عملکرد فوق‌العاده و استثنایی پردازنده‌های رایزن شرکت AMD به خصوص نسل سوم‌هایی چون Ryzen Threadripper 3690X دیگر برای همگان روشن است اما این پردازنده‌ها به مادربرد نیاز دارند و مادربردها هم باید چیزی بیشتر از عملکرد صرف در چنته داشته باشند تا بتوانند خریداران را جذب خود کنند.
بنابراین با در نظر گرفتن چنین پردازنده‌هایی، مادربردهای رده بالا گزینه مناسب و معقولی هستند و سری Aorus Xterme گیگابایت در همان لحظات اول نظر گیمرها و کاربران حرفهای را به خود جذب می‌کند. اگر در چند سال اخیر عرضه پردازنده‌های رایزن را دنبال کرده باشید، احتمالا شما هم متوجه شدید که AMD چه تحولات جدیدی را به همراه آورده است.
از پردازنده‌های ساده برای ستاپ‌های گیمینگ گرفته تا پردازنده‌های Threadripper با عملکرد بسیار بالایشان، این شرکت به همه نیازهای کاربران پاسخ داده آن هم در حالتی که دو خصلت همیشگی انعطاف‌پذیری و مقرون‌به‌صرفه بودن خود را هم از دست نداده است. کسانی که به سراغ پردازنده‌های Threadripper می‌روند، نیازهای متعددی دارند که فراتر از یک مادربرد عادی است، نیازهایی که می‌توانند مربوط به پردازش، گیمینگ یا حتی ارتباطات باشند. 
نسل سوم این پردازنده‌ها فرمولاسیون را به نحوی تغییر دادند تا این پردازنده‌ها برای همه مناسب باشند. شرکت گیگابایت هم نهایت استفاده را از این طراحی دوباره پردازنده‌ها برده تا بتواند سری Aorus Xtreme را به اوج خود برساند.
خلاصه کلام این است که اگر وسوسه قدرت محاسباتی فوق‌العاده پردازنده‌های Threadripper شدید و به دنبال مادربردی مناسب می‌گردید، مادربرد Aorus Xtreme TRX40 حرفهای زیادی برای گفتن دارد. این مادربردی پرمیوم برای پردازنده‌های جدید است و در ادامه می‌خواهیم نگاهی نزدیک‌تر به طراحی و مشخصاتش داشته باشیم.
مشخصات و طراحی
مداربندی برق و خنک‌کنندگی اولویت‌های اصلی طراحی مادربرد TRX40 بوده‌اند و گیگابایت در مقایسه با شرکت‌های دیگر راهکار متفاوتی را در پیش گرفته است. برای پردازنده، یک پاور ۳+۱۶ فاز گیرتان می‌آید و چیپستی که ۷۰ آمپر به ازای هر فاز جریان می‌رساند، آن هم به لطف کنترلر PWM دیجیتال و ماسفت‌های TDA21472. خنک‌کنندگی مادربرد از طریق یک جفت هیت‌سینک‌های پره‌دار صورت می‌گیرد که به وسیله لوله‌های گرمایی ۸ میلی‌متری بزرگ بهم وصل شده‌اند. در نگاه اول به نظر می‌رسد که هیت‌سینک‌ها به طریق پسیو یا همان سیستم منفعل خنک می‌شوند، مشابه همان‌چیزی که پیش‌تر از مادربردهای بالا رده دیگر گیگابایت دیده بودیم. اما فن کوچکی در اعماق هیت‌سینک سمت چپ وجود دارد که در مقایسه با دیگر رقبا کمی ناکافی به نظر می‌رسد.
اندازه‌گیری‌های ما نشان داد که تحت فشار دمای بالای بخش PCB VRM به ۴۹ درجه و دمای زیر به ۵۷ درجه سانتی‌گراد می‌رسد اما نرم‌افزار خود گیگابایت نیز پیک دمای ۶۹ درجه را نشان داد. اما در هر صورت این یک تست ۱۰ دقیقه‌ای کاملا تحت فشار آن هم با استفاده از پردازنده‌ای ۲۴ هسته‌ای بود و همچنان دمای مادربرد بسیار دورتر از محدوده خطر است. بنابراین گیگابایت در زمینه خنک‌کنندگی موفق عمل کرده.
بدون شک، تاثیرگذارترین ویژگی TRX40 اتصالات کاملش در کنار برد است. گیگابایت پیش‌تر هم از این کانکتورها استفاده کرده بود اما تا به حال تعداد آنها این اندازه نبوده و حالا می‌توانند از ۵ هدر فن، تمامی پورت‌های ساتا، اتصال ATX بیست و چهار پین و سَری‌های USB 3.0 پشتیبانی کنند. چنین ویژگی نه تنها باعث می‌شود تا برد بزرگی چون XL-ATX هم به نظر تمیز و مرتب آید بلکه به منظم کردن کابل‌ها هم کمک شایانی می‌کند. قاب درگاه‌ها از جنس فلز برس‌خورده است و پلاستیکی نیست و در آن دکمه‌های جدا از هم پاور و ریست و همچنین نمایشگر LED که ارورهای مادربرد را نشان می‌دهد، قرار دارد.
در آن طرف دیگر مادربرد تمامی ۱۰ پورت ساتای ۶ گیگابیت بر ثانیه قرار گرفتند که دو تا از آنها از کنترلر ASMedia نیرو می‌گیرند. تعداد این پورت‌ها از مادربردهای TRX40 برخی برندهای دیگر ۴ تا بیشتر است و بنابراین اگر هارد دیسک‌های ۳.۵ اینچی داشته باشید که ۶ پورت برایشان کافی نیست، مادربرد TRX40 گیگابایت مشکلتان را حل می‌کند.
مادربرد TRX40 شرکت گیگابایت ۴ پورت M.2 دارد که همه آنها هم از SSDهای M.2 ساتا و هم PCIe پشتیبانی می‌کنند و همگی نیز هیت‌سینک دارند. آن‌هایی که در پایین کارت گرافیک و کنار چیپست قرار می‌گیرند، با فن پردازنده خنک می‌شوند و آن‌هایی هم که در انتهای مادربرد قرار گرفته‌اند، احتمالا با جریان هوای داخل کیس خنک خواهند شد. متاسفانه هیت‌سینک‌ها آنقدری بزرگ هستند که برای دسترسی به هر دو نیاز دارید که کارت گرافیک را بردارید. اگر سیستم خنک‌کنندگی کیس‌تان از نوع واتر کولینگ باشد، این موضوع به مراتب آزاردهنده‌تر هم می‌شود. این هیت سینک‌ها دمای SSDهای از نوع PCIe را که در این بررسی استفاده کردیم، در محدوده منطقی و مناسب ۶۶ درجه سانتی‌گراد نگه داشتند، آن هم بعد از ۱۰ دقیقه فشار کامل و آزمون استرس. این دما آنقدری کم است که از آسیب زدن به SSDها جلوگیری کند اما در مقایسه با برخی از مادربردهای دیگر معمولی به حساب می‌آید.
خوشبختانه گیگابایت راه حل خوبی هم برای رفع این مشکلات داشته؛ استفاده از نسل چهارم آداپتور Aorus AIC که یک اکسپنشن کارت ۴ پورتی M.2 PCIe است. نه تنها این آداپتور ظاهر جالبی دارد، بلکه به شما اجازه می‌دهد چهار SSD با پورت PCIe M.2 را درون محفظه‌ای مجزا و قابل جداسازی قرار دهید. جالب اینکه این چهار SSD فقط از بالا و به لطف هیت‌سینک و فن‌های این آداپتور خنک نمی‌شوند، بلکه زیر آنها نیز پدهای حرارتی خاصی وجود دارد که باعث اتصالشان به هیت‌سینک پایینی می‌شود.
نصب این آداپتور نیز ساده است. فقط باید به این اشاره کرد که اگر می‌خواهید کارت گرافیک خود را به صورت عمودی قرار دهید و آداپتور را به شکل افقی، حتما سعی کنید با مرتب کردن کیس، فضای کافی برای قرارگیری بهتر قطعات کنار هم ایجاد کنید. جالب است بدانید که برای این آداپتور یک نرم‌افزار کاربردی نیز طراحی شده که به لطف آن می‌توان دما و سرعت فن‌های Aorus AIC را کنترل کرد.
پنل ورودی و خروجی پشتی این مادربرد نیز ظاهر نسبتا شلوغ و کاملی دارد. اگر دقت کنید، در کنار کلید ریست CMOS، هفت پورت USB 3.2 و دو پورت شبکه را خواهید دید. در ضمن اگر به دنبال سرعت شبکه بالاتری هستید، این اولین بردی است که به کنترل کننده Intel X550-AT2 10-Gigabit مجهز شده. این یعنی، پورت‌های لن تعبیه شده روی این مادربرد قدرت بیشتری نسبت به پورت‌های لن معمولی دارند. همچنین دو گیرنده WiFi این مادربرد دارای استاندارد 802.11ax هستند که هر دو جزو سریع‌ترین نمونه‌های موجود به حساب می‌آیند.
مشخصات بیشتر
| سوکت | sTRX4 |
|---|---|
| چیپست | AMD TRX40 |
| فرم فاکتور | XL-ATX |
| ماسفت پردازنده | 16x 70A TDA21472 |
| شبکه | 2 x 10 Gigabit Ethernet |
| پورت USB | 4 x USB 2.0 + 4 x USB 3.2 + 1 x USB-C |
| جک شبکه | 5GbE, Gigabit Ethernet, 2 x Wi-Fi Antenna |
| جک صدا | (5) Analog, (1) Digital Out |
| جک یا پورت لگسی | ✗ |
| پورت‌های دیگر | Q-Flash, CLR_CMOS buttons |
| PCIe x16 | 4 x PCIe 4.0 x16 |
| PCIe x8 | ✗ |
| PCIe x4 | ✗ |
| PCIe x1 | ✗ |
| کراس فایر یا SLI | 3x / 3x |
| اسلات DIMM | 8 x DDR4 |
| اسلات M.2 | 4 x PCIe 4.0 |
| پورت U.2 | ✗ |
| پورت SATA | 8 |
| هدر USB | (1) v3.x Gen2, (2) v3.x Gen1, (2) v2.0 |
| هدر فن | 8 x 4-Pin |
نرم‌افزار
با خرید مادربردهای خانواده TRX40 Aorus به چندین اپلیکیشن و نرم‌افزار کاربردی هم دسترسی خواهید داشت که زندگی را برای گیمرها و اورکلاکرها بسیار راحت می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها در شکل و شمایل و با کارایی‌های گوناگون از راه می‌رسند و بنابراین به تفکیک، نگاهی به آنها می‌اندازیم.
Gigabyte TRX40 UEFI
پکیج UEFI گیگابایت شامل چندین بخش مختلف است که هرکدام به شما اجازه دسترسی به تنظیمات متعدد مادربرد را داده و در واقع کنترلی کامل بر سخت‌افزار را در اختیارتان می‌گذارد.
با باز کردن پنجره این نرم‌افزار با صفحه Easy Mode رو به رو خواهید شد که دسترسی سریعی به امکاناتی مانند سکانس بوت، چک کردن سرعت فن‌ها، پایش دما و ولتاژ، فعال‌سازی XMP و تغییر حالت پرفورمنس را بدون نیاز به ورود به صفحات عمیق‌تر (و ترسناک‌تر برای کاربران کم‌تجربه) بخش UEFI فراهم می‌کند. افزودن این قابلیت که قبلا مشابه‌اش را در نرم‌افزارهای شرکت‌های رقیب دیده‌ایم بدون هیچ تردیدی اتفاق خوبی بوده.
Tweaker هم بخشی است که به شما دسترسی کاملی به پارامترهای مربوط به ولتاژ، فرکانس و تنظیمات پاور قطعات اصلی می‌دهد. افزون بر این‌ها، یک صفحه زیرمجموعه «Advanced» هم داریم که گزینه‌های پیشرفته‌تری را پیش پایتان می‌گذارد. با فشردن دکمه F8 در هر یک از صفحات این نرم‌افزار می‌توانید به قابلیت Q-Flash دسترسی پیدا کنید. این ابزار قادر به دسترسی به فولدر داخل یک فلش USB است و از آن‌جا فایل BIOS را شناسایی و فلش می‌کند.
بعد از این‌ها هم گزینه Smart Fan 5 به چشم می‌خورد که آن هم با فشردن دکمه F5 در هر کدام از صفحات مقابل چشمتان قرار می‌گیرد. این قابلیت عالی برای کنترل سیستم فن‌ها بدون هیچ تردیدی برجسته‌ترین ویژگی نرم‌افزار گیگابایت و برند Aorus است.
تمام هدرهای فن را می‌توان به صورت جداگانه انتخاب و پروفایل‌های سرعت‌شان را دستکاری کرد. گیگابایت یک‌سری تنظیمات پیش‌فرض برای کنترل سرعت فن در نظر گرفته و به دلخواه می‌توانید نقاطی را برای پایش دمای آنها تعیین کنید. هدرها را ضمنا می‌توان در حالت PWM یا ولتاژ (DC) قرار داد که برای خوراندن جریانی ثابت به پمپ‌های سیستم خنک‌کننده مایع یا تنظیم خودکار سرعت فن‌های PWM کاربردی هستند.
Smart Fan 5 به کاربر اجازه می‌دهد کنترل سرعت فن‌ها را به دست بگیرد و میزان چرخش تعداد دورهای آنها در هر ثانیه را تغییر دهد. از شش نقطه روی یک گراف می‌توان برای ساخت پروفایل سرعت فن استفاده کرد. جالب اینکه Smart Fan 5 از سرعت 0% پشتیبانی می‌شود که یعنی می‌توانید به فن‌ها اجازه دهید هنگام کاهش دمای سیستم یا رسیدن به دمای محیط خودشان را خاموش کنند.
RGB Fusion 2.0
نرم‌افزار RGB Fusion 2.0 که تقریبا روی تمام مادربردهای ساخته شده توسط گیگابایت قابل استفاده است، به کاربر این اجازه را می‌دهد که نورهای RGB روی بدنه سخت‌افزار را شخصی‌سازی کند. با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان حالت‌های عملکرد متعددی برای LEDها در نظر گرفت. همچنین این نرم‌افزار پالت رنگ گسترده‌ای دارد که بیش از ۱۶ میلیون رنگ را در خود جای داده و کاربر می‌تواند با استفاده از آن ظاهر کیس خود را شخصی سازی کند.
جمع‌بندی
TRX40 Aorus Xtreme از آن مادربردهای پیشرفته و قدرتمندی است که طراحی زیبا و تمیزی دارد و چینش پورت‌هایش کنار هم به خوبی انجام شده. به لطف استفاده از چراغ‌های RGB در حاشیه‌های این مادربرد، TRX40 Aorus Xtreme زیبایی دو چندانی هم پیدا کرده و می‌توان از آن به عنوان یک گزینه مناسب برای کیس‌های گیمینگ یاد کرد. مادربرد TRX40 Aorus Xtreme همچنین در امر تامین انرژی، بحث حافظه و اتصالات، عملکرد خیلی خوبی دارد که نمونه‌اش را در کم‌تر مادربردی می‌توان پیدا کرد.
به طور کلی می‌توان گفت، این مادربرد ساخته شده برای افرادای که دنبال عالی‌ترین سطح پرفورمنس روی سیستم‌های قدرتمند خود می‌گردند. تقریبا هیچ ایرادی به این مادربرد وارد نیست و می‌توان گفت کار گیگابایت برای ساخت TRX40 Aorus Xtreme بی‌نظیر بوده. TRX40 Aorus Xtreme مادربردی است که در همه جوانب عالی عمل می‌کند اما قیمت بالایی هم دارد که طبیعتا هر کاربری توان پراخت آن را ندارد.