بازی Street Fighter 2 چگونه یک جنگ کنسولی به راه انداخت؟

شاید وجود آن، منطقی و درست نباشد اما جنگ‌های کنسولی همیشه وجود داشتند. مهم نیست که اکس‌باکس باشد یا پلی‌استیشن یا حتی نینتندو؛ شرکت‌ها همیشه سعی دارند که بهترین باشند و برای بهترین بودن، باید رقابت کنند. پیش از ظهور دو غول حال حاضر دنیای بازی‌ها، نینتندو و سگا رقابت سنگینی با یکدیگر داشتند. در سال‌هایی که بازی‌های ویدیویی به مانند امروز فراگیر نبودند، نینتندو و سگا، قدم‌های مهمی را برای پیشرفت صنعت برداشتند. این دو استودیو با ساخت سخت‌افزارهای خاص و خلق سوپرماریو و سونیک، رقابت سنگین و جذابی را با یکدیگر آغاز کردند. اما یکی از تاثیرگذارترین بازی‌های این نسل، عنوان Street Fighter 2 بود. عنوانی که ۳۰ سال از انتشارش گذشته و مهم‌ترین اثر کنسول Super NES بود و تاثیرگذاری بزرگی در پیشرفت صنعت داشت.

در آن زمان Street Fighter 2 موفق‌ترین بازی آرکید بود. با کنسول‌های منتشر شده از سوی نینتندو، سگا و آتاری، دستگاه‌های سکه‌ای آرکید با افت عجیبی مواجه شدند و بازیکنان کنسول‌های خانگی را به این دستگاه‌ها ترجیح می‌دادند. به همین سبب، بازی‌های آرکید هم دیگر به مانند دهه ۸۰ میلادی طرفدار نداشتند و بسیاری پیش‌بینی می‌کردند که زمان محبوبیت این بازی‌ها فرا رسیده است. اما Street Fighter 2 به مانند یک ناجی وارد میدان شد و بازی‌های آرکید را از فراموشی نجات داد. بسیاری از بازی‌های محبوب امروزی، از استریت فایتر الهام گرفتند و دوباره بازی‌های آرکید با استقبال روبرو شدند.

Street Fighter 2 خیلی سریع تبدیل به محبوب‌ترین بازی آرکید آن زمان شد. البته که این بازی به طور کلی محبوبیت عجیبی پیدا کرد و توانست بسیاری از گیمرها را به خودش جذب کند. بازی‌های آرکید در دهه ۹۰ یک تجارت و بیزینس بزرگ به شمار می‌رفتند. استریت فایتر از این لحاظ هم توانست بازار تجاری آرکید را تکان دهد. دیوید اسنوک (David Snook) سردبیر بخش آرکید روزنامه Coin Slot تخمین زده بود که Street Fighter 2 نزدیک به ۶۰ درصد بازار گیمینگ و دستگاه‌های آرکید بریتانیا را در دست خود گرفته است. برگ برنده Street Fighter 2 آن بود که قدم در مسیری گذاشته بود که رقبای کمی داشت.

داشتن دستگاه آرکید در خانه برای هرفردی ممکن نبود. بسیاری از مردم رویاپردازی دستگاهی را می‌کردند که توانایی اجرا کردن بازی‌های آرکید را داشته باشد. نینتندو تلاش‌هایی انجام داده بود اما مردم به ایده‌های این استودیو باور نداشتند. بسیاری از بازی‌ها به گونه‌ای بازسازی شدند تا فقط در سیستم نینتندو اجرا شوند. نینتندو با Super NES سخت‌افزار قابل‌ توجهی را معرفی کرده بود. البته که این کنسول، چندان دستگاه مناسبی برای اجرای Street Fighter 2 به نظر نمی‌رسید. ازطرفی طرفداران دوست نداشتند تا پورت استریت فایتر با شکست مواجه شود چرا که تجربه آن در کنسول‌های خانگی یک اتفاق بزرگ محسوب می‌شد.

با این وجود و با این پس‌زمینه، Street Fighter 2: World Warriors در Super NES در جولای ۱۹۹۲ منتشر شد و نتیجه کار شگفت‌انگیز بود. اصول آرکید به درستی در بازی اجرا شده بود. از لحاظ بصری، بازی جزو عناوین ساختارشکن به حساب می‌آمد. برخی از صحنه‌های ابتدایی بازی که ارتباط زیادی با دستگاه‌های آرکید داشت در این پورت حذف شده بود، اما این مسائل برای بازیکنان اهمیتی نداشت. ورود یک بازی آرکید از طریق یک کنسول به خانه‌ها، یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شد و بازیکنان تشنه چنین چیزی بودند. یکی از سرگرمی‌هایی که پس از عرضه این بازی شکل گرفته بود، آن بود که بازیکنان توانایی و مهارت‌های خودشان را در خانه ارتقا می‌دادند و سپس به کلاب‌ها می‌رفتند تا با یکدیگر رقابت کنند. در نهایت پیروز اصلی این داستان نینتندو و Super NES بود.

قیمت‌گذاری بازی‌ها هم در آن زمان بسیار متفاوت بود. معمولا قیمت بازی‌ها را بر اساس میزان تقاضا و یا اندازه کارتریج مشخص می‌کردند. استاندارد MSRP در بازار آمریکا، قیمت یک بازی کنسولی را ۵۰ دلار تشخیص داد. در حالی که برخی از بازی‌های بزرگ و محبوب مثل Final Fantasy 3 (که با نام FF6 هم شناخته می‌شود) تگ قیمت ۸۰ دلاری داشت. پیش‌بینی‌ها درباره میزان فروش Street Fighter 2 باعث شد تا این بازی با تگ ۷۵ دلاری عرضه شود و بازی گرانی محسوب شود. با وجود این قیمت بالا، این بازی در روزهای ابتدایی چندین میلیون نسخه فروخت. همچنین Street Fighter 2 لقب پرفروش‌ترین بازی کنسول Super NES را هم به دست آورد. فروش خوب بازی بر کنسول نینتندو باعث شد تا نسخه‌ای برای Sega Genesis در سال ۱۹۹۲ منتشر نشود.

برای ماه‌ها، اگر می‌خواستید معروف‌ترین بازی وقت را تجربه کنید، دو راه بیشتر نداشتید. خرید Super NES یا رفتن به کلاب‌ها و تجربه بازی از طریق دستگاه‌های آرکید. نینتندو با Street Fighter 2 یک برگ برنده در دست داشت و ضربه محکمی به رقیب خودش زده بود.

موفقیت بزرگ Street Fighter 2 باعث شد تا کپکام برنامه‌ریزی‌های زیادی برای نسخه‌های جدید و بروزرسانی‌ها داشته باشد. به خاطر محدودیت‌های تکنولوژی و ساختار اینترنت، بروزرسانی‌ها به صورت فیزیکی منتشر می‌شدند. یک سال بعد Street Fighter 2: Champions Edition عرضه شد. این بار بازیکنان می‌توانستند تا در نقش چهار باس با نام‌های ساگات (Sagat)، وگا (Vega) بارلوگ (Barlog) و بایسن (M-Bison) بازی کنند. همچنین ویژگی‌های فنی دیگر از جمله Mirror Matches هم به بازی اضافه شده بود. در آن زمان بود که خبرنگارها اعتقاد داشتند که نسخه سگا جنسیس نیز در دست ساخت قرار دارد و قرار است تا همین ورژن برای کنسول سگا عرضه شود.

با این حال کپکام در حال توسعه نسخه دیگری هم بود که Turbo Edition نام داشت. در این نسخه که برای Super NES عرضه شد، سرعت و حرکات ویژه جدیدی اضافه شده بود. گزارش‌هایی منتشر شد که نسخه جنسیس از پنجره تابستانی تاخیر خورده و حالا قرار است که Street Fighter 2 در پاییز برای کنسول سگا منتشر شود. علت این تاخیر هم اضافه شدن ویژگی‌های نسخه توربو به نسخه نهایی بود.

در نهایت در سپتامبر سال ۱۹۹۳ این بازی برای کنسول سگا جنسیس عرضه شد. همان‌طور که انتظار می‌رفت، این نسخه هم چندین میلیون نسخه فروخت. با این وضعیت، طرفداران نینتندو همچنان یک حس برتری نسبت به دوست‌داران سگا داشتند. نسخه جنسیس از لحاظ فنی، ویژگی‌های کمتری نسبت به نسخه نینتندو داشت. پالت‌های رنگی و صداگذاری‌های نسخه کنسول سگا ضعف‌هایی داشت. البته که بازیکنان نسخه سگا متوجه این ضعف‌ها نشده بودند و از تجربه بازی لذت می‌بردند. اما تفاوت‌ها در این نقطه احساس شد.

اما ماجرا تنها درباره تفاوت ویژگی‌های فنی نبود. کنترلر کنسول‌ها وجه تمایز اصلی میان سگا جنسیس و Super NES بود. در دستگاه آرکید به طور کلی شش دکمه وجود داشت تا بتوان بازی را تجربه کرد. ضربات ضعیف (Jab)، ضربات متوسط (Mid) و ضربات قدرتمند (Fierce) برای مشت‌ها و انیمیشن‌های مبارزه به کار رفته بود که میزان قدرت ضربات، سرعت و محدوده ضربات خاص بازیکن را مشخص می‌کرد.

کنترلر Super NES دارای شش دکمه بود که شامل چهار دکمه اصلی (A،B،X،Y) و دو دکمه بالایی یا به اصطلاح شانه (L،R) بود. کپکام دستورات بازی را با این شش دکمه کنترلر اجرا کرد و تجربه مشابه و آسانی را برای بازیکنان نینتندو ایجاد کرده بود. چهار دکمه اصلی برای ضربات بود و دو دکمه دیگر برای Special Attacks طراحی شده بودند.

اگر بخواهیم مقایسه کنیم، کنترلر سگا جنسیس تنها سه دکمه داشت. جدا از مشکلات نرم‌افزاری که وجود داشت، بازیکنان مجبور بودند تا یک دکمه دیگر را برای بازی فعال کنند. بازیکنان با رفتن به بخش تنظیمات باید دکمه Start را غیرفعال می‌کردند تا این دکمه در بازی کار کند. یعنی بازیکنان یا باید با یک کنترلر سه دکمه‌ای بازی را تجربه می‌کردند یا باید قید نگه‌ داشتن بازی را می‌زدند و دکمه Start را غیرفعال می‌کردند.

سگا که چنین مشکلی را پیش‌بینی کرده بود، یک کنترلر شش دکمه‌ای را عرضه کرد. این مسئله تاحدودی حواشی پیرامون Street Fighter 2 را کاهش داد و حتی تجربه بازی شباهت بیشتری با دستگاه آرکید داشت چون دکمه‌ شانه‌ای در کنترلر سگا وجود نداشت. حتی این کنترلر برای تجربه بازی‌های Mortal Kombat و Streets of Rage هم به کار می‌آمد. اما مشکل این بود که این کنترلر یک وسیله جانبی به شمار می‌رفت و بازیکنان باید هزینه اضافی را پرداخت می‌کردند. اگر می‌خواستید تا یک بازی را با دیگر اعضای خانواده تجربه کنید، باید یک کنترلر اضافه هم خریداری می‌کردید.

با گذر زمان، هیجانات پدیده Street Fighter 2 فروکش کرد اما کپکام بیخیال قضیه نبود و همچنان ترفندی در آستین خود داشت.

انتشار نسخه نهایی بازی با نام Super Street Fighter 2: The New Challenges که در سال ۱۹۹۴ عرضه شد. این بازی چهار مبارز اضافه داشت که T.Hawk، Dee Jay، Cammy و Fei Long نام داشتند. برای مبارزهای قدیمی نیز حرکات جدیدی طراحی شده بود که الان امضای بسیاری از کاراکترهای این سری بازی است. سیستم امتیازگیری جدیدی تعریف شده بود و افتتاحیه بازی اصلی نیز به نسخه نهایی بازگشته بود.

این بار اما Sega Genesis از قائله عقب نماند و این نسخه به طور همزمان برای هر دو کنسول منتشر شد. حتی کپکام یک کنترلر اختصاصی هم برای سگا جنسیس طراحی کرد. البته که هنوز هم بازیکنان سگا اعتقاد داشتند که کیفیت صوتی بازی به نسبت نسخه SNES ضعف‌هایی دارد اما کپکام تمام تلاشش را کرده بود تا این دو نسخه به یکدیگر شباهت داشته باشند.

فروش کنسول 16 بیتی سگا در آمریکای شمالی بسیار خوب بود و فروشش نسبت به کنسول نینتندو در بازار بهتر بود. اما این وضعیت در سال ۱۹۹۴ و پس از عرضه Super Street Fighters 2 تغییر کرد و سگا جایگاهش را در بازار از دست داد. از دست دادن این جایگاه تنها به خاطر Street Fighter 2 نبود و سگا با عرضه افزونه‌هایی مثل Sega CD و 32X تصمیمات اشتباهی را اتخاذ کرد. در حالی که نینتندو با همکاری با استودیوهای تردپارتی در تلاش بود تا نرم‌افزار دستگاه خودش را بهبود دهد.

در پایان این نسل، نینتندو توانست دستگاه Super NES را با فروش ۴۹ میلیون نسخه‌ای به پایان برساند. سمت مقابل سگا جنسیس فروش ۲۹ میلیون واحدی داشت. این آمار و ارقام مربوط به فروش جهانی است.

اگر عرضه Street Fighter 2 بر کنسول Sega Genesis بیش از یک سال طول نمی‌کشید، وضعیت متفاوتی شکل می‌گرفت. شاید اگر مشکلات فنی و حاشیه‌های کنترلر جنسیس وجود نداشت، سگا قابلیت برگشت به میادین را داشت. اما با قاطعیت می‌توان گفت که این نابرابری به شدت به سگا ضربه زد. اگر Street Fighter 2 نمایش قدرتمندی بر Super NES نداشت، ممکن بود رقابت نزدیک‌تری بین نینتندو و سگا شکل گیرد. اگرها و شایدهای زیادی در این مسئله وجود دارد که همگی به خاطر انتشار یک بازی صورت گرفته است.

گاهی اوقات یک بازی می‌تواند یک کنسول یا گاهی یک شرکت بزرگ را به خطر بیندازد و آن‌ها را تا مرز نابودی پیش ببرد. اگر Street Fighter 2 برای کنسول نینتندو عرضه نمی‌شد، شاید سگا همچنان کنسول می‌ساخت و نینتندو به جایگاه امروزش نمی‌رسید. در جدال بزرگ و تلخ نینتندو و سگا، این کپکام بود که ضربه محکم را به سگا زد.