خوش‌بین‌ترین ایرانی در رویاهای معمولا کابوس‌وارانه‌اش هم نمی‌دید که صدای عادل فردوسیپور را در فینال لیگ قهرمانان آسیا بشنود. اما کنفدراسیون فوتبال آسیا با یک تصمیم بی‌نهایت هوشمندانه فرصتی را رقم زد که می‌تواند در تاریخ برندسازی بی‌نظیر باشد. آن‌ها که تا چند ساعت پیش از آغاز فینال آسیا و به‌دلیل محروم‌کردن طولانی‌مدت عیسی آل‌کثیر از فوتبال یکی از منفورترین نهادها در میان فوتبال‌دوستان ایرانی بودند، در کمتر از ۲۴ ساعت میزبان بیشتر از یک میلیون و پانصد هزار کاربر ایرانی شدند؛ ققنوسی که ای‌اف‌سی از خاکستر فردوسیپور خلق کرد، فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل را به وسیله‌ای برای رسیدن به اهداف بزرگتر تبدیل می‌کند. با ویجیاتو همراه باشید تا این سوال را بررسی کنید؛ فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل همان چیزی بود که انتظار می‌رفت؟
پیشروی از درب‌های خروج
در دو هفته اخیر اتفاق‌های جالب و عجیبی در ورزش آسیا و به‌ویژه خاورمیانه رخ داد. ابتدا قطری‌ها موفق شدند به‌عنوان یک تیم مهمان از قاره کهن در مسابقات انتخابی جام جهانی در اروپا حضور پیدا کنند. لیگ فوتبال زنان عربستان بدون محدودیت‌های رایج در خاورمیانه آغاز شد. کشور کوچک اما ثروتمند قطر به‌عنوان میزبان مسابقات آسیایی ۲۰۳۰ انتخاب شد و حالا شایعات جدی‌ای وجود دارد که ثابت می‌کند قطری‌ها میزبانی مسابقات فصل آینده لیگ قهرمانان آسیا را با حضور ۴۰ تیم برعهده گرفته‌اند. مسابقاتی که قرار است به‌صورت متمرکز در شهرهای کوچک اما غنی قطر برگزار شوند تا این کشور برای میزبانی از جام جهانی ۲۰۲۲ آماده‌تر از همیشه باشد. در این میان حتی پسر شیخ بن زاید آل نهیان، حاکم ابوظبی، بخشی از سهام یک باشگاه اهل رژیم صهیونیستی را خریداری کرد که واکنش‌های منفی بسیاری به همراه داشت.
در ایران اما شرایط متفاوت بود. در شرایطی که تیم ملی زنان فوتبال ایران به‌دلیل عدم حضور در مسابقات فوتبال از رده‌بندی فیفا خارج شد، خبر جذابی به فوتبال‌دوستان ایرانی رسید. کنفدراسیون فوتبال آسیا با دعوت از عادل فردوسیپور تصمیم گرفت فینال لیگ قهرمانان آسیا میان اولسان هیوندای کره جنوبی و پرسپولیس را به‌صورت زنده در صفحه رسمی اینستاگرام ای‌اف‌سی فارسی نمایش دهد.
برگ برنده‌ای که ناگهان از راه رسید
در کمتر از ۴۸ ساعت، عادل فردوسیپور با عبور از محدودیت‌های کرونایی قطر و بدون حضور در قرنطینه وارد شهر الوکره شد تا فینال لیگ قهرمانان آسیا را از ورزشگاه الجنوب گزارش کند. صفحه رسمی اینستاگرام ای‌اف‌سی فارسی هم از حضور عادل در قطر به بهترین شکل ممکن استفاده کرد؛ از تصاویر حضور عادل در قطر تا ویدیوی گشت‌وگذار او در ورزشگاه الجنوب. همه توجه‌ها به عادل محدود شد. اگرچه این صفحه مجازی در ارائه اطلاعات و همه آن‌چه از محتوای یک صفحه ورزشی در اینستاگرام انتظار می‌رود هم کم‌کاری نکرد اما دلیلی برای بیش از حد افتخارنکردن به برگ برنده‌اش هم نداشت.
بازگشت عادل به دنیای گزارشگری انتقادات بسیاری به صداوسیما وارد کرد. محمدعلی فروغی و شبکه سه صداوسیما که با حذف فردوسیپور و برنامه‌اش منفور شده بودند، مورد انتقاد چندباره و حتی تمسخر قرار گرفتند. با این حال فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل از آن‌چه انتظار می‌رفت، ضعیف‌تر بود.
بدون فرم اما سرشار از محتوا
وقتی فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل فردوسیپور در صفحه رسمی اینستاگرام ای‌اف‌سی فارسی آغاز شد، بیشتر کاربران آشفته بودند. هیجان دوباره‌شنیدن صدای عادل غیرقابل‌انکار بود اما راه‌های جالبی برای تماشای فینال لیگ قهرمانان آسیا با نهایت کیفیت وجود نداشت. بسیاری از بینندگان ترجیح می‌دادند بازی را در صفحه نمایشی به‌جز صفحه نمایش تلفن هوشمند یا تبلت‌شان تماشا کنند.
کاربرانی که لایو اینستاگرام صفحه رسمی ای‌اف‌سی فارسی را روی دسکتاپ یا تلویزیون‌های باز می‌کردند، تصاویر مسابقه به‌صورت عمودی به آن‌ها نمایش داده می‌شد. اما زاویه نامتعارف دوربین تنها بخشی از ماجرا بود. مشکل بزرگتر وقتی شکل می‌گرفت که تماشاگران متوجه می‌شدند آن‌چه روی تلویزیون یا لپتاپ مشاهده می‌کنند، خروجی مستقیم تصویر نیست. به عبارت دیگر، صفحه رسمی ای‌اف‌سی فارسی با دوربین تلفن هوشمندی که با آن وارد حساب کاربری شده بود را در برابر صفحه نمایش مسابقه قرار داده بود و صدای فردوسیپور روی آن پخش می‌شد.
به همین دلیل بینندگان و هوادارانی که خواهان تماشای مسابقه با نهایت کیفیت بودند، لحظات جالبی را در صفحه رسمی ای‌اف‌سی فارسی تجربه نمی‌کردند. در چنین شرایطی بود که محتوای فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل از فرم آن پیشی گرفت. از آن‌جایی که کیفیت تصویر پایین بود و بازی با تاخیر پخش می‌شد، هواداران پرسپولیس بازی را از لایو صفحه رسمی اینستاگرام ای‌اف‌سی فارسی دنبال می‌کردند اما نه برای تماشای بازی بلکه برای شنیدن صدای گزارشگری که از مدت‌ها پیش صدایش را نشنیده بودند. شاید به همین دلیل و در شرایطی که تعداد تماشاگران لایو اینستاگرامی فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل با بیشتر ۸۰۰هزار کاربر آغاز شد به‌مرور به محدوده ۴۰۰هزار کاربر سقوط کرد.
به عبارت دیگر، گروهی از تماشاگران فینال لیگ قهرمانان آسیا تماشای بی‌دردسر بازی از تلویزیون را به تماشای آن از تلویزیون ترجیح دادند.
چگونه فینال آسیا در اینستاگرام پخش شد؟
اگرچه در فضای رسانه‌ای فوتبال و ورزش ایران خبری از پدیده کلیدی حق پخش وجود ندارد اما فینال لیگ قهرمانان آسیا به‌عنوان بخشی از مسابقات لیگ قهرمانان آسیا با حق پخش دست و پنجه نرم می‌کند. در خلاصه‌ترین تعریف، حق پخش مسابقات ورزشی به درآمدی گفته می‌شود که برگزارکنندگان یک رویداد ورزشی در ازای فروش تصاویر مسابقات به رسانه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی کسب می‌کنند. بخش قابل توجهی از این درآمد به تیم‌های حاضر در مسابقات تعلق پیدا می‌کند.
بنابراین صفحه رسمی اینستاگرام ای‌اف‌سی فارسی حق پخش فینال لیگ قهرمانان آسیا را نداشت. به همین دلیل با کمک فناوری Geo Block شرایطی فراهم شد تا هواداران فوتبال در ایران فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل فردوسیپور را تماشا کنند. فناوری Geo Block به ارائه‌دهندگان اینترنت این فرصت را می‌دهد تا گروهی از سرویس‌های مجازی خاص را تنها برای یک محدوده جغرافیایی منحصربه‌فرد ارائه کنند. به عبارت دیگر، تماشای فینال لیگ قهرمانان آسیا با گزارش عادل از خارج از مرزهای ایران [یا حداقل با آی‌پی خارج از ایران] غیرممکن بود.
برنده فینال: کنفدراسیون فوتبال آسیا
باوجود همه همکاری‌هایی که کنفدراسیون فوتبال آسیا با مهدی تاج (رییس سابق فدراسیون فوتبال ایران) داشته اما مردم ایران دل خوشی از این نهاد که معمولا توسط مدیران اهل کشورهای عربی مدیریت می‌شود، ندارند. در همه سال‌های اخیر، این پیش‌فرض در جامعه فوتبالی ایران شکل گرفته که ای‌اف‌سی نفرت پنهانی از باشگاه‌های ایرانی دارد و گاهی اوقات آن را با تصمیم‌های معنی‌دار نشان می‌دهد؛ از انتخاب داورهای مشکوک تا رای‌های ناگهانی.
در آخرین نمونه از رای‌های ناگهانی کنفدراسیون فوتبال آسیا برعلیه باشگاه‌های ایرانی، این عیسی آل‌کثیر بود که به دلیل خوشحالی پس از گل معنی‌دارش شش ماه محروم شد. او نه‌تنها فرصت حضور در فینال لیگ قهرمانان آسیا را از دست داد بلکه برای مدتی هم فرصت پوشیدن پیراهن پرسپولیس را ندارد. این اتفاق بسیاری از هواداران ایرانی فوتبال را تحت تاثیر قرار داد و یک بار دیگر این سوال را مطرح کرد که آیا کنفدراسیون فوتبال آسیا واقعا کینه عمیقی از فوتبال ایران به دل دارد؟
پاسخ سوال هر چه که باشد در حال حاضر اهمیت خاصی ندارد. ای‌اف‌اسی در کمتر از ۲۴ ساعت همه ایرانی‌های متنفر از ماهیتش را به دنبال‌کنندگان صفحه رسمی‌اش در اینستاگرام تبدیل کرد. شاید این تاثیرگذاری دوام چندانی نداشته باشد اما همین که صفحه فارسی ای‌اف‌سی حالا بیشتر از صفحه جهانی کنفدراسیون فوتبال آسیا به زبان انگلیسی دنبال‌کننده دارد، یعنی برنده فینال لیگ قهرمانان آسیا نه اولسان هیوندای و عادل فردوسیپور بلکه کنفدراسیون فوتبال آسیا بوده است.
بیشتر بخوانید:
تلوبیون هم ۶ میلیون بازدید کل داشت با ۱ میلیون هم زمان . روبیکا هم ۲ میلیون بازدید کل . ۷۰۰ تا همزمان . بجای سرمایه گذاری روی اینستاگرام خارجی باید توی سرویس های داخلی سرمایه گذاری میکردن .
من عادل از نزدیک دیدم و باهاش صحبت کردم به تمام معنا انسان متواضع و خوبیه.
تو یک روز بیش از ۲ میلیون نفر صفحه ای اف سی فارسی رو دنبال کردن
این نشون میده که علاقه مردم به عادل هیچ وقت کم نمیشه
و شکستی دیگر برای صداسیما بود
واقعاً حیف شد که پرسپولیس باخت
گد ا سیما =???????
فردوسیپور=???