آیا انیمه Weathering With You به خوبی عنوان قبلی خود است؟

در سال ۲۰۱۶ انیمه‌ای تحسین‌شده با نام Your Name اکران شد و توانست به پرفروش‌ترین انیمه تاریخ ژاپن تبدیل شود. اخیراً کار جدید این کارگردان این انیمه با نام Weathering With You در ژاپن روی پرده نقره‌ای رفته و انتظارات از آن نیز به‌شدت بالا است. اثر دوم شباهت‌های بسیاری به Your Name دارد؛ چه از لحاظ تم و چه استایل. امّا متاسفانه بی‌نقص هم نیست. بهتر است بدون اتلاف وقت به سراغ نقد یکی از نویسندگان سایت کوتاکو از این انیمه زیبا برویم. با ویجیاتو همراه باشید.

سلام توکیو

داستان Weathering With You درباره نوجوانی دبیرستانی به نام Hodoka است که از جریزه محل زندگی‌شان فرار کرده و به توکیو، شهر باران می‌رود. او در این شهر به دنبال کار می‌گردد و نهایتاً کاری در یک مجله پیدا می‌کند؛ در آنجا ماموریتی به هوداکا محول می‌شود تا زنی عجیب و غریب (Hare-onna) را بیابد. شایعه است که این زن توانایی کنترل آسمان‌ها را دارد؛ نوجوان داستان ما دوستی دارد به نام Hina که از قضا همان زنی است که Hare-onna می‌نامند.

مقایسه Your Name با Weathering With You کاملاً غیرقابل اجتناب است. نکته اصلی آن است که کارگردان هردو فیلم آقای ماکوتو شینکای است؛ در نتیجه مدام رد پای کار او و سبک حرفه‌اش در فیلم دوم هم به خوبی قابل مشاهده است. گروه موسیقی راکِ Radwimps هم مانند شینکای به عنوان دوم بازگشته‌اند.

درست مانند فیلم قبلی، Weathering With You عقاید و باورهای شینتو (آئین باستانی ژاپن) را به صورت نوین و امروزی به تصویر کشیده است. در سنت شیتنو، مردم برای خوب شدن آب و هوا دعا می‌کردند و در انیمه مذکور روش برگزاری مراسمات مربوط به آن را هم مشاهده می‌کنیم؛ اینکه افراد متصل به آسمان چگونه برای هوایی پاک و آرام به دعا می‌پرداختند. و خب ژاپن همیشه ارتباطی معنوی با خورشید نیز داشته است.

از عناصر دیگری که از Your Name  به فیلم Weathering With You آمده، تضاد میان آئین قدیمی و سنتی ژاپن و زندگی امروزی آن‌ها است. کارگردان اثر آقای شینکای در هردوی این فیلم‌ها سعی کرده به خوبی چنین مفاهیمی را در روایت داستانی خود جای دهد. برای مثال شخصیت teru teru bozu که شبیه به ارواح است، مدام در طول فیلم ظاهر می‌شود. این شخصیت به نوعی نماد بودائیست محسوب شده و همان‌طور که در جامعه امروزی ژاپن دو دین بودا و شینتو در کنار یکدیگر حضور دارند، در Weathering With You نیز چنین مسئله‌ای به وضوح مشاهده می‌شود.

حال، برخلاف عنوان Your Name که در آن توکیو شهری مدرن و پر زرق و برق بود، در فیلم جدید توکیو به شهری پر از خیابان‌های ساکت و قدیمی و بی‌روح تبدیل شده است. با جایی طرف هستیم که غیرقابل تحمل، خیس و سرد است و هرکس برای نجات در آن تمام تلاش خود را می‌کند.

هوداکا در ابتدا سعی می‌کند شغلی پاره‌قت برای خود بیابد؛ امّا درخواست‌های متعدد او برای کار بی‌پاسخ می‌ماند و تنها برخی مراکز فساد او را قبول می‌کنند. در ادامه خیلی زود برخی افراد که شبیه به گروه‌های یاکوزا هستند او را طرد می‌کنند چراکه معتقدند بیش از حد کم‌سن است. در نتیجه نوجوان بیچاره در خیابان‌ها گرفتار می‌شود؛ خسته، تنها و گرسنه.

چنین تصویری از شهر توکیو کمتر در انیمه‌های پرفروش و مطرح به نمایش در می‌آید. این، دیگر توکیوی Your Name نیست و با در نظر گرفتن چنین حرکتی، فیلم دوم به زیبایی هرچه تمام توانسته این تضاد را به تصویر بکشد.

مشکل اساسی Weathering With You دقیقا در همین نقطه آغاز می‌شود. این عنوان نه تنها مشکلات Your Name را برطرف نکرده، بلکه در پاره‌ای از موارد این مشکلات بزرگ‌تر هم شده‌ است. باوجود سطح کیفی بالا، برخی از قسمت‌های Your Name واقعاً به دور از منطق و گاهاً مضحک بودند؛ اما در آنسو فیلم در نقاط کلیدی و احساسی چنان عمیقی بود که میشد مفاهیم و معانی معتددی از آن به‌دست آورد. برای مثال یکی از صحنه‌های Your Name به زمین لرزه سال ۲۰۱۱ در ژاپن اشاره داشت. چنین صحنه‌ای می‌تواند خاطرات و احساسات عمیقی را در مردم ژاپن بیدار کند.

فرصت‌های از دست رفته

به هرحال، در Weathering With You ارتباط با آب و هوا در نیای واقعی می‌توانست فرصتی طلایی باشد که سازندگان آن را از دست داده‌ و یا با سهل‌انگار از آن به خوبی بهره نبرده اند. آب‌و‌هوای ژاپن سال‌های سال بود که خیلی قابل‌ پیش‌بینی به‌نظر می‌رسید. در طی چند سال اخیر، آب و هوای این کشور هم مانند بقیه کشورهای دنیا به شدت عجیب، خطرناک و دچار تغییرات ناگهانی شده است.

در طول فیلم اشاره می‌شود که چگونه آب و هوا در حال تغییر است امّا تنها نتیجه و اثر این اتفاق – به گفته شخصیت‌ها – آن است که کودکان در ژاپن کمتر از بهار و تابستان لذت می‌برند. هیچگاه به این موضوع اشاره نمی‌شود که تغییرات آب‌ و هوایی تا چه حد می‌تواند خطرناک باشد. با اینکه فیلم قدرت آب و هوا را نشان می‌دهد ولی از اثرات تغییر آن به خوبی صحبت نمی‌کند.

در عنوان Your Name عوامل ماوراء العبیعه حسی واقعی و باورپذیر دارند؛ در مقابل، Weathering With You مخصوصاً در اواخر فیلم این جنبه را به کلی کنار می‌گذارد. در مجموع مخاطب احساس می‌کند داستان به صورتی درهم و بدون نظم کنار هم چیده شده و المان‌های داستانی با بی‌سلیقگی و بی‌دقتی به وجود آمده‌اند.

با وجود آنکه شخصیت‌های فیلم اکثراً به هم نوع خود اهمیت می‌دهند و دارای حس همدردی هستند، در برخی نقاط تصمیماتی گرفته می‌شود که فقط و فقط می‌توانند جنبه‌ای خودخواهانه را شامل شوند. گاهاً شخصیت‌ها به کارهای خود و نتایج‌شان فکر نمی‌کنند. البته شخصیت‌های داستان ما نوجوان هستند و چنین اتفاقاتی قابل‌توجیه است. اما وقتی با نتایج این امور و تصمیمات روبه‌رو می‌شوند، هیچ بازتابی از این طرز تفکر و دیدگاه دیده نمی‌شود.

با تمام این اوصاف، نباید فکر کنیم Weathering With You اثری بی‌ارزش یا بد است. در واقع این فیلم بدون شک ارزش دیدن دارد و طرفداران انیمه قطعاً از دیدن آن شگفت‌زده خواهند شد. توانایی شینکای در به تصویر کشیدن تفاوت‌ها و تناقضات میان سنت‌های ژاپن و جامعه امروزی‌اش همچنان جالب‌توجه است. او یک فیلم‌ساز با استعداد و حرفه‌ای بوده و آثارش همیشه دارای جاذبه های خاص خود هستند.