آیا Joker جنجالی‌ترین فیلم فصل جوایز اسکار است؟

باید برای یکی از جنجالی‌ترین فصل‌های مراسم اسکار آماده شویم. به نظر می‌آید آن‌چه فیلم Joker با کارگردانی بی‌نظیر تاد فیلیپس و هنرنمایی خیره‌کننده خواکین فینیکس به دست آورده، هالیوود و آکادمی اسکار را مجبور می‌کند احترام ویژه‌ای به آن‌ بگذارد. بنابراین گمان می‌رود این فیلم در فصل اسکار، نقش بسیار مهم‌تری از آن‌چه در گیشه داشته را برعهده خواهد گرفت.

البته هیچکس با این فضا بیگانه نیست. پیش‌تر و در دوران درخشش فیلم The Dark Knight این هیث لجر بود که موفق شد جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای هنرنمایی در نقش جوکر برنده شود. اگرچه او این جایزه را پس از مرگش تصاحب کرد اما این اتفاق هم هیچ ارتباطی با هیجان موفقیت احتمالی Joker ندارد. این یک حقیقت است که فیلم‌های کامیک‌بوکی و ابرقهرمانی وارد جوایز آکادمی اسکار شده‌اند. اما امسال فیلم کارگردانی که بیشتر از هر چیزی به لطف سه‌گانه The Hangover شناخته شده احتمالا یکی از بهترین فیلم‌های جوایز اسکار 2020 باشد. با ویجیاتو همراه باشید تا مسیر موفقیت فیلم Joker را مرور کنیم.

داستان از کجا شروع شد؟

عطش و علاقه خوره‌های سینما برای تماشای جوکر جدید سینما از تابستان آغاز شد. وقتی مشخص شد این فیلم به فستیوال‌های جهانی سینما در پاییز راه پیدا می‌کند، هیجان‌ها بیشتر هم شد. جشنواره‌های تورنتو، ونیز و حتی در اواخر سپتامبر در جشنواره نیویورک. همه این جشنواره‌ها قدرت و جذابیت Joker را بیشتر کردند. حضور فیلم در کنار The Irishman مارتین اسکورسیزی هم جالب بود؛ شخصی که قرار بوده در ابتدا کارگردان این فیلم باشد و حالا به نظر می‌رسد در نقش مشاور در ساخت فیلم حضور داشته است.

فیلم از جشنواره ونیز آماده انفجار بود. هوادارانی که آن را دیده بودند با توییت‌های هیجان‌انگیز از عنوانی خیره‌کننده خبر می‌دادند. البته سلیقه همه تماشاگران فیلم هم شبیه یکدیگر نبود. استفانی زاچارک، منتقد مجله تایم، واکنش خیلی جدی‌ای به فیلم داشت و اصلا هیجان‌زده نشد. او در کنار منتقد Vanity Fair یعنی ریچارد لاوسون اعتقاد داشت فیلم سبکی غیرمسئولانه در برابر داستان آرتور دارد. آن‌ها اعتقاد داشتند فیلم بدون هیچ محدودیتی به سمت و سوی خشونت حرکت می‌کند. اگرچه واکنش‌ها متفاوت بود اما موفقیت فیلم در جشنواره‌ها نشان می‌داد لیاقت واقعی Joker فراتر از حرف‌های زاچارک و لاوسون است. وقتی بهترین جایزه جشنواره فیلم برلین به Joker رسید، اشتیاق مردم برای تماشای فیلم چند برابر شد.

اصلا Joker چه فیلمی است؟

فیلم در تلاش برای نشان دادن یک درام واقعی، موفق می‌شود مرحله به مرحله تبدیل شدن آرتور از دلقکی غمگین به قاتلی خونخوار را نشان دهد. تاد فیلیپس می‌خواهد Taxi Driver را به شکل نوینی به مخاطبش نمایش دهد و این بار به جای نیویورک، از گاتهام و تیمارستان مشهور آن استفاده کرده است. در ابتدای فیلم با آرتور به عنوان کمدینی آشنا می‌شویم که شرایط روانی خوبی ندارد. او که نمی‌تواند حتی خندیدنش را مدیریت کند، سوژه تحقیر همه اطرافیانش می‌شود. اما عصبانیت آرتور به اوج خودش می‌رسد و شرایط کاملا تغییر می‌کند.

هدف Joker دقیقا چیست؟

چگونه می‌توان قهرمانی را نظاره کرد که بدون هیچ رحمی همه آدم‌های پیرامونش را به قتل می‌رساند؟ آیا جوکر «آدم خوبی» است که تحت تاثیر فشار و ناملایمات دیگران دیوانه می‌شود؟ آرتور از کمدینی ساده به هیولایی غیرقابل کنترل تبدیل می‌شود. بیشتر افرادی که او تشنه کشتن آن‌هاست، ثروتمندانی خلافکار هستند. اما شخص آرتور هم به خودی خود بدی‌های زیادی دارد. بنابراین یک قهرمان نیست. مسئله اساسی این است که همه فیلم‌ها به آموزش اخلاقیات نیاز ندارند. ضمن آن که ممنوعیتی هم برای مقابله با بی‌اخلاقی‌ها وجود ندارد. اما مشکل جای دیگری است. فیلم تاد فیلیپس به اندازه کافی ظریف ساخته نشده که بتواند این جزییات متفکرانه را به خوبی واکاوی کند.

مردم چه واکنشی به فیلم نشان دادند؟

در هفته‌های منتهی به فیلم، ترس و اضطراب پیرامون خشونت فیلم شدت زیادی گرفت. ارتش آمریکا با ارسال ایمیلی به اعضای خود، درباره اهمیت شدید خطر بالقوه در روزهای نخست اکران فیلم Joker توضیحاتی ارائه داد. در بخشی از این ایمیل آمده است:

پست‌هایی که در شبکه‌هایی اجتماعی منتشر شده است، به گروه افراطی Incel اشاره دارد. آن‌ها در سال 2012 و در کلرادو تیراندازی کردند. این اتفاق ممکن است در اکران فیلم Joker دوباره تکرار شود. این خطر بسیار بزرگی برای خانواده‌ها است. اگرچه تهدیدی نسبت به اکران فیلم وجود ندارد.

به نقل از ورایتی، خانواده کشته‌شدگان حادثه کلرادو پس از اطلاع از اکران فیلم Joker به استودیو برادران وارنر نامه‌ای نوشتند. آن‌ها از این استودیو درخواست کردند تا از نفوذ و قدرت رسانه‌ای خود برای فراهم‌کردن امنیت در سالن‌های سینما استفاده کند. در بخشی از این نامه آمده است:

ما متوجه شدیم برادران وارنر در تلاش است تا فیلم جدیدی درباره جوکر با نام Joker اکران کند. این که این فیلم قرار است داستان این شخصیت را با روایتی دلسوزانه نمایش دهد، باعث تعجب ما شد.

با این حال حادثه کلرادو تقریبا هیچ ارتباطی با شخصیت جوکر نداشت. جیمز ایگان هولمز، شخص تیراندازی که باعث مرگ 12نفر شد هرگز به خودش لقب جوکر نداده بود. بنابراین برادران وارنر با بیانیه‌ای متفاوت پاسخ خانواده‌های کلرادویی را داد:

اشتباه نکنید. این فیلم و شخصیت اصلی آن، اقتباسی از اتفاقات در دنیای واقعی نیستند. هدف فیلم‌سازان Joker و استودیوهای پیرامون آن، تبدیل کردن این شخصیت به یک قهرمان نیست.

با وجود همه صحبت‌ها به منظور افزایش اطمینان به تماشاگران Joker، در نهایت این فیلم با تدابیر شدید امنیتی در ایالات متحده آمریکا اکران شد. فیلم در افتتاحیه داخلی‌اش بیش از 96 میلیون دلار فروخت و رکورد جدیدی در ماه اکتبر به ثبت رساند. فیلم با عبور از فروش Deadpool 2 به پرفروشترین فیلم با درجه سنی بزرگ‌سال تبدیل شد و حالا یک میلیارد دلاری هم شده است. نگرانی‌ها درباره عوارض خشونت فیلم کاهش پیدا کرد. اما مردم فارغ از این هیاهو، سوژه جدیدی در فیلم پیدا کرده‌اند؛ پله‌های برانکس که جوکر در حال قدم زدن بر روی آن‌ها ژست پیروزمندانه‌ای گرفته بود، به جاذبه گردشگری جدید نیویورک تبدیل شده بود.

فیلم‌سازان درباره Joker چه دیدگاهی دارند؟

تاد فیلیپس در جشنواره فیلم ونیز درباره فیلم جدیدش گفت:

احتمالا پس از تماشای فیلم، هیچ علاقه‌ای به توضیح آن برای دیگران ندارید. این فیلم اصلا سیاسی نیست. این را برای دانستن برخی افراد می‌گویم. بستگی دارد از چه زاویه‌ای به فیلم نگاه کنید.

با این حال بازیگر نقش آرتور نظر متفاوتی دارد. خواکین فینیکس به خبرنگار نیویورک تایمز گفت:

هر شکلی که دوست دارید درباره فیلم صحبت کنید عزیزان. این کاری است که شما باید به عنوان یک ژورنالیست انجام بدهید

اما وقتی فیلم اکران شد، دیدگاه فینیکس اندکی تدافعی شد. وقتی از او پرسیده شده چرا John Wick با انتقاداتی از جنس فیلم Joker مواجه نیست، به ایندی‌وایر گفت:

اوه. من John Wick 3 را تماشا کردم. او یک مرد سفیدپوست بود که قدم می‌زد و سیصد نفر را می‌کشت! لبخند می‌زد، شلیک می‌کرد و آدم می‌کشت! چه چیزی باعث می‌شود استانداردهای سینمایی اینقدر میان این فیلم و Joker تفاوت قائل شوند؟ صادقانه می‌گویم برایم اهمیتی ندارد. به نظر من فیلم خشونت‌آمیز مسئولانه ساخته می‌شود.

البته که فیلم‌های John Wick خشونت زیادی دارند اما شخصیت جان ویک هرگز شرایط مشابهی با جوکری که خواکین فینیکس نقش آن را ایفا می‌کند، ندارد. برادران وارنر به منظور کم‌کردن حواشی و سوالات پیرامون فیلم، اجازه مصاحبه در فرش قرمز جشنواره فیلم لس‌آنجلس و نیویورک را نداد.

و حرف‌های پایانی از تاد فیلیپس

او اعتقاد دارد در شرایط فعلی، شاید سخت‌ترین کار تولید یک فیلم کمدی باشد. چرا که اوضاع احساسی مردم چندان مساعد نیست. او در مصاحبه با Vanity Fair گفت:

تلاش کنید این فرهنگ به خواب رفته را بیدار کنید. می‌دانید چرا فیلم‌های کمدی مثل گذشته نیستند؟ چون حالا بیشتر آن‌هایی که کمدی بازی می‌کنند اصلا خنده‌دار نیستند. من نمی‌خواهم به کسی توهین کنم اما هستند کسانی که وقتی تصمیم می‌گیرند یک فیلم کمدی هستند، فقط به اقتباس از کامیک بوک‌ها فکر می‌کنند!

این حرف‌های تاد فیلیپس، واکنش‌های مثبت و منفی بسیار زیادی داشت. شما درباره حرف‌های او چه فکر می‌کنید؟ برای ما در ویجیاتو بنویسید.

بیشتر بخوانید:

• جوکر احتمالا به اندازه Avengers: Infinity War سودآور خواهد بود
• واکین فینیکس: از هفته‌های اول فیلم‌برداری جوکر به فکر قسمت دوم بودم
• کارگردان فیلم جوکر از احتمال ساخت قسمت بعدی سخن می‌گوید
• فرد مزاحم هنگام پخش فیلم جوکر به اتهام تروریسم بازداشت شد
• آیا Joker می‌تواند یک میلیارد دلاری شود؟