آیا «Tenet» می‌تواند در روز مقرر اکران در سالن‌های سینما به نمایش در آید؟

کریستوفر نولان پرخرج‌ترین فیلم کارنامه هنری خود را ساخته؛ یک بودجه عظیم دویست میلیون دلاری. نولان آنقدری اعتبار و محبوبیت دارد که برادران وارنر به او اعتماد کنند و بودجه گزافی در اختیارش قرار دهند تا فیلم جدید خود را بسازد اما هیچکس فکر نمی‌کرد که یک ویروس بتواند تا این حد برای فیلم چالش درست کند؛ چالشی که نولان در برابر آن تمام قد ایستاده و مصرانه می‌گوید فیلمش بدون هیچ جابجایی تاریخ اکران، روز هفدم جولای به اکران سینماهای دنیا در خواهد آمد.

تریلر اخیر فیلم اشاره‌ای به تاریخ اکران فیلم که روز هفدهم جولای تعیین شده، نداشت اما همه می‌دانیم شخص کریستوفر نولان تا اینجا حامی سرسخت زنده نگهداشتن سالن‌های سینما در میان پاندمی کروناویروس بوده است. اینکه تاریخی در تریلر وجود نداشت شک‌هایی را نسبت به برنامه برادران وارنر برای اکران فیلم بر روی پرده به وجود می‌آورد. اما بیایید فرض کنیم اصرار نولان جواب داد و فیلم در هفدهم جولای اکران شد، شرایط چطور است؟ کمی به عقب برگردیم تا به جواب این سوال هم برسیم.

کمپانی برادران وارنر مانند بسیاری از کمپانی‌های فیلمسازی، امسال را با سرسختی می‌گذارند و پیش از اکران ویروس کرونا نیز شکست‌هایی بر سر آثاری چون فیلم مستقل هارلی کویین خورده بود؛ اثری که قرار بود پولساز باشد ولی آنطور که باید نفروخت. وارنر امسال به آثار دیگری چون لایواکشن تام و جری و فیلم Dune نیز امید بسته ولی سرنوشت آنها فعلا نامشخص است. انیمیشن اسکوب هم که حسابی روی آن مانور تبلیغاتی داده شد، در نهایت سر از VODها در آورد. حال می‌ماند تنت، اثر جدید کریستوفر نولان که در وانفسای شیوع ویروس کرونا می‌خواهد رنگ اکران را به خود ببیند.

تنت فیلم مهمی است؛ نه فقط برای برادران وارنر یا عشاق کریستوفر نولان (که در ایران هم کم نیستند) و نه برای طرفداران فیلم‌های علمی تخیلی؛ بلکه برای هالیوود و صنعت سینما مهم است. تنت یک رسالت دارد و آن هم بازگشت پول به گیشه است، این فیلم اگر در زمان مقرر اکران شود، باید ماموریتی سخت را انجام دهد و بار دیگر گیشه‌ها را بترکاند و صف‌ها را پر کند. تنت کریستوفر نولان، حالا وضعیت اکران به مراتب پیچیده‌تری نسبت به داستان‌های همیشه پیچیده فیلم‌های کارگردانش دارد. تریلرها بیرون می‌آیند و عطش طرفداران را بیشتر می‌کنند، اما آیا فیلم می‌تواند در زمان مقرر اکران شود و می‌تواند مردم را به سینماها بکشاند؟ چند نفر حاضر هستند ریسک رفتن به سینما را در اوایل تیرماه به جان بخرند؟ یا اصلا اساسا فرهنگ فیلم دیدن مردم در این چند ماه دستخوش تغییرات نشده و ممکن نیست که ترجیح بدهند فیلم‌ها را در خانه ببینند؟

بیایید زوایای مختلفی برای اکران فیلم تنت را با یکدیگر بررسی کنیم تا بتوانیم از سرنوشت نهایی آن و احتمالاتی که وجود دارد برایش رخ دهد،سر در بیاوریم.

در وهله اول باید گفت تنت فیلم بسیار پرخرجی بوده و جدا از بودجه عظیمی که برای ساخت آن در نظر گرفته شده، هزینه تبلیغات سنگینی نیز برای آن کنار گذاشته شده است؛ تبلیغاتی که در ایام شیوع ویروس کرونا نیز بیکار ننشسته‌اند و کماکان ادامه دارد. از آنسو، باید بدانیم که تنت هیچ چیزی جز نام کریستوفر نولان برای فروشش در چنته ندارد، فیلم نه متعلق به یک فرنچایز سینمایی مشهور است و نه بازیگران به اصطلاح بفروشی در آن حضور دارند. کریستوفر نولان این بار هم مانند دانکرک و Inception، فیلمنامه کارش را به تنهایی نوشته و برادرش جاناتان نولان را هم در این اثر کنار خود ندارد. او یکه و تنها، تنها دلیل فروش فیلم است و باید دید که آیا می‌تواند این بار سنگین را خودش به دوش بکشد؟ این بار خبری از دیزنی و مارول و امثالهم نیست که طرفداران با لباس‌های مختلف شب را کنار سینما بخوابند تا بتوانند اولین نفری باشند که فیلم را می‌بینند.

همچنین نباید فراموش کنیم با توجه به شیوع ویروس کرونا، احتمال اکران‌های مردمی فیلم بسیار کم است و گروه‌های بازیگران نمی‌توانند به شهرهای مختلف سفر کنند تا فیلم از فروش بیشتری برخوردار شود. کشورهایی مثل چین که ریسک اندر ریسک هستند و از آنسو این کشور مهد کرونا! یکی از کشورهایی به حساب می‌آید که به خاطر جمعیت زیادش، روی فروش جهانی فیلم‌ها به شدت تاثیر می‌گذارد. اکران بین‌المللی فیلم احتمالا فروش به مراتب کمتر از حد انتظاری به همراه داشته باشد و نتواند آنطور که باید، گیشه جهانی را تکان اساسی دهد.

فروش فیلم در آمریکا نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد چرا که شهرهای پرجمعیت این کشور همچنان با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند و معلوم نیست که آیا تا زمان اکران فیلم، سینماهایشان بازگشایی خواهد شد یا خیر. در شهرهای بزرگی چون لس آنجلیس و نیویورک، هم بلیت سینماها گران‌تر است و هم مردم سینمادوست بیشتری حضور دارند و از همه مهم‌تر، تعداد سالن‌های سینما در برابر دیگر شهرها سر به فلک می‌زند (مانند ایران خودمان که در کلانشهرهایی چون تهران و مشهد، تعداد سینماها به مراتب بیشتر از سایر شهرستان‌ها است.)

فیلم «تنت» نولان حتی اگر پس از ایام قرنطینه در کشورهای مختلف اکران شود، احتمال قریب به یقین با قوانین فاصله اجتماعی سینماها روبرو خواهد شد؛ قوانینی که در بازگشایی سینماهای ایران نیز بر آن تاکید شده و قرار است سینماها فقط ۲۵ تا ۳۵ درصد صندلی‌های خود را در اختیار تماشاگران قرار دهند. این مهم، جدا از اینکه با مفهوم سینما رفتن و فیلم را در کنار جمعیت دیدن فاصله دارد، قطعا از فروش فیلم می‌کاهد و هرچقدر هم فیلم به اکران‌های ویژه دست پیدا کند (البته اگر دست پیدا کند) بعید است بتواند یک سالن صد در صد ظرفیت با چندین سانس را جبران کند. جدا از تمام این‌ها، باید گفت آیا مردم حاضر هستند که ریسک کنند به سینما بروند؟ خود شما آیا حاضر هستید تیرماه به سینما بروید؟ اگر نفر پشت سری دائما سرفه کرد، سینما به ژانر وحشت تبدیل نخواهد شد؟

یادمان باشد که فیلم‌های نولان از نظر بصری و سمعی بسیار مورد تحسین سینماگران و طرفدارانش قرار می‌گیرند. یکی از دلایلی که آثار نولان را باید بر پرده سینما دید۷ قاب بندی و تصاویر بی‌نظیری است که او از دریچه دوربینش به ارمغان می‌آورد. اگر همه شما دانکرک را دیده باشید، قطعا با من هم عقیده هستید که دیدن این فیلم روی پرده عریض سینما می‌تواند یک لذت مضاعف را به همراه داشته باشد تا دیدن آن روی تلویزیون‌های حتی ۶۵ اینچی در داخل خانه. با این وجود سینماهای نمایش دهنده آیمکس تعداد زیادی نیستند و همین تعداد کم نیز باید ۲۵ تا ۳۰ درصد بلیت‌های خود را بفروشند، این موضوع هم یعنی رسما حکم مرگ فیلم در سینماهای آیمکس.

سالن‌های سینمای معدودی در سراسر دنیا آغاز به کار کرده‌اند و جملگی آنها فیلم خاصی هم برای اکران ندارند چرا که امروزه اکثر آثار شاخص سینمایی روی بستر اینترنت به طور قانونی در دسترس است. سینماهای ایران و بسیاری از کشورها نیز همچنان در حالت کما به سر می‌برند و بسیاری از آنها (مانند ایران خودمان) هنوز مشخص نیست که چه زمانی از این کما بیرون می‌آیند. تاریخ بازگشایی سینماها در ینگه دنیا هنوز اعلام نشده و البته بسیاری از کشورها نیز ماه جولای را زمان مناسبی برای بازگشایی آنها اعلام کردند؛ همین دلیل هم شده که برادران وارنر تصمیم گرفتند که اکران فیلم را جابجا نکنند. آنها امیدوار هستند که تمام سالن‌های سینما در دنیا باز شوند و اکران آنها محدود به چند کشور خاص مانند فرانسه و هلند نشود.

شخصا باور دارم زمانی که هیچ پادتن و پادزهر و واکسن و دوا و درمانی برای ویروس کرونا پیدا نشده، بازگشایی مراکز تفریحی و کسب‌وکارها و سینماها و... دور از عقل است. باید گفت که این بازگشایی‌ها می‌تواند به موج دوم شیوع ویروس کرونا سربینجامد و اگر مثل من بدبین باشید، شاید در تیرماه با وضعیت به مراتب بدتری نسبت به اسفند و فروردین ماه روبرو باشیم. غول‌های اقتصادی جهان و بازیگران مالی بزرگی که در کاخ‌ها و قصرهای خود زیر نظر بهترین پزشکان قرار دارند، بیشتر از این تحمل نکرده‌اند که یک ویروس تجارتشان را به هم بریزد و جهان به سمت بازگشایی مراکز فیزیکی می‌رود تا کارمندان و مردمی که در این روزها با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، برایشان پول در بیاورند. دنیای طبقاتی ما باعث شده که این بازگشایی‌ها صورت بگیرد و بسیاری از مردم نیز از خانه‌نشینی خسته شده‌اند و همانطور که گفته شد، سیاستمداران و غول‌های اقتصادی نیز قصد دارند چرخ جهان را دوباره به حرکت در بیاورند، حتی اگر خطرات در کمین جان انسان‌ها باشد.

تنت در این شرایط اکران می‌شود و هرچند شخصا با این اکران موافق نیستم و لجبازی کریستوفر نولان، کارگردانی که بسیار به آن ارادت دارم را دوست ندارم، اما باید دید که در نهایت چه خواهد شد و چه سرنوشتی برای اثر جدید نولان پیش خواهد آمد؛ فیلمی که حتی تریلرهای آن یک سر و گردن بالاتر از برخی آثار سینمایی است و به جد، اثری تحسین برانگیز به نظر می‌رسد اما اکران آن در این زمان نامناسب... بگذارید تمامش کنم، ببینیم دنیای سینما و همه مردمان این دنیا با تنت چه می‌کنند.