دیپ فیک (Deep fake) تکنولوژی جدیدی است که به کمک هوش مصنوعی و دانش کامپیوتری، چهره یک فرد را بر روی چهره افراد دیگر در ویدیوها قرار می‌دهد. در حال حاضر تکنولوژی دیپ فیک و ویدیوهایی که به کمک آن ساخته می‌شود از محبوب‌ترین میم‌های اینترنتی است. برای بررسی این تکنولوژی در سینما با ویجیاتو همراه باشید.
از معروف‌ترین ویدیوهایی که در سال‌های اخیر در رابطه با بازیگران سینما به کمک دیپ فیک ساخته‌شده می‌توان به مصاحبه جنیفر آنیستون پس از مراسم گلدن گلوب اشاره کرد درحالی‌که چهره استیو بوشمی بر روی صورت او قرار گرفته و درباره Vanderpump Rules حرف می‌زند. از نمونه‌های دیگر می‌توان به بیل هیدر درحالی‌که دقیقا شبیه به آرنولد شوارتزنگر در ترمیناتور به نظر می‌رسد، اشاره کرد.
مثال‌هایی که تا اینجا درباره این تکنولوژی زدیم، صرفا جنبه نمایشی و سرگرمی داشتند و از کنار هم قرار دادن و مخلوط کردن تصاویر با دقت فوق‌العاده بالا ، برای شوخی استفاده می‌شد. مثلاً هیچ‌کس باور نمی‌کند استیو بوشمی برای بحث درباره شخصیت‌های محبوب خود در یک ریالیتی شو، پیراهن قرمز پوشیده و در یک مراسم سخنرانی می‌کند! اما دیپ فیک یک تکنولوژی بی‌ضرر نیست و با اهداف مشکوکی ساخته‌شده و می‌تواند تأثیر غیرقابل‌انکاری بر سیاست و صنعت فیلم‌سازی داشته باشد.
دیپ فیک از کجا آمده؟
در اوایل سال 2017 یک کاربر ردیت با نام u/Deep fakes ویدیوهایی از ستاره‌های معروف هالیوود مثل اسکارلت جوهانسن و گل گدوت در فیلم‌های پورن به اشتراک گذاشت. فیلم‌های که درواقع با بعضی از نرم‌افزارهای متن‌باز مثل Tensorflow ساخته‌شده بود و باوجود جعلی بودن کاملاً واقعی و قانع‌کننده به نظر می‌رسید. به این صورت که تصاویر و ویدیوها درباره یک موضوع یا شخص خاص مثلاً گل گدوت از گوگل و یوتیوب جمع‌آوری و سپس همه تصاویر با فرآیندی تحت عنوان یادگیری عمیق (deep learning) با استفاده از یک شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتمی که دقیقا با چهره گل گدوت مطابقت داشت، بر روی‌هم سوار می‌شد. به‌این‌ترتیب چهره گل گدوت بر روی چهره یکی از بازیگران پورن قرار می‌گرفت.
به نظر می‌رسد با فرآیندی پیچیده و فنی روبه‌رو باشیم اما واقعیت این است که U/Deep fakes به کامپیوتر یاد داد که چگونه با تهیه عکس و فیلم از بازیگران می‌توان چهره آن‌ها را تکرار کرد و پس‌ازآن توانست چهره یک فرد را تغییر دهد. این فرآیند ساده است، به سخت‌افزار خاصی نیاز ندارد و می‌تواند توسط هرکس بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی ، انجام شود.
پس‌ازاین اتفاق برنامه‌ای به نام Fakeapp ایجاد شد که به کاربران این اجازه را می‌داد به‌سادگی و بدون نیاز به ابزار خاص، ویدیوهای دیپ فیک خودشان را ایجاد کنند. کاربری در سایت ردیت به نام U/deepfakeapp درباره امید به توسعه این برنامه می‌گوید: « فکر می‌کنم نسخه فعلی این برنامه شروع خوبی است اما امیدوارم در آینده کاربران بتوانند به‌سادگی یک ویدیو را از کامپیوتر خود انتخاب کنند، شبکه عصبی مرتبط با چهره‌ای خاص را از کتابخانه آپلود کرده و تنها با فشردن یک دکمه فیلم را با چهره‌ای کاملاً متفاوت ببینند.»
R/Deepfake قطب اصلی ویدیوهای دیپ فیک در ردیت بسته و در حال حاضر ویدیوها در توییتر و ردیت فیلتر می‌شوند زیرا سیاست این سایت‌ها مبنی بر رضایت از محتوا را نقض می‌کنند. ایجاد محتوای پورن توسط دیپ فیک به‌شدت نگران‌کننده است. در مصاحبه‌ای که اسکارلت جوهانسن در سال 2018 با واشنگتن‌پست درباره زنان قربانی این تکنولوژی داشت، گفت : «هیچ‌چیز نمی‌تواند کسی را از بریدن تصاویر من یا هر شخص دیگری و قرار دادن آن بر روی اشخاص دیگر به‌طوری‌که کاملاً واقعی به نظر برسد، منع کند.»
اما عواقب دیپ فیک تنها به حوزه زنان و پورنوگرافی محدود نمی‌شود بلکه می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری بر سیاست بگذارد. ممکن است ویدیویی از نانسی پلوسی در یک کنفرانس خبری را دیده باشید درحالی‌که به‌وضوح در تکلم دچار مشکل است و مست به نظر می‌رسد. این ویدیو جعلی است و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیز در حساب توییتر خود جعلی بودن آن را تایید کرد. درهرصورت بسیاری از کسانی که این ویدیو را دیده‌اند از غیر واقعی بودن آن کاملاً بی‌اطلاع‌اند. دیپ فیک در حال حاضر معضل بزرگی برای امنیت ملی آمریکا است.مثلاً تصور کنید ویدیوی جعلی ساخته شود که در آن رئیس‌جمهور آمریکا درباره آغاز حمله هسته‌ای صحبت می‌کند.
با اینکه تکنولوژی دیپ فیک در مواردی برای شهرت فردی و دموکراسی مضر است اما دقت بصری بالای آن می‌تواند کاربرد شگفت‌انگیزی در صنعت سینما داشته باشد. مثلاً کاری که گروه جلوه‌های ویژه بصری یک فیلم در چند ماه با میلیون‌ها دلار هزینه و استفاده از نیروهای انسانی بسیار انجام می‌دهند، توسط تکنولوژی دیپ فیک تنها در یک روز قابل انجام است. در ادامه چند نمونه شگفت‌انگیز از کاربرد این تکنولوژی در جلوه‌های بصری فیلم‌ها را باهم بررسی می‌کنیم.
خالق معروف دیپ فیک صحنه جوانی شاهزاده لیا در روگ وان (Rogue One) را به کمک این تکنولوژی بار آفرینی می‌کند. او دراین‌باره توضیح می‌دهد: « در فیلم روگ وان چهره کری فیشر با استفاده از CGI با بودجه 200 میلیون دلاری بازنمایی شد. درصورتی‌که با استفاده از تکنولوژی دیپ فیک بدون هیچ هزینه‌ای در بیست دقیقه قابل‌اجرا است.» یکی دیگر از نمونه‌های دیپ فیک در ترمیناتور 2: روز داوری (T2: Judgement Day) اتفاق می‌افتد. درصحنه‌ای که آرنولد شوارتزنگر جایگزین رقیب دهه 80 خود سیلوستر استالونه می‌شود. این جایگزینی بی‌نقص نیست اما نفس‌گیر است.
تصور کنید اگر می‌شد برای جایگزینی کویین اسپیسی با کریستوفر پلامر از دیپ فیک استفاده کرد چه قدر در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شد یا می‌توانستیم هنوز هم پل واکر را در سری فیلم‌های سریع و خشن ببینیم.
برای درک فرصت‌های بی‌نظیری که دیپ فیک می‌تواند در اختیار صنعت فیلم‌سازی قرار دهد، تصور کنید فیلمی با یک بازیگر ناشناخته ساخته می‌شود و شما می‌توانید در حین تماشا آن را با هر ستاره‌ای که دوست دارید جایگزین کنید یا حتی اگر دوست داشته باشید خودتان ستاره فیلم باشید.
به یاد داشته باشید که دیپ فیک به امکانات سخت‌افزاری زیادی نیاز ندارد، مانند جلوه‌های ویژه بصری کنونی هزینه‌بر نیست و به تکنولوژی مدرن CGI نیاز ندارد؛ بنابراین شما می‌توانید بدون هزینه‌های سرسام‌آور بسیاری از ستارگان را از جهان مردگان برگردانید و مجدداً در سری فیلم‌های محبوبتان تماشا کنید.
آینده دیپ فیک هم هیجان‌انگیز و هم ترسناک است و این انتخاب ما است که آن را رقم می‌زند. اگر همچنان بخواهیم از آن به‌عنوان ابزاری برای تخریب سیاسی و گمراه کردن افکار عمومی استفاده کنیم، به‌زودی محدود و در تاریخ ماندگار می‌شود. اما اگر بخواهیم از آن در هنرهای تجسمی استفاده کنیم، تجربه‌های بی‌نظیری خواهیم داشت.
میشه بپرسم چجوری قراره محدود و ماندگار در تاریخ بشه؟! مگه میشه جلوشو گرفت؟!