کرونا، جشنواره فیلم فجر و مابقی قضایا

از زمان شیوع ویروس کرونا تا به امروز، تقریبا هفته‌ای نیست بازیگران پستی درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تقاضای ماسک زدن از مردم نداشته باشند. پرویز پرستویی خود یکی از سردمداران این موارد است و در همان روزهای آغازین جشنواره، در فوتوکال فیلمش، بدون زدن ماسک در کنار دیگر بازیگران قرار می‌گیرد تا عکس یادگاری بگیرد. البته عکس‌های رسمی با ماسک بیرون می‌آید و طبق معمول همیشه این دوربین شهروند خبرنگاران است که عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی را افشا می‌کند.

بعد از دیدن این تصاویر، علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا و معاون وزیر بهداشت ایران گفت کارشناسان وزارت بهداشت تا آخر هفته از شیوه برگزاری جشنواره فیلم فجر گزارشی تهیه خواهند کرد و اگر مشاهده شود که پروتکل‌های رعایت نشده‌اند از برگزاری جشنواره در هر مرحله‌ای که باشد جلوگیری می‌شود. امروز به آن آخر هفته رسیدیم و نمی‌دانیم این گزارش به کجا رسید اما موضوعی را که می‌دانیم اینست که جشنواره فیلم فجر از معدود جشنواره‌های سینمایی در دنیا است که ویروس کرونا مانع برگزاری آن نشده است.

جشنواره جهانی فیلم فجر در بهار امسال معلق شد و معلوم نیست که چرا جشنواره فیلم فجر به همین سرنوشت درست دچار نشد. در روزهای پایانی آبان‌ماه امسال و در میانه شدت همه‌گیری ویروس کرونا در ایران، زمزمه‌های تعویق زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر و یا حتی لغو این رویداد سالانه سینمایی به گوش رسید.

محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در آن زمان از احتمال برگزاری جشنواره فیلم فجر در بهار سال ۱۴۰۰ و احتمال تلفیق آن با جشنواره "جهانی فیلم فجر" خبر داده بود. هرچند در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد که تا بهار هم واکسیناسیون کامل شروع شده باشد ولی با توجه به برپایی جشنواره فیلم فجر و زمزمه بازگشایی سینماها پس از آن، حتما جشنواره جهانی فیلم فجر در بهار سال ۱۴۰۰ این بار به جای اتخاذ تصمیم درست معلق کردن و یا به تعویق انداختن، اجرا خواهد شد.

احتمالا می‌دانید با شیوع ویروس کرونا، بسیاری از نمایشگاه‌ها و فستیوال‌های دنیا به حالت مجازی در آمدند. در این میان قابل درک بود که رویدادهای سینمایی به کلی معلق شوند چرا که اکران آنلاین فیلم‌ها به احتمال زیاد در همه جای دنیا باعث لو رفتن فیلم‌ها می‌شد. تقریبا جشنواره فیلم کن اولین رویدادی بود که اعلام کرد به تعویق خواهد افتاد و پس از آنکه شیوع ویروس کرونا ادامه داشت، اعلام شد که به کلی این جشنواره برگزار نخواهد شد.

سینماها در ایران نیز از زمان شیوع ویروس کرونا تعطیل بودند و دست‌های پنهان زیادی سعی کردند که این سینماها را باز کنند. برخی از خبرنگاران باسابقه حوزه فرهنگی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کردند که برخی تهیه‌کنندگان از آنها می‌خواهند که یادداشت‌ها و گزارش‌هایی تهیه کنند که منجر به بازگشایی سینماها بشود. ماشین پول صنعت سینما در کشور خوابیده بود و ضررهای از اکران نوروزی سال ۹۹ تا به امروز ادامه دارد به طوری که فیلمی مانند خوب بد جلف ۲ که قرار بود چند ده میلیارد تومان بفروشد، نهایتا ۱.۵ میلیارد تومان فروخته است و کار به جایی رسید که قسمت بعدی به جای سر در آوردن در سینماها به VODها رسید.

فشارهای پنهانی باعث شد که جشنواره فیلم فجر با وجود اینکه هیچ پیشرفتی در شیوع ویروس کرونا به وجود نیامده، به صورت فیزیکی برخورد شود. سینماها با ظرفیت اندک بازگشایی شوند و ماشین سینمای ایران دوباره به راه بیفتد. این نمونه در دنیا تقریبا بی‌بدیل است و از همان روز اول که عکس‌های کاخ جشنواره بیرون آمد، مشخص شد که قرار نیست پروتکل‌ها درست و حسابی رعایت شود.

تصاویری که از مراسم افتتاحیه و اولین روز این جشنواره منتشر شد انتقادهای بسیاری را بهمراه داشته است؛ انتقاد به برگزاری خود این مراسم در زمان شیوع کرونا و اینکه بازیگران و افراد سرشناس حاضر در این جشنواره پروتکل‌های بهداشتی و فاصله اجتماعی را رعایت نکرده‌اند. تیغ انتقادات به بسیاری از هنرمندان محبوب و سلبریتی‌ها رسید و افرادی مثل پرویز پرستویی، عادل فردوسی پور و... با رعایت نکرد پروتکل‌های بهداشتی، یک الگوی بسیار بد شدند.

بسیاری از رسانه‌ها و خبرنگاران به جشنواره امسال نرفتند، ما در ویجیاتو سعی کردیم بدون حضور در کاخ جشنواره و با رفتن به سینماهای خلوت شهر، فیلم‌های امسال را پوشش دهیم تا خوانندگان از این توفیق اجباری به حرکت در آمدن چرخ سینمای کشور عقب نمانند. اما واقعیت اینجاست که بسیاری از هنرمندان در کاخ جشنواره و جایی که اصحاب رسانه حضور دارند، در معرض خطر شیوع این ویروس قرار دارند. انگار نه انگار که چند روز پیش دو بازیکن فوتبال کشورمان با حضور در یک استودیو، هر دو به کرونا دچار شدند و نهایتا فوت شدند و شنیده‌ها حکایت از این دارد که دیگر عوامل این برنامه نیز با این ویروس درگیر شده‌اند.

ضدعفونی سالن‌های سینما، علامت گذاری صندلی‌ها و فاصله‌گذاری بین تماشاچیان، اندازه گیری دمای بدن افراد پیش از ورود به سالن از جمله اقداماتی هستند که برای مقابله با شیوع کرونا انجام می‌شوند. دیده‌های ما خبرنگاران ویجیاتو حکایت از این دارد که علامت‌گذاری صندلی‌ها در برخی سینماها تا روزهای سوم چهارم جشنواره انجام نشده بود و اندازه گیری دمای بدن حضار نیز تا یکی دو روز پیش در بسیاری از سینماهای جشنواره رعایت نمی‌شد. این موارد تنها در پردیس‌های سینمایی مجهز که بیشتر زیر نظر هستند رعایت می‌شد و این موضوع نشان از این دارد که نظارت درستی در چند روز اول برگزاری این جشنواره در همه سینماها وجود نداشت.

اما همه چیز هم به عدم نظارت درست برنمی‌گردد. در این مطلب نمی‌خواهیم مانند برخی خبرگزاری‌های خاص مشکلات را به گردن مردم بیندازیم اما واقعیت اینجاست که خود تماشاگران نیز به قوانین گذاشته شده برای اکران فیلم‌ها رعایت نمی‌کنند. شخصا تا به امروز در دو سه سینما برای دیدن آثار حضور داشتم و دوستان دیگرم در ویجیاتو نیز خبر از این داده‌اند با اینکه فاصله بین تماشاگران دو صندلی خالی است اما این فاصله‌ها با زوج‌هایی که در کنار هم نشستند پر شده است زوج‌ها و یا رفقا و گروه‌هایی که نمی‌خواهند بپذیرند با فاصله از یکدیگر بنشینند.

سی ‌و نهمین جشنواره فیلم فجر امسال از پس سایه سنگین کرونا و آسمان خاکستری از ابر آلودگی هوا در تهران آغاز به کار کرده است. جشنواره‌ای با نهایتا دو سه فیلم جالب توجه و کلی سانسور که صدای اعتراض هنرمندان را در آورده است. حضور بیشتر فیلم‌های سفارشی در امسال زنگ خطری برای آینده هنر در ایران است که در گروی سازمان‌ها و نهادهای خاص درآمده و فیلم‌های سفارشی بیشتر از همیشه به این جشنواره‌ها راه پیدا می‌کنند.

امید می‌رود تا در روزهای باقی مانده، رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیشتر و ب نظارت بهتری انجام شود و خود تماشاگران نیز با دیدن سرنوشت سلبریتی‌های دوست داشتنی که به کرونا دچار شدند بیشتر رعایت کنند. این درست که باید با کرونا ساخت و در کنار آن زندگی کرد و نمی‌توان زندگی را تعطیل کرد، اما این «سازش» نباید با سهل‌انگاری همراه باشد.

آیا شما در سینماهای نمایش دهنده جشنواره فیلم فجر شرکت کردید؟ تجربه‌تان از رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط سینماگران و خود تماشاگران چه بوده است؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.