ریجن‌های پلی‌استیشن 4 چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

هیچ وقت خرید یک کنسول خانگی، خصوصا محصولات شرکت سونی، کار آسانی نبوده. کافیست به بازار سری بزنید تا بفهمید یک پلی استیشن 4 با چند قیمت کاملا متفاوت فروخته می‌شود. برخی اوقات دلیل بالا رفتن قیمت‌‌ها به خاطر ریجن های پلی استیشن 4 است و برخی مواقع هم مدل ساخت آن. اما آیا واقعا خود سونی، کنسول خانگی محبوبش را با قیمت‌هایی متفاوت عرضه کرده؟

برای پاسخ به این سوال، تصمیم گرفتیم در یکی دیگر از سری مقالات آموزشی ویجیاتو به میدان امام خمینی رفته و گشتی در پرجنب و جوش‌ترین بازار گیم ایران بزنیم، مکانی که احتمالاً آن را با نام قدیمی «توپخونه» و یا «پشت شهرداری» می‌شناسید. در ادامه مطلب، مقایسه‌ای انجام خواهیم داد بین صحبت‌هایی که از فروشندگان خواهید شنید و واقعیت موجود.

ریجن کنسول‌ها

قبل از آن که وارد بحث شویم، بهتر است اول یک بار برای همیشه تکلیف تلفظ این کلمه را مشخص‌کنیم. رجیون، ریجون و ریژن برخی از متداول ترین تلفظ‌هایی است که با گشت و گذار در بازار به گوشتان خواهد خورد اما تلفظ درست کلمه، ریجِن (riːdʒən) است.

ریجن یا ناحیه‌بندی دستگاه‌ها و کالاهای دیجیتال موضوع جدیدی در دنیای تکنولوژی نیست. تولید کنندگان از طریق عرضه کردن محصولاتشان در مناطق مختلف با ریجن‌های متفاوت، تلاش دارند تا از کپی شدن آن ها جلوگیری کرده و یا آمار کاربران و فروش دقیق خود در هر منطقه را در اختیار داشته باشند.

برای درک بهتر موضوع، فیلم‌های سینمایی را در نظر بگیرید. پس از پخش هر فیلم سینمایی رو پرده نقره‌ای و فروش آن روی گیشه، تولید کننده نسخه DVD یا بلوری آن را به بازار عرضه می‌کند. این دیسک‌ها دارای ریجن‌های مختلف هستند، به عبارت دیگر دیسکی که برای بازار آسیا در نظر گرفته شده، در دستگاه‌های پخش اروپا کار نخواهد کرد.

با این کار، از کپی شدن محصولات یک منطقه در منطقه‌ای دیگر جلوگیری شده و شرکت تولید کننده نیز آمار دقیقی از فروش محصولاتش در دنیا دارد.

کنسول‌ها و بازی‌های ویدیویی نیز شرایط مشابهی دارند. در واقع، هر دو کنسول پلی استیشن 4 و ایکس باکس وان و حتی اجدادشان، با ریجن‌های مختلف به فروش می‌رسند.

کنسول پلی استیشن 4 در چهار ریجن عرضه می‌شود، ریجن 1 مربوط به آمریکا، ریجن 2 اروپا، ریجن 3 آسیا و در نهایت ریجن 4 نیز مربوط به قاره استرالیا است.

بزرگترین سوالی که در ذهن هر خریدار کنسول پلی استیشن 4 ایجاد می‌شود: کنسول کدام ریجن بهتر است؟ سوالی که جواب ساده ای دارد اما تفاوت قیمت میان ریجن‌های مختلف دستگاه، به این آشفتگی دامن بیشتری می‌زند.

بگذارید خیالتان را راحت کنیم، در کیفیت ساخت، میان ریجن‌های مختلف هیچ تفاوتی وجود ندارد. تمامی این کنسول‌ها به یک شکل ساخته شده، سخت افزار یکسانی دارند و از تمامی منابع برق، تغذیه می‌کنند.

بر خلاف کنسول‌های قدیمی نینتندو، پلی استیشن 4 قفل منطقه‌ای ندارد. به بیان بهتر، بازی‌ها با هر ریجنی روی کنسول شما اجرا خواهند شد. میان بازی‌های دو ریجن نیز تفاوتی وجود ندارد و تنها گاهی اوقات پیش می‌آید تا بخشی از میان پرده‌های یک بازی در یک ریجن خاص حذف شوند.

برای مثال فرض کنید در میان پرده‌ای از یک بازی شوتر، قطار مترویی دچار سانحه می‌شود، چنین صحنه‌ای به دلیل یادآور شدن برخی از حملات تروریستی ممکن است در ریجن اروپا حذف شده و یا پیش از نمایش آن، اخطاری به مخاطب داده شود.

اما خارج از ساخت خود کنسول و اجرای بازی‌ها، تفاوت‌هایی میان ریجن‌ها وجود دارد. مهم‌ترین تفاوت این است که بر خلاف بازی‌ها، دیسک بلوری فیلم‌های سینمایی یک ریجن مشخص، روی کنسول های دیگر پخش نمی‌شود. موضوعی که اهمیت چندانی برای ما ایرانی‌ها ندارد.

تفاوت مهم دیگر، مربوط به محتویات اضافی بازی‌ها همچون بسته‌های الحاقی (DLC) و کدهای بخش آنلاین می‌شود. برای استفاده از این کدها در بخش آنلاین و یا خریداری DLC‌ها، ریجن بازی باید حتماً با اکانت یکی باشد.

در آخر، کم اهمیت‌ترین تفاوت میان کنسول‌ها، جا به جا شدن برخی از تنظیمات کنسول با یکدیگر است. برای مثال در کنسول های ریجن ژاپن و آسیا، از دکمه O برای تایید و از X برای لغو استفاده می‌شود که دقیقاً برعکس کنسول‌های دیگر است.

ریجن‌های آسیا، اروپا و آمریکا پیام ایمنی را با زبان مشخص شده در کنسول نمایش می‌دهند در صورتی که کنسول‌های ریجن ژاپن، این پیغام به زبان هیراگانا/کاتاکانا (خط هجانماهای مختلف ژاپنی) است.

در بازار کشور ما کنسول های ریجن 1، 2 و 3 به فروش می‌رسد. اما علت تفاوت قیمت میان این ریجن‌ها چیست؟ پاسخ این سوال را می‌توان به دو موضوع ربط داد.

نخست، بخشی از این تفاوت قیمت به ارزش پول کشورهای مختلف بر می‌گردد. تفاوت در ارزش پول سبب می‌شود قیمت تمام شده کنسول به ریال در یک ریجن از دیگری کم تر باشد. علت دوم نیز می‌تواند ناشی از هزینه‌های وارد کردن کنسول به داخل کشور باشد. طبیعی است کنسولی که مسافت کمتری طی کرده، هزینه کمتری داشته باشد.

شماره ساخت و مدل

به غیر از ریجن‌ها، مشخصه مهم دیگر پلی استیشن 4 شماره مدل (Model Number) آن است که در صورت نداشتن اطلاعات کافی، احتمال دارد فروشندگان شما را به اشتباه راهنمایی کنند و یا از آن غافل بمانید.

روی جعبه و خود هر کنسول، شماره و حروفی به شکل CHU-XXXX دیده می‌شود. در واقع پس از حروف CHU و خط فاصله، 4 عدد پشت سر هم حک شده‌اند. اما معنای این اعداد چیست؟

ابتدا از دو عدد اول شروع می‌کنیم، اعدادی که در واقع مدل کنسول را مشخص می‌کنند. سه عدد 10، 11 و 12 مربوط به کنسول پلی استیشن 4 اصلی (یا فت به زبان عامیانه)، عدد 20 پلی استیشن 4 اسلیم و 70 مربوط به پلی استیشن 4 پرو می‌شود.

کد 10 اولین سری از کنسول پلی استیشن 4 بود که در سال 2013 توسط سونی عرضه شد. این مدل اولیه از مشکلاتی چون صدای بلند فن، داغ شدن و برخی از آن ها از خرابی پورت HDMI رنج می‌بردند، در نتیجه کد 11 (CHU-11XX) بعد از تنها 10 ماه جایگزین آن شد.

مادربورد این مدل از SAA-001 به SAB-001 تغییر یافت. با وجود آن که ساختار هر دو مادربورد تقریباً یکسان است، مادربورد کد 11 مدار دو فازی بین منبع تغذیه و پردازشگر و مدار چهار فازی با پردازشگر گرافیکی داشت. در حالی که، به گزارش وبسایت دوال شاکرز (DualSHOCKERS)، مادربورد قبلی دارای مدار یک فازی با پردازشگر و سه فازی با پردازشگر گرافیکی بود.

منبع تغذیه نیز همچنین 24 گرم سبک تر شد و مصرف کلی آن کاهش یافته بود. بزرگترین تغییر نیز مربوط به فن یا گرماگیر کنسول می‌شد که وزن آن از 298 گرم به 324 گرم افزایش یافته بود.

آخرین مدلی که از پلی استیشن 4 در سال 2015 عرضه شد، کد 12 بود. در این مدل، پوشش روی کنسول مات شده و در نتیجه کمتر جای انگشتان دست را به خود جذب می‌کرد.

لوگوی پلی استیشن و سونی این بار به جای چاپ، روی کنسول حک شده بودند. دکمه‌های پاور و ایجکت روی کنسول نیز در این مدل دارای برجستگی حدوداً یک میلی متری بوده و جایگزین دکمه های لمسی قدیمی شده بودند. از دیگر تغییرات ظاهری این مدل نیز می‌توان به جا به جا شدن جایگاه پورت‌های پشت کنسول اشاره کرد.

تغییرات این مدل تنها به ظاهر کنسول محدود نمی‌شد. منبع تغذیه نسبت به مدل پیشین، 80 گرم سبک تر شده و از طول و عرض مادربورد به ترتیب 20 و 40 میلی متر کاسته شده بود.

حفاظ فلزی فن از آلومینیوم به فولاد و هندسه سیستم خنک کننده نیز تغییر پیدا کرد با وجود آن که تعداد تیغه‌ها مانند مدل قبلی ماند.

دو کنسول پلی استیشن 4 اسلیم و پلی استیشن 4 پرو نیز همان طور که پیش تر ذکر شد، در حال حاضر تنها با همان دو کد 20 و 70 شناخته می‌شوند.

در آخر، دو عدد انتهایی باقی می‌ماند که آن‌ها نشان دهنده همان ریجن و منطقه کنسول هستند، با این تفاوت که دسته بندی آن جزئی‌تر است. برای مثال دو کد 05 و 09 هر دو برای ریجن 3 هستند، اما اولی مربوط به کره جنوبی و دومی برای چین است.

در انتهای 4 عدد، دو حرف A یا B نیز دیده می‌شود که نشان دهنده ظرفیت دستگاه و به ترتیب برابر 500 گیگابایت و 1 ترابایت است.

در نتیجه، اگر برای مثال شماره مدل کنسولی CHU-1206B باشد، بدین معنا است که این کنسول آخرین مدل ساخته شده از پلی استیشن 4 اصلی و مربوط به کشورهای هنگ کنگ، سنگاپور و مالزی بوده و ظرفیت آن نیز 1 ترابایت است.

اگر قصد خرید مدل اولیه یا همان فت را دارید، تنها باید توجه کنید که بهتر است دو عدد اول 10 و 11 نباشند، هر چند بسیار بعید است که از این دو مدل کنسولی به جا مانده باشد.

شایان ذکر است که میان دو مدل اصلی و اسلیم هیچ تفاوت سخت‌افزاری مهمی وجود ندارد و تغییرات اسلیم بیشتر به ظاهر و کوچکتر شدن آن محدود می‌شود. اما مدل پرو، از سخت افزار قوی‌تر بهره برده و قادر است بازی‌ها را با وضوح تصویر 4K اجرا کند.

اما در بازار بزرگ گیم تهران چه می‌گذرد؟

تا به اینجای مطلب با حقایق آشنا شدید؛ اما وقتی پا به بازار می‌گذارید گاهی با شنیده‌های دیگری رو به رو می‌شوید. جملاتی که شاید الان برای شما مضحک و خنده دار باشند اما همین ها پدر و پسری را که برای خرید آمده‌اند، به دام می‌اندازد.

برای همین در قالب خریدار کنسول به مغازه‌های مختلف سر زدیم و سوال هایی را درباره ریجن و شماره مدل دستگاه‌ها پرسیدیم. در این فرآیند خرید، گاهی با ادعاهای بسیار عجیبی مواجه شدیم.

هر چند باید بگوییم همه فروشنده‌ها قصد دروغ گفتن به شما را ندارند. برخی از آن ها گویا خود اطلاعات کافی ندارند، برخی نگاهی به مشتری انداخته و سعی در گمراه کردن او دارند، بعضی نیز صادقانه حقیقت را می‌گویند.

ابتدا از فروشندگان در مورد ریجن دستگاه‌ها و تفاوت بین آن ها سوال پرسیدیم. در این بین، برخی حقیقت را گفتند، این که تفاوتی جز دریافت محتویات اضافه بازی‌ها وجود ندارد و علت تفاوت قیمت میان کنسول‌ها نیز به هزینه‌های پست و وارد کردن آن‌ها بر می‌گردد.

اما فروشنده‌های دیگری حسابی ما را با ادعاهای سنگین و عجیب غریبشان شگفت‌زده کردند. کافی است تا اطلاعاتی از ریجن‌های پلی استیشن 4 نداشته باشید تا باور کنید که ریجن 2 (اروپا) بهترین عملکرد را در سرعت بارگذاری دیسک و نصب بازی‌ها دارد و آنلاین بازی کردن با آن راحت‌تر است.

عده‌ای دیگر از فروشندگان پس از توضیح آن که هر ریجن مربوط به کدام منطقه می‌شود، ادعا می‌کنند که ریجن اروپا و آمریکا حرف اول را در کیفیت ساخت می‌زنند و ریجن‌های دیگر ارزش خرید ندارند. «از نظرت ساخت آسیا قوی‌تر است یا آمریکا؟» یکی از جمله هایی خواهد بود که احتمالاً آن را زیاد خواهید شنید.

بر خلاف آن چه واقعیت دارد، به گفته فروشندگان، یکی از مهم‌ترین تفاوت میان ریجن‌ها در اجرای بازی‌ها است. بعضی از آن ها تلاش می‌کنند تا شما را با ریجن بازی‌ها گمراه کنند. همان طور که پیش‌تر اشاره شد، کنسول پلی استیشن 4 قفل ریجن ندارد اما فروشنده‌ها گاهی ادعا می‌کنند که بازی‌های یک ریجن در کنسول های ریجن دیگر اجرا نمی‌شود.

دسته‌ای دیگر که گویا قصد فروش ریجنی خاص را دارند، می‌گویند که تمامی بازی‌ها تنها روی کنسول این ریجن اجرا می‌شود. یا اگر هم اجرا شود، در هنگام آپدیت بازی‌ها با مشکل مواجه می‌شوید.

حتی فروشندگانی وجود دارند که برخی از تفاوت‌های واقعی را دانسته یا ندانسته به شکل دیگری جلوه می‌دهند، آن ها از مشکلات بازی‌ها روی کنسول های ریجن 3 می‌گویند، مشکلاتی چون عوض شدن دکمه پاس و سانتر در بازی فیفا. در صورتی که می‌دانیم چنین چیزی حقیقت ندارد و تنها دکمه تایید و لغو در این ریجن در بخش رابط کاربری با دیگر ریجن‌ها متفاوت است.

پس از آن که حسابی با راهنمایی‌های فروشندگان در مورد ریجن کنسول ها گمراه شدیم، در آخر از آن‌ها درباره شماره مدل و سال ساخت آن‌ها راهنمایی خواستیم.

بیشتر کنسول‌های موجود در فروشگاه‌ها، از جدیدترین مدل‌های ساخته شده به حساب می‌آیند و از این رو، نیازی به گمراه کردن مخاطب برای خرید مدل‌های قدیمی وجود ندارد. بنابراین بیشتر فروشندگان صادقانه توضیح می‌دهند که کدهای 12 و 20 و 70 به ترتیب مربوط به کنسول‌های پلی استیشن 4 فت، اسلیم و پرو می‌شوند.

اما در کمال تعجب، با گشت و گذار در فروشگاه‌های مختلف، در این زمینه نیز راهنمایی‌هایی کاملاً غلط و گمراه کننده به گوشمان رسید.

آنطور که بعضی از فروشندگان می‌گویند، کنسول‌های جدید و ساخت 2017 دارای آپدیت جدید هستند. ادعایی که به خودی خود، اشتباه نیست. اما سپس آن‌ها مدعی می‌شوند که برای آپدیت مدل‌های قدیمی، باید به ناچار به اینترنت وصل شوید و احتمال بن شدن شما وجود دارد!

در این میان، حتی عده‌ای از آن‌ها می‌گویند که برای ایجاد اکانت در شبکه پلی استیشن نیز باید هزینه‌ای صرف کنید که ما این کار را به صورت رایگان برای شما انجام می‌دهیم، ادعایی که ناخوداگاه ما را به یاد فروشندگان موبایلی انداخت که در قبال هزینه‌ای بیشتر، می‌خواهند برنامه‌های رایگان را برای شما نصب کنند.

در آخر به عنوان جمع بندی باید بگوییم که گردش مالی و فروش کنسول‌ها و بازی‌های ویدیویی در جهان با رشدی سالیانه مواجه است که ما نیز بدون شک از این سیر پیشرفت در کشورمان استقبال می‌کنیم.

اما با بالا رفتن تقاضا، فضای بهتری نیز برای برخی از سودجویان مهیا خواهد شد، فروشندگانی که از کم دانی و نداشتن اطلاعات کافی خریداران خود سو استفاده کرده و آن ها را فریب می‌دهند. توصیه ما این است که صنعت رو به رشد گیم در بازار ایران را با تمامی کمی‌ها و کاستی‌هایش دست کم نگرفته و اطلاعات خود را در این زمینه به روز نگه دارید.