معرفی 11 فیلم درباره تبعیض نژادی

نژادپرستی مقوله‌ای است به قدمت تاریخ و هنوز هم از ناامیدکننده‌ترین وجوه جوامع بشری به‌حساب می‌آید. تبعیض نژادی تنها محدود به سیاه‌ها و سفیدهای آمریکایی نیست و کافی است به اطرافمان نگاهی بیندازیم تا با انواع و اقسام نگاه‌های نابرابر نژادی و قومی روبه‌رو شویم.

این روزها مقوله نژادپرستی و تبعات آن دوباره داغ شده. به همین بهانه ویجیاتو نگاهی داشته به فیلم‌هایی با مضمون تبعیض نژادی. در این لیست سعی کردیم فیلم‌های کم‌تر دیده‌شده درباره تبعیض علیه سیاه پوستان، از جمله بعضی از بهترین مستندهای دنیا را به شما معرفی کنیم.

تعجب کردی که چه کسی با اسلحه شلیک کرد؟ (Did You Wonder Who Fired the Gun? 2017)

این فیلم مستند درباره یک فیلم‌ساز سفیدپوست است که سعی می‌کند با گذشته خانواده نژادپرستش کنار بیاید. ماجرا ازاین‌قرار است که جد پدری «تراویس ویکرسون» در سال 1946 یک مرد سیاه‌پوست را می‌کشد. ده‌ها سال بعد «ویکرسون» با سفر به آلاباما به دنبال پاسخ سؤال‌ها و حل این معما است.

فیلم‌ساز از طریق نمایش فیلم، عکس، موسیقی و اعترافات شخصی این داستان عجیب را برای مخاطب روایت می‌کند، شیوه جالب و منحصربه‌فردی از روایت که برای اولین بار در سال 2017 در فستیوال فیلم True/False به نمایش درآمد. عصبانیت و فروریختن «ویکرسون» حین روایت داستان قتل کاملاً ملموس است. تماشای این مستند با مضمون تبعیض نژادی را از دست ندهید.

کار درست را بکن (Do the Right Thing 1989)

تماشای کمدی کلاسیک «اسپایک لی» پس از سه دهه می‌تواند در نوع خود جالب باشد. ماجرا از یک روز گرم تابستانی شروع می‌شود که با بالا گرفتن تنش‌های نژادی، ایجاد درگیری و در نتیجه ورود پلیس به این مجادله، مرد سیاه‌پوستی به نام رحیم خفه می‌شود.

اسپایک لی این فیلم را به «الانور بمپورس»، «مایکل گریفث»، «آرتور میلر جونیور»، «ادموند پری»، «ایوانن اسمالوود» و «مایکل استوارت» شش قربانی نژادپرستی و خشونت پلیس تقدیم کرده است. البته کار درست را بکن در آن سال‌ها به علت ترویج و تحریک خشونت نژادی مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. بی‌شک تماشای این فیلم درباره تبعیض نژادی در این روزها خالی از لطف نیست.

برو بیرون (Get Out 2017)

نژادپرستی شوم، ترسناک و کشنده است اما نژادپرستی که در برو بیرون به آن اشاره می‌شود به‌هیچ‌عنوان بدیهی و آشکار نیست و از المان‌های رایج این ژانر برای نشان دادن عمق فاجعه استفاده نمی‌شود. برعکس، فیلم تلاش می‌کند نژادپرستی لیبرالیسم سفیدپوستان و تعصبات روشنفکرنماها را نقد کند.

تعصب دقیقاً به‌اندازه خشونت‌های نژادی وحشتناک است و «جردن پیل» سعی می‌کند در فیلم بی‌نظیرش این ترس را به بیننده منتقل کند. این تریلر اجتماعی ترسناک موضوع تبعیض نژادی را به شکلی نو و با چاشنی از حس شوخ‌طبعی به تصویر می‌کشد. درهرصورت فارغ از مفاهیم قابل‌احترام برو بیرون، تماشای آن به‌عنوان یک فیلم ترسناک متفاوت را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید.

هیل کانتی امروز صبح، امروز عصر (Hale County This Morning, This Evening 2018)

مستندِ هیل کانتی امروز صبح، امروز عصر ساخته «رامل راس» یکی از شاعرانه‌ترین فیلم‌ها با موضوع تبعیض نژادی است. «راس» در این فیلم به شکلی هنرمندانه بخش‌هایی از زندگی در شهر هیل کانتی آلاباما را به تصویر می‌کشد. او از تصاویر خانه‌های قدیمی، آوازهای مذهبی میان جمعیت، وقت تلف کردن بچه‌ها در پارکینگ، حشرات و... برای خلق پرتره یک جامعه‌ای که متحمل  نوعی سبک زندگی تاریخی شده، استفاده می‌کند.

هدف اصلی «رامل راس» بازآفرینی واژگان سینمایی است که سال‌ها برای توصیف حال‌وروز سیاه‌پوستان استفاده می‌شد؛ بنابراین فیلم‌برداری و تدوین به صورتی است که مخاطب مجبور است قضاوت و کلیشه‌های ذهنی‌اش را کنار بگذارد. در لحظات کوتاهی از فیلم نوشته‌هایی در مقابل چشمان بیننده قرار می‌گیرد، دقت، بار معنایی و ساختار این جملات، هیل کانتی امروز صبح، امروز عصر را تاثیرگذارتر از تصورات می‌کند.

نفرتی که تو می‌کاری (The Hate U Give 2018)

نفرتی که تو می‌کاری اقتباس سینمایی از رمانی به همین نام نوشته «انجی توماس» است. آماندلا استنبرگ (در نقش استار) دختری است که شاهد کشته شدن بهترین دوستش توسط نیروهای پلیس است، اتفاقی که به‌زودی نقطه آغاز یک خشم ملی است.

این فیلم حرف‌ها و پیام‌هایش را در قالب یک درام خانوادگی به بی‌پرده‌ترین شکل ممکن بیان می‌کند. نفرتی که تو می‌کاری موفق می‌شود میان داستان بلوغ استار و درام اجتماعی تعادل کاملی ایجاد کند.

من کاکا سیاه تو نیستم (I Am Not Your Negro 2016)

مستند خیره‌کننده من کاکاسیاه تو نیستم توسط «رائول پک» از کتاب نیمه‌تمام «جیمز بالدوین» منتقد و نویسنده اجتماعی ساخته شد. این مستند درباره «بالدوین» نیست در عوض حیات مجددی به او می‌بخشد. تمام نریشن های فیلم (با صدای ساموئل ال جکسون) از کتاب ناتمام «این خانه را به خاطر بسپار» انتخاب‌شده است.

ترکیب این روایات با تصاویر و کلیپ‌هایی از نویسنده، کلیپ‌هایی از ناآرامی‌ها و اعتراضات مدنی و گفتگو با اشخاص، من کاکاسیاه تو نیستم را به یکی از تفکربرانگیزترین مستندها درباره تبعیض نژادی تبدیل کرده است.

اگر خیابان بیل می‌توانست حرف بزند (If Beale Street Could Talk 2018)

«بری جنکینز» کارگردان مهتاب (Moonlight‎) پس از موفقیت این فیلم تصمیم به ساخت اثری با اقتباس از رمان «جیمز بالدوین» گرفت. داستان درباره زوج جوان سیاه‌پوستی است ( با بازی کی کی لین و استفن جیمز) که از کودکی عاشق هم هستند. رفته رفته تضادهایی برای آن‌ها دردسرساز می‌شود. تضادهایی که نه از روابط درونی‌شان بلکه از جامعه اطرافشان بر آن‌ها تحمیل می‌شود.

کتاب اگر خیابان بیل می‌توانست حرف بزند در دهه 70میلادی نوشته‌شده اما مقوله تبعیض نژادی و جنسی آن را می‌توان به جامعه امروزی تعمیم داد. تماشای این عاشقانه زیبا را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید.

عاشقی (Loving 2016)

در این فیلم ماجرای عاشقانه زوجی در بحبوحه فرمان منع قانونی ازدواجِ بین نژادی در سال 1967 روایت می‌شود. عاشقی بیش از این‌که یک درام حقوقی باشد، ماجرای عاشقانه‌ای است که در بستر قانونی ناعادلانه اتفاق می‌افتد.

«روث نگا» در نقش زن سیاه‌پوست است که با مرد سفید پوستی که «جوئل اجرتون» ایفاگر آن است ازدواج می‌کند، ازدواجی که غیرقانونی تلقی می‌شود. سال‌ها از تغییر این قانون ناعادلانه می‌گذرد اما عاشقی به‌خوبی نگاه نژادپرستانه‌ای که هنوز هم به این مقوله وجود دارد را به تصویر می‌کشد.

جستجو (Quest 2017)

مستند Quest به کارگردانی «جاناتان اولشفسکی» زندگی یک خانواده هنرمند فیلادلفیایی را در طول یک دهه روایت می‌کند. این خانواده یک استودیوی ضبط موسیقی کوچک را اداره می‌کنند اما زندگی همیشه مطابق پیش‌بینی جلو نمی‌رود و تراژدی برای آن‌ها به وقوع می‌پیوندد. در این مستند شاهد تقابل امید و رنج در بستر زندگی شهری و اوضاع اجتماعی- سیاسی آمریکا در دهه گذشته خواهید بود.

(2016) Rat Film 

این مستند درباره موش‌ها، شکارچیان موش، متخصصان سم موش، نگه‌دارنده موش‌ها به‌عنوان حیوان خانگی است. همچنین درباره علم اصلاح نژاد، خطوط قرمز و بخش‌های مجزایی از شهر بالتیمور که محل زندگی سیاهان است، صحبت می‌شود.

در این مستند تبعیض نژادی در بستری از زندگی شهری تصویر می‌شود و با کنار هم قرار گرفتن تصاویر و معانی مختلف در کنار یکدیگر، اصل ماجرا درست شبیه یک پازل کامل می‌شود.

سلما (Selma 2014)

«دیوید اویلو» در این فیلم در نقش مارتین لوتر کینگ ظاهر می‌شود. در سلما روزهای نفوذ کینگ، کسب جایزه نوبل و راهپیمایی تاریخی او از سلما آلاباما تا مونتگومری روایت می‌شود. سلما به کارگردانی «ایوا دروونی» روایتگر بخشی از چالش‌هایی است که کینگ و همراهانش برای کسب پشتیبانی مردم، تاکتیک‌ها و اهداف درون جنبشی با آن روبه‌رو هستند.

در این فیلم فشارهای رهبران سیاسی در سطح ایالتی و فدرال به شخص مارتین لوتر کینگ و مبارزات او برای روبه‌رو شدن با این فشارها نشان داده می‌شود. شاید او یکی از اسوه‌های مبارزه با تبعیض نژادی باشد اما زندگی او الگوی خوبی برای همه‌کسانی است که در مقابل ظلم سر خم نمی‌کنند و در راه عدالت ایستادگی می‌کنند.