نقد فیلم Peter Pan And Wendy

والت دیزنی مدت‌هاست که با بازسازی آثار انیمیشن کلاسیک خود به صورت آثار لایواکشن، مشغول پول پارو کردن است. در بین آثار لایواکشن اقتباسی از این انیمیشن‌ها، کمتر اثری بوده که سرش به تنش بیرزد و تعداد مواردی که خوب از آب درآمده، به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. جدیدترین لایواکشن والت دیزنی پیتر پن و وندی است که براساس انیمیشن پیترپن ساخته شده است. کاراکتر پیترپن از آن دسته شخصیت‌هایی است که حالا کپی رایت قانونی ندارد و هر استودیو و هر شخصی می‌تواند بر اساس آن یک اثر هنری بسازد (مثل وینی پو که اخیرا دستمایه ساخت یک فیلم ترسناک شد یا پینوکیو که قرار است یک بازی در سبک اکشن از روی آن ساخته شود). در واقع فیلم های سینمایی زیادی از شخصیت پیترپن در سالهای اخیر ساخته شده بود و والت دیزنی ریسک بزرگی کرده که سراغ ساخت ورژن خودش رفته؛ اما آیا پیترپن جدید والت دیزنی توانسته موفق ظاهر شود؟

فیلم پیترپن با تغییراتی بزرگ نسبت به انیمیشن کلاسیک آن ساخته شده است. در واقع تا نیمه ابتدایی فیلم همه چیز شبیه به اثر انیمیشنی است و پس از آن داستان دستخوش تغییرات جدی می‌شود. همانطور که قبلا هم بارها و بارها گفتم، در بین بازسازی‌های والت دیزنی، ما با دو گونه آثار مواجه هستیم: فیلم‌های لایواکشنی که دقیقا یا تقریبا مو به موی آثار انیمیشنی خود هستند و همان صحنه‌ها و قصه را تکرار می‌کنند و دسته دوم فیلم‌های لایواکشنی که چندان به اثر انیمیشنی خود وفادار نیستند و داستان را کمی تا قسمتی تغییر می‌دهند.

پیترپن جزو دسته دوم به حساب می‌آید و باید گفت تاریخ چند ساله اخیر هالیوود و بازار فروش باکس آفیس گیشه سینماها نشان داده که آثار قرار گرفته در دسته دوم، معمولا با اقبال مخاطبین روبرو نمی‌شوند. اثری مثل دامبو با کارگردانی تیم برتون نمونه بارز این موضوع است و این طلسم حالا به پیترپن هم رسیده وبا توجه به امتیازات درج شده در اینترنت، به‌نظر می‌رسد عمده تماشاگران از آن خوششان نیامده است.

دلیل هجمه‌های زیاد و مخالفت‌های مکرر برخی از مردم با پیترپن جدید والت دیزنی البته به مسائل نژادی و... هم برمی‌گردد که خیلی جای بحث دارد. بسیاری از مردم از اینکه تینکربل، یک فرشته کوچک و ظریف که همیشه در تاریخ داستان‌های پیترپن یک دختر بلوند و زیبا بوده حالا تبدیل به یک دختر سیاهپوست و زیبا شده (با بازی یارا شهیدی). خود پیترپن نیز بازیگری لاتین تبار دارد و به‌نظر می‌رسد این موارد چندان به مذاق بعضی از تماشاگران خوش نیامده است. البته در این بین همانطور که گفته شد، تغییرات داستانی که در اثر داده شده هم می‌تواند یک امتیاز منفی تلقی شود هرچند شخصا این تغییرات را خیلی دوست داشتم.

واقعیت اینجاست که ضعف اصلی پیترپن جدید سینما نه این مسائل نژادی است نه تغییرات داستانی، بازی بد بازیگران فیلم به جز جود لاو در نقش کاپیتان هوک (دشمن پیترپن) پاشنه آشیل فیلم است. هم بازیگر خود پیترپن و هم بازیگر وندی، که دو شخصیت اصلی فیلم به حساب می‌آیند؛ بازی بسیار ضعیفی از خود ارائه می‌کنند. یارا شهیدی در نفس تینکربل هم با وجود حضور کوتاه و بدون دیالوگی که در طول فیلم دارد، شبیه به یک عروسک خیمه شب بازی است و بازی قدرتمندی از خود ارائه نمی‌کند.

در میان Cast فیلم این تنها جودلاو است که یک تنه فیلم را می‌چرخاند و می‌تواند آن را از منجلاب بازی‌های ضعیف گروه بازیگری نجات دهد. جودلاو در نقش کایپتان هوک می‌درخشد و داستان جدیدی که به پس زمینه این کاراکتر اضافه شده و آن را تبدیل به شخصیتی جذاب‌تر با پیشینه عمیق‌تر کرده را به خوبی به تصویر می‌کشد. پیترپن و وندی از آن دسته آثاری است که نقش منفی آن شخصیتی به مراتب بهتر و جالب‌تر طراحی شده و نسبت به قهرمان فیلم، کاراکتر مهمتری است.

ناگفته نماند بودجه اندک فیلم نسبت به سایر آثار لایواکشن والت دیزنی هم باعث شده که جلوه‌های ویژه پیترپن و وندی پیش پا افتاده به نظر برسد و صحنه‌های جنگ و نبرد، تبدیل به بزن بزن‌های بچه‌گانه‌ای بشود و آن حالت سینماتیک لازم را پیدا نکند. ا موضوع احتمالا بخاطر پخش شدن پیترپن و وندی از شبکه دیزنی پلاس و عدم نمایش درست و حسابی آن در سینماها بوده و شاید بتوان با ارفاق، از آن گذشت کرد.

نمی‌خواهم بحث را جنسیتی بکنم اما در آن سالهای دور و در بدو شروع انیمیشن سازی والت دیزنی، تصور این کمپانی بر این بود که عمده آثارشان برای دختربچه‌ها است. انیمیشن‌هایی مانند زیبای خفته، سفید برفی و هفت کوتوله و سیندرلا از جمله آثار اولیه کلاسیک والت دیزنی به حساب می‌آیند که در آن زمان به عنوان انیمیشن های دخترانه از آنها یاد می‌شد.

والت دیزنی در این میان با ساخت آثاری مثل پینوکیو، پسرجنگل و پیترپن، سعی کرد قهرمانان مذکر را نیز وارد آثار خود کند و آثاری بسازد که رسانه‌ها در آن زمان از آنها انیمیشن‌های پسرانه یاد کنند. فاقد از اینکه چقدر این مبحث دخترانه-پسرانه بودن انیمیشن‌ها درست است یا نه (به خصوص با معیارهای جامعه امروزی که عملا این مرزهای جنسیتی را محو کرده است) باید گفت شخصیت پیترپن، شخصیتی است که هر بچه‌ای، اعم از دختر و پسر، آن را درک می‌کند.

شعار پیترپن اما حالا در قرن ۲۱ و در سال ۲۰۲۳ نیاز به تغییر دارد. درواقع باید گفت مفهومی که از ابتدا درباره پیترپن گفته می‌شد مربوط به کودک درون بود و اینکه باید همیشه کودک درون را زنده نگه داشت و نه اینکه باید از دنیای بزرگسالی فرار کرد. پیترپن جدید سینما حالا به این مفهوم رسیده و تاکید می‌کند که گاهی برای فهم برخی موارد و رسیدن به برخی آمال و آرزوها، باید بزرگ شد. در پیترپن و وندی، اشتباهات کودکانه پیترپن به عنوان پسری که هیچ وقت بزرگ نشده به تصویر کشیده می‌شود و نشان می‌دهد که این پسربچه با افکار خود، چه اشتباهاتی را در زندگی خود کرده و این اشتباهات باعث شده که دیگران چقدر از او آزرده بشوند.

پیترپن در فیلم سینمایی لایواکشن پیترپن و وندی، حالا پسربچه ای است که اگرچه بزرگ نمی‌شود، اما رفتار بچه‌گانه را تا حد زیادی کنار گذاشته و بالغانه رفتار می‌کند. این مهم با اصل و نفس داستان پیترپن تفاوت‌های اساسی دارد اما پیامی است که والت دیزنی در سال ۲۰۲۳ در اثر خود گنجانده و تصور می‌کنم پیامی واقع‌گرایانه‌تر نسبت به داستان‌های جن و پری است که صدها سال به خورد کودک و نوجوانان داده شده است.