نقد فیلم Shin Ultraman

ژاپن چند نماد در دنیای سرگرمی خود دارد که به آنها می‌بالد و مایه افتخار این صنعت به حساب می‌آیند. گل سرسبد آنها که در جهان نیز شناخته شده است، بی‌برو برگرد کاراکتر گودزیلا است. اما به جز گودزیلا، کاراکترهای دیگری هم هستند که سالیان سال در این کشور جولان داده‌اند و از روی آنها صدها سریال و فیلم و انیمه و مانگا و اکشن فیگور ساخته شده است.

اولترامن یکی از این کاراکترها است که برای دنیا کمتر شناخته شده است اما محبوبیت آن در داخل مرزهای ژاپن، دست کمی از گودزیلا ندارد. بیش از ۵۵ سال از عمر اولترامن می‌گذرد و حالا فیلم Shin Ultraman قصد دارد یک بازآفرینی در این سری ایجاد کند و یک شروع دوباره را برای این فرنچایز با قدمت و محبوب رقم بزند. با نقد فیلم Shin Ultraman همراه ویجیاتو باشید.

در طول ۵۵ سال عمر اولترامن، نزدیک به ۶۰ سریال تلویزیونی از آن ساخته شده و فکر می‌کنم کنار گذاشتن این دو رقم در کنار یکدیگر، برای افرادی که کمتر این کاراکتر را می‌شناسند؛ خیلی چیزها را افشا می‌کند. در کنار این اعداد که بالاتر گفته شد، باید بیش از ۵۰ فیلم سینمایی برگرفته از اولترامن را نیز گنجاند و و به حداقل صد بازی ویدیویی ساخته شده از روی این شخصیت نیز اشاره کرد.

در نهایت باید بدانید محبوبیت اولترامن اخیرا به حد جهانی هم رسیده و ناشرینی نظیر دارک هورس کامیکز در اوایل سده دو هزار کمیک بوک‌هایی از روی اولترامن ساختند و منتشر کردند و در حال حاضر نیز مارول کامیکز که قطعا معرف حضورتان است، داستان‌های مصوری بر اساس اولترامن منتشر می‌کند و اعلام شده که به زودی سری داستان‌هایی نیز منتشر خواهد کرد که در آن کاراکترهای اولترامن با کاراکترهای جهان مارول، بایکدیگر برخورد خواهند داشت.

پاراگراف بالا را از این رو نوشتم که بدانید چرا اولترامن در ژاپن تا این حد محبوب است و پی به شهرت جهانی این فرنچایز ببرید. البته که محبوبیت این کاراکتر در حال حاضر اصلا به پای دهه هشتاد و نود، زمانی که اولترامن دوران طلایی خود را سپری می‌کرد، نیست اما محبوبیت آن همچنان برقرار است و فیلم Shin Ultraman ساخته شده تا بتواند روح تازه‌ای در این سری بدمد. این سری در بین فیلم های به اصطلاح توکوساتسو قرار می‌گیرد که به آثار اکشن ژاپنی با جلوه‌های ویژه سنگین گفته می‌شود. در فیلم‌های توکوساتسو، سری آثار گودزیلا هم قرار می‌گیرد و برندهای شناخته‌ شده‌ای مثل پاوررنجرز نیز جزو همین آثار هستند.

شینجی هیگوچی کسی بوده که وظیفه ساخته شین اولترامن را داشته و این کار را در کنار هیدیاکی آنو انجام داده است. این دو نفر طی سالهای گذشته پروژه‌ای را شروع کردند که به واسطه آن قصد داشتند سه برند فوق محبوب استودیو TOHO را احیا کنند. قرار گرفتن پیشوند Shin در کنار اسامی این فیلم‌ها نشان از احیا و یا همان ریبوت این فرنچایزها دارد. این پروژه با فیلم Shin Godzilla آغاز شد و حالا به Shin Ultraman رسیده و قرار است در سال ۲۰۲۳ به Shin Kamen Raider (یکی دیگر از برندهای فوق محبوب در ژاپن) برسد. با اینکه شین گودزیلا از دیدگاه منتقدین امتیاز خوبی دریافت کرد اما در نهایت نتوانست تبدیل به سرآغازی برای سری جدید گودزیلا شود اما آیا شین اولترامن هم، به همان نفرین شین گودزیلا آلوده شده است و قرار نیست که یک پرچمدار جدید برای این فرنچایز باشد؟ جواب خیر است.

سازندگان بعد از ساخت Shin Godzilla درس گرفتند و این بار تغییرات بیش از حدی در ریشه داستان‌های اولترامن به وجود نیاوردند تا هواداران را خشمگین کنند. در واقع موج منفی نظر هواداران در زمان اکران شین گودزیلا (که البته من مخالفشان بودم!) باعث شده که سازندگان در ساخت Shin Ulraman محتاط‌تر قدم بردارند و اثری تازه با جلوه‌های ویژه منحصر به فرد (در سینمای ژاپن) بسازند و آنچنان هم با ریشه‌های این شخصیت، بازی نکنند!

اولترامن در واقع داستان یک موجود فضایی است که به زمین آمده تا از زمین در برابر کایجوها (هیولاهای بزرگ) محافظت کند. اولترامن در کالبد یک انسان معمولی در بین مردم زندگی می‌کند و هر بار که یک کایجو به زمین حمله می‌کند، در مقابل آن می‌ایستد و سعی می‌کند هویت خود را مخفی نگه دارد. او در حالت انسان بودنش، در تیمی کار می‌کند که وظیفه مقابله با کایجوها را دارد و هم تیمی‌هایش به غیبت او در حین حمله‌های قدرتمند شک می‌کنند اما او سعی می‌کند که همچنان هویتش را افشا نکند.

کایجوها که از قضا فقط در ژاپن ظاهر می‌شوند (و فیلم فقط این موضوع را بیان می‌کند و سعی بر روشن کردن چرایی این موضوع ندارد!) روز به روز بیشتر و قدرتمندتر می‌شوند. از آنسو یک موجود فضایی دیگر به زمین می‌آید و با ادعای اینکه می‌تواند به بشریت در زمینه علم و تکنولوژی کمک کند، شروع به بستن عهد و پیمان با زمینی‌ها و سیاستمداران بزرگ سراسر جهان می‌کند. او نقشه‌ای در سر دارد تا به اولترامن برسد و قدرتش را نابود کند...

فیلم Shin Ultraman خیلی تلاش کرده تا عمر ۵۵ ساله این سری را به صورت MP3 و خیلی فشرده به مخاطب ارائه کند. در چند دقیقه ابتدایی، کلیپی پخش می‌شود که داستان چرایی حمله کایجوها و... را به سرعت روایت می‌کند و در اواسط فیلم که داستان به سمت موجودات فضایی و خدایان و... می‌رسد هم فیلم سعی می‌کند تا حد امکان، همه چیز را از نو تعریف کند تا تازه واردها با دنیای اولترامن بتوانند با قصه فیلم همراه شوند. اما واقعیت اینجاست که Shin Ultraman نمی‌تواند یک ملاقات جدید و تازه و جذاب برای ناآشنایان با این سری باشد و نهایتا اثری است که هواداران اولترامن، با تماشای آن راضی خواهند شد.

این موضوع هم نقطه ضعف به حساب می‌آید و هم نقطه قوت، مساله اینجاست که اولترامن مانند گودزیلا در خارج ژاپن، آنقدر هوادار پر و پا قرصی ندارد و از همین رو بازار هدف سازندگان فیلم، بیشتر متمرکز به سمت تماشاگران داخل ژاپن بوده است. فیلم می‌تواند این دسته از مخاطبین را راضی نگه دارد و دوستداران انیمه را نیز می‌تواند سرگرم کند. المان‌هایی نظیر حضور کایجوهای بزرگ و قدرتمند، شوخی‌های از جنس انیمه‌ها و... در این لایواکشن ژاپنی وجود دارد که باعث می‌شود تماشای آن به دوستداران انیمه هم توصیه شود.

جلوه‌های ویژه Shin Ultraman در سینمای ژاپن منحصر به فرد است. قطعا این جلوه‌های ویژه به پای آثار هالیوودی و بلاک باستری نمی‌رسد اما برای سینمای ژاپن پیشرفت محسوسی به حساب می‌آید و چند فرسنگ با دیگر آثار لایواکشن ژاپنی فاصله دارد. اولترامن، همواره در این موضوع پیشتاز بوده و سعی کرده سطح فیلم‌های توکوساتسو را بالاتر از استاندارد همیشگی خود نگه دارد. سازندگان در این راه تقریبا موفق بودند اما از آنسو نبردهایی را طراحی کردند که برعکس ماهیت فیلم، نبردهای کندی به حساب می‌آیند.

در واقع باید Shin Ultraman را به دو بخش درام و اکشن تقسیم کرد و در سکانس‌های اکشن با وجود پردازش جلوه‌های ویژه دقیق، فیلم کند پیش می‌رود و صحنه‌های نبرد شبیه به بازی‌های نقش آفرینی نوبتی ژاپنی است که یک کاراکتر حمله می‌کند و سپس نوبت دیگری می‌شود و باز نوبت همان شخصیت اولی می‌شود و الی آخر! این موضوع باعث شده تا نبردها با وجود عظیم بودن، جذاب نباشند و در بیشتر سکانس‌های اکشن، فیلم از ریتم بیفتد.

اما بخش درام فیلم توانسته به خوبی پیش برود و برعکس Shin Godzilla، داستانی همسو و همگام با این فرنچایز را روایت کند. فیلم در این بخش کمی تا قسمتی رنگ و بوی سیاست هم به خود می‌گیرد و در نهایت پایان بندی باشکوهی را نیز رقم می‌زند. هرچند واقعیت اینجاست که در این بخش هم رابطه عاشقانه‌ای بین اولترامن و یکی از همکارانش شکل می‌گیرد که اصلا از آب در نیامده و شبیه به یک وصله زورکی رمانتیک در این بخش از فیلم است.

اولترامن پاسخی به کایجوهای هیولا مانند ژاپن بوده و یک انسان غول پیکر را در برابر این هیولاها قرار می‌دهد. در واقع اولترامن برخلاف گودزیلا که یک هیولا و حامی انسان‌هاست، موجودی است شبه بشر که در بین زمینی‌ها زندگی می‌کند و از همین رو حس همذات پنداری بهتری را می‌توان با آن برقرار کرد. گودزیلا با وجود ابهت و کاریزمایی که دارد، بخاطر عدم قابلیت تکلم (اگر آن یکی دو فیلم قدیمی ژاپنی که در آن گودزیلا حرف می‌زد را فراموش کنیم! خدا کند فراموش کنیم! نمی‌تواند شخصیت پردازی دقیقی داشته باشد اما در اینجا می‌توان اولترامن را به یک قهرمان بهتر تبدیل کرد و همین اتفاق هم در Shin Ultraman رخ داده است.

فیلم Shin Ultraman یک حضور جدید و تازه برای کاراکتری است که بیش از نیم قرن در تلویزیون و سینما با هیولاها جنگیده است. این فیلم نامه‌ای عاشقانه برای هواداران این سری به شمار می‌رود و می‌تواند دوستداران سینمای کایجو و انیمه را نیز تا حد زیادی راضی نگه دارد. فیلم سینمایی Shin Ultraman شروعی تازه است و احتمالا آینده این سری را دستخوش تغییراتی کند.