نقد انیمه Jujutsu Kaisen: 0 – سوی ناشناخته جوجوتسو

معیارهایی که معمولاً برای سنجیدن یک انیمه شونن در نظر می‌گیریم، آنقدر پیچیده نیستند. هیجان، شخصیت‌های جذاب، موقعیت‌های کمیک و مبارزاتی که پر از پیچ و تاب هستند. اما بیشتر انیمه‌های شونن، از این فرمول پیروی می‌کنند و به جایی نمی‌رسند. نکته اینجا است که سازندگان و طراحان، گاه از دنیاهای جدید، قدرت‌های جذاب و شخصیت‌هایی پیچیده بهره می‌برند تا اثرشان، متفاوت و دوست داشتنی شود. مثال زیاد است: Jujutsu Kaisen ما را به دنیایی از جادوگری و هیولاهای ترسناک می‌برد، Chainsawman یک دهن کجی به این ژانر محسوب می‌شود و JoJo لحظه به لحظه مبارزات جذاب‌تر و دنیایش را عمیق‌تر می‌کند. حال فیلم Jujutsu Kaisen: 0 قرار است ما را به سمتی از این دنیای تاریک ببرد بلکه برای فصل دوم سریالش، آماده‌مان کند. با نقد این فیلم همراه ویجیاتو باشید. همچنین بررسی سریال را می‌توانید از اینجا بخوانید.

فیلم Jujutsu Kaisen: 0، ساخته مشترک استودیو MAPPA و Toho Animation به کارگردانی سئونگ هو پارک و نویسندگی هیروشی سکو است. از صداپیشگان این اثر می‌توان به مگومی اوگاتا، تاکاشیرو ساکورای، یوییچی ناکامورا و میکاکو کوماتسو اشاره کرد. داستان اثر درباره یوتا اوکوتسو، پسری که حامل یک نفرین خاص است، نفرینی که هرکس او را اذیت کند، به جان آزاردهنده‌اش می‌افتد و تا او را نکشد و تکه تکه نکند، دست از سرش برنمی‌دارد. حال گوجو، ناجی یوتا می‌شود تا راه کنترل و استفاده درست از نفرینش را یاد بگیرد.

طراحی انیمیشن

استودیوی ماپا، آنقدر در طی این سال‌ها پیشرفت کرده که می‌توان ادعا کرد سلطه‌اش بر روی دنیای انیمه آغاز شده است. از Attack On Titan تا فیلم جدید Jujutsu، نشان بر آن است که چقدر طراحان این استودیو، با وسواس و دقت خاصی این آثار را می‌سازند. کورئوگرافی مبارزات بی‌نظیر است، شخصیت‌ها به زیبایی طراحی شدند و هر صحنه، پر از جزئیات و رنگ پردازی مخصوص خودش است و لحظات کاریکاتورگونه فیلم، اعصاب خوردکن نیستند! طراحی انیمه Jujutsu Kaisen مخاطب را خسته نمی‌کند و برایش، یک تجربه بصری لذت بخش محسوب می‌شود.

صداپیشگان

همه می‌دانیم این امکان وجود دارد صداپیشگان یک انیمه، به پاشنه آشیل آن اثر تبدیل شوند. شاید طراحی انیمه آنقدر خوب باشد که ما احساسات غم، شادی و ترس را به خوبی در شخصیت‌ها ببینیم، اما اگر صداپیشه تلاشی برای نشان دادن آن نکند، همه چیز هدر رفته است. Jujutsu Kaisen: 0 به خوبی از پس این قسمت برمی‌آید. مگومی اوگاتا به زیبایی آن حس بیچارگی و درماندگی یوتا را نشان می‌دهد. باورپذیر بودن بازیگوش و جدی بودن گوجو در موقعیت‌های مختلف، به لطف صدای یویچی ناکامورا محقق شده است. تاکاهیرو ساکورای نیز شخصیت گتو را ترسناک‌تر و جذاب‌تر از قبل می‌کند. بقیه صداپیشگان اثر، شخصیت‌ها جذاب‌تر و زنده‌تر از قبل نشان می‌دهند و در نتیجه، Jujutsu Kaisen: 0 در بخش صداپیشگی نیز یک اثر موفق است.

فیلمنامه و شخصیت پردازی

همانطور که گفته شد، کسی آنچنان از یک اثر شونن، انتظار فیلمنامه‌ای عمیق با شخصیت‌های پیچیده ندارد. اصولاً بیشتر انیمه‌های این ژانر، از یک فرمول معمولی پیروی می‌کنند و تا آخر به همان می‌چسبند. از طرفی، این داستان‌ها و شخصیت‌ پردازی‌های عمیق هستند که به آن اثر، روح می‌بخشند و علاوه بر هیجان، پیام‌های خاصی را به مخاطبانشان نشان می‌دهند. حال دنیای Jujutsu پر از شخصیت‌هایی است که هرکدام، به نوعی تافته‌ای جدا بافته از دنیای عادی هستند و مدرسه جوجوتسو، بهشان نشان می‌دهد که می‌توانند به نوع خود، مفید واقع شوند. کلیشه‌ای تکراری! اما چه چیزی باعث شده این فیلم، مانند سریالش جذاب به نظر برسد؟

یوتا به نوعی، ما را به یاد یوجی ایتادوری می‌اندازد. اما اگر یوجی شخصیتی پر شوق و شور، باهوش و با اعتماد به نفس بود، یوتا دقیقاً متضادش است. ما قرار است با شخصیتی دست و پنجه نرم کنیم که از خودش می‌ترسد، در انزوایی خودخواسته قرار گرفته است و نمی‌خواهد به خاطر نفرینش، کسی را ناخواسته بکشد! نفرین یوتا، ناشی از یک عشق به سرانجام نرسیده است. ریکا، دختری که به او انگشتری می‌دهد بلکه وقتی بزرگ شدند، باهم ازدواج کنند. مرگ ریکا، یک شوک روانی بزرگ به یوتا بود اما شوک بزرگ‌تر، تجلی او در قالب هیولایی ترسناک و نفرینی ابدی است.

تبدیل شدن معشوق به یک نفرین وحشتناک یک درد و شاهد عوارض خونین این نفرین هم، یک درد دیگر برای یوتا است. اینجا است که شخصیت گوجو، وارد داستان می‌شود که بتواند به یوتا کمکی کند. حال اگر یوتا نتواند به نفرینش کنترلی پیدا کند، عاقبتش به مرگ منجر خواهد شد. به نوعی داستان تازه شروع می‌شود: رشد پسری که در مدرسه جوجوتسو، می‌خواهد راه صحیح کنترل بر روی نفرینش را یاد بگیرد.

گوجو همانقدر که شر، شیطان و شوخ طبع است، شیوه استادی‌اش بی‌رحم و سختگیرانه‌ است. او یوتای بی‌تجربه را به معنای واقعی کلمه،‌ به دهان هیولا می‌فرستد و با قرار دادن او در یک موقعیت مرگ و زندگی، چشم به انتظار پیشرفت کردنش می‌نشیند. به لطف این شیوه آموزشی گوجو، یوتا اعتماد به نفسش را پیدا می‌کند و نحوه کنترل بر روی نفرینش را یاد می‌گیرد. هرچه به پایان فیلم نزدیک می‌شویم، بزرگ شدن شخصیتی یوتا برای مخاطب ملموس‌تر است و مبارزه او با گتو، مهر تاییدی بر این حرف می‌زند.

چیزی که داستان شخصیت یوتا را جذاب‌تر و ناراحت‌ کننده‌تر می‌کند، منشا واقعی نفرینش است. تصور می‌شد که ریکا، خودش را به شکل نفرینی درآورده تا بتواند تا ابد، با یوتا باشد و از او در برابر تمامی خطرات محافظت کند. شوک روانی یوتا هنگام دیدن مرگ ریکا چنان شدید بوده که از دست دادنش، برایش غیرقابل باور بوده و این شوک و ترس روانی شدید، باعث احضار و به وجود آمدن نفرینی شد تا بتواند ریکا را برای همیشه در کنار خود نگه دارد. در نهایت، او می‌فهمد که برای حل کردن یک سری مسائل، باید رها کردن را یاد بگیرد. او در آخر به نوعی از جان خودش گذشت تا دیگران امنیت داشته باشند اما با این کار، رستگاری را به ریکا هدیه می‌دهد. در واقع، یوتا در پایان کار معنای اصلی عشق را متوجه می‌شود.

تمرکز Jujutsu Kaisen: 0 تنها بر روی یوتا نیست و سعی می‌کند تا حدی وارد کشمکش‌های درونی شخصیت‌های دیگر نیز شود. ماکی با اینکه یک شاگرد بسیار فرز و باهوشی است، اما باز هم یک نارضایتی از خودش دارد و میلش به بهتر شدن، تمام نمی‌شود. اما این کمال گرایی، برای راضی کردن خودش نیست، بلکه یک تلاش کذایی برای ثابت کردن خود به خانواده است. ماکی یک سری ویژگی خاص که در بین خانواده‌اش است را ندارد و بابت این قضیه، تا حد زیادی او را به چشم یک ناامیدی می‌بینند. ماکی قصدش تلاش در سر حد مرگ است بلکه بتواند خانواده‌اش را ضایع کند. واضح است که این اتفاقی است که هرگز نمی‌افتد! و باید دید این ویژگی مهم شخصیت ماکی، به کجا ختم می‌شود.

توگه اینوماکی، از آن دسته شخصیت‌هایی است که مخاطب را به لطف مرموز و کم حرف بودنش، جذب می‌کند. توگه، به نوعی توانایی صحبت کردن ندارد و به خاطر نفرینش، دنبال کلماتی گشته‌ است تا با بیانشان، بتواند به نوعی ارتباطی با انسان‌ها داشته باشد. متانت، آرامش و جذابیت توگه، سبب می‌شود این شخصیت جایی خاص در دل مخاطبش باز کند. اما نفرین توگه همانقدر که قدرتمند است، عوارض شدیدی هم برای او دارد. این نفرین، یک جور یادآوری برای توگه است بلکه بداند به درستی از قدرتش استفاده کند و مبادا روزی غرق در این ویژگی خاصش شود.

جوجوتسو نیز مانند بسیاری از انیمه‌ها، شخصیت‌های عجیب و غیرمعقولی هم دارد، مانند پاندا! شخصیتی که علاوه بر بامزه و بازیگوش بودنش، دانا است و سعی می‌کند نقش محافظ را برای گروه ایفا کند. پاندا به نوعی نماینده افرادی است که برخلاف پیشینه عجیب غریبشان، باز هم شانس پیشرفت را دارند؛ به شرطی که از آنها حمایت شود! به احتمال زیاد، در قسمت‌های آینده سریال جوجوتسو، بیشتر درباره او یاد بگیریم.

از گل‌های سر سبد دنیای جوجوتسو، ساتورو گوجو است. کسی که او را به شوخ طبعی، بی‌تفاوتی و خوش سر و زبان بودن می‌شناسند. اما گاه پیش آمده که چهره‌ای جدی و سرد از گوجو بهمان نشان داده می‌شود تا بیشتر جذب شخصیت مرموز او شویم. گوجو همانقدر که دلش می‌خواهد از زندگی‌اش لذت ببرد، همانقدر هم دنبال اصلاحات و بهتر کردن هر چیزی در دنیایش است. برخلاف دیگر سران مدرسه جوجوتسو، او همواره به دادن شانس به افراد حامل نفرین‌های خطرناک است و این خطر آموزش دادن به چنین افرادی را می‌پذیرد. رابطه مرموز او با گتو، چیزی است که می‌تواند بیشتر از قبل ما را با شخصیت مرموز او آشنا کند.

مانند هر اثر دیگری، یک شرور وجود دارد که به معنای واقعی کلمه، ترسناک است. نقطه مقابل گوجو، سوگورو گتو، چنان به قدرتش می‌بالد که به خطری برای دنیا تبدیل شده است. اگر گوجو می‌خواهد با قابلیت‌هایش زندگی بهتری برای افراد عادی به وجود بیاورد، گتو می‌خواهد آن‌ها را از بین ببرد. از سویی، ما با شروری احمق طرف نیستیم که به راحتی، در مبارزات حرکاتش را ساده پیش ببرد و همواره، در بهترین خودش ظاهر می‌شود. شباهت او با گوجو، در این است که هیچوقت نمی‌خواهد ذره‌ای ضعف از خودش نشان بدهد و در بدترین لحظات نیز، لبخندی بر لب دارد. باید دید این کشمکش بین گتو و گوجو، در طول سریال به چه صورت پیش می‌رود.

علاوه بر این شخصیت پردازی جذاب و سیر داستانی هیجان انگیز، تلاش داستان برای خلق پیچش‌های درون مبارزات تحسین برانگیز است. هر شخصیت، تا پای مرگ در صحنه نبرد تلاش می‌کند و هوشی که هرکدام پای مبارزات می‌گذارند، چیزی نیست که برای مخاطب مسخره و اغراق آمیز به نظر برسد. هربار که ممکن است فکر کنید این نبرد از این جذاب‌تر نمی‌شود، پیچشی همراه با طراحی انیمیشن فوق‌العاده‌ای خودش را نشان می‌دهد که بیننده را تا آخرین لحظه، پای خودش می‌نشاند. بنابراین، فیلم در این بخش مهم و اساسی نیز، یک اثر عالی است.

نتیجه گیری

برخلاف داستانی که کلیتش کلیشه به نظر می‌رسد و شاید بتوانید بیشتر لحظاتش را پیش‌بینی کنید، Jujutsu Kaisen: 0 به عنوان یک اسپین آف، کارش را به نحو احسنت انجام می‌دهد. مخاطب را درگیر می‌کند، به شخصیت‌ها عمق می‌بخشد، دنیایش را گسترش می‌دهد و در نهایت، هیجان را برای فصل‌های پیش روی سریالش بیشتر می‌کند. استودیو MAPPA نیز خودش را به عنوان غول کنونی صنعت انیمه ثابت می‌کند و امیدمان را برای اپیزودهایی با کیفیت زنده نگه می‌دارد.