هر شب که به خواب می‌روید، وارد سرزمین رویاها می‌شوید، مملو از مناظر سورئال، داستان‌های تخیلی و بسیاری از ناهماهنگی‌های شناختی. این رویاها اغلب معنی ندارند و پس از بیدار شدن از خواب احساس پوچی نسبت به آنها می‌کنید. به همین دلیل است که رویاها و کابوس‌ها چنین نقش پررنگی در سینما داشته‌اند. رویاها جایی هستند که هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. تا زمانی که بتوانید به آن فکر کنید، می‌توانید آن را تجربه کنید. فراموش نکنید خواب و رویا مبنای بسیاری از داستان‌ها هستند و نویسندگان و کارگردان‌ها حتی بهترین ایده‌های خود را به رویاهایی که داشتند نسبت می‌دهند.
رویاها می‌توانند مجموعه‌ای از کارکردها را در فیلم‌ها ایفا کنند؛ پس باید گفت: دنیای سینما بدون آنها کمی در مسیر خلق جهان متفاوت گم می‌شد. از سوی دیگر رویاها و ماهیت واقعی آنها همیشه بشریت را از داستان خواب حضرت یوسف و بنی اسرائیل باستان گرفته تا فروید و لاکان به خود جلب کرده است. رویاها به دلیل اینکه چقدر می‌توانند برای هر فرد خاص باشند و چه چیزی می‌توانند نشان دهند، موضوعی بسیار شخصی هستند. هیچ راهی برای توصیف واقعی یک رویا یا حتی وحشتی که هنگام تجربه یک کابوس احساس کردید وجود ندارد. این، همراه با ماهیت فرار آنها (اغلب در ثانیه‌ای که از خواب بیدار می‌شوید فراموش می‌شود)، موضوع جالب و پیچیده‌ای را ایجاد می‌کند.
خواب و رویا را می‌توان به روش‌های مختلف بررسی کرد. آنها می‌توانند بخشی جدایی ناپذیر از شخصیت‌ها یا یک عنصر داستانی بسیار مهم باشند. در هر صورت، تعداد بی‌شماری فیلم‌های فوق‌العاده وجود داشته‌اند که از رویاها (و کابوس‌ها) به شیوه‌های قابل توجهی استفاده می‌کنند، و این لیست ویجیاتو شامل بهترین این آثار است.
½8
فدریکو فلینی خواب رویا، انگیزه خلاقانه، و رابطه بین سینما و مذهب را از جمله بسیاری چیزهای دیگر در این فیلم هنری بسیار تأثیرگذار که از جهات مختلف با زندگی و حرفه او مشابهت داشت، تحلیل کرد. این فیلم نه تنها یک بلکه دو تا از نمادین ترین سکانس‌های رویایی تاریخ سینما را دارد. شخصیت پردازی و سناریوهای عجیب و غریب به خودی خود مانند یک رویا به نظر می‌رسند، زیرا فیلم کارگردانی را دنبال می‌کند که به دنبال ایده‌های جدید است.
داستان فیلم قصه کارگردان مارچلو ماسترویانی را دنبال می‌کند که او و همکارانش برای تحقق فیلم بلندپروازانه بعدی خود تلاش می‌کنند، با نگاه روانکاوانه فلینی به ذهن یک فیلمساز، این اثر حتی با معیارهای امروزی، به طرز چشمگیری صادق است. اما چرا؟ چون او تصمیم می‌گیرد به درون برود و ایده‌ها و الهاماتی را از رویاها و خاطراتش جستجو کند.
Take Shelter
خواب و رویا پیرامون یک فاجعه قریب الوقوع با ابعاد اشاره شده در کتاب‌های مقدس، پدر یک خانواده کوچک روستایی در اوهایو را آزار می‌دهد. همانطور که نیاز او برای محافظت از خانواده‌اش در برابر یک آخرالزمان نادیده و کاملاً غیرقابل باور دیوانه کننده می‌شود، فیلمساز در دل داستان ایمان همسرش به او و اعتماد او به سلامت عقلش را آزمایش می‌کند.
مایکل شانون و جسیکا چستین در این درام شدید از نویسنده و کارگردان جف نیکولز می‌درخشند و ابهام آن فضای زیادی را برای تفسیر تماشاگران فراهم می‌کند، همانطور که همه فیلم‌های خوب درباره رویاها واقعاً باید شامل چنین رویکردی باشند.
Brazil
تری گیلیام، نماد کمدی سورئال، بسیاری از عجیب‌ترین جذابیت‌های موجود را به طنز علمی-تخیلی بسیار تاریک و پیچیده خود درباره آینده‌ای دیستوپیایی متشکل از بوروکراسی بی‌احساس آورده است. برزیل فیلمی به موقع است که تنها یک سال پس از عنوان رمان تحسین‌شده‌ای که به چشم آمد، منتشر شد و عنوان آن به‌طور غیرمستقیم نشان‌دهنده بوروکراسی، تمامیت‌خواهی، و نخبه‌گرایی اجتماعی دولت برزیل است.
داستان فیلم پیرامون سم لوری فردی ساده است که برای یکی از چندین نهاد بوروکراسی دنیای داستانی که فیلم به تصویر می‌کشد کار می‌کند. حکایت دیستوپیایی مردی که در اثر بی اهمیتی‌های اجتماعی، ستم حکومتی، و سازه‌های ضدانسان گرایانه خفه شده است، او را به رویاهای شدید و مکرر در مورد تعالی خود می‌کشاند. دنیای رویایی او شامل تصاویر تکرارشونده‌ای از پرواز او در یک زره فلزی باشکوه با بال است. سم لوری ممکن است منعکس کننده آرزوهای درونی بسیاری از ما باشد که در دام انتظارات و فال‌های دنیای مدرن گرفتار شده‌ایم.
Wild Strawberries
اینگمار برگمن نویسنده و کارگردان ارجمند یکی از ماندگارترین و قابل احترام ترین آثار خود را با این فیلم جاده‌ای عجیب و غریب در مورد پروفسور سالخورده‌ای خلق کرد که با عروسش برای دریافت افتخاری معتبر سفر می‌کند. این فیلم بیننده را به سفری به دل رویاها و زمان دعوت می‌کند. داستان Wild Strawberries در یک سفر 24 ساعته روایت می‌شود. توت‌فرنگی‌های وحشی برگمان از نخستین نمونه‌های برجسته استفاده از جریان سیال ذهن در سینماست.
پروفسور با خواب و رویاهای خفیف شوم و اغلب تحقیرآمیز و با مجموعه‌ای از مهمانان کاملاً آشنا روبرو می‌شود، به عشق‌های گذشته خود می‌پردازد و مجبور می‌شود سردی و آشفتگی خود را با دنیای اطرافش و چگونگی گسترش آن در خانواده‌اش روبرو کند.
Prince of Darkness
شاهزاده تاریکی، فرزند وسط سه گانه به اصطلاح آخرالزمانی جان کارپنتر است؛ داستان فیلم از این قرار است که: یک تیم تحقیقاتی سیلندری اسرارآمیز در یک کلیسای متروک پیدا می‌کنند. ولی اگر آنها سیلندر را باز کنند ممکن است به معنای پایان دنیا باشد.
اما خواب و رویا بخشی از تفکرات فراوان فیلم در مورد متافیزیک و تصورات انسانی از واقعیت است که در سطح زیراتمی در دل داستان مشاهده می‌شود. اگرچه پرداختن به این موضوعات ممکن است سنگین به نظر برسد، ولی فیلم واقعاً یک اثر به نسبت ساده در رگه آثار قبلی و مشهور کارپنتر در ژانر وحشت علمی تخیلی است.
Total Recall
یکی از مجموعه فیلم‌های پرفروش اکشن که آرنولد شوارتزنگر در دوران اوج خود در آن حضور داشت، همین فیلم است. این اثر سینمایی که بر اساس داستان کوتاه فیلیپ کی دیک تولید شده، همچنان فیلمی محکم و پابرجاست. اما زمانی که فیلم صرفاً به خاطر عناصر علمی تخیلی‌اش و نه رویکرد اکشن، تماشا شود، به طور کامل به چیز دیگری تبدیل می‌شود. در آینده بسیار دور، بشریت به نقطه‌ای رسیده است که از فروش رویاها سود می‌برد، و این فیلم همین خط را دنبال می‌کند.
طرح آن یک کارگر ساختمانی را دنبال می‌کند که مطمئن نیست در حالی که در مرکز جاسوسی در سیاره مریخ قرار دارد خواب می‌بیند یا نه؛ در بین مخاطبانی که برای دیدن نتیجه این علامت سوال خواب و رویا بدون یا بیداری شخصیت اصلی پای کار باقی می‌مانند، فیلم نکات درخشانی به آنها هدیه می‌دهد. فیلم Total Recall یک اکشن علمی تخیلی ساده است. این اثر سینمایی برای علاقه مندان به داستان‌های علمی تخیلی سمعی و بصری جذاب، داستان جالب مردی را که فقط می‌توان به رویاهایش اعتماد کرد، به روی میز می‌آورد.
A Nightmare On Elm Street
مدت‌ها قبل از اینکه قهرمانان فیلم‌های اکشن یا علمی تخیلی استعداد خود را برای وارد کردن به رویاهای دیگران نشان دهند، بازار چنین فیلم‌هایی توسط یک شرور تاریخ سینمای ترسناک گرم و سرشار از جذابیت شد. «هر کاری که انجام می‌دهید، خوابتان نبرد» یکی از بهترین توصیه‌هایی است که فیلم‌های ترسناک به بینندگان داده‌اند. از این گذشته، هیولاها در خواب شما بسیار ترسناک‌تر هستند، به خصوص در خواب نانسی (هدر لانگنکمپ) و رویاهای دوستانش در فیلم کابوس در خیابان الم. این گروه در رویاهای خود توسط فردی کروگر (رابرت انگلوند) در کلاسیک وس کریون که باعث ایجاد دنباله‌های زیادی شد و بچه‌ها را به بی‌خوابی در دهه 80 میلادی دچار کرد، وحشت زده می‌شوند.
تسخیر شدن در خواب و رویای خودتان به صورت ویژه آزاردهنده است زیرا قرار است تخت و به خصوص خواب شما فضای امن شما باشد. وقتی هر شب به خانه رسیدید و درها را قفل کردید، باید احساس امنیت کنید. متأسفانه، انتقام فردی کروگر نقشه‌های دیگری دارد و ایده درخشان کریون برای آوردن وحشت به دنیای رویا انگیزه‌ای عالی بود. اساساً برای دو دهه، رابرت انگلوند برای بازی در نقش فردی کروگر، پادشاه همه چیز در گونه وحشت شبانه، روی پرده نقره‌ای ظاهر شد.
The Science Of Sleep
این کمدی رمانتیک سوررئال، اولین تلاش کارگردان میشل گوندری در این ژانر و سوژه خاص نبود. چرا که این فیلم به‌عنوان ادامه‌ی معنوی فیلم «درخشش ابدی یک ذهن پاک»، حاصل همکاری مجدد برنده اسکار گوندری با چارلی کافمن بود.
فیلم علم خواب داستان هنرمندی گیج از دنیای واقعیت را روایت می‌کند که زیر بار خلاقیت‌هایی است که رویاهای واضح مکرر او برایش فراهم می‌کند. کسانی که در یک چرخه تکراری روزمره هستند مجبورند با شخصیتی همذات پنداری کنند که در چیزهای غیرواقعی غوطه ور می‌شود تا بر بخش‌های پیش پا افتاده زندگی که کاملاً از آن متنفر است، غلبه کند.
Dreams
آکیرا کوروساوا، فیلمساز ژاپنی در اواخر کارش، به شکل دادن به میراث خود که بیش از 50 سال طول کشید، ادامه داد. یکی از این نمونه‌ها: فیلم رویاها به شمار می‌رود، که کوروساوا از رویاهای تکراری خود برای پرداختن به دیدگاه‌هایش در مورد موضوعاتی مانند دوران کودکی، معنویت، مرگ و فاجعه استفاده کرد. در رویاها کوروساوا، فضای شخصی خودش را می‌گیرد و آن را به دنیای سینما منتقل می‌کند. این یک فیلم سورئالیستی و هنری است بدون هیچ روایتی فراگیر، درست مثل یک رویا.
این فیلم شخص کوروساوا را با یک جفت کارگردان آمریکایی یعنی جورج لوکاس و استیون اسپیلبرگ همراه کرد که هر کدام این فیلمساز را به عنوان یک قهرمان خلاق مورد تمجید قرار می‌دادند. آنها با هم به کوروساوا کمک کردند تا بودجه مورد نیاز را برای روایت داستانی که این فیلمساز در ذهن خود داشت برآورده کنند. فیلم مشهور آکیرا کوروساوا رویاها به غیرقابل پیش بینی بودن و ماهیت نامشخص رویا و خواب می‌پردازد، یک فیلم گلچینی که سناریوهای رویاگونه و مفاهیم فلسفی را در قالب داستان‌هایی کوتاه بررسی می‌کند.
The Babadook
بابادوک فیلم جالبی است زیرا یکی از معدود فیلم‌های ترسناک است که مطلقاً هیچ مرگی ندارد. بسیاری از فیلم‌های ترسناک از ایده خواب و رویاها و البته کابوس‌ها در روایت‌های خود استفاده کرده‌اند، اما شخصیت‌های بابادوک فقط باید نگران تسخیر شدنشان به جای کشته شدن باشند.
این فیلم درباره یک مادر تازه بیوه شده (اسی دیویس) و پسرش ساموئل (نوآ وایزمن) است که شروع به نشان دادن رفتارهای عجیب و غریب و آزاردهنده می‌کند. او یک روز به مادرش کتابی اسرارآمیز را نشان می‌دهد که در خانه آنها به نام آقای بابادوک ظاهر شده است. پس از خواندن آن، پسر شروع به بی‌خوابی و خانه نیز شروع به رفتارهای عجیب و غریب می‌کند. این فیلم به‌طور ماهرانه‌ای از تنش دردناک به‌جای خون و گلوله استفاده می‌کند تا شما را بترساند که دیگر هرگز نخوابید.
The Cell
فیلم The Cell خط باریکی را بین تصاویر رویا گونه اما واضح و آن نماهنگ‌های «اهریمنی» دوران کودکی که مادرتان به شما هشدار داده بود، طی می‌کند. این فیلم با بازی جنیفر لوپز سفری پیچیده به روان یک قاتل زنجیره‌ای دارد. یک روانشناس نوع جدیدی از درمان ماورایی را آزمایش می‌کند که فرد می‌تواند آنچه را که در مغز و رویای شخص دیگری اتفاق می‌افتد برای نجات قربانیان آینده تجربه کند.
ذهن قاتل سریالی که در کما یا همان خواب عمیق فرور رفته، نسخه‌های عروسکی از قربانیان خود و خاطرات آزاری که او تجربه کرده را پنهان می‌کند. اگر می‌خواهید قربانی بعدی نباشید باشد آرزو کنید این شیوه ورود به رویا جواب دهد. این فیلم با اجرای درست و بازی‌های جالبش اکنون به یک اثر کالت بدل شده است.
Last Night in Soho
آخرین هجوم ادگار رایت به دنیای ترسناک در فیلم Last Night in Soho با زرق و برق پر جنب و جوش دهه 1960 میلادی همراه شده است. آنیا تیلور جوی در نقش نسخه رویایی یک طراح مد مشتاق بازی می‌کند که هر شب به خواب می‌رود و به دهه 60 باز می‌گردد، جایی که با یک خواننده سالنی پر از سر و صدا مواجه می‌شود.
خواب و رویاهای این دختر رفته رفته به کابوس بدل شده و پرده از راز یک جنایت مخوف می‌گشاید. اگرچه گذشته به «خاطره‌ای» تبدیل می‌شود که بسیار تاریک‌تر از فرارهای یک خواننده سالن است. این فیلم شما را به یک سواری وحشیانه می‌برد که ندانید چه چیزی واقعی است یا چه چیزی رویاست، و یک پیچ و تاب غافلگیرکننده در پایان که در آن زنی با بدرفتاری در نهایت انتقام خونین خود را می‌گیرد.
Paprika
پاپریکا یک فیلم رویایی است که شبیه هیچ اثر دیگری نیست؛ و بخش مهمی از سینمای انیمیشن ژاپن و یکی از شناخته شده ترین فیلم‌های انیمه خارج از استودیو جیبلی است. این فیلم بر دیگر فیلم‌های محبوب مانند «Inception» کریستوفر نولان تأثیر گذاشته است و یک شاهکار بزرگ در داستان‌گویی بین دنیاهای مربوط به خواب و رویا و همچنین تشخیص هویت است.
این فیلم درباره دکتر آتسوکو چیبا، دانشمندی در روز و کارآگاه رویایی در شب، با نام «پاپریکا» است. آتسوکو و همکارانش روی دستگاهی کار می‌کنند که به بیماران با مشکلات روانی کمک می‌کند، اما در صورت استفاده نادرست می‌تواند ذهن افراد را نیز از بین ببرد. یکی از نمونه‌های اولیه یک روز ناپدید می‌شود و چندین محقق شروع به دیوانه شدن می‌کنند و آتسوکو را در جاده‌ای مرموز به سمت چیزی بدخواهانه سوق می‌دهند. این فیلمی است که روند فیلم‌هایی که به درون رویاها می‌روند را در سینما محبوب کرد.
Dreamscape
یک فیلم علمی تخیلی به شدت دست کم گرفته شده درباره خواب و رویا؛ داستان فیلم روانشناسی به نام الکس (دنیس کواید) را دنبال می‌کند که زندگی خود را صرف استفاده از استعدادهایش برای منافع شخصی کرده است. اما او مجبور می‌شود به یک پروژه دولتی بپیوندد که هدف آن کمک به افراد مبتلا به اختلالات خواب است. اما این پروژه در نهایت توسط یک مامور قدرتمند دولتی تصاحب شده و به یک پروژه روانی برای نفوذ به ضمیر ناخودآگاه انسان‌ها تبدیل می‌شود.
زمانی که الکس در مسیر خطرناکی از باج‌گیری، زورگویی جنسی و قتل‌ها قرار می‌گیرد، فیلم به دو بخش علمی تخیلی و بخشی به توطئه سیاسی تبدیل می‌شود. با این حال، این فرضیه تخیلی باقی می‌ماند و شما را وادار می کند که به این فکر کنید که دولت ایالات متحده واقعاً پشت درهای بسته چه می‌کند؟!
Inception
ساخته فراموش نشدنی کریستوفر نولان یعنی Inception به دلیل طرح پیچیده‌اش و تبدیل عنوان آن به یک کلمه خاص شناخته شده است. همچنین شامل یکی از پر سروصدا ترین پایان‌های تمام دوران است، که این تصمیم را به شما واگذار می‌کند که آیا شخصیت اصلی یعنی کاب به پایان خوش خود رسیده است یا خیر. لئوناردو دی کاپریو در این فیلم نقش دام کاب را بازی می‌کند که متخصص سرقت اطلاعات از ناخودآگاه افراد از طریق ورود به خواب و رویاها است. او و تیم جاسوسی‌اش همچنین می‌توانند ایده‌هایی را بکار ببرند که منجر به استخدام تاجران برای مشاغل پیچیده شود.
فیلم Inception از ورود به جهان رویاها در هر سطحی از داستان گویی استفاده می‌کند؛در واقع معماری را در یک چشم به هم زدن خلق می‌کند که درک آن در نگاه اول سخت است و با یک سکانس پایانی جذاب تمام می‌شود که واقعا فراموش نشدنی است. بازهم دیدن این فیلم را توصیه می‌کنم؛ زیرا بازیگران شگفت انگیزی دارد، با بازی‌های عالی در اطراف طرحی بسیار پیچیده که بخش‌هایی از ذهن همه ما را کماکان درگیر خود کرده است.
انتخاب ویژه نویسنده: The Wizard of Oz
ماهیت داستان اوز با نسخه موزیکال 1939 و رمان‌ها متفاوت است. در نسخه موزیکال جادوگر شهر اوز، شخص اوز یک رویا بود، اما در کتاب‌ها، یک مکان افسانه‌ای پنهان بود. ولی با تمرکز بر فیلمی که به دلایل مختلف تاریخ سینما را ساخت، نحوه انتقال افراد از واقعیت دوروتی به رویای او و نحوه برخورد او با آنها واقعاً خاص است. دنیای واقعی به رنگ قهوه‌ای در مقایسه با مناظر رنگارنگ اوز، نمایش زیبایی از رویاها و احتمالات آنهاست و برخی از آنها چندان خوشایند نیستند. بدیهی است که این یک فیلم نمادین با مجموعه‌ای کامل از تحلیل‌ها و تاریخ است و یکی از بهترین فیلم‌های با رویکرد رویاپردازی و خواب باقی مانده است.
همچنین اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر درباره صنعت سینما و آشنا شدن با فیلم‌های متفاوت این عرصه هستید، مقاله مرتبط با فیلم سینمایی زندگی پس از مرگ را نیز مطالعه کنید.
کلام پایانی پیرامون موضوع خواب و رویا در سینما
رویاها روال خواب برای اکثر بشریت هستند. آدمی از دنیا و ترس‌ها و امیالش استراحت فیزیکی می‌کند تا با همین عناصر هستی در نسخه‌های بزرگ شده یا نرم شده مواجه شود. جهان‌ها و اعضای زندگی فرد تحریف‌شده، گاهی به حسرت‌ها و آرزوهای قدیمی اضافه می‌شوند، یا صرفاً به پوچ بودن عملی می‌افزایند که هرگز تصور نمی‌کردیم آن را انجام دهیم، اما تثبیت آن در طول تجربه کاملاً واقع‌بینانه است.
این حالت هوشیاری است که در آن فرد از رویاهای جهان قابل لمس جدا می‌شود و به بازتاب‌های ناخودآگاه نزدیک است. با این حال، به سختی می‌توانیم تصور کنیم که بسیاری از آنها بخشی از ما هستند.
بسیاری از هنرها این موضوع را بررسی کرده اند و سینما آن را در نسخه‌های مختلف و با استفاده از استراتژی‌های گوناگون انجام داده است. برخی از آنها رویاها را بهشت روان تصور می‌کنند، برخی دیگر ترجیح می‌دهند درگیر بازنمایی کابوس‌ها یا تجارب خفه کننده پر از نمادگرایی و خود بازتابی باشند. ما در این لیست سعی در معرفی تمام این آثار با رویکرد‌های متفاوت داشتیم.
عکس مقاله واقعا خیلی حق بود
Happy death day هم فیلم بدی نبود با همین موضوع هم بود
از اون لیست هایی که از اول معلومه inception توش هست،واقعا عالیه