رزیدنت اویل ۴ چگونه پس از ۱۷ سال هنوز هم رقیب ندارد؟

بعد از گذشت بیش از ۱۵ سال هنوز هم بازی‌ای نتوانسته به سطحش برسد. رزیدنت اویل ۴ به خط‌کشی تبدیل شده است که بقیه بازی‌ها خود را با آن می‌سنجند. البته درست است که خیلی‌ها معتقدند که بازی لست آو آس (The Last of Us) در حد رزیدنت اویل ۴ هست اما چیزی که خیلی از افراد به آن توجه نمی‌کنند این است که در طول مدت این بازی، ناتی داگ (Naughty Dog) دست‌های بازیکن را گرفته و به او کمک می‌کند. اما در این روستای اسپانیایی جهنمی، دویدن، چرخیدن، شلیک کردن از پنجره، خرد کردن درها و تیراندازی از لای پنجره فقط قسمت کوچکی از ماجرا است.

حتی پس از ۵ بار بازی کردن، این بازی همچنان این قابلیت را دارد که بازیکن را وحشت‌زده و با خشونت و لذتی که در درون خود جای داده است هیجان‌زده کند. از همان لحظه اول که چشمتان به جسد قربانی شده پلیسی که شما را به روستا می‌برد می‌افتد، تا شنیدن اولین فریاد un Forastero (یک بیگانه) و از شنیدن اولین صدای موتور اره‌ ‎برقی تا شنیدن صدای زنگ‌های کلیسا و تماشا حرکت آهسته مردم به سمت محل عبادت، این بازی باعث می‌شود که یک نفس عمیق بکشید و آماده یک تجربه بی‌نظیر شوید.

پروسه اول بازی آنقدر حساس و ترسناک است که متعجب می‌شوید اگر بگویم که فقط ۵ دقیقه طول می‌کشد. پس چرا بعد از گذشت این همه سال و پیشرفت تکنولوژی صنعت گیمینگ، هنوز هم هیچ بازی‌ای پیدا نشده که به خوبی رزیدنت اویل ۴ باشد؟

زیاد کپی شد ولی هیچوقت تکرار نشد

---

درباره این شاهکار جاودانه شینجی میکامی (Shinji Mikami) همیشه یک حقیقت تلخ وجود داشته است، در زیبایی این بازی شکی نیست، اما تمامی ستایش‌هایی که از این بازی می‌شود هم همیشه درست نیست. البته ما نمی‌گوییم که این بازی تاثیر بزرگی در صنعت بازی سازی نداشته است، به طور مثال بازی دد اسپیس (Dead Space) قسمت بزرگی از موفقیتش را مدیون نوآوری‌های رزیدنت اویل ۴ است.

درست است که هر دو بازی یک زاویه دید مشترک دارند اما سبک مبارزه آن‌ها بسیار متفاوت است. در رزیدنت اویل ۴ این امکان وجود ندارد که شما به راحتی پشت یک دیوار قایم شوید و از آن پشت برای خود برنامه‌ریزی کنید. در رزیدنت اویل ۴ شما یا باید یک جای مناسب برای شلیک کردن پیدا کنید یا باید ریسک کنید و از یک موقعیت کاملا باز و خطرناک به مبارزه بپردازید. نه اینکه یک گوشه قایم شده و چند تا تیر شلیک کنید و سپس با وحشت به یه گوشه دیگر فرار کنید تا بتوانید چند تا تیر دیگر بزنید. خیلی کم پیش می‌آید که در بازی‌های میکاکی شما احساس امنیت کنید، حتی وقتی که لیان اسکات کندی (Leon S. Kennedy) یک راکت لانچر را بر روی دوشش گذاشته و در حال هدف‌گیری است هم همچین حسی وجود ندارد.

فقط اگر یک بار دیگر بازی کنید متوجه خواهید شد که این بازی در واقع چقدر سخت است. ما عادت کردیم که بتوانیم در حین حرکت شلیک کنیم، و خب با توجه به بازی‌های فعلی این یک امر طبیعی است. حتی با وجود اینکه سیستم حرکتی رزیدنت اویل ۴ یک پیشرفت بزرگ در زمان خودش بود اما در واقعیت به جز دوربین آن تغییر زیادی در بازی ایجاد نشده بود. لیون همچنان مثل یک تانک حرکت می‌کند و در زمان حرکت کردن لیون تفنگ خود را بالا می‌گیرد و نمی‌شود شلیک کرد. این موضوع باعث می‌شود که برای شلیک کردن حتما یک جای درست را انتخاب کنید و مطمئن باشید که به اندازه کافی بین شما و دشمنتان، برای شلیک و خشاب عوض کردن‌های طولانی، فاصله هست.

شاید بنظر برسد که این بازی قسمت‌های زیادی از ویژگی‌هایی که بازیکن‌ها از نسخه‌های قبلی رزیدنت اویل دوست داشتند را دور می‌ریزد اما در واقعیت سیستم جنگیدن بازی یک تجربه آشنا و ترسناک را به تصویر می‌کشد. رزیدنت اویل ۴ شما را در موقعیت بازتری نسبت به چیزهایی که به آن عادت دارید قرار می‌دهد اما در عوض میدان دیدتان همچنان کوچک است. این مسئله باعث می‌شود که بسیاری از بازیکن‌هایی که به بازی‌های امروزی عادت دارند از دست بازی عصبانی بشوند. ولی این محدود کردن بازیکن‌ها در حقیقت امضا بازی‌های میکانی است و در اوایل انتشار بازی اویل ویدین (The Evil Within) هم می‌شد آن‌ را دید. البته این نوع دوربین محدود بعدا به علت عدم محبوبیت آن در جامعه بازیکن‌های امروزی، توسط بتسدا عوض شد.

چرا دیگر همچین بازی‌ای ساخته نشد؟

---

باید بدانیم که تنها دلیل حس متفاوتی که بازی به ما می‌داد، فقط به خاطر دیزاین متفاوت و یا عوض شدن سلیقه جامعه گیمر ها نبود. حتی دیدگاه موضوعی ما هم عوض شده است. بگذارید بیشتر توضیح بدهم. امروزه خواسته عموم مردم، در همه رسانه‌‌ها و نه فقط بازی، شدیدا به سمت واقع‌گرایی رفته است. برای مثال سریال بازی تاج و تخت (Game of Thrones) را نگاه کنید. این سریال به خوبی نشان می‌دهد که چگونه در یک دنیای سراسر فانتری با موجودات خیالی، ما همچنان به دنبال یه تجربه واقع‌گرایانه می‌گردیم و شاید بتوان گفت یکی از دلایل موفقیت این سریال هم همین بود. ما الان به دنبال اضافه کردن یک نگرانی واقعی و قابل درک در بازی‌ها و یا هر چیز دیگری می‌گردیم، هرچقدر هم که می‌خواهد فانتزی باشد.

با عوض شدن سبک بازی‌های ترسناک به طور کامل، دنیا دیگر جایی برای بازی‌هایی مثل رزیدنت اویل ۴ ندارد. استودیو‌های ساخت بازی ترسناک با به نمایش گذاشتن تصاویر شکنجه و خون و خون‌ریزی‌های شدید برای همیشه این سبک را به طور غیر قابل بازگشتی عوض کردند. با توجه به وضعیت فعلی، بازی‌ای به این سادگی دیگر نظر سرمایه‌گذاران را نمی‌تواند جلب کند.

شاید اگر ساخت همچین بازی‌ای هنوز هم سوددهی داشت، می‌توانستیم تمامی این مسائل را نادیده بگیریم. اما دقیقا دلیلی که باعث شد نام رزیدنت اویل ۴ در تاریخ جاودانه شود این بود که اکنون از ساخت یک بازی تک‌نفره، که کلا ۲۰ ساعت گیم‌پلی دارد و فقط برای طرفداران یک سبک خاص می‌باشد، به علت مسائل مالی جلوگیری می‌شود. در دوران کنسول‌های نسل ششم، کپکام در موقعیتی بود که می‌توانست خواسته‌های میکاکی را انجام دهد و رویای او را به واقعیت تبدیل کند. اما در حال حاضر طرفداران زیادی برای این سبک و تفکر وجود ندارد.

استایل رزیدنت اویل ۴ متفاوت ولی جذاب بود

---

شهرت زیاد سبک بازی جهان باز (Open World) تنها نشان‌دهنده این نیست که یک بازیکن چه بازی‌ای را با ارزش می‌داند، بلکه نشان‌دهنده این هم هست که یک استودیو چه بازی‌ای به نظرش به‌ صرفه است. اگر برایتان سوال است که چرا در بازی‌های سند باکس (Sandbox) دائم در حال دیدن کپی-پیست هستیم، باید بدانید که کمپانی‌های ساخت بازی از این روش استفاده می‌کنند تا با بازیافت تکه‌های مختلف بازی تمامی فضای خالی و بزرگ باقی‌مانده را پر کنند. البته خب این را هم باید گفت که اگر گیم‌پلی بازی به اندازه کافی جذاب باشد، بازیکن‌ها با تکراری بودن فضا بازی مشکلی نخواهند داشت.

در حالی که بازی‌هایی با این ویژگی‌ها این اجازه را می‌دهند که شما با آرامش و راحتی بازی کنید، زیبایی رزیدنت اویل ۴ این است که هرگز همچین اجازه‌ای به شما نمی‌دهد. شما به صورت ناگهانی از یک صحنه‌ تیراندازی وارد یک محل برای حل کردن معما می‌شوید و یا بدون هیچ وقتی برای استراحت، مستقیما به یک باس فایت وارد می‌شوید. البته همه باس فایت‌ها به یک شکل نیستند. به طور مثال فقط در ۳ باس فایت اول بازی، شکار یک مارماهی، نبرد با یک غول تنومند و درگیری با یک موجود سریع و جهش‌یافته را تجربه خواهید کرد.

نمی‌توانید حتی یک بازی منتشر شده پس از رزیدنت اویل ۴ را نام ببرید که با این کیفیت دائما موجوداتی را به بازیکن معرفی کند که بتواند همواره او را وحشت‌زده نگه دارد. از شنیدن صدای نفس نفس زدن یک موجود بزرگ و حس ترس از اینکه این موجود کی قرار است به سراغتان بیاید گرفته تا باس فایتی که در آن فقط با یک عینک مخصوص می‌توانید دشمن خود را ببینید، این بازی یک تجربه وحشت ترکیب شده با هیجان را به شما هدیه می‌دهد.

رزیدنت اویل ۴ دیگر احیا نمی‌شود

---

رزیدنت اویل ۴، حتی در لحظاتی که به اندازه کافی هیجان‌انگیز هستند هم باز راهی برای غافل‌گیر کردن بیشتر بازیکن‌هایش پیدا می‌کند. به طور مثال وقتی که در یکی از مراحل سخت بازی به سر یکی از دشمنان مقابلتان شلیک می‌کنید، در کمال ناباوری می‌بینید که نه تنها به مردن نزدیک هم نشده بلکه یک انگل در حال پیچ و تاب خوردن، از جای گلوله خارج می‌شود. خب البته ما طبق عادت و منطق می‌دانیم که شلیک کردن به سر، سریع‌ترین روش برای کشتن هر چیزی در بازی‌ها می‌باشد تازه در مصرف گلوله هم صرفه‌جویی می‌شود. اما در رزیدنت اویل ۴ شما مجبورید که برای کشتن هر دشمنی نقطه ضعف او را پیدا کنید. این نقطه ضعف می‌تواند یک زانو حساس یا دست و پا باشد. شاید شما علاقه داشته باشید که فقط یکی دو اسلحه انتخاب کنید و تا آخر بازی به آن‌ ها بچسبید اما رزیدنت اویل ۴ شما را مجبور می‌کند که دائما تاکتیک و سلاح‌های خود را عوض کنید.

حتی وقتی که خود کپکام هم سعی کرد جادو این بازی را دوباره خلق کند، با شکست مواجه شد. اشلی، دختر رئیس جمهور، آن‌طور که همه فکر می‌کردند مزاحم بازیکن نمی‌شد و حتی مواقعی که حضورش خیلی هم کمک کننده نبود یک گوشه قایم می‌شد که حد‌اقل مزاحم نباشد. اما شیوا در رزیدنت اویل ۵ دقیقا برعکس او بود. شیوا یا دائما در میدان دید همکارش کریس ردفیلد بود و نمی‌گذاشت تیر بزند و یا همواره باید از تله دشمنان نجات داده می‌شد. در رزیدنت اویل ۶ بالاخره کپکام دوباره لیون را بازگرداند. اما بازیکن خیلی ناراحت شدند وقتی فهمیدند که فقط یک سوم داستان بازی مربوط به لیون می‌شد. علاوه بر این کپکام، با استفاده کردن مپ آن روستا در بازی Resident Evil Portal، نشان داد که هنوز هم دقیق نمی‌‎داند که چی باعث شد که آنقدر محبوب شود.

پایان یک عصر با شاهکاری تکرار نشدنی

---

انتظارات ما هم ممکن است عادلانه نباشد. با گذشت زمان، این حس قوی‌تر و قوی‌تر می‌شود که رزیدنت اویل ۴ فقط یک خوش شانسی بزرگ بود. یک ترکیب کامل از زمان درست و افرادی با استعداد زیاد که دیگر به وجود نخواهد آمد. یک کارگردان در دوران اوج خودش، یک تیم بسیار خلاق و ماهر در سبک خود، وجود یک پابلیشر با بودجه کافی برای ریسک و گیمرهایی که حاضرند از یک بازی ترسناک خطی، که آزادی محدودی را به بازیکن می‌دهد، با آغوشی باز استقبال کنند. رزیدنت اویل ۴ شاید بهترین بازی‌ای که می‌شناسیم نباشد ولی بدون تردید بهترین بازی زمانه‌اش بود. هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که پایان دوره پلی استیشن ۲ (PS2)، پایان دوران پرچم‌داری استودیوهای ژاپنی به عنوان رهبر نوآوری و پیشرفت صنعت بازی هم باشد.

شاید رزیدنت اویل ۴ هرگز قرار نبود بازی‌ای بشود که بقیه از آن پیروی کنند و شاید این بازی آخرین تزئینی برای پایان یک عصر بود. بازی‌ای که مطمئن بود با پایان دوره‌اش هرگز مشابه‌اش نخواهد آمد. نکته جالبی که باعث می‌شود هنوز هم بتوان از رزیدنت اویل ۴ لذت برد این است که واقعا هیچ بازی‌ای نتوانست جایش را پر کند. نمایش سبک جالب شکار و شکارچی که ما در رزیدنت اویل ۴ دیدیم را فقط در بازی‌هایی مثل دارک سولز و بلادبورن می‌شد حس کرد. البته این بازی‌ها کاملا با هم متفاوت هستند و شباهت خاص دیگری را به جز این مورد نمی‌توان بینشان پیدا کرد. در آخر بعد از گذشت این همه سال، بنظرم وقت آن رسیده که با معرفی نشدن یک بازی شبیه به رزیدنت اویل ۴ کنار بیاییم. ولی اشکالی ندارد، چون ما هنوز هم رزیدنت اویل ۴ را داریم.