آینده ایکس باکس به چه سمت و سویی خواهد رفت؟

نزدیک به یک سال بود که شایعات انتشار بازی‌هایی از سری هیلو برای کنسول‌های پلی‌استیشن به گوش رسیده بود. با این حال، باز هم دیدن لوگوی پلی‌استیشن روی تصویر مسترچیف و دیدن نام هیلو در فروشگاه‌های پلی‌استیشن اتفاقی سورئال و غیرواقعی به نظر می‌رسید. انتشار هیلو برای پلی‌استیشن، نشانه‌ یک تغییر بزرگ برای ایکس باکس است. نشانه‌ای از آنکه یک عصر پر از افت و خیز به پایان رسیده و حالا ایکس باکس جدید، رسما کار خودش را آغاز می‌کند. با ویجیاتو همراه باشید.

دلیل تحولات بزرگ اخیر ایکس باکس چه بود؟

نزدیک به سه ماه است که از لغو رسمی بازی Perfect Dark، عنوان Everwild و بازی آنلاین جدید از دنیای الدر اسکرولز می‌گذرد. لغو بازی‌هایی که به دنبال یک تعدیل نیروی بزرگ در بخش‌های مختلف مایکروسافت رقم خورد و منجر به تعطیلی یک استودیو بازی‌سازی هم شد.

جدای از اتفاقاتی که برای نیروهای انسانی ایکس باکس رخ داد، قیمت کنسول‌ها و سخت‌افزارهای این کمپانی افزایش پیدا کرد و حالا ایکس باکس سری ایکس با ارزش 650 دلاری به گران‌ترین کنسول نسل نهمی تبدیل شده است. البته در نظر بگیرید که کنسول PS5 Pro یک کنسول میان‌نسلی است که ارزش 700 دلاری دارد، اما از لاین‌آپ ابتدایی نسل نهم، حالا ایکس باکس سری ایکس گران‌ترین کنسول محسوب می‌شود. از طرفی قیمت سرویس گیم‌پس هم افزایش پیدا کرد و حالا برای سرویس آلتیمیت در یک ماه باید 30 دلار هزینه کنید.

اخیرا در گزارشی که جیسون شرایر از رسانه بلومبرگ منتشر کرده، علت این تحولات بزرگ در بخش‌های مختلف ایکس باکس مشخص شده است. در این گزارش، مشخص شده که ایمی هود، مدیر ارشد مالی مایکروسافت، از بخش ایکس باکس خواسته تا در سال 30 درصد درآمد سالیانه داشته باشد. در صورتی که طبق آمار و ارقام، میانگین درآمد کمپانی‌های بزرگ بازی‌سازی چیزی مابین 17 تا 22 درصد برآورد شده است. این خواسته مایکروسافت از تمامی بخش‌های زیرمجموعه خودش صورت گرفته و فقط ایکس باکس نیست که تحت‌تاثیر این سیاست جدید قرار گرفته است.

تعدیل نیروها، توقف ساخت بازی، تعطیلی استودیوها و سیاست افزایش قیمت محصولات، همه در راستای این خواسته جدید مایکروسافت اتفاق افتادند. سرانجام این اتفاق، کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمد سالیانه خواهد بود و اینجاست که اهمیت فروش بازی‌ها، بیش از پیش خودش را نشان می‌دهد.

طبق یک گزارش دیگر از بلومبرگ، فروش کلی بازی Call of Duty: Black Ops 6 نسبت به نسخه سال پیش، 300 میلیون دلار کمتر شده است. بخشی از این کاهش فروش در راستای انتشار بازی روی سرویس گیم‌پس رخ داده و نکته عجیب دیگر ماجرا آن است که 82 درصد بازیکنان بلک آپس 6، روی کنسول‌های پلی‌استیشن این بازی را تجربه کردند و تنها 18 درصد کاربران روی پی‌سی و ایکس باکس به تجربه بازی پرداختند.

در راستای همین اتفاق، مشخص می‌شود که چرا ایکس باکس، بازی‌هایی مثل فورتزا هورایزن 5 و ریمستر گیرز آو وار را برای کنسول‌های پلی‌استیشن عرضه می‌کند. تعداد بازیکنان بازی Forza Horizon 5 پس از انتشار بازی روی کنسول PS5، حدود 2 الی 3 میلیون افزایش پیدا کرده است. همچنین گزارشاتی نشان می‌دهد که فروش بازی Indiana Jones And The Great Circle روی کنسول پلی استیشن 5 از پلتفرم‌های پی‌سی و ایکس باکس بیشتر بوده است.

حالا مشخص می‌شود که چرا ایکس باکس به انتشار ریمیک بازی‌هایی مثل هیلو روی کنسول‌های دیگر نیاز دارد. فرنچایز هیلو، مدت زیادی‌ست که در وضعیت جالبی قرار ندارد و طرفداران از وضعیت پروژه‌ها راضی نیستند. اگرچه که بازسازی نسخه نمادین اول، به اندازه کافی پروژه‌ای هیجان‌انگیز خواهد بود و هر طرفداری برای این بازی بزرگ مشتاق خواهد بود، اما برای کاربران پلی‌استیشنی که برای اولین‌بار قرار است حماسه مسترچیف را تجربه کنند، انتشار این بازی روی یک پلتفرم کاملا جدید اتفاق خوب و مثبتی برای مایکروسافت خواهد بود و چه بسا که فروش بازی روی این کنسول هم بیشتر از دیگر پلتفرم‌ها باشد.

همان‌طور که سارا باند در یکی از مصاحبه‌های خودش مطرح کرده، انحصار از نظر تیم مدیریتی ایکس باکس، سیاستی منسوخ‌شده است. چرا که بازی‌ها باید در همه نقاط قابل بازی باشند و همه به آن دسترسی داشته باشند تا مانند عناوین بزرگی مثل فورتنایت، روبلاکس و کال آو دیوتی، کامیونیتی جمع کنند. 

دوره گذار تیم مدیریت

این شبهه سال‌هاست وجود دارد که تیم سه نفره فیل اسپنسر، مت بوتی و سارا باند، دیگر در تصمیم‌گیری‌های کلان برای برند ایکس باکس نقش موثر ندارند و حالا این ساتیا نادلا و امثال ایمی هود هستند که تصمیم‌گیری‌های مهمی برای ایکس باکس می‌گیرند.

لغو بازی‌های نویدبخشی مثل بازی Contraband و Perfect Dark، نتیجه مستقیم تلاش‌های تیم مدیریتی ایکس باکس برای ایجاد تعادل بین خواسته‌های شرکتی مایکروسافت، بدون تحت فشار قرار دادن کل کسب‌وکار است. نمی‌توان میزان فشاری که این هدف خودسرانه بر برند ایکس‌باکس وارد کرده را نادیده گرفت، زیرا کارکنان، مشتریان و حتی توسعه‌دهندگان تردپارتی تحت‌تاثیر این سیاست قرار گرفتن و نتیجه، بی‌اعتمادی کاربر و توسعه‌دهنده به برند ایکس‌باکس است.

از طرفی صحبت‌هایی که از طرف مدیران ایکس‌باکس مطرح می‌شود، نه‌تنها نویدبخش روزهای خوب نیست، بلکه اشتباه‌ترین صحبت‌ها برای حفظ وضعیت موجود است. به‌طور مثال، به آخرین صحبت‌های مت بوتی در راستای سیاست‌های اخیر ایکس‌باکس نگاهی بیندازید. مت بوتی در آخرین مصاحبه خودش اعلام کرده که رقابت سنتی کنسولی برای آن‌ها تمام شده و حالا آن‌ها باید با شبکه اجتماعی تیک‌تاک و صنعت سینما به رقابت بپردازند.

از این صحبت در تیترها هیچ برداشت درستی نمی‌توان داشت و چیزی که بیش از همه به چشم مخاطب می‌آید، همین رقابت با تیک‌تاک است. اصلا چرا یک برند گیمینگ باید نگران سوشال‌مدیا باشد؟ چرا تیک‌تاک رقیب جدی برند گیمینگ مایکروسافت است؟ براساس تحلیل‌هایی که از این صحبت صورت گرفته، منظور مت بوتی از رقابت با تیک‌تاک بیشتر به بحث Engagement برمی‌گردد. 

آمار و ارقام نشان می‌دهد که میزان تعامل کاربران با محتواهای ویدیویی که سبک و سیاق ویدیوهای تیک‌تاک را دارند، نسبت به هرچیزی رو به افزایش است. درصد زیادی از کاربران ترجیح می‌دهند تا ویدیوهای پانزده بیست ثانیه‌ای تیک‌تاک را تماشا کنند تا به تجربه بازی‌های برای مدت‌های طولانی‌تر بپردازند. 

سیاست جدید Play Anywhere، دقیقا همان چیزی‌ست که ایکس باکس برای تقابل با رشد تیک‌تاک و سوشال‌مدیا به آن نیاز دارد. 

نسل بعدی کنسول ایکس باکس

با توجه به سیاست‌های اخیر، طبیعی است که درباره نسل بعدی ایکس باکس تردید داشته باشیم. ایکس‌باکس از آغاز همین نسل، مدام سیاست کلان خودش را تغییر داده و بارها با اسم‌ها و شعارهای مختلف تلاش کرده تا این نسل را بگذراند. ردموندی‌ها در ابتدا با کنسول‌های سریز که مشخصا عملکرد خوبی توی بازار نداشتند نسل را آغاز کردند، بعد با گیم‌پس تلاش داشتند این سرویس را تبدیل به محصول اصلی ایکس‌باکس کنند، سپس با سیاست This is a Xbox تلاش کردند هر محصولی را یک ایکس‌باکس بدانند و حالا با سیاست Play Anywhere سعی دارند تا نام ایکس‌باکس را در همه جا قابل مشاهده کنند. با وجود این شرایط، طبیعی است که هیچ ایده‌ای از کنسول نسل بعدی ایکس باکس نداشته باشیم.

فیل اسپنسر در یکی از مصاحبه‌های اخیر خود اعلام کرده که کنسول دستی آن‌ها که مشترکا با ایسوس ساخته شده، نشانه‌ای از آن چیزی‌ست که قرار است در کنسول بعدی ایکس‌باکس مشاهده کنید. از طرفی مشخص شده که کنسول فرست‌پارتی که در حال حاضر مایکروسافت مشغول توسعه آن است، کنسول بعدی ایکس باکس است.

منتهی، مشخص نیست که منظور آقای اسپنسر از ویژگی‌های کنسول نسل بعدی ایکس باکس دقیقا به کدام مورد مرتبط می‌شود. آیا این ویژگی قرار است ویژگی هیبریدی داشته باشد، یا این کنسول قرار است صرفا دستگاهی مرکزی برای بخش ابری و کلاود ایکس باکس باشد. شایعات اخیر حتی نشان می‌دهند که شما عملا با کنسول ایکس‌باکس قادر خواهید بود تا فروشگاه استیم را در دستگاه خود اجرا کنید و از این طریق بازی‌های پلی‌استیشن را هم روی این کنسول تجربه کنید. مسئله‌ای که شاید واکنش پلی‌استیشن را هم به همراه داشته باشد، اما مسئله این است که ایکس باکس دیگر قصد ندارد تا دستگاهی بسازد که تعریف‌کننده اکوسیستم خودش باشد، ایکس‌باکس جدید، برای چیزی فراتر از ایکس‌باکس توسعه پیدا می‌کند.

ساتیا نادلا در مصاحبه اخیر خودش اعلام کرده که از نظر او، بزرگترین کسب‌وکار گیمینگ مایکروسافت از نظر او، ویندوز گیمینگ است. او اشاره می‌کند که بازار کنسول‌ها از نظر او باید به تداوم خودش ادامه دهد و شخصا برای این مسئله مشتاق است، اما این مدل تجارت و اقتصادی صنعت است که باید رشد پیدا کند تا در مقابل پدیده‌ای مثل ویدیوهای کوتاه تیک‌تاک مقابله کنند.

از طرفی یک نمونه مصاحبه اشتباه دیگر هم از طرف مدیران برای توصیف کنسول نسل بعدی به وجود آمده است. سارا باند، مدیر ایکس‌باکس در اظهار نظری جدید گفته که کنسول بعدی ایکس‌باکس، محصولی پریمیوم و بالارده است که بهترین تجربه ممکن از لحاظ کاربری را فراهم خواهد کرد و معنای عبارت «نسل بعد» را بازتعریف خواهد کرد. این صحبت‌ها، همزمان شده است با پخش شایعه‌ای که به افزایش قیمت کیت توسعه‌های ایکس‌باکس اشاره می‌کند. قیمت این کیت توسعه‌ها از 1500 دلار به 2000 دلار افزایش پیدا کرده و حالا این انتظارات به وجود آمده که کنسول نسل بعدی ایکس باکس احتمال دارد مابین 800 تا 1000 دلار قیمت داشته باشد.

در صورتی که ممکن است صحبت سارا باند، صرفا به تجربه متفاوت Play Anywhere ارتباط داشته باشد و صرفا از لحاظ عمومی این صحبت‌ها به اشتباه نقل شده باشد. این مشکلی‌ست که ایکس‌باکس، مدت‌هاست با آن درگیر است و در روابط عمومی و خبرها، عملکردی چندگانه و ضعیف به جا گذاشته است. 

همچنین طبق حلقه کاری کنسول‌ها، می‌توان انتظار داشت که کنسول نسل بعدی ایکس باکس قرار است در سال 2027 منتشر شود. اگرچه که انتقادات زیادی وجود دارد که شاید به کنسول نسل جدید نیاز نداشته باشیم و کنسول‌های حاضر همچنان عملکرد موردانتظار را نداشتند، اما از لحاظ اقتصادی نیاز به عرضه کنسول جدید برای کمپانی‌های بزرگ وجود دارد.

آینده ایکس باکس چه خواهد شد؟

برای پاسخ به سوال بالا، بیشتر باید بپرسیم که آینده مایکروسافت چیست. طبق گزارشات، مایکروسافت قرار است تمرکز خود روی هوش مصنوعی، سرویس‌های ابری و رشد درون‌سازمانی را افزایش دهد. هدف‌گذاری درآمد 30 درصد، ایکس باکس را از یک پروژه جاه‌طلبانه، به یک واحد اقتصادی تبدیل می‌کند و حالا مایکروسافت انتظار دارد، ایکس باکس یک ساختار اقتصاد به اقتصاد داشته باشد، تا یک اقتصاد سرگرمی. 

با وجود تمامی این اوصاف، ایکس‌باکس سال 2025 را در حالی تمام می‌کند که بیشترین بازی و محصول را در سال 2025 عرضه کرده است. فقط در طول یک هفته، بازی‌های Keeper، نینجا گایدن 4 و The Outer Worlds 2 منتشر شدند، اگرچه که از لحاظ مارکتینگ، ایکس‌باکس یکبار دیگر در قبال هر سه بازی ضعیف عمل کرد. 

ایکس‌باکس، احتمالا یکی از رویایی‌ترین دوره‌ها را در سال 2026 تجربه کند. نسخه جدید عناوین بزرگی مثل هیلو، گیرز، فیبل و فورتزا هورایزن، به اندازه کافی لاین‌آپ جذابی برای یک برند بزرگ است. اما افسوس از اینکه دیگر این لاین‌آپ قرار نیست دلیلی برای خرید کنسول‌های ایکس باکس باشند.

ایکس‌باکس تبدیل به یک ناشر بزرگ خواهد شد. ناشری که سالیانه میانگین 15 الی 20 بازی منتشر خواهد کرد. افزایش قیمت بازی‌ها و گیم‌پس و انتشار آن‌ها به صورت مولتی‌پلتفرم، شاید درآمد کلی ایکس‌باکس را افزایش دهد اما هدف‌گذاری 30 درصد، ماموریت غیرممکنی‌ست که مایکروسافت برای ایکس‌باکس در نظر گرفته و مشخص نیست در صورت عدم رسیدن به این نقطه، سرنوشت ردموندی‌ها چه خواهد شد.