آیا سرویس گیم پس برای مایکروسافت سودآور بوده است؟

پس از تعدیل نیروی اخیر مایکروسافت و بخش ایکس باکس که باعث تعطیلی استودیوی The Initiative و متوقف شدن توسعه بازی‌هایی مثل پرفکت دارک، بازی جدید و آنلاین الدر اسکرولز و عنوان Everwild شد، بسیاری باور داشتند که سودآور نبودن سرویس گیم‌پس برای ایکس باکس باعث این اتفاق شده است. اما آیا واقعا سرویس گیم پس باعث ضرردهی برای بخش ایکس باکس شده است؟ با ویجیاتو همراه باشید.

جنجال‌ها درباره سرویس

زمان زیادی‌ست که طرفداران و گاهی اوقات افراد شاغل در صنعت، درباره سرویس گیم پس ادعاهایی مطرح می‌کنند و به انتقاد از آن می‌پردازند. اخیرا رافائل کولانتونیو، موسس استودیوهای آرکین و کارگردان استودیوی Wolfeye، در توییتی به انتقاد از سرویس گیم پس پرداخت و ادعا کرد که این سرویس در بازار بازی‌های ویدیویی ناپایدار خواهد بود و مدل ارائه بازی‌ها به مخاطبان برای صنعت بازی مضر بوده است و علت دوام آن در بازار، به‌علت پول بی‌نهایت مایکروسافت است. 

به دنبال همین توییت، کریستوفر درینگ، خبرنگار وبسایت The Game Business در توییتی ادعا کرد که سرویس گیم پس تنها زمانی سودآور است که فقط مولفه‌های همکاری با استودیوهای ترد پارتی، مارکتینگ و هزینه توسعه سرویس در نظر گرفته شود، اما وقتی هزینه استودیوهای فرست پارتی و بازی‌های ایکس باکس مطرح شود، هزینه کلان ساخت بازی تامین نمی‌شود.

این ادعاها زمانی مطرح می‌شود که فیل اسپنسر در بیانیه تعدیل نیروی استودیوها اشاره می‌کند که ایکس باکس و محصولات آن از جمله سرویس گیم پس، در بهترین وضعیت خود در چند سال اخیر قرار دارند و از لحاظ سوددهی انتطارات را برطرف کردند.

از طرفی دیگر، انتشار بازی‌های The Elder Scrolls: Oblivion Remastered و Clair Obscur: Expedition 33 در روز انتشار برای سرویس گیم پس و البته انتشار بازی‌های Avowed و South of Midnight از طرف استودیوهای فرست پارتی، باعث شده تا با یکی از بهترین سال‌های سرویس گیم پس روبه‌رو باشیم.

مدتی نگذشت که خبرنگار وبسایت گیم بیزینس گزارشی را منتشر کرد که در آن ادعاهای خود درباره سرویس گیم پس را اصلاح کرد. او گفت پس از صحبت با منابع داخلی خود در مایکروسافت، به این نتیجه رسیده که سرویس گیم پس حتی با در نظر گرفتن هزینه‌های بازی‌های استودیو هم سودآور است. او اشاره می‌کند که مایکروسافت صورت سود و زیان ایکس باکس و سرویس گیم پس را از یکدیگر جدا کرده و هزینه‌های توسعه، درآمد محصول و سودآوری دو بخش را به‌طور مستقل بررسی می‌کند. این صورت در بازارهای مالی با نام مدل P&L یا Profit and Loss شناخته می‌شود که نوعی ابزار تحلیل مالی محصولات است.

پس از این گزارش، برخی از اعضای مایکروسافت هم به‌نوعی این ادعای مطرح شده را تایید و اعلام کردند که سودآوری بازی‌های استودیوهای ایکس باکس از طریق فروش بسته‌های الحاقی و محتوای جدید تامین می‌شود و فروش بازی‌ها معمولا در این محاسبات حساب نمی‌شود، چرا که بازی‌ها در همان روز انتشار در سرویس گیم پس قرار می‌گیرند و قطعا این موضوع در فروش بازی‌ها تاثیرگذار خواهد بود.

با این حال، بسیاری از تحلیل‌گران باور دارند سیاست عرضه بازی‌ها به صورت مولتی‌پلتفرم در راستای بهبود درآمد بازی‌های استودیوهای ایکس باکس صورت گرفته است. انتشار بازی‌های Forza Horizon 5 و Sea of Thieves برای کنسول پلی‌استیشن با موفقیت‌های بزرگی همراه بوده، به‌طوری که بازی فورتزا به تنهایی موفق شده ۳ میلیون نسخه روی کنسول PS5 فروش داشته باشد. قطعا با این برنامه، بخشی از هزینه استودیوهای فرست پارتی تامین خواهد شد و ایکس باکس می‌تواند بودجه‌های بیشتری برای این استودیوها تامین کند. 

از طرفی، بخش گسترده‌ای از بازیکنان کال آو دیوتی همچنان در پلتفرم‌هایی مثل پلی‌استیشن و پی‌سی فعال هستند و ایکس باکس از فروش این بازی در دیگر پلتفرم‌ها سود زیادی خواهد برد. به‌طور مثال در سال گذشته، تعداد بازیکنان Black Ops 6 همچنان در پلتفرم پلی‌استیشن بیشتر بود، با وجود آنکه ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت اعلام کرد که تعداد بازیکنان کال آو دیوتی روی پلتفرم ایکس باکس هم رشد چشم‌گیری داشته است. بنابراین سیاست عرضه بازی‌های انحصاری برای دیگر پلتفرم‌ها، به‌نوعی هوشمندانه بود تا هزینه‌ی استودیوهای فرست پارتی جبران شود. البته که با توجه به تعدیل نیروهای اخیر، به‌نظر می‌آید که همچنان هزینه‌های مایکروسافت برای ایکس باکس تامین نمی‌شود.

آمار و ارقام صعودی گیم پس

اما وضعیت آمار و ارقامی سرویس گیم پس چگونه است؟ براساس گزارشات بلومبرگ و ویندوز سنترال، سرویس گیم پس در سه ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۵، نزدیک به ۳۷ میلیون کاربر داشته است که به نسبت آمار قبلی (فوریه ۲۰۲۴)، تعداد کاربران رشدی دو درصدی داشته است. طبق تخمین‌هایی که وجود دارد، این سرویس در سال ۲۰۲۵، حدود ۵.۵ میلیارد دلار درآمد خواهد داشت که رشدی ۲۰۰ درصدی از سال ۲۰۲۲ خواهد داشت. طبق گزارش ویندوز سنترال، درآمد ماهانه سرویس گیم پس حدود ۳۴۰ میلیون دلار است. لازم به ذکر است که قیمت سرویس در سه دسته‌بندی مختلف از ده دلار تا پانزده دلار و بیست دلار آغاز خواهد شد.

با در نظر گرفتن این موضوع که عده‌ای سرویس خود را تمدید نمی‌کنند همچنان آمار کاربران سرویس صعودی‌ست، می‌توان گفت که گیم پس همچنان در حفظ و جذب کاربر موفق عمل می‌کند.

سرویس برای همه سودآور نیست

مدیرعامل استودیوی لاریان، پس از انتشار بازی Baldur's Gate 3 در مصاحبه‌ای اعلام کرد که سرویس گیم پس برای آن‌ها سودآور نیست و آن‌ها به‌‌صورت مستقل موفق‌تر عمل می‌کنند. اما کارگردان استودیوی سندفال، پس از انتشار بازی Expedition 33، در مصاحبه‌ای اشاره کرد که سرویس گیم پس برای آن‌ها بسیار مفید بوده و آن‌ها به واسطه این سرویس توانستند بودجه بیشتری برای توسعه بازی به‌دست بیاورند.

این تناقض را کمی دقیق‌تر باید بررسی کنیم. بازی بالدرز گیت ۳، حدود ۱۰۰ میلیون دلار بودجه داشت و در همان فاز ارلی اکسس توانست با فروش ۲.۵ میلیون نسخه‌ای، حدود ۱۰۵ میلیون دلار درآمدزایی داشته باشد. با در نظر گرفتن چنین شرایطی، منطقی است که هزینه‌های تولید عنوانی مثل بالدرز گیت ۳ هرگز از طریق قراردادهای سرویس اشتراکی تامین نشود و لاریان به‌طور مستقل درآمدزایی بیشتری خواهد داشت.

اما بیاییم سازندگانی مثل استودیوی سندفال را در نظر بگیریم. این استودیو که تنها ۳۲ کارمند دارد، به واسطه قرارداد سرویس گیم پس توانست بخشی از هزینه توسعه بازی را تامین کند. جدا از هزینه مالی، کارگردان این استودیو اشاره کرد که حضور این بازی در شوکیس ایکس باکس در کنار عناوین بزرگی مثل فیبل و گیرز آو وار، به دیده شدن آن‌ها کمک کرد و شعار «روز اول در گیم پس» تاثیرگذار ظاهر شده است.

مسئله دیگری که باید به آن اشاره کرد، عدم تاثیرگذاری سرویس گیم پس در فروش بازی‌ها است. بازی اکسپدیشن ۳۳، تا به الان توانسته ۳.۳ میلیون نسخه فروش داشته باشد و از عناوینی مثل Kingdom Come Deliverance 2 موفق‌تر ظاهر شود. به ریمستر بازی Oblivion هم باید اشاره کنیم. این بازی در همان ساعات ابتدایی انتشار توانست در پلتفرم استیم بیش از ۱۸۰ هزار بازیکن جذب کند و این آمار شگفت‌انگیز بود. اخیرا اعلام شد که بیش از ۹ میلیون بازیکن تا به حال این بازی را تجربه کردند و طبق آمار و ارقام اخیر، جزو پرفروش‌ترین بازی‌های بازار آمریکا در دو ماه اخیر بوده است.

بنابراین فروش بازی‌هایی که در سرویس گیم پس قرار دارند، با توجه به کیفیت محصول، تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت. با این حال عناوینی مثل Doom: The Dark Ages و بازی ایندیانا جونز با فروش کمتری روبه‌رو شدند که بخشی از آن به مارکتینگ ضعیف ایکس باکس برمی‌گردد. 

مارکتینگ ایکس باکس درباره بازی‌های فرست پارتی به‌شدت ضعیف عمل می‌کند و گاهی اوقات فراموش می‌کنید که یک بازی جدید از ایکس باکس در حال عرضه است. در حال حاضر، عناوین South of Midnight و Avowed حداقل در فضای مجازی به فراموشی سپرده شدند و عده‌ی کمی درباره این عناوین صحبت می‌کنند. حتی در حال حاضر هم هیجان و انتظار کمی برای عنوان Grounded 2 وجود دارد که کمتر از دو روز با انتشار آن فاصله داریم. 

سرویسی به‌نفع کاربر

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردم، سال ۲۰۲۵ یکی از بهترین سال‌های سرویس گیم پس بود و این روند در ماه‌های پیش‌رو هم ادامه خواهد داشت. انتشار بازی‌های The Outer Worlds 2، Hollow Knight 2، Ninja Gaiden 4 و Call of Duty Black Ops 7 در روز انتشار، قطعا ارزش سرویس گیم پس را بالاتر می‌برد. 

از طرفی یکی از کاربران توییتر در پاسخی به توییت رافائل کولانتونیو گفت که در وضعیت امروز اقتصادی، سرویس گیم پس دقیقا همان محصولی‌ست که به‌نفع کاربر عمل می‌کند. در نظر بگیرید در بازار امروز که قیمت محصولات گران و افسارگسیخته است، کاربران می‌توانند با هزینه‌ای حداقلی به جدیدترین بازی‌ها دسترسی داشته باشند.

اگرچه که به اعتقاد من، افزایش قیمت سرویس در ماه‌های آینده اجتناب‌ناپذیر است، اما انتشار بازی‌ها روی سرویس گیم پس همچنان برای کاربر مفید است. این موضوع را در نظر بگیرید که مایکروسافت به‌طور موقت افزایش قیمت بازی‌ها را متوقف کرده و قرار است بازی The Outer Worlds 2 با همان قیمت هفتاد دلار عرضه شود؛ از طرفی قیمت بازی Black Ops 7 هیچ‌وقت به‌طور رسمی اعلام نشد و همچنان نمی‌دانیم که تغییر سیاست ایکس باکس شامل کال آو دیوتی هم می‌شود یا خیر.

با این حال، مفید بودن سرویس گیم پس برای کاربر بازی‌های ویدیویی در بازار امروز غیر قابل کتمان است. از طرفی وقتی به رقبا نگاهی می‌اندازیم، هیچ سرویس اشتراکی بهتری از گیم پس پیدا نمی‌کنیم. گیم پس به خودی خود باعث شد تا پلی‌استیشن یک بازنگری درباره سرویس پلاس داشته باشد و نینتندو هم طرح جدیدی برای سرویس اشتراکی در نظر بگیرد. بنابراین تاثیرگذاری گیم پس کاملا مشهود است.

فقط برخی توسعه‌دهندگان هستند که اعتقاد دارند سرویس گیم پس برای آن‌ها محدودیت ایجاد کرده و از لحاظ مالی هم نتوانسته هزینه‌های آن‌ها را تامین کند. از طرفی برخی توسعه‌دهندگان هم تنها به واسطه حضور در سرویس توانستند در بازار دیده شوند. این بحث‌ها پیرامون سرویس گیم پس به پایان نخواهد رسید اما با توجه به تحولات مایکروسافت، می‌توان انتظار داشت که روزی فرا خواهد رسید که ایکس باکس با نام خودش در بازار وجود نخواهد داشت اما سرویس گیم پس به عنوان یکی از محصولات مایکروسافت گیمینگ به موفقیت خود ادامه می‌دهد.