نقد فیلم Ride On | سوارکاری با جکی چان

فیلم «سوارکار» یا همان «Ride On» اثری است که می‌خواهد به گذشته جکی چان، به عنوان یکی از بزرگترین ستارگان اکشن تاریخ و پیشینه حرفه‌ای او در بدلکاری ادای احترام کند؛ اما آیا این اثر در رسیدن به هدفش موفق می‌شود یا خیر؟! برای رسیدن به این پاسخ با بررسی و نقد فیلم Ride On همراه ویجیاتو باشید.

خلاصه داستان: بدلکار معروف لائو لو (جکی چان)، همراه با اسب توانا و محبوبش، روزهای سختی را پشت سر گذاشته و می‌گذارد. لائو که توسط صنعتی که دوست دارد فراموش شده، اکنون برای پرداخت بدهی خود، به عنوان یک بازیگر خیابانی در یک شهرک سینمایی تلاش می‌کند تا زندگی خود را تامین کند. با این حال، در عصری که رایانه‌ها می‌توانند اکثر کارها را انجام دهند، آیا هنوز جایی در رسانه برای شخصی مانند لائو لو وجود دارد؟!

---

سی سال پیش جکی چان یکی از بزرگترین ستاره‌های سینمای جهان بود. فیلم‌هایی مانند «داستان پلیس»، «پروژه اِی» و «سوپرکاپ» فیلم‌های پرفروش داخلی او بودند که بازتاب موفق بین‌المللی داشتند. به طور کلی این آثار چهره فیلم‌های اکشن را در همه جا تغییر دادند. حالا که جکی چان 69 سال دارد، چان دیگر قهرمان جسور دوران جوانی‌اش نیست. این یعنی بدکار بزرگ سینما اکنون خودش نیز بدلکاری، سیم‌ها و جلوه‌های ویژه به‌شدت در کارهای جدیدش نقش دارند، که در طول همین اثر نیز متوجه آن می‌شوید.

فیلم‌های اخیر چان مانند «ببرهای راه‌آهن» و «کونگ فو یوگا» اساساً دیگر آن جکی چان موفق گذشته را در خود نداشتند. چرا که اکنون دیگر جکی چان نیز به افزایش سن خود اعتراف کرده و به بدلکاران جوان اجازه داده تا بیشتر وزن فیزیکی نقش‌های او را تحمل کنند، هرچند خود چان کماکان جنبه دراماتیک را عالی هدایت می‌کند. بنابراین، این افزایش سن بوده است که منجر به تولید و شکل‌گیری ایده فیلم Ride On شده، داستانی بسیار احساسی از یک بدلکار پیر و بهترین دوستش یک اسب، که ادای احترامی به گذشته جکی چان است.

وقتی یک فیلمساز کهنه کار از طریق یک داستان به زندگی حرفه‌ای خود نگاه می‌کند، همیشه نتیجه شامل یک ضربه سنگین احساسی است. برای مثال استیون اسپیلبرگ دوران نوجوانی و وسواس سینمای خود را با «The Fabelmans» استخراج کرد، کلینت ایستوود از وسترن Unforgiven استفاده کرد تا خشونتی را که سال‌ها آثارش را تعریف می‌کرد، تحلیل کند، و اکنون جکی چان به یک عمر بدلکاری دشوار خود در Ride On فکر می‌کند.

پس همین ابتدا باید بگویم این فیلم ادای احترامی به «همه بدلکاران کونگ فو کار ۱۰۰ ساله تاریخ سینمای چین» است؛ از سوی دیگر «سوارکار» ترکیبی آشنا از عناصر قدیمی و جدید فرمول سینمای جکی چان است که خنده، هیجان و احساس را به یکباره به ارمغان می‌آورد. در واقع، Ride On نتیجه مجموعه‌ای از ژانرها است. گاهی اوقات، این یک اکشن است که جکی چان با امضای خود درگیر سبک مبارزه‌ای می‌شود که در آن هر چیزی می‌تواند یک سلاح باشد.

مواقع دیگر، این یک داستان نمایشی در پشت صحنه یک اثر سینمایی است که یک افسانه تلاش می‌کند ثابت کند که هنوز چیزهایی برای انجام دادن دارد. از سوی دیگر هسته احساسی درون این فیلم نیز برآمده از یک درام خانوادگی است و سپس صحنه‌های کمدی بین انسان و اسب را خواهید داشت. همه این ژانر‌ها در این فیلم خلاصه شده که شاید پاشنه آشیل این اثر باشد.

یکی از مشخصه‌ فیلم‌های جکی چان صحنه‌های اکشن پایانی او بود که معمولاً تعقیب و گریز را با بدلکاری فوق العاده ترکیب می‌کرد. اما در اینجا به خاطر این که ما با یک اثر متا یا همان نگاهی آشنا و ادای احترام به فیلمسازی قدیمی او روبرو هستیم، پس چان نیز به جای بزن بزن بیشتر گریه می‌کند. من نمی‌خواهم در این بررسی به یکی از چهره‌های بزرگ سینما چنگ بزنم، یا سیاست‌های مشکل‌ساز فزاینده‌اش را مطرح کنم، یا از او بخواهم که خودش را در این سن نیز به خطر بیندازد. اما چیزی که من دوست دارم فیلمی با مقداری پس‌زمینه داستانی است که در واقع به چیزی ملموس بپردازد. چرا که جکی چان گذشته‌ای بزرگ‌تر از این فیلم دارد.

برای بهتر درک کردن حرف بالا یک نمونه تصویری در همین اثر وجود دارد؛ برای مثال لحظه‌ای در فیلم «سوارکار» وجود دارد که دختر شخصیت لو یا همان جکی چان کلیپ‌هایی از آثار قدیمی چان را با پدرش تماشا می‌کنند. در پس‌زمینه‌ای مبهم از این سکانس، بخش‌هایی از داستان پلیس و «جنجال در شهر» را می‌بینیم، آن بدلکاری‌های باورنکردنی و مرگ‌بار که او را در کنار باستر کیتون، یاکیما کانوت و دیگر ستاره‌های اکشن بزرگ سینما قرار می‌دهند. در این سکانس چان با چشمانی اشکبار صحنه‌ها را تماشا می‌کند که از دهه ها فداکاری به هنر خود به دست آورده است. اگر بقیه Ride On به آن سطح می‌رسیدند، این فیلم قابل ستایش بود.

اما متاسفانه «Ride On» یک فیلم خسته‌کننده است. نه لزوماً به روشی وحشتناک، اما مطمئناً به روشی که برای دستیابی به هسته درونی آن به صبر نیاز دارید. به طور کلی عدم تمرکز آن به کیفیت کلی فیلم لطمه می‌زند و با این حال لحظاتی در آن وجود دارد که واقعاً کار می‌کنند. برای رسیدن به آن نقطه، بیننده باید در یک ساعت اول بسیار پر حوصله پای آن بنشیند، هرچند برای کسانی که این کار را انجام می‌دهند، پاداش مناسبی وجود دارد.

مشکل اولیه «Ride On» لحن آن است. چرا که یک مخاطب هنگام تماشای این فیلم مدام از خودش می‌پرسد آیا این یک کمدی است، یا درام، یا یک فیلم اکشن یا ادای احترام به گذشته سینمای جکی چان؟! اما مخاطب دست آخر بدون اینکه به چیزی قابل توجه دست پیدا کند، با نفس نفس زدن در میان همه این نکات به دیدن فیلم ادامه می‌دهد یا آن را پس می‌زند.

یکی دیگر از نکاتی که در این فیلم درنیامده، رابطه پدر و دختری درون کار است که به شدت بد و دم دستی کار شده است. تنها چیزی که واقعاً متقاعد کننده است صحنه‌های بین شخصیت لائو لو با بازی جکی چان و همان اسب دوست‌داشنی اوست که کاملاً تکان دهنده است. البته هرچه فیلم از پرده میانی گذر می‌کند و به ساعت دوم نزدیک می‌شود، به نظر می‌رسد همه چیز به شکلی غیرمنتظره به هم متصل می‌شود. چند نکته خام در فیلمنامه این اثر وجود، اما چیزی که در میان آنها می‌درخشد احترام و قدردانی از نادیده گرفته شده ترین و در معرض خطرترین عوامل سینما، یعنی بدلکار است.

سازندگان این فیلم کلاه خود را از سر درآورده و آن را به احترام مردان و زنان شجاعی تکان می‌دهند که زندگی‌شان را به خطر انداخته‌اند و به ندرت کسی آن‌ها را می‌شناسد. بنابراین در این مورد، فیلم «سوارکار» من را به یاد دو فیلم «هوپر» و «مرد بدلکار» با چنین مضمونی انداخت. در نتیجه این ادای احترام همان نکته‌ای است که همه چیز را در کنار هم نگه می‌دارد: یعنی ادای احترام به حرفه یکی از بزرگترین ستاره‌های سینما. باید گفت این یکی از اولین فیلم‌هایی است که جکی چان را واقعاً «پیر شده» نشان می‌دهد؛ و این اصلاً چیز بدی نیست.

این اثر افزوده‌ای دارد که ربع آخر فیلم را با تلخی غیرمنتظره‌ای به نمایش می‌گذارد، زیرا مخاطب این ستاره اکشن بزرگ را می‌بیند که با سن و مرگ و میر خود کنار می‌آید. برای آن دسته از ما که (البته از نظر سینمایی) با جکی چان بزرگ شده‌ایم، این تأثیر بسیار خوبی بر جای می‌گذارد. دورانی از سینما را به یاد می‌آورد، نه فقط هنگ کنگ، بلکه در سراسر جهان، که دیگر هرگز تکرار نخواهد شد.

در نتیجه باید گفت: فیلم «Ride On» یک یادآوری است (البته نه همیشه موفق) از اینکه چگونه باید آن لحظات شیرین گذشته در سینما را گرامی بداریم. از آنجایی که آن روزها ظاهراً امروز دیگر به خاطرات پیوسته‌اند و فیلم و سینما بیش از هر زمان دیگری محصول رایانه و برنامه (و احتمالاً هوش مصنوعی) می‌شود، پس نادیده گرفتن چیزهایی که از دست خواهند رفت دشوار است.