محتوای تولیدی در حوزه فوتبال هر روز جذاب‌تر، رنگین‌تر، پیچیده‌تر و گسترده‌تر می‌شود. بنابراین تولید محتوا برای این ورزش، هرگز به اندازه‌ای که امروز مشاهده می‌کنیم، جذاب و بی‌نظیر نبوده است. جام جهانی ۲۰۱۸ صرفاً یکی از جذاب‌ترین و هوشمندانه‌ترین جام‌های جهانی تاریخ فوتبال نبود؛ بلکه فرصتی بی‌نظیر بود برای رسانه‌ها و تولیدکننده‌های محتوا تا ثابت کنند چرا در عصر طلایی ارتباطات زندگی می‌کنیم. دورانی باشکوه که چرخش توپ فوتبال را صرفا محدود به درون مستطیل سبز نمی‌داند.
فیلم رسمی جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه با کارگردانی مشترک سیمون بیسه، کایو کورئا، ریچارد هورن و جرج میلر اخیراً با صداپیشگی عادل فردوسی‌پور منتشر شده است. با ویجیاتو همراه باشید تا مستند اختصاصی فیفا برای جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه را بررسی کنیم. مسابقاتی که به اعتقاد بسیاری از هواداران فوتبال، از بهترین روزهای تاریخ این ورزش بود. اما فیلم رسمی جام جهانی روسیه، بیش از حد ناامیدکننده است.
آیا فیلم رسمی جام جهانی جنبه تبلیغاتی دارد؟
از سال ۱۹۵۴ تا امروز، فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) برای هر جام جهانی که چهار سال یک بار برگزار می‌شود، یک فیلم مستند ساخته است. سه فیلم ابتدایی که برای جام‌های جهانی ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ تولید شدند، سیاه و سفید بودند اما فیلمی که در سال ۱۹۶۶ برای جام جهانی انگلیس ساخته شد، نخستین مستند رنگی فیفا برای جام جهانی بود. از آن روزها سال‌های بسیاری گذشته و مدیران رسانه‌ای فیفا اهمیت تولید محتوای حرفه‌ای برای پرمخاطب‌ترین مسابقه ورزشی جهان را درک کرده‌اند. اگر مستندهای قبلی فیفا برای جام جهانی را تماشا کنید، به راحتی پیشرفت و تلاش فدراسیون بین المللی فوتبال برای توسعه فرهنگی فوتبال را احساس می‌کنید. فیلم رسمی جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه با عنوان Dreams (رویاها) تمرکزش را بر روی نقش سکوها و هواداران حفظ می‌کند و با اشاره با قدرت جادویی فوتبال، از توانایی آن برای تعبیر رویاها سخن می‌گوید.
این فیلم در ادامه سیاست‌های رسانه‌ای فیفا ساخته شده و بیشتر از آن که جنبه تبلیغاتی داشته باشد، روایتی مستند و ساده از جام جهانی ۲۰۱۸ است. روایتی که چندان درگیر جزییات نمی‌شود و تلاش می‌کند با بهره‌گیری از تصاویر جذاب مسابقات، مخاطب را درگیر احساسات فوتبالی‌اش کند. یک بازی رسانه‌ای بی‌آرایش که فوتبال را به عنوان یک پدیده انسانی توصیف می‌کند. در فیلم رسمی جام جهانی، فیفا روسیه را به عنوان میزبان مسابقات ۲۰۱۸ نمایش می‌دهد و با نمایش گوناگونی کشورهای حاضر و هوادارانشان، تاکید ویژه‌ای بر هویت انسانی فوتبال می‌کند.
اگرچه فوتبال در سراسر جهان با اقتصاد، سیاست، ملی‌گرایی و فرهنگ کشورها پیوند خورده اما در هیچ رویدادی به اندازه جام جهانی هویت انسانی‌اش را نمایش نمی‌دهد. در لیگ قهرمانان اروپا، تماشاگر صرفا به لذت فوتبالی فکر می‌کند. اما جام جهانی، فرصت بی‌نظیری است برای جمع‌کردن همه مردم دنیا در یک استادیوم چندده‌هزار نفری تا همه در کنار یکدیگر از فوتبال لذت ببرند. فرصتی که فیفا اهمیت آن را می‌داند و از پافشاری بر آن لذت می‌برد. بنابراین فیلم رسمی جام جهانی، بیشتر از آن که خودش را محدود به چالش‌های ورزشی یا اقتصادی کند، تلاش می‌کند تا شگفتی‌های انسانی جام جهانی را نمایش دهد. آیا در رسیدن به این دستاورد، موفق است؟
فیلم رسمی جام جهانی یک مستند تخصصی نیست
برای آن‌هایی که عادل فردوسی‌پور را با برنامه فوتبال ۱۲۰ می‌شناسند، این مهمترین حقیقتی است که باید به آن توجه کنند. این مستند بیشتر شبیه یک تریلر ۷۹دقیقه‌ای از ۶۴ دیدار جام جهانی است. اما ۶۴ مسابقه‌ای که تنها یکی از آن‌ها بدون گل به پایان رسید، با کیفیت مطلوبی در مستند پردازش نمی‌شوند. فیلم تنها تلاش می‌کند مروری اجمالی بر همه مسابقات داشته باشد و اصلاً خودش را درگیر جزییات نمی‌کند. نیم‌نگاهی کوتاه به مهمترین بازی‌های جام جهانی، بدون هیچ مصاحبه اختصاصی و محتوای انحصاری، محصولی نیست که انتظارش را داشتیم.
به دلیل قوانین حق پخش تلویزیونی، مستند فیفا هیچکدام از تصاویرش را از دوربین‌های اصلی ورزشگاه‌های میزبان جام جهانی روسیه نشان نمی‌دهد. تقریبا هیچ پشت صحنه ویژه‌ای در فیلم وجود ندارد. این فیلم رسمی، صرفا حاصل تدوین تصاویر ضبط شده چند دوربین اختصاصی فیفا است. دوربین‌هایی که در طول جام جهانی، تولید محتوای مورد نیاز کمپین‌های اینترنتی جام را برعهده داشتند.
تصاویر کسل‌کننده‌ای که پشت سایه فوتبال پنهان می‌شوند
در طول یک ساعت و نوزده دقیقه‌ای که تماشاگر این مستند بودم، تماشای یک سوژه ناب را انتظار کشیدم. اما در نهایت هیچ حادثه ارزشمندی در فیلم روایت نشد. کارگردانان و عوامل فیلم، هیچ برگ برنده‌ای برای مخاطبشان ندارند و صدای عادل فردوسی‌پور هم از یک جایی به بعد نمی‌تواند مستند را نجات دهد. فیلم در پرداخت به قهرمانی فرانسوی‌ها در جام جهانی هم چندان موفق نیست. با اینکه قهرمانی فرانسه مهمترین صحنه جام جهانی روسیه است اما برخورد فیلم با این اتفاق تفاوت زیادی با سایر حوادث جام جهانی ندارد. بنابراین تنها معجزه فوتبال است که موفق می‌شود فیلم رسمی جام جهانی ۲۰۱۸ را نجات دهد. آن لحن جذاب و همیشگی عادل فردوسی‌پور هم جذابیت از دست رفته فیلم را قابل تحمل می‌کند.
اما در نهایت چرا چنین مستند بیش از حد ساده‌ای توسط فیفا منتشر می‌شود؟ شاید جواب در انتخاب عادل فردوسی‌پور برای گویندگی آن باشد؛ جذب حداکثری مخاطب.
فراموش نکنید که حتما نگاهی به مقاله بهترین مستند های فوتبالی نیز داشته باشید و آثار درخشان آن در سینما آشنا شوید.
بیشتر بخوانید:
چون تریبون دست شماست نمیتونید هر کسی رو که دلتون خواست بکوبید،مردم عقل دارند و چشم
مهمترین ویژگی این فیلم بعد از صدای عادل بدون سانسور بودن آن می باشد
هر چه بگید اون عالیه – نمیتونید اون رو خراب کنید چون او یک نابغه ؛ پرفسر ؛ دانشمند یا بقولی میتوان گفت یک غول میباشد بیخود او را خراب نکنید
واقعا مثل این بود که یه خلاصه از جام جهانی رو بگن مث وقتی که فردوسی پور خلاصه ای از فوتبال هفته رو تو نود یا فوتبال ۱۲۰ اینا میگفتن. بیشتر از اینکه برای فیا جنبه تبلیغاتی داشته باشه برای فیلیمو جنبه تبلیغاتی داشت که از اسم عادل فردوسی پور هرچقدر میتونه داره سواستفاده میکنه جدیدا
بلاخره اونام باید نون بخورن دیگه