چرا بازی‌های ویدیویی اینقدر حجیم شده‌اند؟

در هر سبکی از یک پروژه کاری دوره‌های بحرانی و فشرده‌ای وجود دارند که اغلب، کار و زحمتی اضافه‌ (و بعضاً بدون دستمزد برای تیم مشغول در پروژه) را ناشی شده و بهره چندانی برای دریافت نتیجه نهایی را نیز به دنبال ندارند. اما در گذشته‌ای نه چندان دور این مسئله بخشی اجتناب‌ناپذیر از توسعه یک بازی ویدیویی محسوب می‌گردید.

بحث در مورد ظرفیت محدود روش‌های انتشار یک بازی است؛ توسعه‌دهندگان در دهه قبل مجبور بودند انواعی از چالش‌ها را برای کاهش حجم بازی از سر بگذرانند تا محصول نهایی در ظرفیت یک سی‌دی یا دی‌وی‌دی جای گیرد، چون این تنها روش رساندن زحمت‌های چند ساله یک تیم بزرگ به دست مشتریان بود. بنابراین کیفیت هر بازی ارتباط مستقیمی به بستر انتشار آن داشت؛ به عنوان مثال عرضه بازی مشهور Myst تنها با معرفی سی‌دی میسر شد و پیش از آن توسعه‌دهنده واقعاً نمی‌دانست چه کاری باید انجام دهد.

با این حال وقتی به رسانه‌های جدید دست پیدا کردیم و مثلاً در سال ۲۰۰۴ انواع دی‌وی‌دی‌های دولایه و حجیم معرفی شدند، دیگر کار از کار گذشته بود؛ چراکه درست در همان زمان شبکه استیم شروع به کار کرد و موضوع عوض شد؛ هیچ کدام از روش‌های  فیزیکی برای انتشار یک بازی، توانایی رقابت با مکانیزم دانلود از بستر اینترنت را نداشتند. به این ترتیب توسعه‌دهندگان فرصت پیدا کردند روز به روز به حجم محصولات خود اضافه کنند و تنها معیار لازم برای رعایت، در نظر گرفتن پهنای باند عمومی و ظرفیت هارد دیسک بازیکنان باشد.

این مسئله امروزه منجر به توسعه بازی‌های ویدیویی با حجم بیشتر از ۱۰۰ گیگابایتی شده که حتی در یک بلوری جا نمی‌شوند، چه برسد به دی‌وی‌دی دولایه. ولی همین موضوع در سوی مقابل برای مخاطبانی که به اینترنت پرسرعت دسترسی ندارند یا هنوز امکان تهیه SSDهای ظرفیت بالا را پیدا نکرده‌اند به معضلی غیرقابل قبول تبدیل گردیده است.

به خصوص در برخی کشورها که ارائه‌دهندگان سرویس‌های اینترنت دارای محدودیت حجمی هستند و اگر نرخ دانلود کاربر از حد معین شده عبور کند، هزینه‌های بسیار زیادی گریبان مشتری را خواهد گرفت. گفتنی است آمار نشان می‌دهد در حال حاضر ۲۱۰ شرکت در ایالات متحده آمریکا هم وجود دارند که کاربران را مجبور به تهیه اینترنت‌های محدود می‌سازند.

در همین راستا، به خصوص در شاخه بازی‌های پی‌سی، توسعه‌دهندگان می‌بایست یا حجم محصولات خود را کاهش دهند (یا حداقل از افزایش آن خودداری نمایند) یا زیرساخت کیفی اینترنت ارتقا پیدا کرده و محدودیت‌های دانلود به حداقل برسد. طبق بررسی‌های صورت گرفته و نظرات تیم‌های بازی‌ساز، به نظر می‌رسد روش اول اصلاً میسر نیست و الزام پیشرفت در صنعت و حرکت رو به جلوی بازی‌های ویدیویی، افزایش حجم آن‌هاست. در نتیجه انگشت اتهام باید به سمت ارائه‌دهندگان اینترنت نشانه رود.

چه چیزی واقعاً این حجم‌های سنگین را شکل داده است؟

صدا و موسیقی فضای بسیار زیادی را اشغال می‌کنند، اما هرگز اصلی‌ترین دلیل برای اندازه قابل توجه بازی‌های ویدیویی نبوده‌اند. کیفیت صدا در یک بازی مستقیماً به آنچه توسعه دهنده سعی دارد در مراحل نهایی شکل گیرد ارتباط دارد؛ به عنوان مثال کمپانی تریپ‌وایر در بازی Red Orchestra Ostfront سال ۲۰۰۶ از صدای ۴۴ کیلوهرتزی برای اسلحه و صدای ۲۲ کیلوهرتزی برای دیالوگ استفاده کرد تا از افزایش حجم بی‌دلیل بازی جلوگیری نماید.

این روزها استفاده از صدای فراگیر ۵.۱ کاناله به جای مونو یا استریو، یکی از دلایل واضح حجیم شدن بازی‌ها هستند، اما بدیهی است اضافه شدن جزئیات و ارتقای بافت‌های گرافیکی به تجربه لذت‌بخش‌تر و جذاب‌تر هر عنوان منجر می‌گردد. هر کاربری امروزه انتظار دارد واضح‌ترین و دلشنین‌ترین اصوات را درون بازی‌های گران قیمتش بشنود.

از سوی دیگر ویدیو از جنبه رزولوشن به شکل شگفت‌انگیزی پیشرفت کرده؛ از ابعاد ۶۴۰ در ۴۸۰ در سال‌های نه چندان دور گرفته به 4K واقعی (به عنوان یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های هواداران پروپاقرص) رسیده‌ایم و همین امر تاثیر قابل توجهی در حجم بازی‌ها دارد. اما همانطور که احتمالاً می‌دانید، ویدیو به شدت می‌تواند فشرده‌سازی شود؛ علاوه‌بر کُدِک تصویری آشنای H.264، در حال حاضر در صنعت گیم از فشرده‌سازی ۱۵۰۰ برابری صحبت می‌گردد.

در حالی که صدای باکیفیت و تصویر با وضوح بالا تاثیر خیلی زیادی در افزایش حجم بازی‌های ویدیویی داشته‌اند، نمی‌توان از آنها به عنوان تنها علت موضوع مورد بحث سخن گفت؛ اصلی‌ترین المان در این زمینه بدون شک «افزایش جزئیات بافت‌ها» است.

وقتی رزولوشن و وضوح ویدیو و به تبع آن کیفیت نمایشگرها افزایش می‌یابد، الزامی وجود دارد تا جزئیات و بافت‌های گرافیکی نیز حتماً زیاد شوند تا در ابعاد بزرگتر هیچ کمی و کاستی خاصی به چشم نخورد. تصویر یک بافت به تنهایی نیز می‌تواند فشرده سازی گردد، اما به هیچ عنوان قابل مقایسه با نرخ مشابه در ویدیو نیست؛ طبق یادداشت برخی از توسعه دهندگان به نظر می‌رسد بهترین روش فشرده سازی که به وضوح تصویر لطمه‌ای وارد نمی‌کند، مقیاسی فراتر از ۸ به ۱ ندارد.

علاوه بر این بافت‌های گرافیکی از جنبه پیچیدگی نیز در حال پیشرفت چشمگیری هستند؛ در سال ۲۰۰۵ یک شی تنها از یک جزء شکل می‌گرفت که از آن به عنوان بافت کلی تصاویر یاد می‌شد، اما حالا هر شی می‌تواند از سه یا چند بافت منحصر به فرد تشکیل شده باشد تا به خوبی و با کیفیت دلخواهِ هواداران، آن هم در طیف وسیعی از نقشه قابل بازیِ یک عنوان نمایش داده شود.

اگر نگاهی به تجریبات استودیو آمریکایی Tripwire بیاندازیم ماجرای این افزایش حجم به وضوح دیده می‌شود؛ اولین قسمت بازی Red Orchestra که اوایل سال ۲۰۰۶ میلادی روانه بازار شد حدوداً ۲.۶ گیگابایت حجم داشت که همین مقدار هم حسابی صدای علاقه مندان را درآورد. در صورتی که صدا در این بازی تنها ۳۲۷ مگابایت فضا گرفته بود و ویدیو با تمام جزئیاتش ۱.۴ گیگابایت حجم داشت.

اما آخرین ساخته این استودیو یعنی Killing Floor 2، به تنهایی ۱.۱ گیگابایت فضا برای صدا و موسیقی نیاز دارد. جزئیات گرافیکی، تصاویر و ویدیو مجموعاً چقدر حجم دارند؟ ۱۷.۴ گیگابایت!

در دنیای امروز یکی از اصلی‌ترین ارکانی که می‌تواند به موفقیت یک بازی ویدیویی کمک زیادی نماید، گرافیک بالا و جزئیات قابل توجهی است که بتواند چشم کاربران را به خود خیره کند. بهتر است بدانید محتویات این مهم در استودیوهای توسعه بازی در بالاترین حد ممکن سخت‌افزاری پردازش می‌شوند و بعد از اتمام مراحل ساخت، پیش از انتشار تا حد ممکن فشرده سازی می‌گردند. به همین ترتیب همه ساله به پهنای باند بالاتر و سخت افزار قوی‌تر نیاز می‌شود.

همین مسئله در تاریخچه کمپانی Stardock نیز از سال ۲۰۰۳ تاکنون به وضوح دیده می‌شود؛ بازی Galactic Civilization به عنوان یکی از نخستین تجربیات تیم توسعه از Bink به عنوان کُدِک ویدیو استفاده می‌کرد، ۸ سال بعد دیدیم که نزدیک به ۱۵ درصد از حجم دومین نسخه این بازی توسط بافت‌های گرافیکی اشغال شده و Galactic Civilization 3 نیز با افزایش ۵ درصدی، بیش از ۲۰ درصد کل اندازه بازی را به جزئیات اختصاص داده است. Ashes of the Singularity Escalation که سال گذشته توسط استودیوی نامبرده روانه بازار گردید، نرخ مورد بحث را به حدود ۶۰ درصد رسانده است.

طبیعتاً بافت‌های گرافیکی تنها معضل این موضوع نیستند؛ برخی بازی‌ها اصلاً از جزئیات سه بعدی برای هر شی برخوردار نبوده و در سوی مقابل برخی دیگر به شدت روی تصویر با وضوح بالا تاکید دارند. همه چیز از جمله بخش‌های اجرایی هر بازی، مکانیزم‌های کنترلی و ابزار توزیع و غیره با سرعت بالایی رو به رشد هستند.

اما بدیهی است بافت‌های گرافیکی با فاصله زیادی مهم‌ترین بخش تاثیرگذار در افزایش حجم بازی‌ها هستند و این امر با گسترش مقیاس جغرافیایی و دقت در جزئیات هر عنوان بسط پیدا می‌کند. پس اگر می‌خواهید از حجم بالای دانلود شده بازی جدید خود گلایه کنید، بهتر است پیش از هر سخنی، به جزئیات نهفته در اشیای گرافیکی دقت نمایید.

چرا برخی از بازی‌ها بسیار حجیم‌تر از سایرین هستند؟

حجم بازی‌ها در مقایسه با یکدیگر ممکن است کمی سردرگم‌کننده و عجیب به نظر برسند؛ به عنوان مثال چرا The Witcher 3: Wild Hunt و Rainbow Six Siege هر دو حدوداً ۵۰ گیگابایت هستند در حالی که اولی عنوانی نقش‌آفرینی و جهان-باز است و دومی یک تیراندازی اول‌شخص آنلاین.

چنین مقایسه‌ای به ارتباط وسعت یک بازی با حجم فیزیکی آن اشاره دارد، چراکه تصور می ‌کنیم منطقاً «یک جهان» می‌بایست با «چند ساعت گیم پلی مشخص و محدود» یکسان نباشد. در واقع گستره عظیمی از چمنزار و محل‌های قابل تردد در ذهن مخاطب سنگین‌تر به نظر می رسد، ولی در اینجا نباید از جزئیاتی که در طراحی یک سلاح پیچیده استفاده می‌شود غافل ماند.

مثلاً NBA 2K17 تقریباً ۶۶ گیگابایت حجم دارد. چرا یک بازی که محصور به استادیوم‌های بسکتبال است باید سنگین‌تر از کل دنیای قابل بازی The Witcher 3 باشد؟ به یک دلیل: هر بازیکن در هر تیم بسکتبال دنیای NBA با کوچک‌ترین جزئیات و بالاترین وضوح ممکن (به علاوۀ انیمیشن‌های متعددِ موشن-کپچر) طراحی شده‌اند، در حالی که اغلب کاراکترهای عام حاضر در دنیای ویچر دارای قالب یکسانی برای صورت و بدن هستند.

سوالات دیگری نیز وجود دارند: چقدر ویدیو در شرایط امروز تاثیر دارد؟ صدا چطور؟ آیا فشرده‌سازی به اندازه کافی انجام می‌شود؟ بازی Titanfall بعد از نصب حدوداً ۴۸ گیگابایت فضا می‌گیرد، چراکه برای کاهش بار پردازنده اصلی هنگام اجرا، دارای صدای فشرده‌سازی‌نشده است. پس به طور کلی نمی‌توان حجم بالای هر بازی را به موضوع خاصی ارتباط داد.

چرا همه چیز فشرده سازی نمی‌شود؟

۴۸ گیگابایت حجم تایتانفالی که گفتیم قبل از فرآیند نصب تنها ۲۱ گیگابایت است، به این معنا که فایل اولیه به شدت فشرده‌سازی‌شده بوده. پس چرا با خود بازی‌ها همین کار را نمی‌کنند؟ شواهد نشان می‌دهد آن تفاوت حجمی بیشتر به صدا مربوط بوده و المان‌های دیگر تفاوتی نکرده بودند.

همانطور که پیش‌تر گفته شد همه چیز مجدداً به بافت‌های گرافیکی باز می‌گردد. بخش اصلی حجم سنگین بازی‌های ویدیویی را جزئیات تشکیل می‌دهند و این المان تقریباً قابل فشرده سازی نیست. متاسفانه بافت‌های گرافیکی حتی صرفاً برای دانلود و سپس تبدیل به فایل های قابل نصب نیز فشرده نمی‌شوند، چراکه برای این امر به توانایی پردازشی و پهنای باند بسیار عظیمی نیاز است.

البته لازم به ذکر است موضوع مورد بحث به این معنا نیست که به هیچ عنوان فشرده سازی صورت نمی‌گیرد؛ به عنوان مثال استیم به تنهایی تمام بازی‌های حاضر در شبکه را فشرده کرده و پس از دانلود به حالت نخست باز می‌گرداند. تمام توسعه دهندگان نیز به نوبه خود چنین فعالیت‌هایی انجام می‌دهند، اما آنچه واضح به نظر می‌رسد این است که این نرخ فشرده سازی اصلاً قابل توجه نیست.

«تام فورسیس» یکی از کدنویس‌های هدست واقعیت مجازی آکیلس و توسعه دهنده چندین بازی ویدیویی مختلف در این رابطه می‌گوید: «اواخر دهه ۹۰ و اوایل قرن بعدی همیشه مجبور بودیم با مسئله فشرده سازی بازی برای جا شدن در ظرفیت یک دیسک کلنجار برویم؛ ترفندی که در آن دوران انجام دادیم مقایسه قسمت به قسمت اجزای مختلف بازی در حالت‌های فشرده شده و فشرده نشده بود که نشان می‌داد کاهش حجم کدام بخش‌ تاثیر کمتری روی کیفیت بازی گذاشته و کدام قسمت بالعکس».

دقیقاً از همین الگو در نسل جدید استفاده می‌شود، اما از آنجایی که در حال حاضر ۲۰۰ مگابایت حجم بیشتر مسئله اصلاً مهمی برای انتشار یک عنوان نیست، استودیوهای بازی سازی حساسیت زیادی در مرحله توسعه خرج نمی‌کنند. تردید نکنید هیچ شرکتی حاضر نیست به قیمت عقب افتادن تاریخ انتشار محصول یا مشغول ساختن زمان لازم برای ارتقای کیفیت آن پروژه، برای کم کردن ۱ یا چند گیگابایت از حجم تلاش نماید.

فورسیس در این رابطه ادعا می‌کند «این مسئله نیازمند سال‌ها تحقیق و مطالعه است و طبیعتاً هیچ‌کس وقت کافی برای آن را ندارد. به خصوص وقتی توسعه به آخرین مراحل خود رسیده و سپس می‌توان اندکی از حجم بازی را کم کرد. آیا شما حاضرید محصول نهایی خودتان را به خاطر کاهش ۲۰ درصد از حجم دانلود برای حتی یک ماه عقب بیندازید؟ هیچ‌کس چنین کاری نمی‌کند».

در مراحل نهایی شاید بتوان بدون صرف هزینه و زمان زیاد قسمتی ناچیز از حجم بازی را کاهش داد، اما آیا واقعاً کم کردن ۵۰ مگابایت از یک بازی ۳۰ گیگابایتی مهم است؟ خصوصاً زمانی که اکثر بازی‌های امروزی بعد از انتشار اولیه به مرور گسترش می‌یابند؛ مثل Killing Floor 2 که تاکنون با به‌روزرسانی‌های متعددی شامل سبک‌ها، نقشه‌ها، پوسته‌ها و آیتم‌های جدید همراه بوده است.

بازی‌های دوبعدی و در مجموع عناوینی که از بافت‌های تخت استفاده می‌کنند همچنان فضای کمی را در هارد دیسک کامپیوتر یا کنسول کاربران اشغال می‌نمایند. به عنوان مثال Stardew Valley تنها ۴۶۲ مگابایت است، اما فورتزا موتوراسپرت 7 بیشتر از ۹۶ گیگابایت حجم دارد؛ شک نکنید این فضا در گذر زمان رفته‌رفته بیشتر هم خواهد شد.

نتیجه اخلاقی ماجرا از این قرار است: سرویس‌های اینترنت نامحدود و باکیفیت و هارد دیسک‌های با ظرفیت بالا خریداری کنید، چون راه دیگری وجود ندارد. تا جایی که سخت‌افزار‌ها در حال گسترش و پیشرفت هستند، توسعه‌دهندگان نیز تلاش می‌کنند از حافظه کامپیوتری ما برای ارائه صدا، تصویر، جغرافیا و بافت‌های باکیفیت‌تر و در نهایت بازی‌های سنگین‌تر استفاده نمایند. شاید در این بازه زمانی سرویس‌دهنده‌های اینترنت چندان همراهی مطلوبی با ما نداشته باشند، اما در عوض بازی‌های جذاب‌تر و با جزئیات بالاتری در اختیار داریم.