نقد فیلم Violent Night | وایکینگی به نام بابا‌نوئل

چه می‌شد اگر در ساختمانی پر از تروریست و سارق گرفتار می‌شدیم، اما به جای «جان مک‌کلین»، بابانوئل بود که ما را نجات می‌داد؟ این طرح اکشن به سبک «جان‌سخت» با عنوان «شب خشونت‌آمیز» به کارگردانی تامی ویرکولا فیلمساز نروژی و تهیه‌کنندگی دیوید لیچ فیلمساز «جان ویک» ساخته شده است. در این فیلم دیوید هاربر و جان لگوئیزامو در قامت دو شخصیت نمادین بابانوئل و اسکروج ایفای نقش می‌کنند. اما، آیا دستاورد ترکیب دو ژانر فیلم کریسمسی و اکشن در این اثر چگونه است؟! برای یافتن این پاسخ در ادامه با نقد فیلم Violent Night همراه ویجیاتو باشید.

شب خشونت‌آمیز در مورد چیست؟

شب خشونت آمیز بابانوئل ناراضی را دنبال می‌کند که قرن هاست که از شغلی که انجام داده، خسته و ناامید شده است. با این حال، واضح است که او هنوز به خوشبختی کودکانی که به او و هویتش احترام می‌گذارند، اهمیت می‌دهد. در این بین یک شب، خانواده‌ای ثروتمند توسط گروهی از سارقین بسیار ماهر گروگان گرفته می‌شوند. اما وقتی به نظر می‌رسد همه امیدها از بین رفته است، بابانوئل وایکینگ با کشتن خشونت آمیز مهاجمان مسلح، مقداری عدالت قطب شمال را اجرا می‌کند. این فیلم ترکیبی از «Die Hard» با «تنها در خانه» است؛ زیرا بابانوئل مبارز از ترفندهای زیادی که در آستین خود دارد برای کشتن مهاجمان و نگه داشتن دختری جوان در لیست افراد خوب خود استفاده می‌کند.

یک سراشیبی بی امان پر از خون، خشونت، طنز عجیب و برخی صحنه‌های اکشن عالی. و همه اینها در داستانی که قصد دارد ما را به بهترین شکل ممکن به روحیه کریسمس یا از اساس گرایش به خانواده بازگرداند. چون این پیام فیلم است و شوخی نیست. کریسمس و امثال آن چون شب یلدا در کشور‌های مختلف وجود دارد و این جشن‌ها ما را متحد می‌کند. آیا فیلم اورجینال است؟ اصلا. طرح داستان با الگو برداری مستقیم از جان‌سخت دنبال می‌شود، فیلم دیگری که بسیاری از ما آن را کریسمسی می‌دانیم. فکر نمی‌کنم در برنامه‌های کارگردان، تامی ویرکولا، این باشد که فیلم انقلابی در ژانر است. با این حال، این فیلم به یکی از خنده دارترین فیلم‌های کریسمس تبدیل شده است؛ آن هم با روشی بدیع برای برخورد با این مسائل ویژه و مهم چون پایداری خانواده.

ترکیب تازه‌ای از آثار کریسمس با طعم نوستالژی سینمایی

فیلم‌های کریسمسی معمولاً برای القای احساسات گرم و خانوادگی در مخاطب طراحی می‌شوند، و قصه این آثار همچون «تنها در خانه» اغلب داستان‌های سرراستی را شامل می‌شود که پایان‌های شادی را ارائه می‌دهند و شخصیت‌های درونشان را از اهمیت دوستان، خانواده و عزیزانشان مطلع می‌کنند. با این حال، قطعاً یک «آلترناتیو» یا جایگزین برای هر ژانر یا شاخه‌ای وجود دارد.

آلترناتیو‌های آثار کریسمسی نیز شامل فیلم‌هایی چون: اکشن ماندگار «جان‌سخت»، ماجراجویی پُر هرج و مرج «گرملین‌ها»، فیلم ابرقهرمانی و گوتیک «بازگشت بتمن»، کمدی سیاه «سانتای‌بد»، فانتزی ترسناک «کرامپوس»، «مرد آهنی ۳» و خیلی‌های دیگر می‌شود. حالا «تامی ویرکولا» به عنوان کارگردان و «پاتریک کیسی» و «جاش میلر» به عنوان نویسنده آخرین کسانی هستند که با «Violent Night» شانس خود را در این شاخه امتحان کرده‌اند. شاید با گذشت زمان فیلم شب خشونت‌آمیز نیز به عنوان یک کالت کلاسیک برای طرفداران چنین آثاری تبدیل شود.

در شب کریسمس، خانواده مولتی میلیونر، لایت استون، در عمارت مادرشان جمع می‌شوند. اما به طور غیر منتظره، گروهی از تروریست‌ها به رهبری اسکروج (لگوئیزامو) این ساختمان بزرگ را تصرف کرده و قصد دارند ثروت عظیم این خانواده را تخلیه کنند. اما بدون اطلاع تروریست‌ها، یک فرد ناخوانده مزاحم اقدامات این گروه می‌شود و او بابا‌نوئل (هاربر) است. بله، بابانوئل واقعی. این فرض بیش از حد مضحک همه چیز را تازه و سرگرم‌کننده می‌کند. باید توجه داشت شب خشونت‌آمیز یک فیلم کودکانه نیست. این فیلم از تمام صحنه‌های خشونت سادیستی استفاده می‌کند که در فیلم‌های اکشن وحشیانه امروزی می‌بینیم. برای مثال خون و اعضای متلاشی شده، به معنای واقعی کلمه، در تمام صحنه‌های اکشن این فیلم وجود دارد.

شب خشونت‌آمیز ترکیبی منحصر به فرد از طرح داستانی فیلم جان سخت و جنبه فانتزی (افسانه بابانوئل) با خشونت وحشیانه‌ای است که عنوان فیلم وعده داده است. برخی از صحنه‌ها همچنین دارای ادای احترام به دو فیلم محبوب کریسمس، تنها در خانه و مجموعه فیلم «Die Hard» هستند که ارجاعات اصلی داستان را شامل می‌شوند.

دیوید هاربر، که ما از طریق سریال «Stranger Things» او را می‌شناسیم، برای ایفای نقش این بابانوئل عالی است. چهره او با کلانتر سختگیر اما ملایم جیم هاپر فاصله زیادی ندارد. اما اکنون هاربر خارج از مرزهای عادی عمل می‌کند، و اجرای هاربر در این فیلم شبیه به نقش او در نسخه بازسازی شده پسر جهنمی است. به نظر می‌رسد او از نقش خود لذت می‌برد؛ و این خود یک نکته مثبت است. به هر حال ترکیب مبارزات جدی و طنز، ارائه اکشن این فیلم را نیز سرگرم‌کننده می‌کند.

نگاهی متفاوت به ریشه‌های افسانه‌ بابانوئل

یک نکته به شدت مثبت دیگر برای این اثر آن است که شب خشونت‌آمیز منشا بابانوئل را دوباره تجسم می‌کند و یک عنصر رستگاری منحصر به فرد را به این شخصیت کلاسیک کریسمس می‌دهد. در فرهنگ مدرن، بابانوئل معمولاً به عنوان یکی از نمادهای فصل تعطیلات مسیحی، به عنوان چراغی از مهربانی و سخاوت معرفی می‌شود. به همین دلیل است که هر داستانی که این جنبه‌ها را زیر و رو می‌کند، به‌طور خودکار کمی برتری نسبت به دیگر آثار شبیه به خودش پیدا می‌کند، و این چیزی است که در شب خشونت‌آمیز بسیار به نمایش درآمده است.

اکثر نسخه‌های کریس کرینگل یا همان بابا‌نوئل در فیلم‌ها، نمایش‌ها و داستان‌های مختلف، مراسم کریسمس و این شخصیت را به‌عنوان یک فرد مقدس معصوم ترسیم می‌کنند. اما نسخه شب خشونت‌آمیز از بابانوئل (دیوید هاربر) او را در جهان به‌عنوان یک عمل رستگاری به سمت یک منشأ وحشی به نمایش می‌گذارد. و این نکته‌ای است که به شخصیت و فیلم یک امتیاز منحصر به فرد می‌دهد.

ما در دل داستان فیلم متوجه می‌شویم که بابانوئل چندین قرن پیش یک مهاجم و مبارز وایکینگ بوده است. او یک جنگجوی ماهر بود که می‌توانست هر انسان ضعیفی یا قدرتمندی را که با او روبرو می‌شد به زیر بکشد. بابانوئل این فیلم همچنین سریعاً اعتراف می‌کند که او آدم درستی نبوده و اگر در آن زمان فهرستی از منفورترین افراد وجود می‌داشت، او برای همه جنایاتش در رتبه اول آن قرار می‌گرفت. بنابراین، شب خشونت‌آمیز این تصویر منحصربه‌فرد از بابانوئل را ترسیم می‌کند، به‌ویژه زمانی که آن را با نسخه‌های دیگر شکل کلاسیک کریسمس مقایسه می‌کنید.

برداشت هاربر از بابانوئل رویکرد خسته‌کننده‌تری به زندگی این شخصیت می‌دهد؛ اما چرا؟ چون نکاتی درباره تاریخچه او نشان می‌دهد که نقش او به‌عنوان بابانوئل، نقشی نبود که داوطلبانه انتخاب کرده باشد، بلکه نقشی بود که ظاهراً به عنوان وسیله‌ای برای بازخرید اعمال گذشته‌اش، روی او نقش بسته است. از این نظر، هویت بابانوئل و کل معنای فصل کریسمس به شیوه‌ای واقعاً جالب تبدیل به یک داستان رستگارانه می‌شود. بابانوئل برای جبران گذشته به جای گرفتن چیزی از دنیا، حالا باید سال به سال به آن چیزی ببخشد. این یک فرد بد را مجبور می‌کند تا گذشته را جبران کند و نشان می‌دهد که تحقیر بابانوئل از اعمال شیطان تا حدودی از تاریخ خود او نشات می‌گیرد.

بنابراین، در فصلی که معمولاً با اعمال مهربانانه سخاوتمندانه تعریف می‌شود، دیدن نسخه‌ای از بابانوئل که به‌عنوان یک فرد مقدس کامل به تصویر کشیده نمی‌شود، جذاب است. روایت چنین گذشته‌ای پیرامون بابانوئل نه تنها توانایی مبارزه او را توضیح می‌دهد، بلکه به خستگی او در جهان کنونی انگیزه انسانی می‌دهد. این بابانوئلی است که می‌داند شیطنت به چه معناست و چقدر آسان است. این نقش دیوید هاربر را به عنوان بابانوئل به یک شخصیت به دنبال رستگاری تبدیل می‌کند، که لایه‌های جدیدی به تمرکز شب خشونت‌آمیز بر کریسمس می‌افزاید، جایی که خانواده‌ها باید از خواسته‌های خودخواهانه و خشم ماندگار خود عبور کنند تا دور هم جمع شوند و به یکدیگر کمک کنند (با کشتن چند سارق خشن).

حرف آخر: آیا تماشای این فیلم ارزش دارد یا نه؟!

در کمتر از دو ساعت، «شب خشونت‌آمیز» نه ژانر کریسمس و نه ژانر کمدی اکشن را متحول می‌کند، اما سرگرمی‌های درجه یک پاپ‌کورنی را برای ما فراهم می‌کند. کارگردانی خوب تامی ویرکولا باعث می‌شود صحنه‌های اکشن به تدریج رشد کنند تا ما را به فینال بزرگ ببرد. اینکه هر سکانس اکشن به نوعی هیجان صحنه بعدی را ملموس می‌کند و مثلاً این که قهرمان فیلم در ابتدا بهترین مبارزه‌اش را انجام نمی‌دهد، یک امتیاز مثبت برای یک فیلم اکشن است. از این حیث دست دیوید لیچ کارگردان «Bullet Train» به عنوان تهیه کننده فیلم به چشم می‌خورد.

در مجموع فیلم «Violent Night» اثری با شخصیت مرکزی کاملاً جذاب، با گالری هذیان‌آمیزی از شرورها، با طنزی که اغلب حول محور خشونت می‌چرخد و نتیجه‌ای که هرگز فراموش نشدنی نخواهد بود، باعث می‌شود در کریسمس و این روز‌های سرد اوقات خوبی را سپری کنیم.