مقایسه رم های DDR4 و DDR5 | آیا واقعا عملکرد DDR5 در بازی‌ها بهتر است؟

با توجه به افزایش اخیر قیمت جهانی رم‌ها، به‌خصوص‌ رم‌های DDR5، گیمرها بیش از هر زمانی دچار سردرگمی شده‌اند. در حال حاضر یکی از انتخاب‌های مورد علاقه گیمرها، استفاده از رم‌های DDR4 است. اما سوالی که وجود دارد این است که آیا واقعا تفاوت قابل توجهی میان این دو نوع رم وجود دارد؟

پیش از این در ویجیاتو تحت عنوان تفاوت DDR5 و DDR4 در چیست؟ به مقایسه رم‌های DDR4 و DDR5 پرداخته بودیم. اما در این مقاله به‌صورت عملی و با مصداق‌های عینی به‌ بررسی عملکرد واقعی رم‌های DDR5 می‌پردازیم و نتیجه گیری می‌کنیم که آیا این رم‌ها ارزش خرید دارند یا بهتر است به DDR4 راضی شویم.

بررسی واقعی عملکرد DDR5 در بازی‌ها

در چند سال اخیر همچنین یک روند واضح وجود داشت و آن این است که بازی‌های مدرن سنگین‌تر شده‌اند و هرچه بیشتر از پهنای باند بالاتر حافظه سیستم سود می‌برند. بنابراین پس از گذشت چندین سال از عرضه رم‌های DDR5، بسیار مهم است که عملکرد واقعی DDR5 در بازی‌ها را بررسی کنیم.

---

مشخصات کامپیوتر تست

برای اینکه تست‌های ما عادلانه باشد، نیاز داریم که مشخصات کامپیوتری که از آن بهره می‌بریم یکسان باشد و صرفا رم و پردازنده متغیر باشند. بنابراین در ادامه می‌توانید به‌صورت کامل مشخصات کامپیوتری که در تست بازی‌های مختلف از آن استفاده شده را مشاهده کنید.

پردازنده‌ها (CPUs)	AMD Ryzen 7 9800X3DAMD Ryzen 5 7500FAMD Ryzen 5 8400FIntel Core i5-12400F (DDR5 config)Intel Core i5-12400F (DDR4 config)
مادربرد AMD	Gigabyte X670E Aorus Master — BIOS F38e
مادربرد Intel (DDR5)	MSI MPG Z790 Carbon WiFi — BIOS 7D89v1H
مادربرد Intel (DDR4)	MSI MAG Z790 Tomahawk WiFi DDR4 — BIOS 7D91v1I
حافظه رم – DDR5 سیستم‌های AMD و Intel DDR5	G.Skill Trident Z5 RGB — 32GB (2×16GB) DDR5-6000 CL30 — تایمینگ: 30-38-38-96
حافظه رم – DDR4 سیستم Intel DDR4	G.Skill Trident Z Neo RGB — 32GB (2×16GB) DDR4-3600 CL14 — تایمینگ: 14-15-15-35
کارت گرافیک	Asus ROG Astral GeForce RTX 5090 32GB OC Edition
کیس	Antec Flux Pro
پاور (PSU)	Kolink Regulator Gold ATX 3.0 1200W
حافظه ذخیره‌سازی (SSD)	TeamGroup T-Force GE PRO — M.2 PCIe Gen5 NVMe — 4TB
سیستم‌عامل	Windows 11 — Version 24H2
درایور کارت گرافیک	NVIDIA GeForce Game Ready Driver — 581.80 WHQL

---

مقایسه DDR4 و DDR5 در بازی Rainbow Six Siege

اولین بازی‌ای که قرار بود زیر تیغ تیز بررسی ما برود، بازی Rainbow Six Siege بود. در این بازی همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، تفاوت قابل‌ توجهی بین پیکربندی‌های DDR4-3200 و DDR4-3600 مشاهده نمی‌شود.

اما در عوض رم DDR5-6000 حدود ۷٪ عملکرد بهتر ارائه می‌کند، آن هم فقط هنگامی که تنظیمات گرافیکی روی Medium قرار گرفته است. با این حال در مجموع، در این بازی عملکرد DDR4 و DDR5 تقریبا مشابه است و تاثیر رم بسیار محدود است.

---

مقایسه DDR4 و DDR5 در بازی Marvel Rivals

بازی بعدی لیست ما Marvel Rivals است. در این بازی نتایج بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت. زیرا با تنظیمات Medium رم DDR5-6000 حدود ۳۳ درصد سریع‌تر است و نرخ فریم از 107 fps به 142 fps افزایش می‌یابد.

حتی در تنظیمات Ultra+ که GPU بسیار محدودکننده است، DDR5 همچنان ۲۴ درصد سریع‌تر از DDR4-3600 با تأخیر پایین عمل می‌کند. این تفاسیر به این معناست که اگرچه Ryzen 5 7500F با DDR5 فقط ۱۵ درصد سریع‌تر از 12400F است. اما زمانی که 12400F با DDR4 جفت می‌شود، اختلاف به ۴۲ درصد می‌رسد. پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که پهنای باند بالاتر DDR5 در این بازی مدرن کاملا تاثیرگذار است.

---

مقایسه DDR4 و DDR5 در بازی Assassin's Creed Shadows

برخلاف چیزی که در بررسی Marvel Rivals مشاهده کردیم، Assassin's Creed Shadows ثابت می‌کند که همه بازی‌های جدید نیاز به پهنای باند بالای حافظه ندارند. زیرا با توجه به این که این بازی شدیدا وابسته به GPU است، در تنظیمات Medium اختلاف کمی وجود دارد و 1% lows با DDR5 کمی بهتر است. اما در preset Ultra High همانطور که می‌بینید تقریبا هیچ تفاوت محسوسی بین DDR4 و DDR5 دیده نمی‌شود.

---

مقایسه DDR4 و DDR5 در بازی Horizon Zero Dawn Remastered

در ادامه لیست بلند بالای بازی‌هایمان به نام Horizon Zero Dawn Remastered می‌رسیم. این عنوان، یکی از عناوینی است که اثبات می‌کند پهنای باند بالاتر DDR5 کاملا موثر است و می‌تواند تفاوتی محسوس ایجاد کند. زیرا با تنظیمات Medium، شاهد ۲۴ درصد افزایش عملکرد در هنگام ارتقا از DDR4-3600 به DDR5-6000 بودیم. این اختلاف در تنظیمات Ultra نیز تا حد خوبی حفظ شد، جایی که DDR5 حدود ۲۲ درصد سریع‌تر بود.

این موضوع بسیار مهم است، زیرا زمانی که هر دو پردازنده از رم DDR5-6000 یکسان استفاده می‌کردند، Ryzen 5 7500F فقط ۱۵ درصد سریع‌تر از Core i5-12400F بود. اما اگر Core i5 با DDR4-3600 CL14 جفت شود، این اختلاف به ۴۱ درصد به نفع پردازنده رایزن افزایش می‌یابد.

---

مقایسه DDR4 و DDR5 در بازی Cyberpunk 2077: Phantom Liberty

بازی Cyberpunk 2077: Phantom Liberty جزو آن دسته از بازی‌هایی است که به راحتی پهنای باند حافظه سیستم را مصرف می‌کند. وقتی در preset متوسط قرار می‌گیریم، هنگام ارتقا از DDR4 به DDR5 شاهد ۲۴ درصد افزایش عملکرد بودیم. این نتیجه با تست‌های قبلی روی CPUهایی مثل 12600K، 14600K، 12900K و 14900K همخوانی دارد.

به‌صورت کلی در این بازی 7500F هنگام استفاده هر دو با DDR5-6000، حدود ۲۴ درصد سریع‌تر از 12400F بود. اما اگر 12400F را به DDR4-3600 محدود کنیم، این اختلاف به ۵۱ درصد می‌رسد. در حالت Ray Tracing Ultra وضعیت جالب‌تر می‌شود زیرا با DDR5-6000، میانگین عملکرد 12400F حدود 88 fps بود، و 7500F حدود ۲۳ درصد سریع‌تر عمل کرد.

با این حال محدود کردن 12400F به DDR4-3600 میانگین عملکرد را به 66 fps کاهش داد. در این حالت، رم DDR5 حدودا ۳۳ درصد سریع‌تر است و 7500F در مجموع ۶۴ درصد سریع‌تر عمل می‌کند که واقعا قابل توجه است.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی Counter-Strike 2

یکی از محبوب‌ترین بازی‌های حال حاضر دنیا بدون شک Counter-Strike 2 است. این بازی به واسطه نحوه عجیب استفاده‌اش از منابع، نتایجش با سایر بازی‌ها بسیار متفاوت است. زیرا رم DDR4-3200 در حالت Gear 1 حدود ۷ تا ۸ درصد سریع‌تر از DDR4-3600 در Gear 2 بود. همچنین DDR5 حدود ۱۸ درصد سریع‌تر از DDR4-3600 بود اما تنها ۱۰ درصد سریع‌تر از DDR4-3200 عمل کرد.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی Space Marine 2

Space Marine 2 عنوانی است که فشار زیادی به CPU وارد می‌کند. در تست ما، 12400F همراه با DDR5 حدود ۲۴ درصد عملکرد بهتر ارائه داد چه با تنظیمات Medium و چه Ultra. این داده‌ها شدیدا محدود به CPU هستند، بنابراین چنین اختلافاتی روی هر GPU‌ای که بتواند حدود 80 فریم را رندر کند دیده می‌شود. این چیزی است که خیلی‌ها درباره تست CPU اشتباه متوجه می‌شوند زیرا اینجا نرخ فریم ملاک اصلی است، نه کیفیت گرافیکی.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی The Last of Us Part II Remastered

در نسخه بازسازی‌شده The Last of Us Part II نیز الگو Space Marine 2 تکرار می‌شود. زیرا در حالت Medium، ارتقای 12400F از DDR4 به DDR5 باعث ۲۱ درصد بهبود عملکرد شد و در حالت Very high این رقم ۲۳ درصد بود.

در این بازی مجددا می‌بینیم که وقتی هر دو CPU از DDR5 استفاده می‌کنند، 7500F تنها ۱۳ درصد سریع‌تر است. اما در پیکربندی DDR4 برای Core i5، اختلاف به ۴۰ درصد می‌رسد که در نوع خود واقعا جالب توجه است.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی Spider-Man 2

می‌دانیم که به‌صورت کلی سری بازی‌های Spider-Man چه از نظر رم سیستم و چه VRAM، به شدت به پهنای باند حافظه وابسته‌اند. بنابراین تا حد خوبی نتیجه از پیش مورد انتظار است. بازی Spider-Man 2 در تنظیمات Medium، با DDR5 حدود ۲۸ درصد سریع‌تر از DDR4 عمل کرد.

این موضوع باعث شد اختلاف بین 7500F و 12400F از ۱۳ درصد با DDR5 به ۴۴ درصد با DDR4 افزایش پیدا کند.اهمیت پهنای باند در حالت Ultimate Ray Tracing بیشتر هم می‌شود. 12400F با DDR5 حدود ۳۳ درصد سریع‌تر بود. در این حالت، 7500F تقریبا ۶۰ درصد سریع‌تر از نسخه DDR4 محدود شده 12400F بود.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی Mafia: The Old Country

بازی جدید Mafia: The Old Country همین حالا هم روی 12400F عملکرد مناسبی ندارد و حتی از Ryzen 5 7500F و نسخه کوچک‌تر 8400F نیز عقب می‌ماند. اما سوئیچ کردن به DDR4 وضعیت را بدتر می‌کند زیرا DDR5 در حالت Medium حدودا ۲۱ سریع‌تر است.

در حالت Epic این اختلاف حتی بدتر می‌شود و به ۲۹ درصد می‌رسد، که نشان می‌دهد کیفیت بالاتر فشار بیشتری بر CPU وارد می‌کند. دیده بودیم که با DDR5، 7500F حدودا ۱۷ درصد سریع‌تر از 12400F است. اما در حالت DDR4، اختلاف به ۵۱ درصد افزایش می‌یابد.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی Assetto Corsa Competizione

می‌دانیم که بازی Assetto Corsa Competizione همانند بازی Counter-Strike به عملکرد حافظه سیستم، چه از نظر تاخیر (Latency) و چه پهنای باند، چندان حساس نیست. در نقطه مقابل، عملکرد این بازی به‌شدت به کارایی کش CPU وابسته است، موضوعی که پردازنده‌های 3D V-Cache به‌خوبی نشان داده‌اند. بنابراین در مقایسه DDR4 با DDR5، اختلاف بسیار ناچیز است و صرفا 12400F تنها ۱۳ درصد بهبود عملکرد را تجربه کرد.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 در بازی Baldur's Gate 3

در نهایت و به‌عنوان آخرین بازی، به Baldur's Gate 3 می‌رسیم. برخلاف Assetto Corsa Competizione، این بازی از پهنای باند اضافی DDR5 به‌خوبی استفاده می‌کند. در حالت Medium، افزایش عملکرد هنگام ارتقا از DDR4-3600 به DDR5-6000 به ۳۰ درصد می‌رسد.

در حالت Ultra این اختلاف کمی کاهش یافته و به ۲۶ درصد می‌رسد، اما همچنان قابل توجه است. بنابراین در این بازی با DDR5، اختلاف 7500F و 12400F تنها ۵ درصد بود. اما هنگامی که 12400F به DDR4 محدود شد، اختلاف به ۳۲ درصد افزایش یافت.

---

مقایسه عملکرد DDR4 و DDR5 به‌صورت کلی

اگر به‌صورت میانگین بخواهیم تفاوت عملکرد رم‌های DDR4 و DDR5 را بررسی کنیم. در تنظیمات Medium 12400F با DDR5 عملکردی مشابه 8400F داشت و این یعنی 7500F حدودا ۲۰ درصد سریع‌تر بود. همچنین 12400F با DDR5 نسبت به DDR4 حدودا ۲۰ درصد سریع‌تر عمل کرد. وقتی هم 12400F از DDR4 استفاده کند، 7500F به طور متوسط حدود ۴۵ درصد سریع‌تر می‌شود و این یعنی یک اختلاف عظیم.

در تنظیمات Ultra نیز 12400F هنگام استفاده از DDR5، به‌صورت میانگین ۲۰ درصد عملکرد بهتر در مقایسه به DDR4 داشت. همچنین 7500F که با DDR5 حدودا ۱۸ درصد سریع‌تر بود، در پیکربندی DDR4 برای 12400F اختلاف به ۴۱ درصد می‌رسد.

---

کلام آخر | برنده DDR5 است

نتایج نشان می‌دهند که DDR5 نسبت به DDR4 به‌طور متوسط حدود ۲۰ درصد عملکرد بهتر ارائه می‌دهد. در برخی بازی‌ها این اختلاف کمتر است و در برخی مانند Cyberpunk 2077 تا بیش از ۳۰ درصد می‌رسد. هنگام استفاده از DDR4، پردازنده‌ی Core i5-12400F شدیدا محدود می‌شود و در مقایسه، Ryzen 5 7500F حدود ۴۱ تا ۴۵٪ سریع‌تر عمل می‌کند.

بنابراین، با وجود هزینه‌ی اولیه‌ی کمی بالاتر، پلتفرم Ryzen ارزش و کارایی بسیار بیشتری ارائه می‌دهد. همچنین استفاده از کارت گرافیک‌های قدرتمند مثل RTX 5090 تنها برای حذف محدودیت GPU بوده تا تاثیر واقعی رم بر CPU مشخص شود. نتایج روی GPUهای ضعیف‌تر نیز همین روند را تایید می‌کنند. برای سیستم‌های جدید یا ارتقا DDR4 دیگر گزینه‌‌ای منطقی نیست و باید به DDR5 مهاجرت کرد.