ژانر وسترن تقریباً از زمانی که فیلم ساخته می‌شود وجود داشته است. اولین فیلم رسمی وسترن که می‌توان آن را در نظر گرفت، «سرقت بزرگ قطار» محصول سال 1903بود، هنگامی که تماشاگران هنوز نسبت به تماشای فیلم شک داشتند. فیلم‌های وسترن همیشه حضور پررنگی در هالیوود داشته‌اند، اما اخیراً با محبوبیت سریال‌هایی مانند «یلواستون» تکامل بهتری یافته‌اند. آنها مظهر آزادی هستند و حس نوستالژی را در تمام سنین ایجاد می‌کنند، و اگر از آنها لذت نبرید، باید به علاقه خود شک کنید.
تِم‌ها و مضامین خاص فیلم‌های وسترن معمولاً شامل یک رویارویی حماسی بین مرد بد و مرد خوب، بی قانونی کامل و مطلق، گرگ‌های تنها، و تیراندازی با اسلحه و چرخش سریع است. به طور معمول، ما وسترن ها را به عنوان نماد گاوچران‌ها در مقابل بومیان آمریکایی در مرزهای وحشی آمریکا تصور می‌کنیم، اما واقعا چند نوع فیلم وسترن وجود دارد؟ و ویژگی‌های تعیین کننده آنها چیست؟ ما می‌خواهیم در ویجیاتو به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.
وسترن های سنتی، همه چیز از آنجا شروع شد
فیلم وسترن سنتی یا کلاسیک جایی است که اکثر تمِ‌ها و مضامین قابل تشخیص از یک فیلم وسترن شروع شده است. این نوع فیلم دارای فیلمبرداری عالی و گسترده از دشت‌های آمریکا با تمرکز بر قانون شکنان و تلاش برای برقراری عدالت در جامعه است. این طرح معمولاً حول محور یک فرد مجرد، یک گاوچران، و ماجراجویی‌های آنها در غرب وحشی است. اکثر اوقات، گاوچران یا همان کابوی در حال مبارزه با افراد شروری است که جامعه را ویران می‌کنند. برخی از قوی‌ترین و بهترین نمونه فیلم‌های وسترن سنتی Stagecoach و Red River هستند و دوران اولیه وسترن توسط ستارگانی مانند جان وین و گری کوپر تعریف شد.
وسترن اسپاگتی ساخت ایتالیا
وسترن اسپاگتی بعد از محبوبیت ژانر وسترن پس از جنگ جهانی دوم به وجود آمد. اسپاگتی وسترن ایتالیایی است که بین دهه 1960 و 1970 میلادی بارها ساخته شد و با وجود اینکه این آثار در ایتالیا فیلمبرداری شدند، اما بازیگران آمریکایی در آن نقش آفرینی می‌کردند. سرجیو لئونه پدرخوانده این زیرژانر است و خلق سبک وسترن او همچنین کلینت ایستوود را از طریق «یک مشت دلار، برای چند دلار بیشتر و خوب، بد و زشت» به شهرت رساند.
ویژگی‌های وسترن اسپاگتی متمایز شامل بودجه معمولاً کم، نماهای نزدیک برای جلوه دراماتیک و تمرکز بر ضد قهرمان است. موسیقی‌هایی که ما در حال حاضر معمولاً با فیلم‌های وسترن مرتبط می‌کنیم، پر از گیتار و سوت، از وسترن اسپاگتی به دست آمد. تماشاگران همچنین شاهد خشونت بیشتری در این سبک بودند زیرا هالیوود به دلیل محدودیت (کد هِیز) قادر به نمایش آن عناصر خشن نبود.
دهه 60 و 70 به ما وسترن اسیدی داد
پس از ظهور وسترن اسپاگتی، همزمان وسترن‌های اسیدی در دهه‌های 1960 و 1970 به محبوبیت رسید. اولین وسترن اسیدی با عنوان «The Shooting»، شروع به براندازی ژانر به میل خودش کرد. اصطلاح وسترن اسیدی پس از انتشار «ال توپو» اثر آلخاندرو خودوروفسکی ابداع شد. دنیس هاپر، جیم مک براید و رودی وورلیتزر محبوب ترین فیلمسازانی هستند که با وسترن اسیدی مرتبط هستند.
در این سبک جاه طلبی‌های استعاری آثار مورد تحسین منتقدان مانند شین و جویندگان را با افراط فیلم‌های وسترن اسپاگتی و چشم‌انداز پاد فرهنگ دهه ۱۹۶۰ ترکیب می‌شوند، همچنین موجب افزایش مصرف مواد مخدر غیرقانونی مانند ماری جوآنا و ال اس دی در میان مردم شد. در وسترن اسیدی، آثار بسیاری هستند که قراردادهای وسترن‌های قبل از خود را زیر و رو می‌کنند تا نسخه‌ای دیوانه‌کننده از آمریکای سفید خودویرانگر را در بدبینانه‌ترین حالت ممکن به تصویر بکشند که مشتاق ریشه‌های نفس گرایانه است.
برخی از مضامین متمایز که در این فیلم‌ها می‌بینیم، نمادگرایی سنگین و عجیب، وقایع و شخصیت‌های غیرقابل توضیح، و بسیاری از فلسفه‌های شرقی هستند. محبوب ترین فیلم‌ها برای این جنبه از وسترن A Girl Is a Gun و Dead Man با بازی جانی دپ هستند.
هدف وسترن متجدد یا مدرن دقت است
وسترن‌های متجدد برداشت دقیق یا تاریخی تری از وسترن سنتی هستند. مضامین یک وسترن سنتی گاهی اوقات می‌توانند قدیمی، نادرست و رک و پوست کنده و حتی گاهی اوقات توهین‌آمیز به نظر برسند؛ زیرا شخصیت‌ها یا موقعیت‌های خاصی بد به تصویر کشیده می‌شوند. آنها همچنین تمایل بیشتری به سیاه و سفید بودن دارند و کمی ابهام اخلاقی در دل آن آثار وجود دارد. اغلب فیلم‌های وسترن از دهه ۱۹۶۰، تم ضدوسترن دارند. بسیاری از این فیلم‌ها توسط کارگردانان بزرگی ساخته شده‌است که وسترن را موقعیتی برای بیان نقد خود بر جامعه آمریکا و ارزش‌ها در ژانر جدید، دیده‌اند.
در مقابل وسترن‌های مدرن یا متجدد که از دهه 1960 ظهور کرده‌اند، تمایل دارند آن موضوعات اصلی را زیر و رو کنند. هدف این فیلم‌ها این است که از نظر تاریخی دقیق‌تر باشند و زنان و بومیان آمریکا را بهتر نشان دهند، نه اینکه آنها را مانند برخی از فیلم‌های وسترن سنتی، درمانده یا «وحشی» به نمایش بگذارند. همیشه یک شرور واضح وجود ندارد و قهرمان همیشه از نظر اخلاقی درست نیست. برخی از محبوب‌ترین فیلم‌های این رده عبارتند از: «نابخشوده» کلینت ایستوود، «بازگشته» با بازی لئوناردو دی کاپریو، و «گروه وحشی» به کارگردانی سم پکینپا.
وسترن های آخرالزمانی با پایان جهان مقابله می‌کنند
پایان جهان موضوع بسیاری از ژانرها است و مدتی است که در زیر و بم وسترن‌ها نیز حضور داشته است. وسترن‌های آخرالزمانی مفهوم پایان جهان و جامعه را می‌پذیرند، بنابراین ساکنان باقی‌مانده آن را به چیزی منتقل می‌کنند که شبیه دشت‌های خشک بزرگ و بدون قانون آمریکاست و از آنها می‌خواهد که در خارج از زمین زنده بمانند. این فیلم‌ها معمولاً حسی از زمین‌های بایر دارند، اما آیتم‌های آینده‌نگرانه‌تری مانند ماشین‌های عجیب و سلاح‌های مختلف را نیز نمایش می‌دهند. «مکس دیوانه»، «گروه بد» و «پستچی» از محبوب ترین وسترن های آخرالزمانی هستند.
وسترن حماسی داستان‌هایی در مقیاس بزرگ
وسترن حماسی یک زیرژانر است که عناصر فیلم وسترن را می‌گیرد و آنها را در مقیاس بزرگ تری قرار می‌دهد. برای مثال، خط داستان ممکن است افرادی را دنبال کند که بخشی از انقلاب مکزیک هستند، مانند فیلم The Wild Bunch یا اثری مشابه آن. عامل تعیین کننده یک وسترن حماسی در یک زمان پرتلاطم تنظیم می‌شود تا به عمق روایت بین رهبری و جستجوی عدالت یا آزادی بیفزاید. از دیگر فیلم‌های شاخص این زیرژانر می‌توان به «روزی روزگاری در غرب» و «رقصنده با گرگ‌ها» با بازی کوین کاستنر اشاره کرد.
وسترن با رویکرد گرگ‌های تنها
فیلم وسترن با چاشنی یاغی‌های قانون شکن و متمرد قرار است حول شخصیتی بپردازد که بیشتر شبیه یک گرگ تنها است و شهرت او به کشتن هدفش شناخته می‌شود و به احتمال زیاد هر کسی که با او در تماس است از او می‌ترسد. این زیرژانر صحنه‌های تیراندازی و مبارزه بیشتری نسبت به یک فیلم وسترن استاندارد دارد. برخی از برجسته ترین آثار در این زیرژانر عبارتند از «بوچ کسیدی و ساندنس کید»، «جوسی ولز یاغی»، و «۳:۱۰ به یوما». شخصیت وایات ارپ با بازی کرت راسل، یکی از محبوب ترین قانون شکنان در تاریخ غرب وحشی است و فیلم Tombstone نمونه قوی دیگری از وسترن یاغی یا قانون شکن است.
وسترن نوآر یکی از بهترین‌ها
فیلم نوآر به طور کلی بسیار تاریک است و هوای منفی دارد زیرا بیشتر از یک فیلم معمولی احساسات و درون گرایی شخصیت‌ها را بررسی می‌کند. وسترن‌ها به تم‌های نوآر نیز پرداخته‌اند و کمی بیشتر بر پویایی شخصیت‌ها، مبارزات آنها با خود و افراد نزدیک به آنها و همچنین عواقب زندگی در یک قانون خاص یا حیات وحش تمرکز کرده‌اند. برای مثال آثاری چون «جایی برای پیرمردها نیست» با بازی جاش برولین، «اگر سنگ از آسمان ببارد» با بازی کریس پاین و «رودخانه ویند» با بازی جرمی رنر نمونه‌های عالی وسترن نوآر هستند.
وسترن علمی تخیلی و ارتقا ژانر
در جایی که یک وسترن سنتی معمولاً ساده‌تر از شیوه زندگی، سلاح‌ها، و روش‌های در اختیار داشتن مواد است، یک وسترن علمی تخیلی با افزودن فناوری، گامی بلندتر می‌گذارد. جنبه علمی تخیلی این فیلم‌ها می‌تواند شامل فناوری پیشرفته، سفر در زمان و حتی تعامل بیگانگان با قانون شکنان باشد.
سریال تلویزیونی Westworld شناخته‌شده‌ترین وسترن علمی تخیلی است، اما ما همچنین شاهد این تغییر ژانر در «بازگشت به آینده: قسمت سوم» و برخی قسمت‌های جنگ ستارگان هستیم. برخی دیگر از این آثار عبارتند از «کابوی‌ها و بیگانگان» ساخته جان فاورو و فیلم «Wild, Wild, West» با بازی ویل اسمیت، اما این فیلم همیشه به راحتی توسط دوستداران وسترن یا کمدی پذیرفته نمی‌شود.
وسترن معاصر با چاشنی ابرقهرمانی
وسترن های معاصر شخصیت‌های سنتی را در محیط‌های مدرن قرار می‌دهند؛ وسترن معاصر فیلمی است که شخصیت‌های سنتی و مضامین قدیمی غرب وحشی، تم‌ها و موتیف‌ها را می‌گیرد و آنها را در محیط‌های مدرن و امروزی قرار می‌دهد. این زیرژانر اخیراً محبوب ترین است، برای نمونه سریال Yellowstone با بازی کوین کاستنر یک مثال بارز آن است.
در بسیاری از مواقع، از شخصیتی که بیشتر شبیه یک گاوچران سنتی است، انتظار می‌رود که در سبک زندگی دچار چالش شود و در عین حال با مشکل مواجه شود تا بتواند آن را حل کند. فیلم «لوگان» با بازی هیو جکمن و «کتاب الی» با بازی دنزل واشنگتن نمونه‌های عالی وسترن معاصر هستند.
وسترن‌های ترسناک کمیاب ترین نوع وسترن
وسترن ترسناک که یکی از کمیاب‌ترین و غیرمعمول‌ترین زیرژانرهای فیلم‌های وسترن است، به سختی می‌توان آن را تعیین کرد و تعریف کرد. در هم آمیختن ترانه‌های ترسناک کلاسیک با تم‌های وسترن، سخت‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. اما برخی فیلم‌ها این ترکیب میخکوب‌کننده را اجرا می‌کنند. برای مثال فیلم Bone Tomahawk احتمالاً قابل‌توجه‌ترین وسترن ترسناک است، زیرا گروهی از گاوچران‌ها را ترکیب می‌کند که برای نجات تعدادی از مهاجران از دست گروهی آدم‌خوار به راه افتاده‌اند.
تصور کنید روح گاوچران‌های کُشته شده در یک دوئل قصد تسخیر ملک شما را داشته باشند، و یا افراد یک شهر سنتی در بستر فضای وسترن تبدیل به زامبی شوند. اساساً تصور خون آشام‌ها، ارواح و زامبی‌ها در دل یک فضای وسترن خود به خود بیننده را جذب یک اثر می‌کند، بنابراین تلفیق دو ژانر وحشت و وسترن می‌تواند با کمی تأمل بدل به میدانی جذاب برای تولید آثار مختلف شود. از این گذشته، ژانر وسترن به خاطر خلق دنیایی بی‌قانون یکی از بهترین محیط‌ها برای کار با ژانر وحشت است. آثاری همچون «Near Dark» یا «The Wind» و حتی فیلم «Ravenous» از آثار شاخص این بخش هستند.
کلام پایانی
در این مطلب از ویجیاتو سعی شد تا به زیر و بم ژانر وسترن سر بکشیم و زیرژانرهای مختلف آن را معرفی و به شکل کوتاه برای شما بررسی کنیم. فراموش نکنید ژانر وسترن مادر تمام ژانر‌های سینمایی است و تا زمانی که این هنر و صنعت ادامه پیدا کند، وام‌دار ژانر وسترن و آثار شاخص آن خواهد بود.
به به
ژانر مورد علاقم (:
واقعا از آثار ایستوود نمیشه گذشت
سه گانه دلار هنوزم که هنوزه بعد بارها دیدن بازم میخوام ببین
یه نمونه خوب دیگه هم گنج های سیرامادره با بازی بوگارته
جذابه
یاد سه گانه دلار بخیر
من با وسترن اسپاگتی بزرگ شدم
به نظرم ژانر وسترن قدیم ها خیلی بهتر براش ایده پردازی میکردن ، اما الان واقعا فیلم های امروزی خالی از ایده هستن ( البته نه همشون ) .
پ ن : ولی هیچ طعنه و تیکه ای توی فیلم ها مثل فیلم های وسترن نمیشه 🙂
وسترن اسیدی🗿