نگاهی به تاریخچه فیلم Superman از نیکلاس کیج و تیم برتون که هرگز ساخته نشد

پس از فیلم Superman IV: The Quest for Peace (محصول ۱۹۸۷)، دیگر همه می‌دانستند که ابرقهرمان قدرتمند و دوست‌داشتنی دی‌سی به یک آغاز و مسیر تازه در سینما احتیاج دارد. موفقیت فوق‌العاده فیلم بتمن ۱۹۸۹ در باکس آفیس نشان داد برادران وارنر دارد پتانسیل باورنکردنی شخصیت‌های بزرگ خود را تلف می‌کند. طی دهه ۹۰ میلادی، تلاش‌های مختلفی برای بازگرداندن سوپرمن به پرده نقره‌ای وجود داشت که یکی از آن‌ها Superman Lives بود.

این فیلم که هیچ‌گاه تکمیل نشد، قرار بود نیکلاس کیج و تیم برتون در کنار هم قرار دهد. با تمام این اوصاف، نام‌های بزرگ هم نتوانستند به فیلم Superman Lives کمک کنند تا به نتیجه برسد.

کوین اسمیت

ماجرای فیلم Superman Lives در ماه می ۱۹۹۶ با کوین اسمیت آغاز شد. او که دو سال قبل‌تر با Clerks به شهرت قابل توجهی رسیده بود، برای نوشتن فیلم‌نامه سوپرمن انتخاب شد. وی در پادکست خود (Fatman Beyond) گفت طی می ۱۹۹۶ برادران وارنر با او تماس برقرار کرد تا وظیفه نوشتن فیلم‌نامه را به او بسپارد؛ این فیلم قرار بود ابرقهرمان بزرگ آمریکایی را در سینماها احیا کند.

طی همان تماس‌های ابتدایی، وارنر برخی عناصر کلیدی مورد نظر خود برای Superman Lives را مشخص کرد که شامل حضور شخصیت برین‌یاک (Brainiac) به عنوان ویلن و همچنین این مفهوم بود که سوپرمن قدرت‌های خود را از دست بدهد. کوین اسمیت که از سال‌ها قبل‌تر طرفدار پر و پا قرص کمیک‌ها بود، نتوانست این فرصت طلایی را رد کند. فردی که Clerks را با کمترین بودجه ممکن نوشته بود، اکنون می‌خواست نویسنده فیلم‌نامه یکی از پرخرج‌ترین آثار ابرقهرمانی در زمان خود باشد.

یکی از نکات مثبت حضور اسمیت در پروژه این است که او عاشق بازگویی اتفاقات دوران کاری‌اش در هالیوود است و در همین راستا بارها و بارها از پروژه Superman Lives گفته و توجه عموم را به آن جلب کرده. طبق آنچه او به یاد دارد، فیلم‌نامه باید شامل سه عنصر کلیدی می‌بود: ۱) سوپرمن لباس همیشگی و ابرقهرمانی خود را نپوشد ۲) توانایی پرواز نداشته باشد ۳) در اکت نهایی و اوج فیلم، با یک عنکبوت عظیم‌الجثه مبارزه کند. این موارد محدودیت‌های عجیبی برای کوین اسمیت در نوشتن فیلم‌نامه ایجاد می‌کرد اما او همچنان حاضر به همکاری با وارنر شد.

تیم بازیگری

اسمیت سرانجام موفق شد فیلم‌نامه را آماده کند و حتی در نود و دومین جلد مجله Wizard: The Comics Magazine از بازیگرانی گفت که دوست دارد در نقش‌های مختلف فیلم ببیند. در حالی که انتخاب برخی از بازیگران (مانند مریل استریپ و رنی زلوگر که به عنوان دو چهره افسانه‌ای بار تبلیغاتی بسیاری داشتند) نوعی شوخی بود، بقیه موارد نظیر بن افلک (در نقش سوپرمن)، دیوید هاید پیرس (در نقش Eradicator) و جیسون موس (در نقش جیمی اولسن) کاملا جدی به‌نظر می‌رسید. با این حال، مشخصا اسمیت تنها نویسنده فیلم‌نامه بود و افتخار کارگردانی و همچنین وظیفه انتخاب بازیگران برعهده تیم برتون بود.

مسئله جالب ماجرا این است که در واقعیت چهره شاخصه کل پروژه نیکلاس کیج بود و او نهایتا تیم برتون را برای رهبری پروژه انتخاب نمود. کیج که آن زمان ستاره پرمشغله و با پرستیژی محسوب می‌شد و اخیرا به‌خاطر Leaving Las Vegas اسکار گرفته بود، علاقه چندانی به انتخاب اولیه استودیو برای کارگردانی نداشت: رنی هارلین.

نیکلاس کیج در مصاحبه آپریل ۲۰۲۲ خود با رولینگ استون گفت شخصا تیم برتون را به مدیران استودیو پیشنهاد کرده تا بلاک‌باستر جدید دی‌سی را کارگردانی کند. و خب از آنجا که برتون پیش‌تر فیلم بتمن را به موفقیت تجاری بزرگی رسانده بود، وارنر نیازی به توجیه و دلیل نداشت. در نهایت این کارگردان خوش‌نام قرارداد ساخت Superman Lives را امضا کرد و از آن زمان هواداران با اشتیاق هرچه تمام‌تر منتظر تلفیق استعداد خلاقانه کوین اسمیت و برتون در یک بلاک‌باستر فراموش‌نشدنی بودند.

همچنان که روند پیش‌تولید فیلم سرعت گرفت، بازیگران کلیدی دیگری به تیم عوامل اضافه شدند، که البته این انتخاب‌ها خیلی نسبت به آنچه اسمیت در نظر داشت متفاوت بود. طبق مستند The Death of Superman Lives: What Happened، برتون برای شخصیت Brainiac کریستوفر واکن را در نظر داشت و کریس راک قرار بود نقش جیمی اولسن را ایفا کند. اینکه واکن در برابر نیکلاس کیج قرار بگیرد، برای بسیاری از اهالی سینما و سینمادوستان چیزی شبیه یک رویا است. در کنار این‌ها فرصت حضور کوتاه مایکل کیتون در نقش بتمن هم وجود داشت.

خروج کوین اسمیت، ورود دن گیلروی

همکاری کوین اسمیت با عوامل Superman Lives در سال ۱۹۹۷ به پایان رسید، یعنی زمانی که استودیو تصمیم گرفت وسلی استریک را برای نوشتن یک فیلم‌نامه کاملا جدید استخدام کند. استریک به عنوان نویسنده Batman Returns رابطه نزدیکی با برتون داشت و همین مسئله باعث می‌شد خیلی‌ها وی را بهترین گزینه برای نویسندگی فیلم‌نامه بدانند.

دیوید هیوز در کتاب مشهور The Greatest Sci-Fi Movies Never Made صحبت‌های جالبی در مورد این بخش خاص از فرآیند تولید فیلم سوپرمن انجام می‌دهد؛ ظاهرا در این دوره خواسته‌های جان پیترز از تیم تولید (مخصوصا اعضای تیم طراحی) روزبه‌روز عجیب‌تر می‌شد و از واقعیت فاصله می‌گرفت.

همچنان که تلاش برای ساخت Superman Lives بیشتر به مشکل و موانع می‌خورد، دن گیلروی برای بهبود وضعیت فیلم‌نامه استخدام شد. وی در سال ۲۰۱۴ از این فیلم ابرقهرمانی گفت و اظهار داشت تیم برتون می‌خواست نسخه‌ای از سوپرمن را بسازد که از هویت و منشا خود مطمئن نیست. این مفهوم به خوبی در دیدگاه ویژه تیم برتون از ابرقهرمانان جای می‌گیرد. متاسفانه، علی رغم تمام این تلاش‌های جذاب و حضور چهره‌های شاخص، برادران وارنر نهایتا دستور لغو پروژه را صادر نمود.

در آپریل ۱۹۹۸ برادران وارنر نگرانی خود را نسبت به کیفیت فیلم‌نامه اظهار داشت، اما خب مشخصا مسائلی نظیر بودجه و طولانی شدن روند تولید هم مطرح بود. در بیانیه وارنر اعلام شد نیکلاس کیج همچنان سر صحنه فیلمبرداری است و در بهترین سناریو ممکن، بعید نیست پروژه در پاییز از سر گرفته شود. البته گیلروی در مصاحبه خود گفت در نظر عوامل سازنده، وارنر عملا فیلم را مرده فرض کرده بود و قصد ادامه تولید آن را نداشت. به گفته او آن سال براداران وارنر عملکرد خوبی در باکس آفیس نداشت و مجبور بود چنین پروژه گران‌قیمت و بزرگی را کنار بزند. این در حالی است که پیش‌تر میلیون‌ها دلار صرف Superman Lives شده بود و تیم برتون تنها چند هفته دیگر فیلمبرداری اصلی را آغاز می‌کرد.

گذر از فرصتی سوخته

پس از رخ دادن تمام این اتفاقات، نیکلاس کیج به ایفای نقش در فیلم‌های بزرگ و پربودجه نظیر National Treasure ادامه داد و سال‌ها بعد بالاخره توانست به شخصیت سوپرمن بازگردد؛ البته این مورد در قالب صداپیشگی بود و در پروژه Teen Titans Go! To The Movies اتفاق افتاد.

از سوی دیگر تیم برتون به پروژه Sleepy Hollow پیوست و حتی بعدها موفق شد ریبوت فیلم بلاک‌باستری Planet of the Apes را کارگردانی کند. جان پیترز (تهیه‌کننده) در نهایت آن عنکبوت عظیم‌الجثه مورد علاقه‌اش را در فیلم Wild Wild West به‌دست آورد. وی حوالی سال ۲۰۱۰ دوباره سرتیتر اخبار شد اما متاسفانه این‌بار نه به‌خاطر پروژه‌ای جذاب و بزرگ مثل Superman Lives، بلکه به‌خاطر اتهام به آزار و اذیت جنسی.

کوین اسمیت هم بعد از سوپرمن شانس خود را در برخی فیلم‌های بلاک‌باستر مثل The Green Hornet امتحان کرد اما هیچ‌یک از آن‌ها به موفق قابل توجهی نرسیدند. در رابطه با خود سوپرمن هم باید گفت Superman Lives پروژه نحسی بود که ابرقهرمان قدرتمند دی‌سی را طلسم کرد و تا چندین سال فیلم‌های مختلفی (از جمله نسخه‌ای اولیه از Batman vs. Superman و Superman: Flyby) هیچ‌گاه به نتیجه نرسیدند.

مشکلات در بخش خلاقانه و مالی تا سال ۲۰۰۶ فرانچایز سوپرمن را به تسخیر خود درآوردند، تا اینکه بالاخره Superman Returns از راه رسید و کلارک کنت دوباره به پرده نقره‌ای سینماها راه یافت.