جنگ بین دی‌سی و پدیدآورنده‌ی کمیک Fables

چند روز پیش بیل ویلینگهام که پدیدآورنده‌ی سری کمیک Fables است، خبر داد که پس از یک اختلاف نظر و مشاجره با انتشارات دی‌سی، این فرانچایز در در دسترس عمومی و همگانی قرار می‌دهد.

ویلینگهام در یک بیانیه‌ی طولانی در بلاگ خودش در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳ (۲۶ شهریور ۱۴۰۲) خبر از این رویداد داد و به تفصیل چون و چرای این شرایط را بازگو کرد.

از حالا، ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳، دارایی کمیک بوکی با نام Fables، شامل همه‌ی اسپین-آف‌ها و شخصیت‌های مربوط به Fables، اکنون در دسترس عمومی‌ست. چیزی که زمانی به طور کامل متعلق به بیل ویلینگهام بود الآن متعلق به همه است، برای همیشه. انجام شد، و همان طور که بیش‌تر متخصصان به شما خواهند گفت، زمانی که به انجام برسد دیگر بازنخواهد گشت. پس‌گیری‌ها نه تأمل‌پذیر هستند و نه ممکن.

پاراگراف آغازین بیانیه‌ی بیل ویلینگهام

ویلینگهام درباره‌ی این که چرا این کار را انجام داده چندین دلیل را بیان کرده است. در نخستینِ آن‌ها به این اشاره می‌کند که زمانی که او با دی‌سی کامیکز یک قرارداد انتشار متعلق به پدیدآورنده امضا کرد، این انتشارات به دست مردها و زن‌های درستکار اداره می‌شد. هر بار هم که چالشی پیش می‌آمد نیز همانند مردها و زن‌های معقول و خردمند درباره‌ی این مشکلات گفتگو و تلاش برای حل آن‌ها می‌کردند.

ولی پس از گذشت نزدیک به ۲۰ سال از زمان امضای آن قرارداد، آن مردها و زن‌های درستکار یا از دی‌سی رفته‌اند یا اخراج شده‌اند تا غریبه‌هایی جایگزین آن‌ها شوند که تنها می‌خواهند قراردادها را به طوری تفسیر کنند که فقط دی‌سی و کمپانی‌های مربوط به آن سود به دست آورند.

دلیل دیگر نیز مربوط به قوانین علائم تجاری و کپی‌رایت است. این قوانین در پشت‌پرده‌ها دچار دگرگونی‌هایی رادیکالی شده‌اند تا علائم تجاری و حقوق کپی‌رایت تنها در دست شرکت‌های بزرگ باشند که می‌توانند با پرداخت پول جریان را به نفع خود کنند.

از آن جایی بیل ویلینگهام نمی‌تواند از عهده‌ی هزینه‌های شکایت از دی‌سی کامیکز برآید و در ۶۷ سالگی زمان اضافه‌ای هم ندارد تا سرگرم دادگاه‌ها و شکایت‌ها باشد، تصمیم می‌گیرد که فرانچایز متعلق به پدیدآورنده‌ی خود را در دسترس همگان قرار دهد.

به گفته‌ی این پدیدآورنده، دی‌سی به طور آگاهانه توافق‌نامه‌هایی که با او داشت را زیر پا گذشته است. معمولاً این تخطی‌ها در مسائل کوچک‌تر همچون فراموش کردن پرسیدن دیدگاه او درباره‌ی هنرمندان و داستان‌های تازه، یا کاورها، یا فرمت کلکسیون‌های نو و از این جور موارد بوده‌اند. در این زمان‌ها، هنگامی که ویلینگهام با دی‌سی بحث می‌کرد، آن‌ها به طور خودکار پاسخ می‌داند که «متأسفیم، دوباره شما را نادیده گرفتیم». در پرداخت مزایا و امتیازها نیز دی‌سی یا دیرکرد داشت یا کم پرداخت می‌کرد تا بیل ویلینگهام مجبور شود تا پیگیر آن‌ها شود.

به مرور زمان، این مشکلات بزرگ‌تر شدند. ابتدا تلاش شد تا حق مالکیت پدیدآورنده از دست ویلینگهام بیرون آورده شود. سپس انتشارات دی‌سی تصمیم گرفت که آن‌ها می‌توانند هر کاری با این دارایی کمیک بوکی بکنند؛ همچون تغییر داستان‌ها و شخصیت‌ها به هر شکلی که می‌خواهند. ولی در عین حال خود را مسئول نگه‌داری از تمامیت و ارزش این آی‌پی نمی‌دیدند؛ چه از خودشان و چه از اشخاص ثالث.

برای نمونه، بیل ویلینگهام به شرکت بازی‌سازی تل‌تیل گیمز اشاره می‌کند که به طور رادیکالی شخصیت‌ها، حال و هوا، تاریخچه و بنیان داستان‌های او را دگرگون کردند و برای سال‌ها تلاش داشتند تا اسکریپت‌ها را از او پنهان نگه دارند. دی‌سی حتی این را درست نمی‌دید که برای دادن حقوق لایسنس Fables به اشخاص ثالث چیزی به این پدیدآورنده پرداخت کند.

انتشارات دی‌سی برای پرداخت چنین پولی به بیل ویلینگهام دست به دامن این ترفند شد تا به عنوان «حق مشاوره» (نه حق مالکیت) در کنار پیمان‌نامه‌ی عدم افشا کاری کند که بدون پرداخت مزایایی که باید پرداخت می‌کردند، ویلینگهام نتواند از ساخته‌ی تل‌تیل (یا هر لایسنس دیگری) بد بگوید.

همه‌ی این موارد روی هم گرد آمدند تا بیل ویلینگهام، کسی که خود را پدیدآورنده و مالک فرانچایز Fables می‌داند، این فرانچایز را در دسترس عمومی و همگانی قرار دهد.

دی‌سی پاسخ می‌دهد

چند روز پس از این بیانه‌ی بیل ویلینگهام، دی‌سی نسبت به آن واکنش نشان داد. انتشارات دی‌سی یک بیانیه را با وبسایت IGN به اشتراک گذاشت که در آن ادعای ویلینگهام را درباره‌ی قرار گرفتن Fables در دسترس همگان رد می‌کند و هر اقدام لازمی را در برابر نقض مالکیت دی‌سی روی این سری و شخصیت‌ها را انجام خواهد داد.

کمیک بوک‌ها و رمان‌های گرافیکی Fables منتشر شده توسط دی‌سی، و خطوط داستانی، شخصیت‌ها، و المان‌های موجود در آن‌ها، تحت مالکیت دی‌سی قرار دارند و توسط قوانین کپی‌رایت ایالات متحده و سراسر دنیا طبق قوانین اجراپذیر محافظت می‌شوند و در مالکیت همگانی قرار ندارند. دی‌سی همه‌ی حقوق را در اخیار دارد و دی‌سی هر اقدامی که لازم یا مناسب ببیند را برای محافظت از حقوق دارایی‌های فکری انجام خواهد داد.

پاسخ دی‌سی به بیانیه‌ی بیل ویلینگهام

دی‌سی، یک شرکت غرق در حاشیه

این نخستین حاشیه‌ی دی‌سی به شمار نمی‌آید. این کمپانی که زمانی از محبوب‌ترین شرکت‌های صنعت سرگرمی به شمار می‌آمد (حتی بیش از مارول) اکنون مدتی‌ست که پر شده است از تصمیمات و گزینش‌ها اشتباه در زمینه‌ها و سویه‌های گوناگون.

این تصمیمات اشتباه دی‌سی را می‌توان در بخش‌های گوناگون این شرکت دید. در دنیای کمیک‌ها، دی‌سی با ریبوت‌های فراوان و بیش از حد سرگرم مولتی‌ورس بودن، دنیاها، خطوط داستانی و شخصیت‌هایش را دچار آشوب و هرج و مرج کرد. ایمپرینت‌های موفق و خاطره‌انگیزی همچون ورتیگو را با هدف یکسان‌سازی انتشارات کنار گذاشت. شخصیت‌های توسعه‌پیداکرده و نمادین را به شکل اشتباهی در داستان‌های نامناسب مورد استفاده قرار داد. برای هنرمندان مستقل در سری‌های اختصاصی خودشان، همچون سری The Boys، دردسر ایجاد کرد. تازه‌ترین نمونه از هرج و مرج کمیک‌های دی‌سی را نیز می‌توان در همین پرونده‌ی Fables مشاهده کرد.

دی‌سی در مدیوم‌های دیگر هم اوضاع چندان خوبی ندارد. با این که زمانی ساخته‌های انیمیشنی موفقی را روانه‌ی مخاطبان می‌کرد، با به پایان رساندن جهان مشترک فیلم‌های انیمیشنی خود، اکنون ساخته‌های انیمیشنی خودپایی را می‌سازد که تا به حال اصلاً موفق نبوده‌اند.

سریال‌های دی‌سی نیز یا بیش از پتانسیل خود کش می‌آیند یا بسیار زودتر از چیزی که می‌باید کنسل و کنار گذاشته می‌شوند. البته که هیچکدام از سریال‌ها هم هیچگاه بودجه‌ای درخور در اختیار ندارند. در دنیای فیلم‌های لایو-اکشن نیز دی‌سی وضعیت خیلی بدی را تجربه می‌کند. با این که دنیای سینمایی دی‌سی تحت هدایت زک اسنایدر بین همه محبوب نبود ولی دست کم در سمتی آشکار حرکت می‌کرد.

پس از تراژدی خانوادگی زک اسنایدر و کنار رفتن این کارگردان از هدایت دنیای سینمایی دی‌سی، این کمپانی اوضاع را به دست خود گرفت اما اصلاً نتوانست بهبودی اعمال کند. تصمیم‌های مدیران دی‌سی همین طور بد و بدتر شدند؛ از ساخته‌های با کیفیت پایین تا حتی عدم اجازه‌ی اکران برخی فیلم‌های تکمیل شده همچون Batgirl. به این حواشی باید ماجراهای ازرا میلر و امبر هرد را در فیلم‌های The Flash و Aquaman and the Lost Kingdom افزود.

وضعیت به میزانی بد پیش رفت که دی‌سی با هدف ریبوت دنیای سینمایی خود تحت هدایت پیتر سفرن و جیمز گان، بازیگران محبوبی همچون هنری کویل در نقش سوپرمن را کنار گذاشت.

با نگاهی به انتشارات دی‌سی، می‌توان دید که این شرکت غرق در حاشیه و بحران است و انگار مدیران این شرکت واقعاً نمی‌دانند که چطور باید یک کمپانی که بر اساس نوآوری و خلاقیت هنری و فکری می‌گردد را اداره کنند. پس دور از انتظار نیست اگر در جنگ بین دی‌سی و بیل ویلینگهام، در واقع حق با پدیدآورنده‌ی فرانچایز Fables‌ باشد و بار دیگر شاهد یک افتضاح دیگر از مدیران و بالادستی‌های دی‌سی باشیم.