آشنایی با دوربین‌های مختلف در بازی‌ها

انتخاب دوربین درست برای بازی بسیار مهم است. نه تنها این کار تاثیر شگرفی در برنامه‌نویسی دارد بلکه طراحی‌ بازی و گرافیک را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. دوربین بازی جزو اولین مواردی است که در طول پروسه‌ی تولید باید انتخاب شود. این انتخاب معمولا کمی بعد از ایده پردازی یا همراه با آن انجام می‌شود. پس از گذراندن مرحله پیش تولید تغییر زاویه دوربین تقریبا امکان‌پذیر نیست؛ چرا که کل بازی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

برای این تصمیم‌گیری بزرگ باید با انواع مختلف دوربین در بازی‌ها و مزایا و معایب هرکدام آشنا باشیم. در این مطلب سعی شده به صورت جامع و خلاصه انواع مختلف دوربین‌های استفاده شده در بازی‌ها معرفی و نکات مربوط به آن‌ها گفته شود.

دوربین استاتیک

دوربین استاتیک حرکت نمی‌کند و در لحظه یک تصویر را نمایش می‌دهد. اولین بازی‌های ساخته شده در تاریخ از این دوربین استفاده می‌کردند چرا که هنوز دوربین متحرک اختراع نشده بود! البته امروزه نیز از این دوربین به دلایل سادگی در پیاده‌سازی و یا نوع روایت و سبک بازی استفاده می‌شود. برای مثال در بازی‌های ماجرایی یا معمایی که روی موبایل نیز زیاد دیده می‌شود یا حتی در بازی‌های سه‌بعدی نیز می‌توان از این نوع دوربین استفاده کرد. مثال سه‌بعدی آن در بازی‌های ترسناک است که می‌توان حس ترس را با ثابت نگه داشتن دوربین القا کرد.

البته اگر از دوربین استاتیک استفاده می‌کنید بهتر است حواس‌تان به تکرارپذیری و عدم خسته شدن بازیکن باشد. برای رفع این مشکل می‌توان از انیمیشن‌ها و افکت‌های تصویری استفاده کرد. در نهایت اگر از دوربین ثابت راضی نیستید می‌توانید به سادگی از برنامه‌نویس‌تان بخواهید که دوربین را متحرک کند.

دوربین دوبعدی جانبی

دوربین دوبعدی یا جانبی (side) به حالتی گفته‌ می‌شود که همه‌چیز از کناره دیده می‌شود. معمولا جزییات بالا یا پایین اشیا و کاراکتر‌ها در این دوربین دیده نمی‌شود. ساخت و طراحی بازی‌ها با این دوربین بسیار ساده است چرا که نیازی به طراحی سه‌بعدی ندارید. هم‌چنین دوربین را می‌توانید قفل کنید و بازیکن مجبور است جایی که شما می‌خواهید را ببیند. این کار باعث آسان شدن روند طراحی بازی می‌شود.

در دوربین دوبعدی جانبی معمولا کاراکتر در وسط صفحه قرار دارد. البته این وسط بودن می‌تواند متمایل به راست یا چپ باشد که بستگی به بازی و جهت حرکت کاراکتر دارد. یکی از تکنیک‌هایی که در این دوربین بهتر است رعایت شود حرکت کردن دوربین با سرعت کمتری نسبت به کاراکتر است. بدین صورت که کاراکتر حرکت کرده و کمی بعد از آن دوربین شروع به حرکت می‌کند.

با استفاده از دوربین دوبعدی می‌توان تجربه‌ای خالص ارائه داد. چرا که بازیکن در هر لحظه می‌تواند به وضوح اطرافش را ببیند و براساس آن نقشه بکشد. به همین دلیل است که اکثر بازی‌‌سازان مستقل از این نوع دوربین استفاده می‌کنند. با این زاویه، در روند تولید بازی دیگر نگران گیر کردن دوربین یا دیده نشدن دشمنان نخواهید بود.

پیمایش اختلاف منظر

پیمایش اختلاف منظر (parallax scrolling) به حالتی گفته می‌شود که با حرکت دوربین، اجسام با سرعت‌های متفاوتی حرکت می‌کنند. این تکنیک برای دادن عمق به بازی استفاده می‌شود. فرض کنید کوهی در دوردست ها قرار دارد. برای نمایش فاصله زیاد کوه با ما، به هنگام حرکت کاراکتر این کوه بسیار کمتر حرکت می‌کند. بدین صورت می‌توان توهمی از وجود عمق را در نگاه بازیکن ایجاد کرد.

دوربین عمود

دوربین عمود بر پایین یا بالا به پایین (top down) یکی دیگر از دوربین‌های دوبعدی است. بازی‌های استراتژی اولیه مانند Command and Conquer و Warcraft از این دوربین استفاده می‌کردند. در این نوع دوربین انگار از بالا به زمین بازی نگاه می‌کنید. طراحی بازی در این حالت نیز به دلایل مشابه به دوربین دوبعدی ساده است. کنترل دوربین با حرکت کاراکتر یا توسط کاربر انجام می‌شود. برای ایجاد حس بهتر می‌توان کمی به اشیا و کاراکتر‌ها عمق داد.

همانند دوربین دوبعدی جانبی این دوربین امروزه در بین بازی سازان مستقل استفاده می‌شود. بازی Hotline Miami یکی از نمونه‌های موفق آن است. اما بازی‌های استراتژی از آن عبور کرده‌اند و اکنون از دوربین ایزومتریک استفاده می‌کنند.

دوربین ایزومتریک

دوربین ایزومتریک چیزی بین یک دوربین عمود و جانبی است. این دوربین حسی شبیه به اسباب‌بازی یا بازی کردن یک برد گیم می‌دهد. نقطه مثبت آن این است که می‌توان بر کل محیط بازی احاطه داشت و در عین حال جزییات اشیا و کاراکتر‌ها را به خوبی دید. معمولا بازی‌های استراتژی، شبیه‌ساز و اکشن-نقش‌آفرینی از این نوع دوربین استفاده می‌کنند.

این نوع دوربین را می‌توان هم به صورت دوبعدی پیاده‌سازی کرد و هم سه‌بعدی. اما در صورت پیاده‌سازی دوبعدی در نظر داشته باشید که دیگر نمی‌توان از امکان چرخش دوربین (rotate) استفاده کرد. در کنار مزایایی چون اشراف بر نقشه‌های بازی و بهتر دیده شدن لشگر‌ها، این دوربین نقاط ضعفی نیز دارد. اصلی‌ترین نکته، واضح نبودن اختلاف ارتفاع است. درک این موضوع که آیا یک نقطه بازی با ارتفاع زیاد دورتر از نقطه دیگر با ارتفاع کم است در دوربین ایزومتریک سخت است.

دوربین سوم‌شخص

به عقب آوردن دوربین و نشان دادن کاراکتر روش خوبی برای برقراری حس ارتباط بین بازیکن و شخصیت اصلی است. هم‌چنین در این حالت می‌توان اکشن‌های کاراکتر و حرکت دشمنان پشت سر را بهتر مشاهده کرد. بازی‌های بزرگی چون  The Last of Us و سری Uncharted به خوبی از این دوربین استفاده کرده‌اند. بازی Resident Evil 4 نیز جزو اولین بازی‌هایی بود که دوربین سوم شخص را در حالت روی شانه معرفی کرد.

اما در نظر داشته باشید که استفاده از این دوربین ریسک زیادی دارد. به هنگام چرخش بازیکن دوربین چطور حرکت کند؟ اگر در گوشه اتاق‌های کوچک گیر کند چه؟ آیا باید کنترل دوربین را در اختیار بازیکن قرار داد یا نه؟ این‌ها نمونه‌ای از مشکلات ایجاد شده به هنگام ساخت بازی سوم‌شخص است که باید به آن‌ها دقت کنید.

دوربین اول شخص

این دوربین با انتشار بازی‌های Wolfenstein 3D و Doom در سال‌های ۱۹۹۲ مشهور شد. بعد از آن با ورود به عرصه‌ی بازی‌های سه‌بعدی بود که دوربین اول‌شخص استفاده بیشتری پیدا کرد، مخصوصا در بازی‌های شوتر. البته این دوربین در سبک‌های مسابقه‌ای، پلتفرمر، پازل و وحشت نیز استفاده می‌شود. بازی Portal یکی از استفاده‌های خوب این دوربین در سبکی به جز شوتر است.

از مزایای دوربین اول شخص می‌توان به راحت‌تر بودن نشانه‌گیری و دیده‌ شدن بهتر اشیا از نزدیک اشاره کرد. هم‌چنین به دلیل دیدن دنیای بازی از نگاه اول‌شخص امکان بیشتری برای غرق کردن بازیکن (Immersion) در جهان وجود دارد. معایب این دوربین شامل تشخیص سخت فاصله و میزان پرش و عدم برقراری ارتباط عاطفی با شخصیت بازی می‌شود.

دوربین دو و نیم‌بعدی

بازی Crash Bandicoot یکی از اولین عناوینی بود که از دوربین دو و نیم‌بعدی استفاده کرد. در این دوربین کاراکتر‌ها و مدل‌ها به صورت سه‌بعدی ساخته می‌شوند اما حرکت دوربین در راستای دو بعد محدود می‌شود. البته دوربین هم‌چنان ممکن است در بعد سوم (z-axis) حرکت کند. برای پیاده‌سازی چنین حالتی باید حرکت کاراکتر را محدود به چهار جهت بالا، پایین، چپ و راست کرد اما با توجه مسیری که طی می‌شود دوربین در بعد سوم نیز حرکت می‌کند.

جمع بندی

در این مقاله با انواع مختلف‌ دوربین‌های رایج در بازی‌ها آشنا شدیم. برای ساخت بازی یکی از ابتدایی‌ترین اقدامات انتخاب دوربین است. پس سعی کنید با شناختی که از دوربین‌ها دارید این مقوله را در اوایل توسعه بازی تصمیم‌گیری کنید. البته از حالت‌ها و حقه‌های دیگری نیز در ساخت بازی‌ها استفاده می‌شود. برای مثال در بازی Dead Cells کاراکتر به صورت سه‌بعدی مدل شده‌ است و محیط و گیم پلی دو‌بعدی هستند. یا بعضی بازی‌ها محیط را سه‌بعدی طراحی می‌کنند و کاراکتر را دو‌بعدی. همگی این ها بستگی به خلاقیت، سبک بازی که می‌خواهید بسازید و ریسک‌پذیری شما دارد.