بازی‌سازی، یک فرمت رسانه‌ای، و یک کنسول بازی است. به جای تولید یک سیستم واحد، شرکت 3DO مجوز تولید کنسول‌های پشتیبانی‌کننده از فرمت و مشخصات سخت‌افزاری خود را به سایر تولیدکنندگان ارائه کرد. این کنسول در زمان خود بسیار قدرتمند بود و اولین دستگاهی بود که توانایی واقعی در ارائه گرافیک سه‌بعدی داشت.

با این حال، بسیاری از توسعه‌دهندگان به‌دلیل استفاده 3DO از فناوری CD-ROM، روی بازی‌های FMV تمرکز کردند. به‌جز عناوینی مانند The Need for Speed، کتابخانه بازی‌های 3DO پر از بازی‌های FMV و حتی بدتر، بازی‌های بی‌کیفیت بود. Plumbers Don’t Wear Ties یکی از نمونه‌های بدنام این موضوع است. اگر 3DO یک یا دو سال دیرتر عرضه می‌شد، احتمالاً شانس بیشتری در بازار کنسول‌ها داشت.

Ouya

• تاریخ عرضه: 25 ژوئن 2013
• تاریخ توقف تولید: 27 ژوئیه 2015
• تعداد فروش: 200,000 واحد

اویا از زمان کمپین سرمایه‌گذاری جمعی خود تا لحظه عرضه، توجه زیادی را در رسانه‌ها جلب کرد. این کنسول به‌عنوان یک جایگزین ارزان‌قیمت برای کنسول‌های بازی اصلی آن زمان، یعنی ایکس باکس 360 مایکروسافت، Wii U نینتندو و پلی استیشن 3 سونی تبلیغ شد. مهم‌تر از همه، اویا به‌عنوان پلتفرمی معرفی شد که توسعه‌دهندگان بازی می‌توانستند بازی‌های خود را برای کاربران اویا بسازند.

جالب اینجاست که امروزه دستگاه‌های بازی دستی مانند استیم دک (Steam Deck) شرکت ولو (Valve) تقریباً همان کاری را انجام می‌دهند که اویا قصد انجامش را داشت. تفاوت اصلی این است که استیم دک در سال 2022 عرضه شد، در حالی که اویا در سال 2013، یعنی سالی که شاهد عرضه پر سر و صدای پلی استیشن 4 و ایکس باکس وان بودیم، منتشر شد. حتی بدون این رقابت مستقیم، اویا به‌دلیل تعداد زیاد بازی‌های بی‌کیفیت در کتابخانه‌اش به سختی توانست جای خود را در بازار پیدا کند.

SNK Neo Geo

• تاریخ عرضه: 26 آوریل 1990
• تاریخ توقف تولید: حدود سال 1997
• تعداد فروش: 1.18 میلیون واحد

نئو جئو در واقع نام یک سیستم آرکید بود که توسط شرکت برجسته آن زمان، SNK، تولید شد. این سیستم بعدها به یک کنسول بازی خانگی تبدیل شد که به نام Neo Geo Advanced Entertainment System شناخته می‌شود. نئو جئو کیفیت آرکید را به خانه‌ها آورد، آن هم در دورانی که هنوز کنسول‌های پیشرفته‌ای مانند ایکس باکس مایکروسافت و پلی استیشن سونی وجود نداشتند. بسیاری از بازی‌های نئو جئو حس و حال بازی‌های آرکید را به کاربران منتقل می‌کردند.

متأسفانه نئو جئو با قیمتی معادل 699.99 دلار (در آن زمان) عرضه شد که تقریباً معادل قیمت پلی استیشن 5 پرو است، کنسولی که امروزه نیز گران‌قیمت محسوب می‌شود. تفاوت اصلی این است که بازی‌های آرکید در PS5 Pro بسیار در دسترس‌تر هستند، در حالی که حتی یافتن یک کنسول نئو جئو که به‌خوبی کار کند، امروزه دشوار و نادر است.

Nokia N-Gage

• تاریخ عرضه: 7 اکتبر 2003
• تاریخ توقف تولید: 24 فوریه 2006
• تعداد فروش: 3 میلیون واحد

ان-گیج تلاش شرکت نوکیا برای رقابت با Game Boy Advance نینتندو در بازار کنسول‌های دستی بود. این دستگاه برای زمان خود قابلیت‌های پیشرفته‌ای داشت و از منظر طراحی، به گوشی‌های هوشمند امروزی شباهت داشت. ان-گیج می‌توانست تماس‌ها و پیام‌ها را ارسال و دریافت کند، در حالی که لیستی از بازی‌های ویدیویی مخصوص به خود داشت و همچنین ویژگی‌های چندرسانه‌ای دیگری را ارائه می‌داد.

متأسفانه، نقش اصلی ان-گیج به‌عنوان یک کنسول دستی باعث شد بسیاری از ویژگی‌های اضافی آن توسط کاربران نادیده گرفته شوند. این دستگاه همچنین مجبور بود با Game Boy Advance، نینتندو دی‌اس و پلی استیشن پورتبل رقابت کند. پلی استیشن پورتبل با داشتن قابلیت‌های مشابه، عملاً ان-گیج را منسوخ کرد. اگر این دستگاه ده سال بعد عرضه می‌شد، شاید می‌توانست به‌عنوان یک گوشی هوشمند اندرویدی موفق ظاهر شود.

Apple Pippin

• تاریخ عرضه: حدود سال 1995
• تاریخ توقف تولید: حدود سال 1997
• تعداد فروش: 42,000 واحد

پیپین یک پروژه مشترک بین شرکت‌های اپل و باندای (Bandai) بود. باندای که قبلاً در بازار کنسول‌های بازی تجربه داشت، به اپل کمک کرد تا وارد این عرصه شود. هدف این دو شرکت ساخت یک کنسول بازی بود که از نظر فناوری چنان پیشرفته باشد که رقبای خود را تحت‌الشعاع قرار دهد. در واقع، سخت‌افزار و سیستم‌عامل اپل پیپین شباهت زیادی به تلاش‌های مایکروسافت با ایکس باکس داشت.

تفاوت اصلی بین اپل پیپین و مایکروسافت ایکس باکس در این بود که ایکس باکس موفق شد و میراثی ماندگار از خود به جا گذاشت. در مقابل، پیپین با نرخ فریم پایین و کمبود بازی‌های انحصاری جذاب روبرو بود. بسیاری از بازی‌های این کنسول بر روی سایر کامپیوترهای خانگی نیز در دسترس بودند. در نهایت، ایکس باکس با اجرای بهتر خود توانست موفقیت را کسب کند.

Game.com

• تاریخ عرضه: 12 سپتامبر 1997
• تاریخ توقف تولید: حدود سال 2000
• تعداد فروش: 300,000 واحد

گیم دات کام یک کنسول دستی بود که توسط شرکت Tiger Electronics ساخته شد. این شرکت در آن زمان برای بازی‌های دستی LCD خود با مجوزهای مختلف شهرت داشت. از میان تمامی کنسول‌های بیش از حد بلندپروازانه، گیم دات‌ کام یکی از شاخص‌ترین نمونه‌هاست. این کنسول سال‌ها پیش از نینتندو دی اس دارای صفحه‌نمایش لمسی بود و حتی یک سال پیش از دریم‌کست قابلیت‌های ابتدایی اتصال به اینترنت را ارائه می‌داد.

با این حال، کیفیت کلی گیم دات کام بسیار پایین بود. صفحه‌نمایش تک‌رنگ آن به‌گونه‌ای طراحی شده بود که پیکسل‌ها با چشم غیرمسلح قابل مشاهده بودند. با وجود دریافت پورت‌های برجسته‌ای مانند رزیدنت اویل 2 و دوک نوکم Duke) Nukem 3D)، این نسخه‌ها در مقایسه با دیگر نسخه‌های موجود بسیار ضعیف‌تر بودند. در نهایت، گیم دات کم بیش از حد از زمان خود جلوتر بود و هیچ شانسی در برابر گیم‌بوی ساده‌تر و قابل‌دسترس‌تر نینتندو نداشت.