شخصیت Wednesday Addams چگونه به یکی از تاثیرگذار‌ترین نمادهای گوتیک تبدیل شد؟

همیشه وقتی صحبت از دخترهای گوتیک می‌شود چند نام آشنا به ذهن می‌آید: مایلا نورمی خون آشام، لیدیا دیتز (با بازی وینونا رایدر) و حتی آلیس در سرزمین عجایب اگر بخواهیم بازی ویدیویی American McGee's Alice را هم در نظر بگیریم. اما با تمام این اوصاف، نمی‌توان مانع این حقیقت شد که ونزدی آدامز (Wednesday Addams) یکی از برجسته‌ترین نمادهای دختر گوتیک است؛ یک دختر نوجوان گاهی ۶ و گاهی ۱۸ ساله که با نام ونزدی آدامز شناخته می‌شود.

ونزدی یکی از فرزندان خانواده آدامز (The Addams Family) است که در دهه ۳۰ توسط  کاریکاتوریست آمریکایی، چارلز آدامز به عنوان بخشی از این مجموعه کمیک خلق شده است. این مجموعه در طول دهه‌ها به محبوبیت زیادی رسید و مخصوصا ونزدی دوست‌داشتنی‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین عضو این خانواده ترسناک است که طرفداران علاقه زیادی به او دارند. محبوبیت این شخصیت تا حدی است که سرانجام توانست سریال مستقل خود را داشته باشد، جدیدترین مجموعه سرویس نتفلیکس با نام Wednesday که از زمان پخش تا کنون توانسته رکوردهای مثبت زیادی را به ثبت برساند.

این سریال ترسناک، کمدی و فراطبیعی توسط آلفرد گاف و مایلز میلار ساخته شده و تیم برتون که یکی از تهیه‌کنندگان اجرایی مجموعه است، چهار قسمت اول را کارگردانی کرده. برتون پیش از این نیز با دو پروژه مرتبط با خانواده آدامز در ارتباط بود: فیلم سال ۱۹۹۱ که کارگردانی‌اش را رد کرد و فیلم انیمیشن استاپ‌موشن که لغو شد. داستان سریال معمایی فراطبیعی «Wednesday» به دختر خانواده آدامز می‌پردازد که تلاش می‌کند بر توانایی‌های روانی نوظهور خود مسلط شود، قتل‌های هیولایی که یک شهر محلی را به وحشت انداخته خنثی کند و معمای قتلی را که ۲۵ سال پیش والدینش را درگیر کرده بود نیز به سرانجام برساند.

جنا اورتگا نقش اصلی ونزدی را در این سریال ایفا می‌کند و کاترین زیتا جونز، لوئیس گازمن، آیزاک اوردونز، گوئندولین کریستی، ریکی لیندهوم، جیمی مک‌شین، فرد ارمیسن و کریستینا ریچی در نقش‌های مکمل حضور دارند. کریستینا ریچی که در فیلم The Addams Family (در سال ۱۹۹۱) نقش ونزدی را ایفا کرده بود در این فیلم هم حضور دارد، اما نقش شخصیتی به نام مرلین ثورن‌هیل را بازی کرده است.

سریال Wednesday داستان نوجوانی را دنبال می‌کند که مدام بخاطر شیطنت‌های خونین از مدرسه اخراج می‌شود. پس از نهمین اخراجش او به آکادمی پر از هیولای Nevermore فرستاده می‌شود، جایی که گومز (لوئیس گازمن) و مورتیشیا (کاترین زیتا جونز) برای اولین بار همدیگر را ملاقات کردند و عاشق هم شدند. اگر سریال را هنوز تماشا نکرده‌اید، قطعا با تماشای تریلر آن به این نتیجه رسیده‌اید که داستان دارک، کمدی و ترسناک با رگه‌های گوتیک و طعنه‌آمیز را به بهترین شکل به تصویر کشیده است؛ درست همانطور که طرفداران این شخصیت از او انتظار دارند.

با این حال، مانند بسیاری از دختران گوتیک، ونزدی آدامز نیز از همان بدو تولد با تاریکی خالص زاده نشد و قطعا راه درازی را پشت سر گذاشته تا اینکه به نوجوانی عشق قتل و بداخلاق تبدیل شود. خانواده آدامز نخستین بار در سال ۱۹۳۸ در مجموعه‌ای از کمیک‌های تک صفحه‌ای در مجله نیویورکر ظاهر شدند. کمیک‌های آدامز که طنز و اغلب کاملا ترسناک بودند، خانواده ای را به تصویر می کشیدند که کاملاً مخالف رویای آمریکایی بود. این کمیک‌ها به جای نمایش یک کارگر طبقه متوسط، یک پدر نمونه، مادری کدبانو، پسری ورزشکار و دختری سرحال اما مطیع که بهترین گزینه برای یک ازدواج سودمند است، زوجی اشرافی را به تصویر کشید که همیشه در حال سر و کله زدن با با دو فرزند عجیب غریب و سرکش خود بودند.

آدامزها یک وارونگی طنزآمیز از خانواده ایده‌آل آمریکایی قرن بیستم هستند: یک خانواده اشرافی ثروتمند عجیب و غریب که از ترسناک‌بودن لذت می‌برند و ظاهرا از اینکه دیگران آنها را عجیب یا ترسناک می‌دانند غافل یا بی‌توجه هستند. اعضای خانواده تا زمان پخش سریال تلویزیونی ۱۹۶۴ بی‌نام بودند. خانواده آدامز متشکل از گومز و مورتیشیا آدامز، فرزندانشان ونزدی و پاگزلی و اعضای نزدیک خانواده عمو فستر و گرندماما است که همچنین شامل پیشخدمت آن‌ها لورچ، و اختاپوس خانگی پاگزلی، ارسطو می‌شود. «چیز» که کمتر دیده شده‌است (بعداً در قالب یک دست بی‌جسم) در سال ۱۹۵۴ معرفی شد و پسرعموی گومز ایت، و شیر خانگی مورتیسیا کیتی کت در سال ۱۹۶۴ معرفی شدند.

پوبرت آدامز، ونزدنی و برادر شیرخوار پاگزلی، در سال ۱۹۹۳ در فیلم ارزش‌های خانواده آدامز معرفی شدند. خانواده آدامز تنها یک هفته قبل از یک خانواده ترسناک دیگر، یعنی سریال The Munsters در شبکه ABC پخش شد. این سریال به مدت دو سال پخش شد و به آدامز کمک کرد تا به پدیده فرهنگ پاپ امروزی تبدیل شود.

ونزدی از همان ابتدا یک شخصیت کامل و هیجان‌انگیز به نظر می‌رسید، از علاقه زیاد او به خزنده‌های ترسناک و عروسک‌های بدون سر گرفته تا رقابت دوستانه اما خطرناک او با برادرش، پاگزلی. ظاهر سنتی این شخصیت با لباس مشکی، یقه پیتر پن و حالت خاص بافت موهای او از ابتدا در این شخصیت به چشم می‌خورد. اما با وجود تمام شباهت‌ها، این ونزدی امروزی تفاوت‌های تقریبا بزرگی هم با نسخه قدیمی خود دارد. اول از همه، دختر کوچک The Addams Family به اندازه دیگر اعضای خانواده‌اش خلق و خوی هیولایی و ترسناک نداشت. او در اصل بیشتر حالت مالیخولایی (نوعی افسردگی) داشت و نام او از قسمتی از ترانه Monday's Child الهام گرفته شده که بیشتر به غم و اندوه مربوط می‌شود تا ظلم یا وحشت.

بری ساننفلد و کریستینا ریچی ونزدی آدامز را به یک نماد گوتیک واقعی تبدیل کردند

با این حال، در سریال‌های قبلی ما رگه‌های زیادی از این مالیخولایی بودن را ندیده بودیم و به عنوان مثال نسخه‌ای از شخصیت ونزدی را که در آن زمان لیزا لورینگ آن را ایفا کرده بود، تنها یک دختربچه شیرین معمولی بود که در مقابل اقوام شر و شور خود ایستاده بود. به این ترتیب حدود ۵۳ سال طول کشید تا ونزدی به آن مرحله پیش‌ از نوجوانی خود برسد. در این راه، بری ساننفلد، کارگردان فیلم Addams Family Values کمک زیادی کرد، جایی که کریستینا ریچی ۱۰ ساله در آن زمان نقش ونزدی را ایفا کرده بود. فیلم The Addams Family که در سال ۱۹۹۱ و به کارگردانی ساننفلد ساخته شده بود، تیم بازیگری بسیار درخشانی داشت و در آن آنجلیکا هیوستون و رائول جولیا به ترتیب نقش‌های مورتیشیا و گومز را بازی کرده بودند و کریستوفر لوید نیز در نقش عمو فستر ظاهر شده بود.

اما برگ برنده این فیلم و ستاره واقعی آن، کریستینا ریچی بود که با کمک‌های ساننفلد حال و هوای تازه‌ای را به شخصیت کلاسیک ونزدی آدامز بخشیده بود. حالت ابروهای غمگین، لباس‌های صورتی و رقص‌های خاص او از بین رفته بودند. ونزدی جدید با نسخه ۶ ساله قبلی خود فاصله زیادی داشت. چشمان سرد او می‌توانست در دل قاتلان زنجیره‌ای ترس بیندازد و رقابت دوستانه او با پاگزلی، اکنون به کشت و کشتار تبدیل شده است.

خانواده آدامز هم مورد علاقه مخاطبان و هم منتقدان بود و به همین دلیل هم دنباله‌های آن به سرعت ساخته شد. همانطور که پیش‌تر ذکر شد فیلم ارزش‌‌های خانواده آدامز در سال ۱۹۹۳ منتشر شد و طی سال‌‌ها بخاطر عملکرد عالی ریچی طرفداران زیادی پیدا کرد. در این داستان، گومز و مورتیشیا با پیروی از توصیه پرستار قاتل تازه استخدام شده‌شان دبی (با بازی جون کیوسک) دو فرزند خود را به یک کمپ تابستانی فوق‌العاده می‌فرستند.

با این شرایط، ونزدی پتانسیل واقعی خود را شناسایی کرده و در صحنه‌ای به یاد ماندنی ونزدی نمایشنامه‌ای با موضوع شکرگزاری مشاوران اردوگاه را خراب می‌کند و با سوزاندن تقریبی آماندا (مرسدس مک ناب) روی آتش، آن را به پایان می رساند که قطعا جزو یکی از بهترین صحنه‌های تاریخ سینماست. البته فیلم Addams Family Values نتوانست به همان سطح موفقیت قبلی خود برسد. این موضوع و مرگ نابهنگام رائول خولیا (بازیگر نقش گومز آدامز) در سال ۱۹۹۴ به مجموعه فیلم‌های سوننفلد پایان داد. با این حال، فیلم‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۳علاقه تماشاگران را به فرانچایز و به ویژه شخصیت ونزدی احیا کرد و آن زمان به بعد، او تقریبا شخصیت اصلی تمام اقتباس‌های جدید چارلز آدامز شد.

از سال ۲۰۱۰ تاکنون چندین اقتباس جدید از خانواده آدامز منتشر شد و تلاش کردند تا کمی شخصیت ونزدی تغییر دهند. در سال ۲۰۱۰، خانواده آدامز در برادوی با کریستا رودریگز در نقش دختر اول گومز و مورتیشیا به نمایش درآمد. روی صحنه، ونزدی ۱۸ سال سن داشت و مدل موهایش کوتاه و کمی مدرن‌تر شده بود. در انیمیشن سال ۲۰۱۹، ونزدی (با صدا پیشگی کلویی گریس مورتز) جرأت می‌کند لباس‌های صورتی و پاپیون‌ها را تجربه کرده بود و شارلیز ترون نقش مادرش (مورتیشیا) را ایفا کرده بود.

چه چیزی درباره ونزدی وجود دارد که او را تا این حد محبوب کرده است؟

نمی‌توان منکر این موضوع شد که از زمان خلق داستان، خانواده آدامز به یکی از محبوب‌ترین خانواده‌ها در آمریکا و اکنون با سریال نتفلیکس تقریبا سراسر جهان تبدیل شده است. با این حال، همه آدامزها یکسان ساخته نشده‌اند. عشق بسیار بیشتری به گومز و مورتیشیا نسبت به پاگزلی وجود دارد، و بیشتر مخاطبان می‌توانند قبل از اینکه حتی وجود مادربزرگ آدامز را به خاطر بیاورند، میلیون‌ها صحنه از عمو فستر را به خاطر بسپارند. و سپس ونزدی آدامز که بالاتر از سایر اعضای خانواده ترسناک قرار گرفت و صاحب سریال تلویزیونی مستقل خودش شد. اما چه چیزی در او وجود دارد که او را تا این حد نمادین می کند؟

اول از همه، ظاهر و شکل و شمایل او یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار است. می‌توان با قطعیت بیان کرد که سبک لباس پوشیدن زنان آدامز نسبت به مردان بسیار شیک‌تر است و برتری بیشتری دارد. مخصوصا برای مخاطبان کم سن و سال‌تر، کدام شخصیت کلاسیک می‌تواند با ونزدی و لباس‌های مشکی دکمه دار، یقه پیتر پن و موهای بافته شده او رقابلت کند؟ این ظاهر او عجیب و غریب و در عین حال شیک و قابل تحسین و الهام‌بخش برای مخاطبان هم سن و سال اوست. اما مانند روز روشن است که موفقیت و محبوبیت ونزدی تنها به ظاهر او برنمی‌گردد؛ حتی قبل از فیلم‌های سوننفلد، زمانی که فقط یک دختر کوچک دوست داشتنی بود، ونزدی علایق و شخصیتی متفاوت با بسیاری از شخصیت‌های زن هم سن خود داشت. او به جای اینکه موهای عروسک هایش را با دقت شانه کند، از سر بریدن آنها لذت می‌برد.

او به جای دویدن از ترس عنکبوت‌ها، به آنها غذا داد و با آنها مانند حیوان خانگی رفتار کرد. پس از اینکه ریچی این نقش را برعهده گرفت، عشق او به چیزهای غیرمعمول و ترسناک تنها بخشی از یک شخصیت زن برجسته شد که در عین حال طعنه‌آمیز، باهوش، به نوعی سادیست، با زبانی تلخ و تیز و در مجموع شبیه به یک نوجوان طرد شده بود که آرزوی بودن و زیستن را دارد.