فیلم‌های مهم درباره یازده سپتامبر – فاجعه در قاب سینما

بیست سال از حمله تروریستی یازده سپتامبر می‌گذرد. اما ابهامات پیرامون آن هنوز هم چگونگی وقوع این حادثه را در هاله‌ای از سوالات بی‌جواب مخفی می‌کند. با این حال سینما سعی دارد با ارائه تصویری از آن روز تراژیک به شما برای داشتن درکی بهتر از مردم تحت فشار یک مصیبت ملی، کمک کند. امروز ما هفت فیلم درباره این واقعه سهمگین و پیامدهای آن به شما معرفی می‌کنیم. برخی از این فیلم‌ها تخیلی هستند. برخی از رویدادهای واقعی الهام گرفته یا بر اساس آن‌ها ساخته شده‌اند. در نهایت همه این آثار سعی می‌کنند به گونه‌ای بینشی دقیق‌ترنسبت به روزی که تاریخ آمریکا را به قبل و بعد از خود تقسیم کرد، به شما ارائه دهند.

Reign Over Me  (2004)

---

هزاران آمریکایی در حادثه یازده سپتامبر عزیزان خود را از دست دادند. چگونه می‌توان با این نوع فقدان کنار آمد؟ در فیلم «بر من حکمرانی کن» (Reign On Me 2004)، کارگردان «مایک بیندر» این پرسش را از طریق داستانی تخیلی از چارلی فینمن (با بازی آدام سندلر) بررسی می‌کند. زندگی چارلی هنگامی که همسر و سه دخترش را در انفجار مرکز تجارت جهانی از دست می‌دهد، رو به فروپاشی می‌رود.

پنج سال بعد، او با هم اتاقی سابق خود از دانشکده دندانپزشکی، آلن جانسون (با بازی دان چیدل) برخورد می‌کند. آلن از میزان تغییر چارلی شوکه می‌شود. چارلی دیگر رفتاری دوستانه و صمیمی ندارد. او پریشان و گوشه‌گیر شده است. آلن تلاش می‌کند تا دوستی‌شان را دوباره برقرار کند و به دوستش کمک کند تا به زندگی عادی بازگردد. چارلی نیز به نوبه خود، به آلن کمک می‌کند تا لذت و معنایی را که در زندگی و روابط خود نادیده گرفته بود، بازیابد. این فیلم که در آن جادا پینکت اسمیت و لیو تایلر نیز حضور دارند، ارزش دوستی واقعی در دوران تاریکی را نشان می‌دهد.

Worth  (2020)

---

یک زندگی چقدر ارزش دارد؟ این سوالی است که فیلم «ارزش» (Worth 2020) که بر اساس داستانی واقعی ساخته شده، به دنبال یافتن جوابی برای آن است. خوشبختانه قانون همیشه جوابی دقیق و چهارچوب‌بندی شده برای ابهاماتی این چنینی دارد. ولی آیا این جواب لزوما قانع‌کننده است؟

کنت فاینبرگ (با بازی مایکل کیتون)، دو ماه پس از حملات تروریستی، به عنوان مسئول ویژه صندوق غرامت قربانیان یازده سپتامبر منصوب می‌شود. «سارا کلانجلو»، کارگردان فیلم نشان می‌دهد که چگونه فاینبرگ در طول نزدیک به سه سال با خانواده‌های حدود سه هزار قربانی این حادثه برای توزیع بیش از هفت میلیارد دلار خون بها همکاری می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها با تصمیماتی که وی در این مدت گرفته و شیوه‌ای که او آن‌ها را در جریان قرار داده، مخالفت می‌کنند. چارلز وولف (با بازی استنلی توچی) کسی که همسرش را در مرکز تجارت جهانی از دست داده، رهبری مخالفان فاینبرگ را در دست می‌گیرد. اما حتی وولف واقعی هم موافق است که این فیلم روایتی از مردی صادق است که با درک عمق درد خانواده‌های قربانیان تغییر کرده و رشد می‌کند.

United 93  (2006)

---

تروریست‌های یازده سپتامبر، چهار هواپیما را می‌ربایند. سه تا از آن‌ها به اهداف خود اصابت می‌کنند. چهارمین، پرواز ۹۳ یونایتد است که پس از آن که مسافرانش قهرمانانه برای بازپس گیری کنترل هواپیما می‌جنگند، در یک میدان در شانکسویل پنسیلوانیا سقوط می‌کند. در فیلم «یونایتد ۹۳» (United 93  2006)، کارگردان «پل گرینگلاس» ارتباط با کنترل ترافیک هوایی، تماس‌های تلفنی مسافران با عزیزانشان و مصاحبه با خانواده‌های افراد حاضر در پرواز را در زمان واقعی بازسازی می‌کند که بسیار تاثیرگذار است. گرینگلاس از اسامی بزرگ هالیوود برای انتخاب بازیگران فیلم خود اجتناب کرده و به جای آن از نابازیگرانی که هیچکس آن‌ها را نمی‌شناخت استفاده کرد. در واقع بازیگران فیلم را خلبانان و مهمانداران واقعی تشکیل می‌دادند که این کار احساس واقعی‌تر و همدردی بیشتری را در از دست دادن هموطنی که مخاطب هرگز او را ندیده است، منتقل می‌کند.

هیچ کس به طور دقیق نمی‌داند که تروریست‌ها قصد داشتند با پرواز ۹۳ یونایتد چه چیزی را هدف قرار دهند. اگرچه بسیاری از کارشناسان گمان می‌کنند که هدف آن‌ها کنگره آمریکا بوده است. آنچه ما می‌دانیم این است که هواپیما هنگام سقوط تنها بیست دقیقه با واشنگتن دی سی فاصله داشت.

Zero Dark Thirty  (2012)

---

فیلم «سی دقیقه بامداد» (Zero Dark Thirty  2012) – نام فیلم اصطلاحی نظامی برای ساعات قبل از طلوع خورشید است. – به کارگردانی «کاترین بیگلو»، داستان مایا (با بازی درخشان جسیکا چستین) یک مامور سرسخت سیا را روایت می‌کند که کار او باعث کشته شدن اسامه بن لادن، مغز متفکر حمله تروریستی یازده سپتامبر، توسط نیروی دریایی ارتش می‌شود. اما آیا کاراکتر مایا وجود خارجی دارد؟ نه، او در واقع یک شخصیت ترکیبی است که بر اساس چندین افسر سیا که در ردیابی بن لادن کمک کردند، به وجود آمده است.

از شروع انتشار فیلم جنجال‌های بسیاری پیرامون فیلم و سازندگان آن شکل گرفت. منتقدان برنامه آغاز اکران فیلم را درست قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۲، محکوم کردند. همچنین این واقعیت که بیگلو و فیلمنامه نویس آن «مارک بوآل» در ساخت فیلم با سیا همکاری داشتند اعتراضات بسیاری را علیه آن‌ها برانگیخت. ولی با وجود تمام مشکلاتی که بر سر راه فیلم به وجود آمد، فیلم «سی دقیقه بامداد» در پنج شاخه از جمله بهترین فیلم نامزد دریافت اسکار شد. «جسیکا چستین» ستاره اصلی فیلم که نقش مایا را در اینجا ایفا کرد، همان سال جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر زن فیلم درام را از آن خود کرد.

World Trade Center  (2006)

---

فیلم «مرکز تجارت جهانی» ((world trade center  2006 برخلاف بسیاری از فیلم‌هایی که درباره واقعه یازده سپتامبر ساخته شده، یک فیلم سیاسی نیست. بلکه تنها یک فیلم وطن‌پرستانه فاجعه‌بار انسان‌دوستانه است. روایت کسانی است که در طی یک فاجعه ملی با به خطر انداختن جان خود به مردم خالصانه خدمت می‌کنند. این فیلم به کارگردانی «الیور استون» داستان واقعی گروهی از پلیس‌های نیویورک را روایت می‌کند که پس برخورد هواپیما با ساختمان تجارت جهانی، به محل اعزام می‌شوند. ولی ساختمان کمی بعد فرو می‌ریزد و همگی به سرکردگی گروهبان جان مک‌لاگلین با بازی ستاره هالیوود «نیکلاس کیج» در زیر آوار ساختمان گرفتار شده، تعدادی از آن‌ها زنده به گور می‌شوند و تنها دو نفر از آن‌ها در نهایت جان سالم به در می‌برند. قالب لحظه‌های فیلم را صحنه‌های تاریکی تشکیل می‌دهد که در آن افسران پلیس بدون هیچ حرکتی به ارتباط جزئی با یکدیگر می‌پردازند.

ولی با وجود بودجه کلان صد و شصت میلیون دلاری فیلم، تبلیغات گسترده و حضور نیکلاس کیج به عنوان نقش اصلی، برخلاف چیزی که انتظار می‌رفت، فیلم نه در گیشه و نه از منظر منتقدان سینما نتوانست موفقیت چشمگیری کسب کند.

Fahrenheit 9/11 (2004)

---

می‌توان گفت مستند «فارنهایت ۱۱/۹» (Fahrenheit 9/11  2004) یک نوع حساب‌رسی سیاسی از سوی مایکل مور علیه دولت جورج بوش است. در این مستند جنجالی مایکل مور با استناد به وقایع بعد از حادثه یازده سپتامبر قصد دارد ضمن ارائه تصویری جنگ طلب از جورج دبلیو بوش ناکامی او در اقدام فوری در زمان وقوع فاجعه و نیز عدم آمادگی او در برابر حمله‌های تروریستی را به تصویر بکشد.  مایکل مور در این مستند کوبنده نشان می‌دهد بوش با همکاری عرب‌های سعودی و با پوشش رسانه‌های داخلی جنگ در عراق و افغانستان را با بهره‌برداری از این واقعه تروریستی پایه‌ریزی کرد.

قابل ذکر است که فیلم فارنهایت ۹/۱۱ توانست جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن ۲۰۰۴ را برای نگاه انتقادانه به دولت جورج بوش از آن خود کند. این فیلم در زمان اکران توانست در صدر جدول فروش در سینماها قرار بگیرد و نیز رکورد فروش فیلم‌های مستند آمریکایی را شکست.

(Extremely Loud and Incredibly Close  (2011

---

تخمین زده می شود که حدود سه هزار کودک در حملات تروریستی یازده سپتامبر ۲۰۰۱ والدین خود را از دست دادند که زندگی آن‌ها را برای همیشه تغییر داد. فیلم «فوق‌العاده بلند و بیش از حد نزدیک» به کارگردانی «استفان دالدری»  براساس رمانی به همین نام از جاناتان «سفرن فوئر»، داستان یک کودک از این دست را روایت می کند. اسکار شل نه ساله و پدرش توماس، رابطه تنگاتنگی با هم دارند. با از دست پدر در حادثه یازده سپتامبر کم کم رابطه اسکار با مادرش هم تحت تاثیر قرار گرفته و رو به سردی می‌رود. یک سال پس از مرگ توماس در فروپاشی مرکز تجارت جهانی، اسکار اتفاقی کلیدی را که در یک پاکت که روی نوشته شده «بلک» و زیر یک گلدان قرار گرفته در کمد پدرش پیدا می‌کند. او تصمیم می‌گیرد کشف کند که این کلید چه ارتباطی با پدرش دارد.

«تام هنکس» و «ساندرا بولاک» دو بازیگر برنده اسکار در این فیلم فراموش نشدنی با یکدیگر متحد شدند تا تصویری دراماتیک از قربانیان حادثه یازده سپتامبر به نمایش بگذارند. «توماس هورن» در نقش اسکار به عنوان یک کودک که تا پیش از این تجربه بازیگری نداشت برای بازی در این فیلم جوایز زیادی دریافت کرد و نیز نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره اسکار شد.