چرا هنوز باب اسفنجی را دوست داریم؟

باید قبول کنیم باب اسفنجی شلوار مکعبی و دوستانش دیگر مانند سابق نیستند اما علی‌رغم افت کیفیت آثار ساخته شده با محوریت این کاراکترها در طول سال‌های گذشته، باب اسفنجی هنوز از محبوبیت چشمگیری برخوردار است. در این مقاله، به زوایای تأمل برانگیز این کارتون نگاهی کوتاه خواهیم کرد. با ویجیاتو همراه باشید.

انیمیشن باب اسفنجی شلوارمکعبی به یکی از موفق‌ترین کارتون‌های شبکه نیکلودین تبدیل‌شده است اما چرا این مجموعه علی‌رغم افت کیفیت سالانه خود هنوز بین مردم محبوبیت دارد؟

باب اسفنجی شلوار مکعبی توسط دبیر و محقق علوم دریایی و انیماتور استیون هیلنبرگ برای اولین بار در سال 1999 میلادی از شبکه نیکلودین پخش شد و با پخش فصل دوم به شهرت رسید. موفقیت این مجموعه چنان گسترده بود که به سایر مدیوم‌های سرگرمی مانند فیلم‌های سینمایی، بازی‌های ویدیویی، کمیک بوک ها و حتی شهربازی با تم مخصوص نیز راه خود را باز کرد.

مجموعه باب اسفنجی شلوار مکعبی داستان ماجراجوهایی فراوان شخصیت عنوان خود را دنبال می‌کند. او یک اسفنج دریایی است که ظاهری شبیه اسفنج آشپزخانه دارد و بهترین دوستانش در بیکینی باتم، پاتریک استار، سندی چیکس، همسایه‌ی کنایه زن او، اسکوئیوارد تنتکلز و کارفرمای طمع‌کارش آقای خرچنگ هستند.

باب اسفنجی به‌زودی شاهد عرضه سومین فیلم سینمایی، «فیلم باب اسفنجی: اسفنج در حال فرار»، و سیزدهمین فصل انیمیشن خود خواهد بود که ساخت آن اگر مجموعه محبوبیتش را ازدست‌داده بود، محقق نمی‌شد. این مجموعه موفق‌ترین اثر نیکلودین تا به امروز است که بیش از مجموعه‌های دیگر (مجموعه‌هایی کلاسیک چون هی آرنولد!(Hey Arnold!) و راگرتز (Rugrats)) به بقا ادامه داده است.

مجموعه باب اسفنجی همچنین برنده جوایز بسیاری بوده که در میان آنها چهار جایزه‌امی و دو جایزه بفتا دیده می‌شود. علاوه بر این، جامعه هواداری مستحکمی پیرامون این انیمیشن پدیدار شده، حتی باوجودآنکه مخاطبین اولیه آن اکنون قشر بزرگ‌سال را تشکیل می‌دهند.

در پی اکران اولین فیلم سینمایی باب اسفنجی، «فیلم باب اسفنجی»، کیفیت مجموعه رو به افول گذاشته و طنز و کمدی مورداستفاده قرارگرفته در آن دچار تحول شده است. بااین‌حال نیکلودین به ساخت آن ادامه می‌دهد و مخاطبین نیز به تماشای آن وفادار می‌مانند. بنابراین دوباره به این پرسش می‌رسیم که چه چیزی باب اسفنجی شلوار مکعبی را چنین محبوب کرده است؟

بااینکه طنز حال حاضر مجموعه به مذاق مخاطبانی که فصل‌های اولیه آن را دنبال می‌کردند چندان خوش نمی‌آید، باید خاطرنشان شد که این سری همچنان برای کودکان ساخته می‌شود و هر نسل تصور و دیدگاه متفاوتی نسبت به کمدی دارد. باب اسفنجی شلوار مکعبی، خواه‌ناخواه، با این تغییرات خود را تطبیق داده و موفق به جذب مخاطب جوانتر شده است. در واقع اگر آثار باب اسفنجی را از گذشته تا به امروز مرور کنیم متوجه می‌شویم که جنس کمدی و دیالوگ‌ها تفاوت دارد و این انیمیشن سعی خود را کرده تا با کودکان هر نسل بزرگ شود و با آنها همذات پنداری کند. این نوع جنس حتی از لحاظ بصری در آثار باب اسفنجی رعایت شده و سعی شده با حفظ المان‌های همیشگی طراحی این سری، گرافیک انیمیشن و سبک و سیاق آن تغییرات ریزی داشته باشد که نسل جدید با آن انس بگیرند.

یکی دیگر از جنبه‌هایی که بسیاری به آن اشاره‌کرده‌اند، توانایی هم ذات پنداری بیننده با شخصیت باب اسفنجی و همراهانش است: به‌عنوان‌مثال، باب اسفنجی نمایانگر کودک درون بیننده است و شخصیت اختاپوس نیز جنبه کنایه زن و بدبین مخاطب را به تصویر می‌کشد. بعضی موقعیت‌های پیش‌آمده در مجموعه نیز تا حد زیادی قابل‌درک‌اند، مانند وقتی‌که اختاپوس از کار خود استعفا داده و با باب اسفنجی همخانه می‌شود یا تقلای باب اسفنجی در دریافت کارت گواهینامه رانندگی خود که با زندگی واقعی بزرگتر‌ها هم همخوانی دارد و باعث می‌شود آنها پا به پای کودکانشان به نوستالژی بازی با باب اسفنجی بپردزاند.

البته عناصر نوستالژیکی بیشتری در این انیمیشن وجود دارد که اغلب اوقات روی کیفیت حال حاضر مجموعه سایه می‌افکند. بسیاری به تماشای باب اسفنجی شلوار مکعبی ادامه می‌دهند حتی اگر دچار تحول و تغییرات بسیار شده باشد، زیرا این مجموعه زمانی همراه دوران کودکی آنها بوده است و حالا عضوی جدانشدنی از ذهن آنها شده است. اگر باب اسفنجی شلوار مکعبی به تغییر و تطابق با مخاطب هدف خود ادامه دهد، به‌طورقطع بازهم شاهد ساخت آن در سال‌های آتی خواهیم بود و نه فقط در تلویزیون بلکه در دیگر رسانه‌های موجود.

نظر شما درباره باب اسفنجی بعد از گذشت این همه سال چیست؟ فکر می‌کنید که شاهد افول این شخصیت هستیم یا باب اسفنجی روندی صعودی را طی می‌کند و به زودی احیا خواهد شد؟