برنامه فوتبال برتر با اجرای محمدحسین میثاقی در ناامیدکنندهترین شرایط ممکن قرار گرفته و شاگردی روزگاری آرزویش داشتن یک صندلی در برنامه عادل فردوسیپور بود حالا با وجود همه امکاناتی که در اختیارش گرفته نهتنها از جذب حداقلی مخاطب عاجز مانده بلکه نامنظمتر از همیشه پخش میشود. آیا همه مشکلات فوتبال برتر در حواشی پیرامون جانشینی مجریاش به جای عادل فردوسیپور خلاصه میشود؟ به نظر نمیرسید اینگونه باشد. با ویجیاتو همراه باشید.
محکمترکردن یک گره کور
انحصار در ایران پدیده جدیدی نیست. وقتی واژه انحصار مطرح میشود، بیشتر تحلیلگران به انحصار صنعت خودرو در ایران اشاره میکنند. انحصاری که از اوایل دهه هشتاد شدت بیشتری گرفت و حالا کار را به جایی رسانده که خرید ارزانترین اتومبیل بازار برای اکثریت مردم به یک رویای غیرممکن تبدیل شده اما انحصار فقط در مسائل اقتصادی نیست. معنای واقعی قوانین سودجویانهای که تنها منافع عده مشخصی را دنبال میکند در دنیای رسانه ایران هم دیده میشود.
رسانه نهتنها در ایران بلکه در بیشتر کشورهای دنیا صرفا بنگاهی برای انتشار اخبار، محتوا یا رویدادهای مهم نیست. رسانهها فرصتی برای تحت تاثیرقراردادن مخاطبانشان دارند که پیداکردن پدیدهای شبیه به آن حداقل در دنیای امروز دشوار به نظر میرسد. اما آنچه رسانهها را در ایران دگرگون میکند، انحصار و رانتی است که درون پوستین حرفهای آنها پنهان شده و از هر فرصتی برای دوشیدن آنچه باقی مانده استفاده میکند.
این انحصار و رانت در مجموعههایی که قدمت و ثروت بیشتری دارند، ریشه ضخیمتری دارد. برای همین نمیتوان از برنامه ۹۰ عادل فردوسیپور هم انتقادی نگرفت؛ که چرا و به کدام دلیل قابل قبول برای حدود ۲۰ سال بدون رقیب میتازید؟ تلویزیون در همه سالهایی که ۹۰ را میزبانی میکرد، برنامههای ورزشی متعددی داشت که به فوتبال ایران هم میپرداختند اما هیچکدام به اندازه ۹۰ موفق نبودند. نه به دلیل آنکه ۹۰ بیرقیب بود [شرایطی مشابه با آنچه ۹۰ برای فوتبال ایران ایجاد کرده بود برای سایر ورزشها در برنامه ورزش و مردم وجود دارد] بلکه شرایط برای ظهور رقیبی که توان رقابت با ۹۰ را داشته باشد حتی در فضای مجازی هم ممکن نبود.
با وجود همه انتقاداتی که میتوان از برنامه ۹۰ مطرح کرد، شکی در محبوبیت و موفقیت این برنامه وجود ندارد. عادل فردوسیپور در همه دوشنبه شبهایی که ۹۰ را روی آنتن میبرد، آهسته آهسته از یک مجری خوشزبان به یک شخصیت محبوب تبدیل شد. مجری محبوب تلویزیون که با بیشتر همکارانش تفاوتهای عمیقی داشت به همان نسبت متفاوت از آنها رفتار میکرد. تمرکز عادل روی برنامهاش و فعالیتهای جانبی [از حضور در برنامه فوتبال ۱۲۰ تا ترجمه کتاب] او را به مرد متمایز فضای رسانهای ایران تبدیل کرده بود.
مردم عادل را دوست داشتند و دارند چون خودش بوده و خودش میماند. با این حال فردوسیپور هم بهخوبی حواسش به محبوبیت و تاثیرگذاریای که سالها برای داشتنش تلاش کرده بوده و نمیخواهد آن را با همه محدودیتها از دست بدهد. عادل احتمالا تنها مجری تلویزیون در چند دهه اخیر لقب میگیرد که مردم در وصف او از جملاتی فراتر از «عه این یارو» استفاده میکنند. شاید به همین دلیل است که صفحه هوادارانش در اینستاگرام برای نخستین بار ویدیویی از او منتشر میکند که قاعدتا بدون اجازه و هماهنگی با مجری برنامه مغضوب ۹۰ حق انتشار ندارد. فردوسیپور با همه مردمیبودنش علاقه خاصی به محبوببودن و محبوبماندن هم دارد.
اما مشکل اصلی برنامه عادل دقیقا از جایی شروع شد که تصمیم گرفت هویتی فراتر از یک برنامه تخصصی فوتبال ایران را دنبال کند. تعداد اپیزودهای جنجالی ۹۰ که انواع رکوردها [از طولانیترین برنامه پخش زنده تا پربینندهترین برنامه] را شکسته از انگشتهای یک دست هم فراتر میرود. در بسیاری از آنها اطلاعاتی رد و بدل شده که حتی تماشاگران غیرفوتبالی را هم تحت تاثیر قرار داده و افشاگریهایی رخ داده که حتی خبرنگاران جدی و مدعی را هم انگشت به دهان رها کرده است. با این حال حضور مهمانهایی مانند سروش صحت، حبیب رضایی و رامبد جوان نشان میداد فردوسیپور از ویژه برنامههای متفاوت ۹۰ خوشش آمده بود. اما نقطه اوج کار در گفتگوی ویژه او با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، شکل گرفت و شاید آغاز حساسیتهای بیشتر به برنامه او را رقم زد؛ گفتگویی که هرگز پخش نشد.
نمیتوانستیم اینگونه ادامه دهیم. محبوبیت و تخصص ایشان پنهان نبود اما وقتی بهترین دروازهبان شما در خطوط دیگری کار میکند، باید شخص دیگری را در دروازه قرار دهید. مهمترین بحث ایشان آن بود که داشت از مدار خارج میشد و بقیه هم تماشا میکردند و میگفتند اگر او میتواند بهخاطر محبوبیتش از مدار خارج شود و رفتاری با او نمیشود پس ما هم همین رفتار را میکنیم. اصلا صدا و سیما از هم میپاشید! راه هم برای ایشان باز بود و حالا مظلومنمایی هم میکند. شما بدانید در همین یک سال اخیر نزدیک یک میلیارد تومان از مطالبات ایشان بهعنوان کارمند رسمی صدا و سیما را پرداخت کردهایم. زمان ترفیع شغلی ایشان رسیده بود و با امضای بنده ترفیع شغلی خودش را گرفت. شبکه ورزش زیرمجموعه شبکه سه است و ایشان یک عدد خیلی درشتی هم از این شبکه برای شبکه ورزش گرفت و خودش هم قبول نکرد که دوباره مسابقات فوتبال را گزارش کند. در همان دورهای که از مهاجرت حرف میزد، درخواست تولید برنامه فوتبال ۱۲۰ را داده بود اما بلد هستند و رسانه دارند و رسانههایشان هم بهصورت زنجیرهای بهیکدیگر متصل هستند و در اختیار ما هم نیستند.
علی فروغی، مدیر شبکه سه صدا و سیما
انحصار گره کوری در سراسر این سرزمین است که این روزها محکمتر از همیشه کشیده میشود. از موج دوباره مسدود سازی سایتهای دانلود فیلم تا منع واردات اتومبیلهای خارجی؛ انگار هیچکس در کشور ما دوست ندارد از اسب خوشرکابی که سوار شده پیاده شود و روی کارآمدن برنامه فوتبال برتر بهعنوان برنامه تلویزیونی تحلیل فوتبال ایران در بهترین حالت چیزی جز کورکردن بیشتر گره انحصار ایران نبود. گرهای که حتی در دوران پخش برنامه ۹۰ هم گشودن آن چندان کار سادهای به نظر نمیرسید. چراکه هدف اصلی آن در نهایت دستاوردهایی بیشتر از انحصار را دنبال میکرد.
بیشتر بخوانید:
- معرفی بهترین کتابهایی که به دوستداشتنیترین فیلمها تبدیل شدند
- واکاوی رشد صنعت سینما در عربستان سعودی: فرصتهای میلیارد دلاری
ظهور فوتبال برتر
برنامه فوتبال برتر از همان ابتدا هم قرار نبود پیشرفت بزرگی برای تحلیل فوتبال در ایران باشد. این برنامه که از سال ۱۳۸۰ روی آنتن حضور دارد تا قبل از حذف ۹۰ هدف مشخصی را دنبال میکرد و در حقیقت یک برنامه تلویزیونی پیش-مسابقه بود که پیش از مهمترین مسابقات فوتبال داخلی ایران [رقابتهای استقلال، پرسپولیس و تیم ملی] آغاز میشد. تا پیش از آغاز مراحل حذف برنامه فردوسیپور، فوتبال برتر جایگاه خاصی در تلویزیون نداشت و از جواد خیابانی تا پیمان یوسفی، همه مجریان ورزشی تلویزیون را در نقش مجری خود میدید.
اما اهمیت و اعتبار فوتبال برتر از سال ۱۳۹۷ تغییر کرد. با انتخاب محمدحسین میثاقی بهعنوان مجری اصلی این برنامه تلویزیونی، فوتبال برتر زمان بیشتری از کنداکتور تلویزیون را به خودش اختصاص داد. واقعیت امر آن است که میثاقی مجری ناتوانی نیست. او از ۸۳ تا ۸۷ در اداره صدا و سیمای استان کرمانشاه فعالیت میکرد و در نهایت فرصت همکاری با برنامه محبوب استاد مورد خیانت واقع شدهاش، عادل فردوسیپور، را پیدا کرد.
استعداد میثاقی نشان میداد تلویزیون پس از سالها جوان توانمندی را پیدا کرده که اندکی متفاوت به نظر میرسد. همین حالا هم تعدادی از برنامههای ورزشی تلویزیون از مجریهایی یاری میگیرند که اصول اولیه مجریگری را هم به خوبی رعایت نمیکنند اما جوان خوشسر و زبانی مثل میثاقی حدود ده سال پیش کاملا متمایز به نظر میرسید. میثاقی گام به گام پیشرفت کرد و از تهیه گزارش حواشی بازیهای شیرینفراز کرمانشاه به گویندگی در برنامه ۹۰ رسید و سپس به تیم اجرای صدا و سیمای تهران وارد شد.
خاکستری که از ققنوس سوخته ۹۰ باقی ماند
هیچ شکی در تواناییهای میثاقی وجود ندارد. او شاید تنها محصول برخاسته از خاکهای حالا سوخته ۹۰ باشد. در طول همه سالهایی که عادل برنامهاش را روی آنتن میبرد، هیچ نام دیگری از کنار برنامه او بزرگ نشد و شاید بخشی از بیبرکتی ۹۰ برای تلویزیون در انحصاری خلاصه شود که فردوسیپور در برنامهاش ایجاد کرده بود.
برنامه عادل از ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ تا ۳۰ اسفند ۱۳۹۷ روی آنتن رفت و در حیات ۱۹ سالهاش بهجز محمدحسین میثاقی، حمید محمدی و مزدک میرزایی نه میزبان مجری ورزشی دیگری [حتی برای روایت آیتمها] شد و نه خبرنگار توانمند دیگری تربیت کرد. شاید هم هیچکدام از نامهایی که با فردوسیپور کار میکردند، مورد توجه او قرار نگرفتند؛ البته بهجز محمدحسین میثاقی که در نهایت ثابت کرد احتمالا عادل دلیل قابلقبولی برای پر و بالندادن به همکارانش در ۹۰ داشته است.
محمدحسین میثاقی سبک و روش خاص خودش را برای اجرا انتخاب کرده که اگرچه برای مخاطبی که به تماشای مجریهای قدیمیتر تلویزیون عادت کرده چندان جذاب نیست اما برای کودکان و نوجوانانی که رویای تبدیلشدن به یک عادل فردوسیپور دیگر را دارند، الگوی مدرنی به نظر میرسد. چرا معدود هواداران او هم در نهایت دوست دارند بهجای میثاقی دوم، فردوسیپور دوم باشند؟ چون او هم در بهترین حالت جانشین استادش است.
مردم حتی نیمنگاهی هم به من و تو نمیاندازند
مردم یا برنامه او را تماشا نمیکنند یا با نفرت به صفحه نمایش تلویزیون خیره میشوند. آنها از فوتبال برتر ناراحت یا ناامید نیستند، آنها از فوتبال برتر نفرت دارند. برنامهای که به ناحقترین شکل ممکن جای [احتمالا] پربینندهترین برنامه تلویزیونی ایران را گرفت. این برنامه حتی نتوانست به سطحیترین بخشهای برنامه ۹۰ نزدیک شود؛ چون شاید فوتبال برتر از همان ابتدا هم قرار نبوده که جانشین برنامه فردوسیپور باشد. چون برنامه میثاقی تنها یک وظیفه داشت و آن هم حذف ابدی برنامه تلویزیونی استاد تکرارنشدنیاش بود.
دقیقا به همین دلیل است که فوتبال برتر در بهترین حالت هم به گرد پای ۹۰ نزدیک نمیشود. این برنامه قرار نبوده تماشاگران سراسر خشمگین ۹۰ را جذب کند. نه به این دلیل که توانایی جذب آنها را ندارد بلکه به این دلیل که اصلا از ابتدا هم ایدهای برای جذب تماشاگران ۹۰ نداشته و چنین هدفی را دنبال نکرده است.
نتایج نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی در خصوص برنامههای سیما در شهریور ۹۹ نشان میدهد مردم تماشای تولید مثل گورخرها را به آیتمهای مثلا حماسی برنامه میثاقی ترجیح میدهند. برنامه فوتبال برتر در ضعیفترین جایگاه ممکن قرار گرفته و هر تلاشی برای نجات برنامه بیشتر شبیه به دست و پازدن در باتلاق به نظر میرسد. میثاقی با مدیران فوتبالی درگیر میشود، نتایج نظرسنجی سازمانی که به او حقوق میدهد و ثابت کرده مستندهای راز بقا از برنامهاش محبوبتر هستند را زیر سوال میبرد و حتی از همه نفوذهایش استفاده میکند تا تماشاگر را تحت تاثیر قرار دهد اما اتفاقی رخ نمیدهد. برنامه او پیش از آنکه به سومین سال پخش متداوم برسد، ویران شده و حتی کیفیت قبل را هم ندارد.
سقوط آزاد
در آخرین تصمیم، برنامه پیش-مسابقه از برنامه تحلیلی فوتبال برتر جدا شده و تا محمدرضا احمدی هم نقشی در اجرای فوتبال برتر داشته باشد. با این حال هیچکدام از این تصمیمهای بهظاهر متنوع تاثیری در خنثیبودن فوتبال برتر نداشتهاند. شاید به همین دلیل میثاقی با گذشت حدود دو سال از تملک غیرمستقیم برنامه فردوسیپور هنوز هم جرات محدودنکردن بخش کامنتهای صفحه رسمیاش در اینستاگرام را ندارد.
حالا تنها دلیل کامنتهای احتمالا توهینآمیز بینندگان تلویزیون برای میثاقی تصاحب برنامه استادش نیست؛ مردم بهمعنای واقعی کلمه هیچ جذابیتی در برنامه او نمیبینند. هیچ نکته سرگرمکننده و جالبی در فوتبال برتر وجود دارد که بیننده را به معنای واقعی کلمه از فوتبال ایران متنفر نکند. در دوران ۹۰، بزرگترین بانکهای ایران اسپانسر محبوبترین برنامه تلویزیون میشدند و حالا فوتبال برتر حامیانی جز تولیدکنندگان کفشهای راحتی ۹۵هزار تومانی ندارد.
من روی پسرم تاثیر بگذارم هنر کردم. چه کاره هستم که روی فوتبال تاثیر بگذارم؟ من تلاش کنم پسرم دو پا باشد و با چپ و راست شوت بزند، رسالتم را به فوتبال ادا کردم. من یک مجری سادهام و به ما میگویند اعلام کن فلان آیتم قرار است پخش شود و ما هم میگوییم چشم.
محمدحسین میثاقی در پاسخ به تاثیرگذاریاش روی فوتبال ایران
به هر حال محمدحسین میخواهد پسر خوب داستان باشد. او عاقبت نقاشی با بیرونزدگی و استفاده از رنگهای نامتعارف را دیده و دوست ندارد آخرین کاغذ باقی ماندهاش را هم به بهانه تقلب توقیف کنند. فوتبال برتر به هر شکلی که باشد، ادامه پیدا میکند. در میان فهرست طولانی برنامههای بدون تماشاگر تلویزیون، صندلی کوچکی هم برای میثاقی در نظر گرفته شده تا حداقل مزد حرفگوشکنی مثالزدنیاش را بگیرد.
شمشیر دولبه انحصار
حذف ۹۰، سقوط آزاد فوتبال برتر و نامهایی که یکی پس از دیگری نابود و ویران میشوند دلیلی جز انحصار ندارد. در یک بستر آزاد، از ۹۰ تا فوتبال برتر و شبهای فوتبالی و دهها برنامه شکلنگرفته برای جذب حداقلی مخاطب میجنگند و در نهایت راه خودشان را پیدا میکنند. اما صدا و سیما و محبوبترین نامهای آن هرگز نتوانستهاند در برابر طعم لذیذ انحصار مقاومت کنند و نتیجه آش بدمزهای برای مخاطب شده که حتی از سوژههای جذاب فوتبالی هم مزهای به آن نمیدهد.
مدیران صدا و سیما ۹۰ را حذف کردند چون مجریاش از مدار خارج شده بود و فوتبال برتر به قهقرا رفت چون قرار نبود مقصدی جز آنجا داشته باشد. برنامههای فوتبالی تلویزیون قربانی شمشیر دولبه انحصاری شدند که به ناخودآگاهترین حالت ممکن خودآگاه به نظر میرسد. وقتی برنامه ۹۰ پس از دو دهه پخش مداوم تنها یادگاریاش جانشین ناخلفش باشد، یعنی هم عادل و هم شبکه سه از انحصاری لذت میبردند که حتی یک دانه گندم را هم در میان داسهایش تلف نمیکرد.
از مجموعه سریالهای فراموششده بخوانید:
- فیلسوف کمدین نیویورکی در سریال Louie
- شیوع ویروسی در سال ۲۰۲۰ در سریال The Last Man on Earth
- جیمز باند بیتربیت در سریال Archer
- وقتی والتر وایت در سریال Ozark حسابدار میشود
- کمدیتر از زندگی کارمندی با سریال The Office
- سریال Freaks and Geeks و روزهایی که ستارههای هالیوود نوجوان بودند
- سریال Sons of Anarchy و داستان رفتن و نرسیدن پیوسته
- سریال The X-Files و مخوفترین پروندههای ماورایی
همون کاری که فردوسی پور با مزدک میرزایی در برنامه جام جهانی کرد
میثاقیان هم چرت و پرت زیاد میگه روزی سرت را زیر اب میکنن مثل عادل
تازه این که هیچی هم حالیش نیست فقط چرت و پرت میگه
عه این یارو???
من ب بقیه چیزا کار ندارم ولی عادل از نظر دانش فوتبالی حداقل جز ۱۵ نفر اول دنیاس و با ایران موندن خودشو تلف کرد
حیف همچین استعدادس
از بالاترین سطوح در کشور انحصار طلبی وجود داره و کسی هم خبر نداره و اگر هم خبر داشته باشه نمیتونه صحبت کنه، دیگه یه برنامه تلوزیونی و یا یک شخص که دیگه جای تعجب نداره.
من خیلی وقت بود منتظر یه همچین مطلبی بودم واقعا مرسی من به تمام معنا از برنامه فوتبال برتر و میثاقی متنفرم
حیف که قدر نمیدونن و نمیدونیم
جالبه که از مسابقه پیامکی هم استفاده نمیکنه که نشون بده چقد بیننده داره..
طرف ۲۰ سال هر هفته سه ساعت آنتن زنده داشته، اونم تو صدا و سیمایی که high security ترین سازمان کشوره.
بعد یه عده میان بهش میگن صدای مردم و قربانی سیستم و معترض و فلان.
برنامه نود در بهترین حالت معادل همون Late Night Show هایی بود که تو آمریکا پخش میکنن. یه برنامه طنز آخر شبی دربارهی یه لیگ فوتبالی که خودش از اساس کمدیه.
این قضیه در تمامی زمینه ها در کشور ما صدق میکنه استعداد کشی و پخمه پروری،مطهری نماینده سابق تهران در مجلس قبلا گفته بود حذف فردوسی پور از دستور بیت رهبری بوده.
۹۰ بعد مدت ها داشت همه کار هایی که تو فوتبال میشد رو افشا میکرد
دلیل محبوبیت این بود که برای فردوسی پور مهم بود و دغدغه داشت ولی خیلی تند رفت واقعا این آخری
میثاقی واقعا به درد فوتبال ۱۲۰ میخورد ولی طمع کرد فک کنم
در هر صورت فردوسی پور رو فقط از تلویزیون حذف کردن
از مغز ما حذف نکردن
طرفداریی چیزی اصلا نمیکنم چون خودم عاشق فردوسی پور بودم ولی از میثاقی مخصوصا اون موقع که تو فوتبال ۱۲۰ بود خوشم میومد و الآنم خودشو مجری خیلی خوبی میدونم نه البته برنامش
ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست
من از میثاقی بخاطر فوتبال ۱۲۰ و توجه بیشتر به تیم هایی مثل رم که در تلویزیون ایران سهم کمتری داشتن خوشم میومد اما با این کار خودشو خراب کرد.
فردوسی پور از ۸۸ به بعد فقط یک مجری نبود. مردم به چشم راهی برای نشان دادن اعتراضشون بهش نگاه میکردن و این محبوبیت خودش و نود را خیلی خیلی بالا برد.
به امید نابودی انحصار
بعد از اینکه ۹۰ از صدا و سیما حذف شد دیگه فوتبال اون فوتبال قدیم نشد
کینگ عادل جات خیلی خالیه خیلی…
🙁
BE NAZAR MN FOOTBALL BAR TAR BAKHSH HAI KHOBI HAM DARE MESL KART SABZ VA TAVAJOH BE NOGHAT MAHROM AZ EMKANAT FOOTBALL AMA HANOZ MESL TAMAM BARNAME HA TO IRAN AZ NABOD EMKAN NAGHD MOHTARAMANE RANJ MIBARE IN KE KHEILI RAHAT KHEILI SOAL HA AZ MODIARAN PORSIDE NMISHE .HAZF NAVAD PASS LARAZE HASH DAR NABOD MOSABEGHAT KI IN BARNAME MISAKHT DIDE MISHE AZ PISH BINI TA ENTEKHAN TEAM HAFTEGI.