نقد سریال The Gentlemen | هزارتوی جنایی

این روز‌ها می‌توانید سریال جنایی و هشت اپیزودی جنتلمن یا «آقایان» را که توسط کارگردان و فیلمنامه‌نویس مشهور انگلیسی گای ریچی ساخته شده است، تماشا کنید. این سریال یک اسپین‌آف از فیلم بلند او به همین نام با بازی متیو مک کانهی است که به راحتی می‌توان آن را یکی از بهترین فیلم‌های ریچی در سال‌های اخیر نامید. اکنون ما در بررسی زیر به شما خواهیم گفت که آیا این سریال در مقایسه با پروژه اصلی می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد یا خیر؟! پس در ادامه با نقد سریال The Gentlemen همراه ویجیاتو باشید.

• مطلب پیشنهادی: نقد فیلم The Gentlemen – خون بدون رنگ

سریال آقایان یا جنتلمن ماجرای زندگی ادی هورنیمن (تئو جیمز) را به‌تصویر می‌کشد. ادی فرزند یک اشراف‌زاده انگلیسی است و بعد از فوت پدرش تمام ثروت او را به ارث می‌برد. اما نکته اینجاست که این ثروت هنگفت یک میراث بی‌مانند را به‌همراه مزرعه‌ای خاص برای ادی به ارمغان می‌آورد. در این مزرعه فعالیت غیرقانونی تولید ماری جوانا وجود دارد که ادی را به دل یک ماجراجویی جنایی می‌کشد. او سعی دارد خودش و خانواده‌اش را از این جنایت دور کند اما همه‌چیز به این سادگی نیست.

گای ریچی پس از تسخیر هالیوود و ورود به ژانرهای مختلف، تنها بیش از چهار سال پیش، به کاری که به بهترین شکل انجامش می‌دهد بازگشت؛ منظور من تولید یک کمدی-درام جنایی بریتانیایی با شخصیت‌های رنگارنگ و دشمنی‌های مردانه هیجان انگیز است. اما این بازگشت به ریشه‌ها در قامت فیلم شیک «جنتلمن» واقعاً پیروزمندانه بود. ولی چرا؟ چون فیلم مورد استقبال مثبت تماشاگران و منتقدان قرار گرفت و شخصیت‌ها و شوخ طبعی‌های کلامی و فرم بصری خاص گای ریچی آن را به اثری فراموش نشدنی تبدیل کرد.

فیلم جنتلمن درست قبل از همه‌گیری کرونا موفق شد روی پرده بزرگ سینما ظاهر شود، و این شروع خوب احتمالاً ریچی را متقاعد کرد که دنباله این پروژه را برای سرویس استریم نتفلیکس بسازد. خب قصد ایجاد یک اسپین‌آف سریالی از «آقایان» در اکتبر 2020 و درست در بحبوحه همه گیری ویروس کرونا به صورت رسمی اعلام شد. طی سه سال بعد، این کارگردان موفق شد سه فیلم بلند دیگر فیلمبرداری کند و سپس به پای تولید این سریال بیاید.

خب اگر بخواهم پیش از بررسی و نقد این سریال آن را با فیلم جنتلمن مقایسه کنم، باید بگویم نسخه سریال در زمینه مقایسه با فیلم اصلی، از همه جهات بازنده است؛ این یعنی از پیچیدگی داستان گرفته تا جذابیت شخصیت‌ها، این فیلم گای ریچی است که بهتر عمل می‌کند. البته این حرف به معنی ضعف سریال نیست. چرا که این اثر نیز برای مخاطبان خاص سینمای گای ریچی حکم یک هدیه به شدت سرگرم‌کننده را دارد.

اول از همه، بازیگران اصلی در اینجا به وضوح معمولی‌تر هستند و در نتیجه، شخصیت‌های اصلی جذابیت کمتری دارند. علاوه بر این، دیالوگ‌ها به اندازه نسخه سینمایی ریچی شوخ طبع نیست و روایت نیز چندان پیچیده به نظر نمی‌رسد که آن را قابل پیش بینی‌تر می‌کند. البته ریچی تکنیک‌های فرمالیستی مورد علاقه‌اش، مانند ریتم تند با تدوین تماشایی یا مثلاً استفاده از موسیقی متناسب با حال و هوای صحنه را رها نکرده، پس در نتیجه سریال در این بخش چیزی کم ندارد.

اما از نظر محتوا، سریال «آقایان» اگرچه تا حدودی کوچک‌تر از حد معمول آثار گای ریچی است، اما او کماکان می‌تواند مخاطب را به یک هزارتوی جنایی شیک بکشاند. باید بدانید دو اپیزود اول این سریال به کارگردانی خود گای ریچی، یک مینی پلات واحد را تشکیل می‌دهند و در یک خط روایت پیش می‌روند، زیرا جنون پوچ نهفته در فیلم‌های ریچی در اینجا به طور هماهنگ با جستجوی جذاب و پر از دسیسه برای یافتن راه‌هایی برای حل یک مشکل جدی پیرامون شخصیت قهرمان داستان همراه شده است.

البته این وضعیت روایت از قسمت چهارم تا حدودی دارای نوسان می‌شود، مخصوص زمانی که مشخص می‌شود سریال از یک روایت افقی به یک سریال با روایت افقی-عمودی تبدیل شده است و هر قسمت نشان دهنده نوعی ماجراجویی جدید است. پس از آن است که ریتم داستان‌گویی به طور محسوسی کند شده و گاهی اوقات به نظر می‌رسد که موانع جدید بر سر راه قهرمانان تنها برای طولانی شدن اپیزود‌ها سبز شده است. به طور کلی، فرونشست داستانی در مرحله میانی این سریال (قسمت چهارم تا پایان) یک پدیده معمولی برای تمام‌ سریال‌های مدرن، به ویژه مجموعه‌های نتفلیکس است، و به ویژه این حالت در هنگام مشاهده اپیزود‌ها در حالت پشت سر هم دیگر به وضوح قابل دیده شدن است.

در عین حال، کاملاً بدیهی است که با نزدیک‌تر شدن به نقطه اوج در چنین سریال‌هایی، بیننده به خط داستانی اولیه باز خواهد گشت، اگرچه بعید است که بتوان دقیقاً حدس زد که چگونه اتفاق می‌افتد. اما این مدلی از روایت است که در اکثر مینی‌ سریال‌ها تکرار می‌شود و این مجموعه هشت اپیزودی نیز از این دستور کار خارج نیست. با همه این تفاسیر شاید بزرگترین غافلگیری در سریال «آقایان»، نقش اصلی تمام عیار شخصیت زن باشد، زیرا به زنان در دنیای خشن مردانه فیلمساز انگلیسی به طور سنتی نقش‌های فرعی واگذار می‌شود. اما در این اثر شخصیت سوزی گلس با بازی کایا اسکودلاریو باهوش، هم سطح با قهرمان مرد یعنی تئو جیمز است و بر اساس تجربه‌اش در یک محیط جنایی، عموماً به دوک هالستد یک بازی داستانی بهتر می‌دهد.

اما با وجود این که تئو جیمز شخصیت جالبی دارد، اما برای مثال به شخصیت سینمایی متیو مک کانهی در فیلم جنتلمن نمی‌رسد. بنابراین، قلب شخصیتی سریال کایا اسکودلاریو است. شخصیت او یک تجارت غیرقانونی را اداره می‌کند و مانند یک دختر جذاب به نظر می‌رسد. او مشکلات شرکای خود را حل می‌کند، خونسردی خود را حفظ می‌کند و صادقانه یا با ایده‌های خانواده محور در هر کاری شرکت می‌کند. بنابراین، جای تعجب نیست که طرح اصلی حول این بانوی باهوش می‌چرخد.

باید بدانید جدای از برخی شخصیت‌های جالب، سریال جنتلمن شامل برخی از ویژگی‌های خاص سینمای گای ریچی است که به خوبی از سمت مخاطب شناخته می‌شوند. در واقع از همان قسمت اول امضای ریچی روی این سریال به چشم می‌آید. این امضای ریچی شامل خطوط داستانی به هم پیوسته، مخصوص زمانی که قطعات پازل متعدد در پایان با هم جمع می‌شوند، و مبارزات بوکس به عنوان یک ویژگی مهم روایت، و انواع لهجه‌های شخصیت‌های عجیب و غریب با هدف جلوه‌های کمیک است. همچنین به رسم همیشگی فرم بصری ویژه گای ریچی هر از گاهی یک یا چند نکته کامل نوشتاری از شرح یک ماموریت یا حادثه در کادر ظاهر می‌شود.

فراموش نکنید که وقایع داستانی و بازی‌های جنایی این سریال در جهان گای ریچی اتفاق می‌افتد، جایی که همیشه موقعیت برای نمایش آدم‌های عجیب و غریب خاص وجود دارد. برای مثال انجام یک مسابقه بوکس زیرزمینی با خطرات بالا همیشه در آثار ریچی به چشم می‌خورد، جایی که افرادی جمع شده‌اند که بار اصول اخلاقی ندارند. به عبارت ساده، راهزنان و جنایتکاران پولدار همیشه در آثار ریچی خودنمایی می‌کنند. یا در مثال دیگر، طرح داستان این سریال شامل شخصیتی است که هیتلر را می‌پرستد و یک اندام خاص از این فرد ویژه را در فرمالدئید نگه می‌دارد. در نتیجه شما باید از ریچی انتظار هر چیزی عجیبی را داشته باشید و این مدلی است که خود او از تارانتینو الگو گرفته است.

البته جالب اینجاست که ریچی این سریال را ساخت، تهیه کرد و فیلمنامه را نوشت، اما شخصا فقط دو قسمت را کارگردانی کرد. با این حال، من دیگر قسمت‌های سریال را از نگاه کارگردانی و فرمی خارج از سیستم فکری ریچی نمی‌دانم. در نتیجه هدایت کارگردان‌هایی مانند دیوید کافری (پیکی بلایندرز) به هیچ وجه از سطح خود ریچی پایین‌تر نیستند.

بنابراین، ریچی باید سعی می‌کرد مخاطب قدیمی خود که شامل طرفداران فیلم جنتلمن می‌شدند را جذب کند و بینندگان جدیدی را نیز با خود همراه کند. خب دشوار است بگوییم که آیا کارگردان موفق به انجام دومی شده است یا خیر، اما طرفداران قدیمی کار او قطعا به حق خود خواهند رسید. از این گذشته، جریان بصری سریال به معنای واقعی کلمه اصل همه پیشرفت‌ها، تکنیک‌ها و سبک‌های گای ریچی است. کارگردان در این سریال هشت قسمتی همه چیزهایی را که قبلاً در فیلم جنتلمن به صورت کامل با آن کار کرده بود در این اثر گنجانده است.

اما بازهم اگر بخواهم یک انتقاد به این سریال وارد کنم که در فیلم او وجود نداشت، همان ساختار شخصیتی است. چون این سریال نه در ریتم و سرعت داستان و نه در فرم بصری مشکل خاصی ندارد، اما این فقط سرعت داستان نبود که ما را عاشق فیلم اصلی «آقایان» کرد، نکته آن بود که فیلم بازیگران باورنکردنی داشت. هر شخصیت در فیلم ریچی منحصر به فرد و چند وجهی بود، چه شخصیت کاریزماتیک میکی پیرسون با بازی متیو مک کانهی جذاب، چه چارلی هانام آرام و قاتل. و حتی آن مربی جذاب، با بازی کالین فارل. همه شخصیت‌ها در نسخه سینمایی The Gentlemen درخشیدند، اما نمی‌توان همین را برای نسخه سریال گفت. هرچند ریچی تلاش می‌کند تا تصاویر شخصیت‌های فیلم را به شخصیت‌های جریان سریال خود منتقل کند. اما نتیجه یکسان نیست.

اگرچه لازم به ذکر است که ریچی برای این سریال هم یک گروه بازیگر غول پیکر جمع آوری کرده است. شخصیت اصلی شخص تئو جیمز، در اندازه خود خوب است، کارفرمای او کایا اسکودلاریو و در نقش‌های مکمل، دانیل اینگز، جیانکارلو اسپوزیتو (که نقش جایانکارلو اسپوزیتو معمولی را بازی می‌کند، که خبر خوبی است)، ری وینستون، و بازیگر مورد علاقه کارگردان، یعنی وینی جونز، که برای اولین بار در حرفه خود، تصویر یک مرد خوش اخلاق را بازی می‌کند، همه نشان دهنده یک تیم جالب و عالی هستند. حتی با وجود این‌که زیبایی شناسی و سبک ریچی در شخصیت هر یک از این بازیگران منعکس می‌شود، اما، به دلایل واضح، همه این بازیگران به سطح شخصیت‌های نسخه بلند سینمایی «جنتلمن» نمی‌رسند.

اما این ضعف‌ها با یک اجرای خوب از تیم کارگردانی کم‌رنگ می‌شوند. ولی چرا؟ چون تمام کارگردان‌های این سریال به طرز ماهرانه‌ای با دوربین کار می‌کنند. از تصحیح رنگ تا زوایای جالب دوربین و صحنه سازی عالی، نکته‌ای است که من مخاطب را به سمت لذت و نوستالژی باورنکردنی برای اولین کارهای ریچی سوق می‌دهد. در نتیجه «آقایان» بازگشتی به ریشه‌ها است که ریچی، همانطور که معلوم شد، حتی پس از یک سری پروژه‌های تمام‌قد ناموفق و کم‌درخشش نیز توانست به فرم اصلی خود برگردد.

در پایان باید گفت: این سریال از نسخه سینمایی برآمده از آن عقب‌ است، اما وجود سبک گای ریچی که مملو از فرم خاص و رنگ‌های خیره‌کننده با ترکیبی از فضای جالب انگلیسی با اردوگاه‌های کولی‌ها و نمایش‌های خیابانی در مسیر شخصیت‌های اشرافی عجیب است، نکته‌ای درخشان برای سریال است که مخاطب را مشتاق دیدن آن می‌کند. این یعنی گای ریچی با موفقیت وارد عرصه تلویزیون شده است. البته، این سریال فاقد کاریزمای اصلی «آقایان» است، اما همچنان به شدت فریبنده است و شما را مجبور می‌کند قسمت‌های بعدی را پشت هم تماشا کنید. پس سریال «آقایان» یا همان جنتلمن به صورت ویژه برای همه علاقه‌مندان به آثار گای ریچی، یا بهتر است بگوییم آن پادشاه سینماگر انگلیسی شایسته توجه است.

نکات مثبت: طعم شیک فرم خاص گای ریچی، مدل بصری خلاقانه، طنز جالب، جو و اتمسفر بریتانیایی پروژه، برخی شخصیت‌های فرعی کاریزماتیک، سرعت روایت آسان و خوب.

نکات منفی: تعداد زیادی حفره بی‌جواب در طرح، قهرمان بی‌هویت یا خاکستری، پایان ضعیف.

دیالوگ جالب سریال: مردم یا در جنگل زنده می‌مانند یا با آرامش در باغ وحش زندگی می‌کنند. تعداد کمی اهمیت ترکیب متناقض هر دو را درک می‌کنند.