اینجا دیگر فرقی ندارد کجا بنشینی، همه ردیف اول هستند و می‌توانند از دیدن و شنیدن اجرای خواننده مورد علاقه‌شان لذت ببرند. قیمت‌ها واحد است و دیگر اینکه عقب یا جلو نشسته باشید، تاثیری در این نرخ ندارد چرا که قرار نیست صندلی برای حضار گذاشته شود. کرونا کاری کرده که کنسرت‌ها هم آنلاین شوند و جمعه صبح، «جاستین بیبر» یکی از بزرگترین کنسرت‌های آنلاین را با نزدیک به ۱.۵ میلیون بیننده در سراسر دنیا برگزار کرد.
یکی از اقوام دوست داشتنی‌ام که از قضا شیفته و شیدای جاستین بیبر است (شخصا حس خاصی به این مگا استار موسیقی پاپ ندارم، پیش‌تر از او بدم می‌آمد اما چند سالی می‌شود حس خثنی به او گرفتم) توانسته بود از طریق یکی از آشنایانش، بلیت ۲۵ دلاری کنسرت آنلاین جاستین بیبر را ببرد.
کنسرتی که با همکاری دومین اپراتور موبایل بزرگ آمریکا یعنی T-Mobile برگزار می‌شد و کلیه مشترکین این اپراتور می‌توانستند به رایگان آن را تماشا کنند و الباقی حضار باید بلیت می‌خریدند یا شاید مثل ما، شانس داشتند و یک بلیت مجانی گیرشان آمده بود. جمعه صبح ساعت ۶.۴۵ این کنسرت آغاز شد و با تجربه‌ای که از تماشای آن داشتم، یک قیاس بین برگزاری این کنسرت با کنسرت‌های انلاین داخل کشور در ذهنم انجام دادم.
پیش از هرچیز باید بگویم که کرونا باعث شده تقریبا همه چیز روند «برخط» یا به قولی همان «آنلاین بودن» به خود بگیرد. همه شما اگر دانش آموز یا دانشجو باشید در این روزها به صورت آنلاین مشغول درس خواندن یا امتحان دادن هستید. خریدهای اینترنتی رشدی دو برابری نسبت به قبل داشته و سینماها نیز به تسخیر پدیده اکران آنلاین در آمده به طوری که عناوین مشهوری چون «مولان» و «واندر وومن ۱۹۸۴» به جای اینکه سر و کله‌شان بر پرده نقره‌ای پیدا شود، یکراست به تلویزیون آمده‌اند.
مفهوم کنسرت آنلاین
مردم جهان تقریبا با اکثر این پدیده‌های آنلاین کنار آمده‌اند، شخصا از سینمای آنلاین استقبال شدیدی دارم چرا که می‌توانم پا به پای شهروندان دنیا، فیلم‌های روز دنیا را با کیفیت عالی تماشا کنم. اما پدیده‌هایی همچون تئاتر آنلاین و کنسرت آنلاین کمی نامانوس به نظر می‌رسد، این دو مقوله از آن دسته اجراها هستند که حضور فیزیکی در آنها حال و هوای بسیار متفاوتی دارد و واقعا نمی‌توان جایگزین آنلاینش را ستود. با این وجود سب زندگی مردم در دنیای کرونا زده تا زمان واکسینه شدن کل جهان تفاوت پیدا کرده و مفهوم کنسرت آنلاین علی رغم اینکه به مذاق خیلی از افراد خوش نیاید و آن را با یک موزیک ویدیو یکی بدانند، در بین اهالی موسیقی تقریبا جا افتاده است.
از سمت خوب ماجرا اگر به این قضیه بنگریم، می‌بینیم که در این مبحث هم دقیقا پا به پای تماشاگران دنیا، می‌توان از شنیدن «لایو» (زنده) یک کنسرت لذت برد. در واقع دیدن یک کنسرت بعد از اجرای آن (دانلود آن) مانند تماشای یک فیلم نمی‌چسبد چرا که در آن موقعیت انگاری واقعا مشغول تماشای یک موزیک ویدیو هستید. کنسرت آنلاین از آن دسته پدیده‌های نوین و آنلاین است که تماشای «لایو» آن می‌چسبد و بس.
بیایید پس از این مقدمه طولانی به سراغ اصل صحبت برویم و کنسرت‌های آنلاین خودمان را با بزرگترین کنسرت آنلاینی که در دنیا برگزار شده، مقایسه کنیم. کنسرت جاستین بیبر از یک لحاظ بزرگترین کمپین مارکتینگی برای فناوری 5G (نسل پنجم تلفن همراه) نیز به حساب می‌آمد. این فناوری نسل آینده شبکه ارتباطاتی موبایل است و در ایران نیز ایرانسل به شدت روی توسعه آن کار می‌کند، همان مجموعه‌ای که تجربه برگزاری کنسرت آنلاین هم داشته ولی این کجا و آن کجا.
از لحاظ مارکتینگ:
در وهله اول باید به مارکتینگ کنسرت آنلاین آنسوی مرزها با داخل کشور اشاره کنم. پدیده کنسرت آنلاین در داخل ایران در همان اوایل شیوع ویروس کرونا خیلی قوت گرفت و پس از آن تقریبا منسوخ شد. چرا؟ چون مردم از آن استقبال نکردند. این عدم استقبال کاربران اما دلیلی داشت که فقط به مسائل فنی ضعیف (که بعدتر به آن می‌پردازم) برنمی‌گردد. نه مارکتینگ درست و حسابی روی این کنسرت‌ها برگزار می‌شد و نه نحوه برگزاری آن در شان یک مخاطب کنسرت آنلاین بود. بگذارید بیشتر توضیح بدهم.
کنسرت جاستین بیبر در یک لوکیشن بی‌نظیر (هتل بورلی هیلتون) انجام شد و تمامی بالکن‌ها به سلبریتی‌های دیگری نظیر بیلی آیلیش و چندین خواننده و مجری و بازیگر سرشناس دیگر اختصاص یافت. حضور این افراد اندک ولی مشهور و دوست جاستین بیبر، کاری کرد که هم مردم بیشتر برای تماشای کنسرت آنلاین جذب شوند و هم اینکه خود گروه خواننده در بالای سن، احساس غربت محض نکنند و در و دیوار را موقع اجرا نگاه نکنند. این کار قطعا به کیفیت اجرای خواننده تاثیر می‌گذارد و نحوه برگزاری کنسرت را جذاب‌تر می‌سازد.
برای ترغیب ساختن مردم نسبت به حضور در این کنسرت آنلاین، تدابیر خاصی اندیشیده شده بود و مهمترین آن اجرای یک آهنگ کاملا جدید از خواننده محبوب‌شان به صورت اختصاصی در این کنسرت بود. داشتن چنین سورپرایزی در کنسرت می‌تواند بسیاری از هواداران را مجاب کند تا به این کنسرت آنلاین سر بزنند و از تک آهنگ جدید خواننده محبوب‌شان لذت ببرند. در واقع استفاده از این قلاب با طعمه خوشمزه‌اش (آهنگ جدید) خیلی از کاربران را شکار کرد تا به تماشای کنسرت جاستین بیبر بنشینند.
در کنار برگزاری کنسرت به صورت آنلاین، در گوشه و کنار تصویر لینک‌های جذاب متعددی با ساختار گرافیکی مناسب تهیه شده بود که هواداران را به سمت خرید کردن لوازم جاستین بیبری! سوق می‌داد. این کار درآمدزایی جانبی برای کنسرت آنلاین به همراه داشت و هوادارانی که در کنسرت‌ها مشغول خریدن این لوازم در غرفه‌های دم ورودیه هستند را نیز به صورت آنلاین اقناع می‌کند. در واقع برگزار کننده با یک تیر دو نشان می‌زند و هر دو تیرش تقریبا به وسط سیبل می‌خورند.
تی‌موبایل تماشای این کنسرت را برای تمامی مشترکین خود رایگان انجام داد و به بسیاری از آنها نیز کدهای تخفیف صد در صدی داد که به دوستانشان هدیه بدهند. در ایران اما اپراتورها اگر کنسرتی برگزار کردند، هزینه آن را از مشترکین خود و غیرخود تمام و کمال گرفتند و صرفا حجم مصرفی اینترنت را برای مشترکین خودی رایگان لحاظ کردند.
از لحاظ فنی:
در وهله اول باید گفت تمام هتل به فناوری 5G مجهز شده بود تا دوربین‌ها بتوانند با اتصال به این فناوری، بهترین کیفیت را به صورت لحظه‌ای به تماشاگران عرضه کنند. یعنی چه؟ یعنی اینکه شما در حین تماشای کنسرت می‌توانستید نسخه عادی (کارگردانی شده) را تماشا کنید و یا خودتان تصمیم بگیرید از چه دوربینی نظاره‌گر خواننده باشید. انتخاب بین چندین دوربین از جمله «هلی شات‌ها» و یا «کرین» آنقدری هیجان انگیز است که حین سوییچ کردن روی آنها، ضمن لذت بردن از قدرت انتخاب و اختیاری که برگزار کننده در اختیار شما گذاشته، می‌توانید تجربه نشستن در ردیف اول را به صورت مجازی برای خود فراهم کنید.
اما جدا از این مورد باید اعتراف کرد که تی‌موبایل هم از لحاظ فنی دچار چالش‌های متعددی شده بود. با اینکه ما در ایران توانسته بودیم در همان لحظات اولیه کنسرت را صورت فول اچ دی تماشا کنیم و مشکلی بابت دریافت تصویر نداشتیم اما واقعیت اینجاست که کنسرت با بیش از ۹۰ دقیقه تاخیر شروع شد تا همه کاربران بتوانند با مشکلات فنی سر و کله بزنند و پس از رد کردن آنها وارد اتاق کنسرت بشوند. نکته جالب اینجاست که بیشترین مشکلات در همان آمریکا به خاطر استقبال بیش از حد و نزدیک به یک میلیونی مشترکین T-MOBILE صورت گرفته بود. در واقع این تماشاگران آمریکایی بودند که با این چالش‌ها دست و پنجه نرم می‌کردند، چالش‌هایی که در مدل‌های ایرانی نیز رخ داده اما نحوه برخورد با تماشاگر ناراضی زمین تا آسمان تفاوت دارد.
در ایران با وجود شکایات متعدد کاربران مبنی بر اینکه نتوانستند کنسرت آنلاین مورد علاقه خود را ببینند، عذرخواهی خاصی از سوی برگزارکنندگان مشاهده نشد و آنها با ارائه آمار و ارقامی از تماشاگران، تاکید کردند که خیلی‌ها توانستند کنسرت را ببینند. در واقع دهن کجی که برگزارکنندگان داخلی نسبت به انتقاد تماشاگرانی که به هر دلیلی موفق به تماشای برنامه نشدند، هیچ مشتری مداری با خود به همراه ندارد (هرچند پولشان عودت داده شد) . در مورد کنسرت سال نوی جاستین بیبر اما از همان لحظات ابتدایی خود خواننده در تعاملی که با شبکه‌های اجتماعی داشت، از هوادارانش دلجویی می‌کرد و از آنها عذر می‌خواست. برگزارکنندگان نیز نسبت به اتفاقات پیش آمده نگران بودند و با متن بیانیه‌ای کوتاه از همه معذرت خواسته بودند و در نهایت با بیانیه‌ای بلند در فردای روز برگزاری، دلیل این مشکلات را به صورت شفاف اعلام کردند. در واقع هیچکس منکر این چالش‌ها نشد و همه بدون اینکه «زیر آن بزنند» این مشکلات را پذیرفتند.
در این تماشای کنسرت با کیفیت‌های دلخواه برای همگان میسر بود و همچنین قابلیت تنظیم کیفیت اتوماتیک بسته به سرعت اینترنت (دقیقا مانند کاری که VODها و آپارات انجام می‌دهند) نیز میسر بود. در کنار تماشای کنسرت امکان چت آنلاین با ویژگی‌های منحصر به فردی وجود داشت که می‌توانست هواداران را در حین تماشای کنسرت آنلاین در کنار هم بگذارد و حس همدلی بیشتری در آنها با ایجاد یک پنجره چت جذاب ایجاد کند. بیش از ده میلیون لایک در این پنجره از سوی تماشاگران به جاستین بیبر داده شد و انرژی مضاعفی برای او و تیمش به وجود آورد تا اجرای بهتری داشته باشند.
در نهایت باید گفت کاری که برگزارکننده این کنسرت آنلاین انجام داد، توانست بسیاری از رکوردهای کنسرت‌های آنلاین قبلی نظیر گروه بلک پینک را بشکند و بیشترین تماشاگر را برای خود به ارمغان بیاورد. مارکتینگ درست و اجرای درست‌تر و داشتن زیرساختی قدرتمند که با پدیده 5G میسر شد، همه و همه دست در دست هم دادند تا بزرگترین کنسرت آنلاین تاریخ در آستانه تحویل سال نو ۲۰۲۱ برگزار شود. شاید اگر چم و خم این نحوه برگزاری توسط تیم‌های ایرانی دیده شود، بتوان در مدت زمان باقی مانده به واکسینه شدن دنیا، از کنسرت‌های آنلاین با کیفیت‌تری لذت برد و با این پدیده فرهنگی در کشور به صورت مجازی آشتی کرد. کنسرت‌های آنلاین برگزار شده در ایران یا در بستر اینستاگرام انجام شدند و یا اگر توسط تیم‌های بزرگتری هدایت شدند آنطور که باید ظاهر نشدند و امید می‌رود که این موضوع بتواند همراستا با دنیا، تغییر کند و به بهترین کیفیت ممکنه نزدیک شود.
پی‌نوشت: شانس آوردیم که سایت نمایش دهنده کنسرت در ایران دچار تیغ سانسور و فیلتر نشده بود. از عجایب روزگار بود!
پی نوشت ۲: اگر این کنسرت را دیدید احتمالا با من هم عقیده خواهید بود که نهایت مشکل فنی که در زمان برپایی آن پیش آمد همانا باز شدن بند کفش جاستین بود و دغدغه دیگری برای او و تیمش ایجاد نشد!
پی نوشت ۳: هیچوقت فکر نمیکردم کرونا کاری کند که بتوانیم صبح جمعه با شلوارک پاره در داخل خانه وقتی که داریم حلیم می‌خوریم، به استقبال سال ۲۰۲۱ با کنسرت زنده جاستین بیبر برویم. دنیای عجیبی شده، آدم یاد Black Mirror می‌افتد.
به نظرم مقایسه سینما و موسیقی ما اونم با آمریکا بیشتر مثه یه شوخی بی مزس
فقط پی نوشت آخری