10 فیلم تیم برتون که باید در این هالووین تماشا کنید

در حالی که منتظر سریال جدید این کارگردان یعنی «Wednesday» هستیم؛ ما در ویجیاتو 10 مورد از بهترین فیلم های تیم برتون را که باید در هالووین 2022 تماشا کنید، بررسی می‌کنیم.

تیم برتون در طول زندگی حرفه‌ای خود به یکی از رویایی‌ترین کارگردانان هالیوود تبدیل شده است. برتون رابطه عاطفی خاصی با شخصیت‌هایش دارد. گویی بخشی از روح خود را به هر یک از آنها سپرده است. با دید منحصر به فرد و حس شوخ طبعی، شخصیت‌های او ترسناک و معمولاً مطرود هستند، و لحن آثار فانتزی او با زیبایی‌شناسی ترسناک این کارگردان متمایز می‌شوند: برای درک این جمله فقط به شهر هالووین جک اسکلینگتون در کابوس قبل از کریسمس (1993) فکر کنید. هالووین 2022 نزدیک است، بنابراین در اینجا بهترین فیلم های تیم برتون که باید در ترسناک ترین ماه سال تماشا کنید، آورده شده است!

The Nightmare Before Christmas

آیا تا به حال فکر کرده‌اید که تعطیلات از کجا می‌آیند؟ با مطرح شدن این پرسش انیمیشن استاپ موشن محصول 1993 به کارگردانی هنری سلیک، با طراحی و تولید مشترک شخص تیم برتون آغاز شد. فریب کلمه «کریسمس» در عنوان را نخورید: فیلم جوهره هالووین است! جک اسکلینگتون (کریس ساراندون/دنی الفمن) شما را به سفری دوگانه خواهد برد: از یک سو، سفری درونی برای کشف خود، از سوی دیگر، سفری بین شهر کریسمس و سرزمین هالووین خودش.

به طور کلی انیمیشن کابوس قبل از کریسمس داستان پادشاه کدو تنبل شهر هالووین است، اسکلتی به نام جک، که از پیروی از یک روال هر ساله که شامل ایجاد راه‌های جدیدی برای ترساندن مردم در دنیای واقعی است، خسته شده است. یک روز، جک به مکانی به نام کریسمس تاون برخورد می‌کند و بلافاصله مجذوب کریسمس می‌شود: او تصمیم می‌گیرد این تعطیلات عجیب را خودش جشن بگیرد، اما از رویکرد اشتباهی استفاده می‌کند تا روحیه جشن را به خانه بازگرداند.

کابوس قبل از کریسمس برخاسته از تخیل تاریک تیم برتون، گاهی اوقات واقعاً ترسناک است. مانند همه شخصیت‌های فیلم، پادشاه کدو تنبل ترسناک و عجیب است، اما در عین حال سرشار از سرگرمی، طنز، جذابیت و کمی شبح‌وار است. ترسناک‌ترین شخصیت فیلم بدون شک اوگی بوگی نفرت انگیز است، یک شخصیت سادیست که از تمسخر اسیران خود قبل از اضافه کردن آنها به خورش مار و عنکبوت خود و ضیافت با بقایای آنها لذت می‌برد.

Beetlejuice

فیلم کمدی ترسناک آمریکایی Beetlejuice محصول 1988 مملو از فضاهای نمادین در فیلم های تیم برتون است، اما همچنین یک کمدی خنده‌دار متشکل از بازیگران بزرگی است که در آن هر موقعیتی با وجود حس وحشت، می‌تواند خنده واقعی را برانگیزد. تصادفی نیست که مؤسسه فیلم آمریکا این فیلم را در رتبه هشتاد و هشتم در فهرست یکصد کمدی برتر ایالات متحده در تمام دوران قرار داده است.

این فیلم ماجراهای آقا و خانم آدام (الک بالدوین) و باربارا میتلند (جینا دیویس) را دنبال می‌کند. یک روز، پس از یک تصادف شدید رانندگی این دو به خانه باز می‌گردند و متوجه می‌شوند که مرده‌اند و تبدیل به دو روح شده‌اند. خانه آنها در نتیجه تصادف وحشتناک به خانواده بی‌خبر دیتز فروخته می‌شود و این زوج متوجه می‌شوند که دختر مستاجران جدید، لیدیا (وینونا رایدر) می‌تواند حضور آنها را احساس کند. اما به آدام و باربارا دستور داده می‌شود که یکصد و بیست و پنج سال دیگر را در عمارت قدیمی بگذرانند و یاد بگیرند که چگونه با مطالعه عمیق راهنمای تازه وارد متوفی انسان‌ها را بترسانند.

از آنجایی که زن و شوهر هنوز نمی‌توانند از قدرت ماوراء طبیعی خود علیه دیتز استفاده کنند، آن دو با بیتل‌جویس مخوف (مایکل کیتون)، یک روح کثیف لزج، عجیب و غریب، چروک و مو سبز تماس می‌گیرند. بیتل‌جویس ادعا می‌کند که یک جن گیر زیستی است. یعنی برعکس یک جن گیر: روحی که از شر انسان‌ها خلاص می‌شود تا به ارواح دیگر آرامش دهد. در نتیجه فیلم Beetlejuice، یک داستان ماوراء الطبیعه شیرین است که برای هالووین عالی است.

Edward Scissorhands

ادوارد دست قیچی یک افسانه گوتیک است، داستانی جاودانه از دوستی عجیب برای فصل هالووین. یک افسانه مدرن درباره تراژدی تنوع اجتماعی، ادوارد دست قیچی شاید یکی از عالی ترین دستاوردهای فیلم‌های تیم برتون باشد. داستان غم انگیز ادوارد که در سال 1990 در سینماها اکران شد، تنها چند سال پس از موفقیت Beetlejuice، تثبیت استقرار کارگردان در میان عموم مردم و همچنین آغاز یک همکاری طولانی با ستاره جانی دپ، فیلمنامه نویس کارولین تامپسون و آهنگساز دنی الفمن است.

اولین همکاری جانی دپ و تیم برتون، ادوارد دست قیچی، یک افسانه مدرن جادویی با رنگ‌های گوتیک و هسته‌ای شیرین است. یک زن کنجکاو که محصولات آرایشی و زیبایی می‌فروشد، پسری بسیار غیرعادی را در یک عمارت قدیمی گوتیک پیدا می‌کند و تصمیم می‌گیرد او را به خانه خود بیاورد. پس از مدتی این پسر عجیب که ادوارد دست قیچی است با دختر دوست می‌شود و رابطه عاشقانه‌ای بین آنها شکل می‌گیرد، اما همه از این دوستی راضی نیستند. مخصوصا بعضی از مردم همسایه از این پسر عجیب می‌ترسند، و این شروع ماجرایی دراماتیک اما دوست داشتنی است. این اثر تیم برتون داستانی درباره چیزهای زیبای زندگی، کشف ارتباط انسانی، مسئولیت پذیری اعمالمان و کشف عشق است.

مثل همیشه، برتون عاشق گفتن داستان‌هایی از طردشدگان است، از افرادی که با جامعه متفاوت هستند، و ادوارد دست قیچی جوهره این است: داستانی گوتیک و داستانی تاثیرگذار که بینندگان پیر و جوان را عاشق می‌کند. ادوارد دست قیچی از آنجایی که یک فیلم زندگینامه‌ای نیز هست اثری بسیار خاص است. تیم برتون بارها گفته است که چگونه در دوران کودکی برای دوست یابی با مشکلات زیادی روبرو بوده است. همه از او دوری می‌کردند، او احساس می‌کرد متفاوت و منزوی است. و از این خاطره غم انگیز، شخصیت ادوارد متولد شد، مردی خجالتی که قادر به نزدیک شدن به افراد دیگر بدون آسیب رساندن به آنها نیست، اما در عین حال دارای روح بزرگ و میل زیادی به عشق است.

Ed Wood

مطمئناً اد وود ترسناک‌ترین فیلم تیم برتون نیست، اما اگر به فیلم‌های ترسناک سیاه و سفید علاقه دارید، به خصوص مربوط به دهه 1950، باید به دنبال این شاهکار کوچک سینما باشید. این فیلم برنده 21 جایزه از جمله دو جایزه اسکار و یک گلدن گلوب شد. اد وود فیلمی بیوگرافی درباره زندگی فیلمساز ادوارد دی وود جونیور است که او را «بدترین کارگردان تمام دوران‌ها» می‌نامیدند و جانی دپ نقش او را (مانند بسیاری از فیلم های تیم برتون) بازی می‌کند. این فیلم زندگی کارگردان بدنام را از کودکی تا زمان مرگش دنبال می‌کند و از طریق روایت به عشق او به سینما، هنر و جوهر زیبایی پی می‌بریم.

اد وود فیلمی تلخ، گاهی سیاه، و در برخی لحظات تقریباً آشکارا مصداق یک مراسم تشییع جنازه است. این تصویر گروهی از بازندگان است که نمی‌خواهند تسلیم یک درک خاص شوند، پرتره‌ای از آن سوی هالیوود که عمیق‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و رویاپردازی در آن می‌تواند خطرناک باشد. اد وود اثری لذت‌بخش است که ارزش دیدن را دارد فقط برای صحنه‌ای که در آن لوگوسی مست سر صحنه می‌آید و درگیر جنگی خشمگین با اختاپوس بی‌حرکتی در وسط آب می‌شود در حالی که اد وود هیجان زده تماشا می‌کند.

Sleepy Hollow

اساساً تیم برتون در رأس کارگردانان مطرح ژانر وحشت نیست. اما این فیلمساز به خاطر سبک هنری متفاوت و روایت داستان‌هایی خاص، طرفداران زیادی پیدا کرده است. البته در پیکر فیلم‌های تیم برتون عناصر ترسناک جالبی دیده می‌شود، اما جامعه سینمایی اغلب به آثار او به چشم یک فیلم ترسناک نگاه نمی‌کنند. اما فیلم Sleepy Hollow یک اثر متفاوت در کارنامه او است.

با وجود پتانسیل فراوان فیلم های تیم برتون در شاخه وحشت، اما تلاش فراوان او در ژانرهای کمدی، فانتزی و انیمیشن او را از لیست بزرگان ژانر وحشت کنار گذاشته است. البته هنوز هم عجیب است که ببینیم چنین کارگردانِ ترسناک دوستی به عنوان یکی از بزرگان ژانر وحشت شناخته نمی‌شود. اما چه چیزی می‌تواند ترسناک‌تر از یک شوالیه شبح‌وار باشد که در یک شهر کوچک سرها را با مایه‌های غم‌انگیز جدا می‌کند؟ Sleepy Hollow یک ترسناک ماوراء الطبیعه گوتیک است، اقتباسی بر اساس داستان کوتاه واشنگتن ایروینگ در سال 1820 با بازی کریستینا ریچی بسیار جوان.

ایکابد کرین (جانی دپ)، پلیس جوانی است که بیش از هر چیز به منطق و علیت معتقد است. بعد از اعتراضی که در مورد شیوه‌های خام و بی‌منطق رؤسایش می‌کند، قاضی (کریستوفر) او را به روستای اسلیپی هالو (سوار بی‌سر) می‌فرستد تا معمای سه قتل اخیر این روستا را حل کند. قتل‌هایی که در آنها فرد ناشناسی سر مقتولان را قطع کرده‌ است. در بین توهم، رویا و قتل، مامور موفق به کشف حقیقت در مورد شوالیه خواهد شد و خیلی بیشتر از آن!

آنچه در مورد فیلم بسیار چشمگیر است، برخورد منظره عالی و فضای گوتیک است که جادوگران و شوالیه‌های شیطانی در آن زندگی می‌کنند. اشتیاق تیم برتون به فضاهای گوتیک بیش از هر زمان دیگری از محیط‌های خاطره‌انگیز این فیلم بیرون می‌آید که در آن کارگردان مضامین مورد علاقه‌اش را مجدداً معرفی می‌کند: رابطه با دنیای پس از مرگ، رویارویی با هیولا‌های متفاوت. این یا ترسناک است یا پر از شگفتی است، و به کل داستان احساس جادو و کامل بودن در یک زمان معلق را می دهد؛ احساسی که ما فقط در رویاها آن را تجربه می‌کنیم.

Corpse Bride

عروس مرده فیلم دیگری با بازی جانی دپ است که تاکنون هشت فیلم با تیم برتون ساخته است. تیم برتون در مورد اولین ملاقات خود با جانی دپ می‌گوید: در زندگی اغلب اتفاق نمی‌افتد که با شخصی ملاقات کنید و بلافاصله احساس یک ارتباط کامل کنید. تفاهم بین این دو تبدیل به دوستی عمیقی شده است که فراتر از فیلمسازی است. اما در این مورد، جانی فقط صدای خود را قرض داد، زیرا عروس مرده دومین فیلم انیمیشن استاپ موشن تیم برتون است که بر اساس رمان قرن نوزدهمی ویلیام شکسپیر «ماجراهای پریکلس» ساخته شده است.

در انیمیشن عروس مرده، داستانی قدیمی به قدمت قرن‌ها، به شکل و شمایل امروزی درآمده است. این داستان در مورد زندگی، مرگ، و فداکاری است. این فیلم در شلوغ‌ترین دوره‌ی زندگی کارگردان آن، تیم برتون ساخته شده است و ساخت طاقت‌فرسا و نفس‌گیر آن، بیش از ده سال به طول انجامید. ولی این همه سختی و عذاب، ارزشش را داشت. زیرا پس از آن‌که این فیلم اکران شد، تمامی منتقدان متفق‌القول و یک‌صدا آن را تحسین کردند. در ضمن یک نامزدی جایزه اسکار را هم باید به لیست موفقیت‌های این انیمیشن اضافه کرد.

انیمیشن عروس مرده یکی از جذاب‌ترین انیمیشن‌هایی است که ژانر ترسناک، موزیکال و کمدی را ترکیب کرده و داستانی سرشار از ماجرا‌های دوست‌داشتنی را شکل داده‌است. این انیمیشن که با سبک استاپ‌موشن ساخته‌شده، امضای ویژه‌ی برتون را دارا بوده و در برخی نقاط حتی از دیگر آثار این کارگردان برتری پیدا می‌کند. در واقع این اثر در زمان خودش غوغایی در صنعت سینما به‌پا کرد و برای همیشه در زمره فیلم‌های انیمیشنی قرار گرفت که می‌توانیم بارها و بارها تماشایش کنیم و از دیدنش لذت ببریم.

این فیلم یک داستان عاشقانه ماوراء الطبیعه است که برای یک شب عاشقانه با موضوعی شبح‌آور مناسب است. داستان هیجان‌انگیز است، هر شخصیت در فرم، حرکات و بیان منحصر به فرد است، و همه چیز با موسیقی دنی الفمن جادویی‌تر شده است. عروس مرده تجسم متعالی یک عشق دوگانه ممکن و غیرممکن است که نتیجه مناسب خود را در پایانی تاثیرگذار می‌یابد. این فیلم برای کسانی مناسب است که به ژانر ترسناک علاقه‌ای ندارند و از شیرینی و مالیخولیا خفیف این داستان عاشقانه کوچک قدردانی می‌کنند.

Sweeney Todd

برای کسانی که می‌خواهند فضای وحشتناک را حفظ کنند اما در عین حال یک موزیکال ببینند، سویینی تاد قطعا انتخاب مناسبی است. این فیلم اقتباسی از داستان آرایشگر شیطانی خیابان فلیت اثر استفان سندهایم و هیو ویلر است. داستان فیلم درباره پیرایشگری به نام بنیامین بارکر است که در کنار همسر و دخترش زندگی خوبی دارد اما قاضی ستمگری به او اتهامی دروغین می‌زند و او را تبعید می‌کند تا بتواند همسر و دختر بارکر را به دست آورد. بارکر بعد از بازگشت از تبعید نام خود را به سویینی تاد تغییر می‌دهد و دوباره مشغول به کار خود می‌شود اما او برای انتقام از جامعه، تمام مشتریانش را به قتل می‌رساند.

انتخاب تن رنگ عالی است. برتون از رنگ بسیار ساده استفاده می‌کند و ترجیح می‌دهد لندن و ساکنانش را در سایه‌های سیاه و سفید به تصویر بکشد، که در صورت امکان، کل ماجرا را حتی غم‌انگیزتر می‌کند. مانند سوئینی تاد، تماشاگران لندن را به‌عنوان «حوضچه‌ای می‌بینند که زباله‌های بشریت در آن ساکن هستند»: این کمابیش به این دلیل است که قهرمان داستان کلان شهر را تعریف می‌کند. تنها لحظاتی که رنگ مشخص و روشن می‌شود، زمانی است که خانم لاوت زندگی آینده‌اش را با تاد تصور می‌کند، کسی که مخفیانه عاشق اوست و هر کاری برای او انجام می‌دهد.

چیزی برای شما باقی نمانده است که با تماشای این اثر در خیابان‌های مخروبه قرن هجدهم لندن غوطه‌ور شوید و دعا کنید که با سوینی تاد روبرو نشوید... اما مراقب باشید، یک توصیه دیگر، پای گوشت را نخورید!

Frankenweenie

به جای جشن گرفتن در جمع جادوگران، هیولاها و ارواح، چرا این کار را با ویکتور فرانکنشتاین و سگ شایان ستایش اسپارکی در فیلم انیمیشن Frankenweenie انجام ندهید؟ این اثر چیزی نیست جز بازگویی فوق‌العاده هیولای فرانکشتاین از آقای تیم برتون. این فیلم سومین استاپ موشن در آثار تیم برتون است، اقتباسی از فیلم کوتاهی به همین نام که توسط خود برتون در سال 1984 ساخته شد و به وضوح از رمان «فرانکنشتاین» مری شلی الهام گرفته شده است. این یک کمدی متحرک سیاه و سفید برای تماشای همراه با خانواده است و یک تجسم مجدد بسیار عجیب از هیولای نمادین است.

این یک تصور اشتباه رایج است که تیم برتون فیلم The Nightmare Before Christmas را کارگردانی کرد اما برتون صرفاً تهیه‌کننده و البته مجری اجرای طرح خودش بود، در حالی که کارگردان در واقع هنری سلیک بود. اولین کار واقعی برتون در انیمیشن استاپ موشن Corpse Bride در سال 2005 بود که یک انیمیشن موزیکال عالی است. اما دومین تلاش او در سبک استاپ موشن، فرانکن وینی در سال 2012 بود، اولین انیمیشن سیاه و سفید استاپ موشن.

پیش فرض این اثر آشناست: پسری کوچولو تلاش می‌کند تا سگ مورد علاقه خود را زنده کند اما این منجر به عوارض اجتناب ناپذیر می‌شود. این طرح کلاسیک با یک زیبایی شناسی سیاه و سفید اورجینال همراه است که آن را از هر فیلم انیمیشن دیگری متمایز می‌کند. انیمیشن Frankenweenie همچنین حال و هوای فوق‌العاده‌ای شبیه به فیلم‌های ترسناک دهه 1950میلادی دارد. برتون تمام الهامات کلاسیکش را در آستین خود می‌پوشاند و آنها را با احساسات مدرن پیوند می‌زند تا این اثر فیلمی خنده دار، دلخراش و کاملاً جاودانه باشد.

فانتزی، قلدری، خلاقیت و محبت نشان دهنده کلیدهای کل داستان است، که در یک منظره معمولی برتونی با عناصر گوتیک مانند منظره تاریک و مرگ مشخص می‌شود. هم بچه‌های بزرگتر و هم بچه‌های کوچکتر می‌توانند به سگ کوچولوی شایان ستایش ویکتور متصل شوند. فیلمی عالی برای نزدیک کردن تماشاگران جوان به ژانر ترسناک، شروع تماشای آنها با فیلمی با مضامین وحشتناک اما بعید است که آنها را بترساند!

Dark Shadows

اگر به خون آشام هولناک بارناباس کالینز علاقه دارید، دست خود را بلند کنید. سایه‌های تاریک یک اقتباس سینمایی محصول سال ۲۰۱۲ از سریال خون اشامی کلاسیک دهه ۷۰ میلادی است که از ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۱ در آمریکا پخش شد. لحن عمدتاً خنده‌دار فیلم گاهی رنگ‌های تیره مناسبی به خود می‌گیرد و مقدار مناسبی از خون روی صحنه پاشیده می‌شود که فقط یک خون آشام می‌تواند آن را توجیه کند. در عین حال، به نظر می‌رسد لحن کنایه آمیز بر لحن خشن چیره می‌شود و بنابراین، اگرچه گاهی اوقات ترسناک است، اما در نتیجه می‌توان فیلم را یک کمدی سرگرم‌کننده برای همه دانست که با بازی خوب بازیگران همراه شده است.

برای طرفداران دهه 1970 میلادی، در میان اتمسفرهای مدل روان‌گردان «صلح و عشق»، موهای شانه‌شده و لباس‌های بیش از حد رنگارنگ اجزای جانبی فیلمی هستند که داستان آن، که در ابتدا ترسناک تصور می‌شد، به لطف انحراف وحشتناکش توانسته لبخندی برانگیزد. «سایه‌های تاریک» یکی از موفق‌ترین فیلم‌های تیم برتون نیست، اما وقتی از منظر تقلید به آن نگاه می‌شود، موفق می‌شود خنده‌های واقعی را برانگیزد. بین خون‌آشام‌ها، جادوگران، افسانه‌ها و طنز، Dark Shadow شما را به صندلی‌تان می‌چسباند... یا به تابوت!

Miss Peregrine’s Home for Peculiar Children

اگر به دنبال یک فیلم فانتزی ترسناک غیرسنتی هستید که هنوز هم چاشنی سحر و جادو داشته باشد، فیلم «خانه دوشیزه پرگرین برای بچه‌های عجیب» به کارگردانی تیم برتون گزینه خوبی است. این فیلم داستان گروهی از افراد خاص را دنبال می‌کند که با توانایی‌های جادویی متولد شده‌اند، چه کودکان و چه بزرگسالان، که در یک مکان مخفی زندگی می‌کنند و هیولاها را شکار می‌کنند.

با این حال، مکان مخفی در یک حلقه زمانی پنهان است، و از این رو از دنیای خارج محافظت می‌شود – اگرچه از ساکنان خانه نیز برای ورود به آن جهان جلوگیری می‌کند. قهرمان داستان، جیک پورتمن، با بازی آسا باترفیلد، یاد می‌گیرد که مهارت‌های خود را زیر نظر خانم پرگرین (اوا گرین) که یک رئیس سخت‌گیر اما مهربان خانه کودکان است، تقویت کند. شیفتگان هری پاتر عاشق این داستان خواهند شد، زیرا عشق دامبلدور به شاگردانش را بازتولید می‌کند و در عین حال یک سواری جادویی را برای بینندگان فراهم می‌کند.

---

در پایان باید گفت: تیم برتون با برخی از احساسات خود مبارزه می‌کند و شما می‌توانید نتیجه این کاوش احساسی را در فیلم‌های تیم برتون تماشا کنید. ما جامعه‌ای هستیم که از حالت تخیلی خارج شده‌ایم، بیشتر از طریق حواس‌پرتی‌های کسل‌کننده خود در جامعه، و روشی که می‌توانیم جرقه خلاقیت را از طریق درس غم و اندوه پیدا کنیم، جایی است که تیم برتون و آثارش در صدر قرار می‌گیرد.