50 سالگی فیلم The Way of the Dragon | روزی روزگاری بروس لی

«راه اژدها» در سال 1972 منتشر شد و این فیلم حاصل اولین کارگردانی ستاره محبوب هنرهای رزمی یعنی بروس لی بود. داستان فیلم حول محور تانگ لونگ (لی)، یک رزمی کار جوان است که برای کمک به پسرعموهایش که در حال حاضر توسط مافیای محلی در معرض تهدید هستند، به ایتالیا می‌رود. در ادامه با نگاهی به فیلم The Way of the Dragon همراه ویجیاتو باشید.

بروس لی با برهم زدن سیستم هالیوود در طول ظهورش در اواخر دهه 1960، نوعی سبک مبارزه از شرق آسیا را به صنعت سینما تزریق کرد و همین اتفاق او را تبدیل به یک نامی تأثیرگذار در هر گوشه از فرهنگ بین المللی کرد. اگرچه او به عنوان یک هنرمند رزمی، بازیگر و فیلمساز به شهرت رسید، اما جوهر واقعی ماندگار بروس لی در حضور فلسفی او بود. در این میان راه اژدها که باورهای فلسفی او را به بافت فیلم هنرهای رزمی تبدیل می‌کند، بهترین اثر سینمایی بروس لی را نشان می‌دهد که به خوبی ماهیت دقیق و جاه‌طلبی او را به عنوان یک خلاق متواضع منعکس می‌کند.

این فیلم که هوشمندانه ساخته شده است، اساساً یک داستان «ماهی بیرون از آب» است که در آن شخصیت لی به خارج از منطقه آسایش خود سفر می‌کند تا یک دشمن کاملاً جدید را به چالش بکشد، و معرفی کاملی برای کسانی است که هرگز بروس لی یا در واقع سینمای هنرهای رزمی او را به طور کلی تجربه نکرده‌اند. راه اژدها که نماینده بهترین هنرهای رزمی، فیلمساز و متفکر فلسفی است، بدون شک بزرگترین اثر سینمای بروس لی است و به عنوان یک سرود بی انتها برای میراث فرهنگی یک نماد بلامنازع عمل می‌کند.

از بسیاری جهات، فیلم «راه اژدها» درباره دو فرهنگ بسیار متفاوت در جنگ با یکدیگر است. با این حال، این فیلم همچنین خود را به عنوان یک جنگ علیه ژانرها نشان می‌دهد، زیرا تِم‌ها و فرضیه‌های یک فیلم هنرهای رزمی هنگ کنگی را در برابر سبک و کلیشه‌های وسترن اسپاگتی کلاسیک ایتالیایی قرار می‌دهد. بروس لی از این فیلم به عنوان فرصتی برای طنز و هجو نماد‌های ماندگاز ژانر وسترن اسپاگتی مانند «سه گانه دلار» سرجیو لئونه استفاده می‌کند تا نشان دهد که کدام ژانر در نهایت برتری دارد.

یکی از بارزترین نمونه‌های آن در اکشن فیلم وجود دارد. در حالی که The Way of the Dragon بر صحنه‌های نبرد تن به تن تمرکز دارد، تانگ لونگ باید با گانگسترهای متعددی که با اسلحه‌بازی می‌کنند مقابله کند. البته در ابتدا این یک مسابقه ناعادلانه به نظر می‌رسد؛ یک سلاح از راه دور در مقابل یک جفت مشت در فاصله کوتاه. با این حال، تانگ لونگ در صحنه‌های اکشن با لگد زدن به اسلحه‌های آن‌ها قبل از اینکه حتی فرصت شلیک را داشته باشد، اوباش‌ را بدون زحمت خلع سلاح می‌کند. این اتفاق به وسترن‌های کلاسیک اسپاگتی مانند «یک مشت دلار» (یا حتی جذابیت کمیک لوک خوش شانس) برمی گردد که در آن قهرمانان به طور معمول دشمنان خود را با شلیک درست به دست خلع سلاح می‌کنند.

شخصیت پردازی تانگ لونگ با بازی بروس لی نیز مدیون شخصیت اصلی فیلم وسترن انزو باربونی در سال 1970 به نام «به من میگن ترینیتی» است. ترینیتی و تانگ هر دو شخصیت‌هایی هستند که در صحنه‌های مقدماتی خود به عنوان افراد بی ادب و بی فرهنگ معرفی می‌شوند تا تماشاگران توانایی‌های آنها را دست کم بگیرند. برای مثال در صحنه اول «راه اژدها» تانگ لونگ به فرودگاه رم در ایتالیا می‌رسد و بلافاصله شخصی مسخره و به نظر احمق را به ذهن مخاطب تداعی می‌کند.

در واقع مردم محلی ایتالیا او را به‌عنوان یک آدمک روستایی تصور می‌کنند، زیرا او نمی‌تواند به زبان محلی روان صحبت کند، و تنها چیزی که به نظر می‌رسد دائماً در ذهن اوست، محل نزدیک‌ترین حمام است. به طور مشابه، شخصیت ترینیتی نیز برای اولین بار به عنوان یک شخص کثیف معرفی می‌شود که وارد یک بار در وسط بیابان شده و به جز یک بشقاب کامل لوبیا که مستقیماً از ماهیتابه بیرون می‌آورد، چیزی برای خوردن سفارش نمی‌دهد. بنابراین، در هر دو مورد، رفتار بی ادعای قهرمان فیلم باعث می‌شود بیننده به اشتباه بی تجربگی هر شخصیت را تصور کند. اما وقتی این تجربه و توانایی پنهان در صحنه‌های اکشن آشکار می‌شود، برای مخاطبی خوشحال‌کننده‌ است.

با این حال، فیلم بروس لی از نظر شباهت‌ها بیشترین بدهی و وام گیری ساختاری خود را از فیلم «روزی روزگاری در غرب» ساخته سرجیو لئونه دارد. این مقایسه به ویژه زمانی آشکار می‌شود که به شباهت‌های میان طرح‌های هر دو فیلم توجه شود. فیلم لئونه یک داستان کلاسیک وسترن را دنبال می‌کند که یک مرد مسلح تنها به کمک یک جامعه کوچک محلی می‌آید که در معرض تهدید است (در این مورد، بیوه‌ای که تحت فشار قرار می‌گیرد تا زمین خود را بفروشد). فیلم The Way of the Dragon نیز به طور مشابه از این ساختار وام گرفته است، چرا که شخص تانگ از یک رستوران کوچک در برابر رئیس اوباش حریص محافظت می‌کند که می‌خواهد ملک آنها را بگیرد.

علاوه بر این، در طول نبرد نهایی فیلم در میدان کولوسئوم روم بین تانگ و رزمی کار مشهور جهان، کلت (چاک نوریس)، بخش‌هایی از موسیقی انیو موریکونه از روزی روزگاری در غرب در سراسر صحنه پراکنده می‌شود. همه این‌ها نشان می‌دهد که چگونه بروس لی از کلاسیک‌هایی که پیش از او آمده‌اند وام گرفته است تا در عین حال که هنوز با قلمرو آشنا بازی می‌کند، چیزی کاملاً متفاوت از آن بسازد.

بروس لی اساساً در حال انجام معکوس کاری است که جان استرجس با «The Magnificent Seven» انجام داد، فیلمی که به سبک وسترن بازسازی حماسی «هفت سامورایی» آکیرا کوروساوا بود. این یعنی، بروس لی ژانر وسترن سنتی هالیوود را که قبلاً در معرض گرده افشانی بین فرهنگی از طریق وسترن‌های اسپاگتی قرار گرفته است، می‌گیرد و با ترجمه یک بار دیگر از نگاه فیلم هنرهای رزمی سینمای هنگ کنگ، آن را حتی فراتر می‌برد. همه اینها نشان می‌دهد که ژانر و داستان چقدر روان و قابل ترکیب شدن هستند. در نتیجه بروس لی با ساختن یک فیلم هنرهای رزمی با چاشنی وسترن اسپاگتی، نشان می‌دهد که مفهوم ژانر چقدر می‌تواند انعطاف‌پذیر باشد.

در پایان باید گفت: فیلم The Way of the Dragon یا همان «راه اژدها» امسال 50 ساله می‌شود و قابل توجه است که هنوز چقدر خوب است. اکشن آن دقیق و تاثیرگذار است، به طرز قابل توجهی خنده دار است، و نبرد نهایی بین دو افسانه هنرهای رزمی را نشان می‌دهد که باید آن را دید تا باور کرد. با تماشای فیلم از دریچه‌ای که یک اسپاگتی وسترن عالی است، می‌توان معنای جدیدی را در کلاسیک هنرهای رزمی القا کرد. در واقع بحث محوری راه اژدها به یک نکته خلاصه می‌شود: هرگز از ترکیب ژانر‌های خاص باهم نترسید.