زک اسنایدر در برابر جرج رومرو: بازسازی فیلم Dawn of the Dead چه تفاوت‌هایی با فیلم اصلی دارد؟

بیست و یکم می ۲۰۲۱ [مصادف با سی و یک اردیبهشت ۱۴۰۰] فیلم Army of the Dead به کارگردانی زک اسنایدر روی سرویس استریم نتفلیکس منتشر می‌شود. فیلمی که یادآور عنوانی به همین نام ساخته جرج رومرو به نظر می‌رسد. بدون هیچ شک و تردیدی، تماشاگران دومین تلاش زک اسنایدر برای ساخت یک اکشن آخرالزمانی زامبی‌محور را هم با فیلم جرج رومرو مقایسه می‌کنند؛ کارگردانی که بنیان‌گذار زیرژانر زامبی لقب می‌گیرد. بنابراین حالا فرصت فراهمی شده تا نخستین فیلم سینمایی زامبی‌محور زک اسنایدر را زیر ذره‌بین قرار دهید. بازسازی فیلم Dawn of the Dead چه تفاوت‌هایی با فیلم اصلی داشت؟ آیا زک اسنایدر به اصول تمایزگونه‌اش در کارگردانی فیلم Army of the Dead هم متعهد باقی می‌ماند؟ با ویجیاتو همراه باشید.

سینمای زامبی‌محور بخش عظیمی از اعتبار و هویت خودش را مدیون جرج رومرو می‌داند. کارگردانی که نخستین بار در سال ۱۹۶۸ با کارگردانی فیلم Night of the Living Dead به جدی‌ترین شکل ممکن وارد دنیای فیلم‌های زامبی شد و تا همین امروز به اعتباربخشیدن به این ژانر همت کرده است. با این حال و در میان ده‌ها فیلمی که جرج رومرو کارگردانی کرده، فیلم Dawn of the Dead به‌یادماندنی‌ترین و محبوب‌ترین فیلم کارنامه هنری او لقب می‌گیرد. فیلمی که در سال ۱۹۷۸ ساخته شد.

زک اسنایدر [کارگردانی که این روزها برای ساخت فیلم‌ Justice League و فیلم Batman VS Superman شناخته می‌شود] در سال‌های ابتدایی قرن بیست و یکم تصمیم گرفت فیلم جدیدی براساس داستان فیلم Dawn of the Dead‌ بسازد. با این حال اسنایدر تاکید داشت که فیلم او بیشتر از آن که یک بازسازی شد، یک اقتباس آزاد است. فیلم Dawn of the Dead‌ زک اسنایدر در سال ۲۰۰۴ اکران شد و توانست به عنوان محبوبی تبدیل شود. محبوبیت این فیلم به حدی زیاد شده که امروز بیشتر تماشاگران سینما با شنیدن نام فیلم Dawn of the Dead‌ به جای آن که ساخته جرج رومرو را به یاد آورند به فیلم زک اسنایدر اشاره می‌کنند.

تردیدی وجود ندارد که فیلم زک اسنایدر یکی از بهترین بازسازی‌های قرن بیست و یکم است. شاید دلیل اصلی موفقیت فیلم Dawn of the Dead‌ زک اسنایدر را باید در تلاش فیلم‌نامه آن برای فاصله‌گرفتن از داستان فیلم اصلی جستجو کرد؛ مسئله‌ای که به ساخته زک اسنایدر هویت می‌بخشد و آن را به عنوان متفاوتی تبدیل می‌کند.

اما چه تفاوت‌هایی میان دو فیلم Dawn of the Dead‌ وجود دارد؟ زک اسنایدر از کدام ویژگی‌های کلیدی برای متمایزکردن فیلم خودش از ساخته تکرارنشدنی جرج رومرو یاری گرفت؟ بازسازی فیلم Dawn of the Dead چه تفاوت‌هایی با فیلم اصلی دارد؟ آیا زک اسنایدر از همین نکات برای ساخت بازسازی-اقتباس فیلم Army of the Dead هم یاری می‌گیرد؟ در ادامه به همه ویژگی‌های کلیدی و متفاوت میان دو فیلم Dawn of the Dead‌ پرداخته می‌شود.

زامبی‌ها

یکی از ساده‌ترین و البته کلیدی‌ترین عامل تمایز دو فیلم Dawn of the Dead‌ را باید زامبی‌ها دانست. مصنوعی‌بودن زامبی‌های فیلم Dawn of the Dead‌ که در سال ۱۹۷۸ اکران شد، بیش از حد به چشم می‌آید. شاید دلیل اصلی این مسئله را باید نوظهوربودن زیرژانر زامبی در آن روزگار دانست. نکته جالب درباره زامبی‌ها در فیلم جرج رومرو آن است که وقتی تعداد این موجودات خونین در یک منطقه محدود افزایش پیدا می‌کرد، بخش قابل توجهی از خشونت و جنون ترسناک‌شان را از دست می‌دادند.

این حقیقت غیرقابل انکار تنها در فیلم Dawn of the Dead جرج رومرو قابل احساس نیست؛ در فیلم Night of the Living Dead زامبی‌ها مانند شکارچی‌های کند و ناتوانی هستند که در نهایت نمی‌توانند شخصیت‌های اصلی فیلم‌نامه را به چالش‌هایی ترسناک نزدیک کنند. زامبی‌ها در دنیای جرج رومرو حتی وقتی موفق می‌شوند قربانی‌هایشان را به دندان بکشند هم این کار را به آهستگی انجام می‌دهند.

حتی در ترسناک‌ترین فیلم زامبی‌محور جرج رومرو، یعنی فیلم Night of the Living Dead [که به صورت سیاه و سفید ساخته شده] هم زامبی‌ها چندان خطرناک به نظر نمی‌رسند. البته که این فیلم موفق می‌شود تصویری خاکستری از زامبی‌ها ارائه دهد و به همین دلیل از استانداردهای تکراری جرج رومرو فاصله می‌گیرد. شوخ‌طبعی پنهانی در رفتار زامبی‌های دنیای جرج رومرو وجود دارد که شاید برای تماشاگر مدرن چندان جذاب نباشد.

اما این نقطه ضعف در بازسازی-اقتباس زک اسنایدر متفاوت کاملا دگرگون می‌شود. به عبارت دیگر، زامبی‌ها در فیلم زک اسنایدر نقطه مقابل همه دستاوردهای جرج رومرو به نظر می‌رسند. زامبی‌های فیلم Dawn of the Dead زک اسنایدر نه‌تنها کند نیستند که در برخی مواقع حتی از آدم‌ها هم سرعت بیشتری دارند! این موجودات که در دنیای جرج رومرو مقداری بی‌آزار به نظر می‌رسند در فیلم زک اسنایدر به حیواناتی دوپا و درنده‌خو تبدیل می‌شوند که مانند ماشین کشتار جمعی عمل می‌کنند.

زامبی‌های فیلم Dawn of the Dead زک اسنایدر پرخاشگرتر هستند، سروصدای زیادی دارند، آشوب ایجاد می‌کنند و دلیلی برای رحم‌کردن به قربانیان خود ندارند. اگرچه منطقی به نظر نمی‌رسد که فیلم جرج رومرو را به دلیل ضعف‌های گرافیکی در آرایش زامبی‌ها زیر سوال برد اما واقعیت آن است که فیلم زک اسنایدر برای یکایک زامبی‌هایی که در دل داستان قرار داده، ارزش زیادی قائل شده تا تجربه واقعی‌تری برای تماشاگر به همراه داشته باشد.

بهترین فیلم‌های ترسناک از نگاه ویجیاتو را بشناسید:

• برترین فیلم‌های زامبی محور که احتمالاً با آن‌ها آشنا نیستید
• بهترین فیلم‌های مهیج روان‌شناختی تمام دوران کدام است؟
• معرفی ده فیلم برتر ترسناک با مضامین عرفانی
• معرفی بهترین فیلم‌های ترسناک زیر 90 دقیقه
• بهترین فیلم‌های کمدی ترسناک هالیوودی
• بهترین فیلم‌های ترسناک فرانسوی تاریخ

به نظر می‌رسد تفاوت‌های بزرگ و قابل توجهی میان زامبی‌های دو فیلم Dawn of the Dead وجود دارد. اگرچه این سیاهی‌لشکر خونین متفاوت‌ترین و کلیدی‌ترین عامل تمایز میان فیلم‌های جرج رومرو و زک اسنایدر به نظر می‌رسد اما باید بدانید که تنها یکی از تفاوت‌های جذاب میان دو این فیلم لقب می‌گیرد.

فیلم‌نامه

تنها شباهتی که میان فیلم‌نامه دو فیلم Dawn of the Dead وجود دارد، بخشی از داستان است که به موجب آن انسان‌های هنوز بیمارنشده در برابر زامبی‌های تشنه قرار می‌گیرند. با جداکردن صفحاتی از فیلم‌نامه دو فیلم که این سکانس‌ها را به تصویر می‌کشند با دو فیلم کاملا متفاوت مواجه می‌شوید که شباهتی با یکدیگر ندارند. در شرایطی که سه تدوین یا نسخه نهایی متفاوت [در کنار ویرایش اکران‌شده] از فیلم جرج رومرو وجود دارد، تنها یک نسخه با صحنه‌های اضافی از فیلم زک اسنایدر در دسترس است.

فیلم رومرو در شرایطی آغاز می‌شود که زامبی‌ها به استودیوی ساخت برنامه‌های تلویزیونی حمله می‌کنند. وضعیت با درگیری نیروهای پلیس با این موجودات خونین در یک شهرک مسکونی وخیم‌تر می‌شود و در ادامه شخصیت‌های اصلی داستان از راه می‌رسند؛ آن‌ها سوار بر هلی‌کوپتر به یک مرکز خرید نزدیک می‌شوند. وظیفه‌ای که فیلم‌نامه فیلم جرج رومرو برای شخصیت‌های اصلی‌اش در نظر گرفته، آن است که باید از مردم شهر در برابر خیل عظیم زامبی‌هایی که درون مرکز خرید گرفتار شده‌اند، محافظت کنند. فیلم‌نامه فیلم رومرو داستانش را در چند ماه روایت می‌کند.

اما فیلم زک اسنایدر خیلی صریح‌تر و خونین‌تر آغاز می‌شود. سرعت بالای فیلم‌نامه باعث می‌شود شخصیت‌های اصلی به شکل بی‌رحمانه‌ای در دل برزخ قرار بگیرند و به همین دلیل فیلم Dawn of the Dead زک اسنایدر در مقایسه با نمونه قدیمی جرج رومرو خیلی هیجان‌انگیزتر ظاهر می‌شود. داستان دقیقا از جایی آغاز می‌شود که آنا سارا پولی به سمت اتومبیل شخصی‌ همسرش حرکت می‌کند اما او را در شکل و شمایل موجودی وحشتناک و تشنه به خون می‌بیند. آنا پس از عبورکردن از بحران‌های متعدد در نهایت گروهی از بازماندگان را پیدا می‌کند. آن‌ها تصمیم می‌گیرند به سمت مرکز خرید شهر حرکت کنند.

شاید مهم‌ترین تفاوت میان دو فیلم Dawn of the Dead در کارکرد لوکیشین مرکز خرید در فیلم‌نامه باشد. در فیلم زک اسنایدر، شخصیت‌های اصلی متوجه می‌شوند مرکز خرید یکی از معدود نقاط تسخیرنشده شهر است و از خالی‌بودن آن به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کنند. باید بدانید که داستان فیلم زک اسنایدر در مدت زمانی حدود یک ماه روایت می‌شود؛ از ۷ می تا ۶ ژوئن ۲۰۰۴.

شخصیت‌ها

فیلم رومرو که در سال ۱۹۷۸ اکران شد، چهار شخصیت اصلی داشت؛ پیتر، استفان، راجر و فران. فیلم‌نامه فیلم جرج رومرو به شکلی نوشته بود که این چهار شخصیت از زمانی که درون مرکز خرید قرار می‌گرفتند به ستون‌های اصلی داستان تبدیل شوند. به همین دلیل چند ماه زندگی پیتر، استفان و راجر در فیلم Dawn of the Dead روایت اصلی ماجرا به نظر می‌رسد. آن‌ها در جریان درگیری با گروه دوچرخه‌سواران در نهایت تسلط بی‌چون و چرا روی مرکز خرید را از دست می‌دهند.

فیلم زک اسنایدر اما گروه بزرگ‌تری از شخصیت‌ها را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد که به واسطه مسیری که فیلم‌نامه طی می‌کند، اهمیت کم‌تر یا بیشتری پیدا می‌کنند. آنا در کنار کنت و مایکل به عنوان شخصیت‌های اصلی داستان فیلم اسنایدر معرفی می‌شوند اما شخصیت‌های دیگری هم وجود دارند. اندی [با هنرنمایی بروس بوهن] یکی از شخصیت‌هایی است که بازسازی-اقتباس زک اسنایدر از فیلم جرج رومرو به تماشاگر معرفی می‌کند. او یک اسلحه‌فروش است که در مغازه‌اش در مرکز خرید پنهان شده و با کنت آشنا می‌شود.

یکی از جذاب‌ترین شخصیت‌های فیلم زک اسنایدر هم یک نیروی امنیتی به نام سی جی است. او همان شخصی است که بازماندگان جدید را به مرکز خرید منتقل می‌کند. این نیروی امنیتی نقش مهمی در داستان دارد. چراکه وقتی بازماندگان تصمیم می‌گیرند از این مرکز خرید فرار کنند، به یک قهرمان کامل تبدیل می‌شود و برای نجات اعضای گروه فداکاری‌های هیجان‌انگیزی می‌کند.

مضمون

وقتی فیلم جرج رومرو در سال ۱۹۷۸ اکران شد، بسیاری از منتقدان [که در سال‌های جنگ سرد تحت تاثیر کمونیسم هم قرار گرفته بودند] انتقادهای شدیدی از این فیلم کردند. به نظر می‌رسد فیلم Dawn of the Dead‌ به شدت تلاش می‌کند تا فرهنگ مصرف‌گرایی را ترویج دهد. نه‌تنها بخش قابل توجهی از داستان فیلم در یک مرکز خرید می‌گذشت و به شخصیت‌ها فرصت می‌داد تا هر محصولی را امتحان کنند بلکه حتی زامبی‌ها هم در این فیلم در برابر مغازه‌های متعدد حرکت می‌کردند.

حرکت این موجودات وحشی در برابر مراکز خرید و فروش هر نوع محصولی، این تصور را در ذهن ایجاد می‌کرد که شاید همه افرادی که همیشه در مراکز خرید به دنبال خرید محصولاتی هستند که لزوما نیازی به آن‌ها ندارند، شباهت‌های جالبی با زامبی‌ها دارند. شخصیت‌های اصلی فیلم Dawn of the Dead هم علاقه خاصی به مصرف‌گرایی داشتند و «مصرف‌کننده‌بودن» یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌هایشان بود. وقتی همه شهر توسط زامبی‌های تشنه به خون تصرف شده بود، آن‌ها در مرکز خرید زندگی شاهانه‌ای داشتند. زندگی در مرکز خرید آن‌ها در برابر منابع بی‌پایانی قرار می‌داد که تصورهای نادرستی برایشان به همراه داشت.

بازماندگان فیلم رومرو باور داشتند مرکز خریدی که به آن پناه آورده بودند مانند منبع بی‌پایانی از محصولات ارزشمند به نظر می‌رسد و این ذخیره عظیم هرگز به پایان نمی‌رسد. اگرچه هجوم گروه دوچرخه‌سواران به مرکز خریدی که بازماندگان در آن پناه گرفته بودند، این تصور نادرست آن‌ها را ویران کرد اما فیلم‌نامه در نهایت پایان مهربانانه‌ای برای شخصیت‌های اصلی فیلم جرج رومرو در نظر گرفته بود.

با این حال فیلم Dawn of the Dead مضمون و اتمسفر متفاوتی برای شخصیت‌هایش در نظر گرفته بود. زک اسنایدر برخلاف جرج رومرو کاملا درک کرده بود که قرارگرفتن شخصیت‌ها در یک دنیای زامبی‌گونه آخرالزمانی می‌تواند تاثیرهای وحشتناکی روی شخصیت و کارکرد ذهن آن‌ها داشته باشد. بنابراین شخصیت‌های فیلم زک اسنایدر به دلیل از دست‌دادن تعداد قابل توجهی از عزیزانشان در آستانه فروپاشی قرار دارند. اما هنوز هم امیدوار به نظر می‌رسند تا با کمک امیدی که در دل‌شان زنده مانده بالاخره به رستگاری دست پیدا کنند.

فیلمی که باید تماشا کنید

شاید تماشای فیلم Dawn of the Dead که در سال ۱۹۷۸ اکران شد در روزگار امروز چندان منطقی نباشد [البته شاید دوست داشته باشید این فیلم را با بازسازی-اقتباس زک اسنایدر مقایسه کنید] اما برای درک بهتر فیلم Army of the Dead که بیست و یکم می ۲۰۲۱ [مصادف با سی و یک اردیبهشت ۱۴۰۰] از راه می‌رسد، تماشای اولین فیلم زامبی‌محور زک اسنایدر ضروری به نظر می‌رسد.

اخبار ضد و نقیض بسیاری درباره شکل‌گیری یک دنیای عظیم فرهنگی [از سریال انیمه‌ای تا فیلم‌های پیش‌درآمد و دنباله] پیرامون دنیای زامبی‌گونه زک اسنایدر به گوش می‌رسد. اما هر اتفاقی که رخ دهد، نمی‌توان نقش کلیدی جرج رومرو در موفقیت فیلم‌های زک اسنایدر را نادیده گرفت. این جرج رومرو بود که موفق شد زیرژانر زامبی را به فیلم‌های اکشن و ترسناک معرفی کند. اگرچه زک اسنایدر با ساخت یک فیلم بازسازی-اقتباس از یکی از بهترین فیلم‌های او موفق شد فیلمی محبوب به اندازه ساخته جرج رومرو به فهرست نه‌چندان طولانی فیلم‌های زامبی‌محور ارزشمند اضافه کند اما واقعیت غیرقابل انکاری وجود دارد؛ ژانر زامبی‌ به جرج رومرو مدیون است.

با بهترین فیلم‌های زامبی‌محور آشنا شوید:

• برترین انیمه زامبی محور: از Soul Eater تا Tokyo Ghoul
• برترین فیلم‌های زامبی محور که احتمالاً با آن‌ها آشنا نیستید
• ۱۰ فیلم برتر زامبی‌ محور کمدی که نباید از دست بدهید
• پیشنهاد ده فیلم زامبی محور برتر تاریخ سینما
• 10 فیلم‌ برتر زامبی محور کره‌جنوبی