بررسی فیلم Pet Sematary؛ گاهی مرگ بهترین انتخابه

اگر فیلمباز یا سریال‌باز و حتی کتابخوان باشید، احتمالا نام استیفن کینگ به گوشتان آشناست (در مورد بازی‌های ویدئویی این موضوع چندان صدق نمی‌کند چرا که آثار کینگ تاکنون تقریبا مورد بی‌اعتنایی بازیسازان قرار گرفتند) این نویسنده شهیر و زبردست را سلطان وحشت می‌نامند و تاکنون آثار اقتباسی بسیاری بر اساس نوشته‌های او ساخته شده است که احتمالا نام برخی از آنها را شنیده‌اید: درخشش، ۱۹۸۴، مه، آن، مسیر سبز و... فیلم Pet Sematary آخرین اثر سینمایی به شمار می‌آید که هالیوود از نوشته‌های کینگ اقتباس کرده؛ فیلمی که تلاش دارد یکی از ترسناک‌ترین داستان‌های این نویسنده را به تصویر بکشد. استفن کینگ زمانی خود گفته بود که رمان غربستان حیوانات خانگی، بیشترین تاثیر و وحشت را روی خودش گذاشته است. با بررسی فیلم Pet Sematary همراه ویجیاتو باشید.

Pet Semetary تاکنون دوبار تبدیل به فیلم شده و هر دو فیلم با شکست در برابر منتقدین مواجه شدند. فیلم نخست در سال ۱۹۸۹ ساخته شد و توانست به مثابه اسم و رسم رمان (که در آن زمان چهار پتج سال از مدت انتشارش می‌گذشت) به فروش نسبتا خوبی (۵ برابر بیشتر از بودجه ساختش) دست پیدا کند. فیلم اما در برابر حمله منتقدین در امان نماند با این وجود استودیو سازنده تصممی گرفت که چهار سال بعد دنباله‌ای برای ان بسازد که آن دنباله به یک شکست تمام عیار تبدیل شد.

بعد از افتضاحی که در سال ۱۹۹۲ برآمد، این کتاب تا مدتها فراموش شد و اخیرا با موفقیت دوباره آثار اقتباسی از نوشته‌های کینگ (علی الخصوص فیلم موفق It) هالیوود بار دیگر این اثر را دستمایه ساخت یک فیلم سینمایی قرار داده و این بار سعی کرده که داستان فیلم دگرگونی‌های زیادی نسبت به نسخه اصلی داشته باشد؛ امری که باعث شده عده‌ای از طرفداران سرسخت کینگ از آن استقبال نکنند اما عمده طرفداران این تغییرات را دوست داشته‌اند.

فیلم داستان لوییس کرید را بازگو می‌کند، مردی که به همراه خانواده خود به یک شهر جدید نقل مکان می‌کنند چرا که کاری جدید به او سپرده شده و حقوق و مزایای بهتری دارد. این خانواده چهار نفره به همراه گربه خانوادگی‌شان وارد خانه جدید شده و دیری نمی‌گذرد که متوجه می‌شوند یک قبرستان کوچک و عجیب و غریب پشت خانه آنها قرار دارد؛ قبرستانی که اهالی محل از دیرباز حیوانات خانگی خود را در آنجا دفن می‌کردند.

لوییس و همسرش سعی می‌کنند که ذهن بچه‌ها را از این مکان عجیب منحرف کنند؛ آنها اختلاف نظری با یکدیگر دارند که گاه باعث بروز مشکلاتی بین این زوج می‌شود. لوییس به آن دنیا و آفرینش معتقد نیست و همسرش برعکس زنی مومن است که به جهان آخرت ایمان دارد. همسر لوییس در کودکی خواهرش را به نحو دهشتناکی از دست داده و این موضوع نیز تبدیل به کابوسهای شبانه‌آش شده است. یک روز که گربه خانوادگی آنها می‌میرد، لوییس مخفیانه گربه را به خاک می‌سپارد؛ آنهم در جایگاهی مخصوص که گفته می‌شود با دیگر نقاط قبرستان تفاوت دارد...

غبرستان حیوانات خانگی برخلاف نسخه ۱۹۸۹، شروع بسیار قوی دارد و کاراکترهایش را آرام آرام به مخاطب معرفی می‌کند. فیلم در یک سوم ابتدایی خود پیشینه دقیقی از شخصیت‌ها ارائه می‌دهد و کاری می‌کند که مخاطب با آنها همذات پنداری کند. سبک روایت داستان در فیلم (لااقل ابتدای آن) مانند کتاب‌های استفن کینگ با جزییات پیش می‌رود و سرسری از ماجراها نمی‌گذرد. بعد از کشته شدن گربه خانگی این خانواده، فیلم وارد فاز جدیدی می‌شود و هیجان مخاطب را بالا می‌برد. ضرباهنگ و ریتم فیلم در میانه آن به درستی پیش می‌رود و سوژه عجیب و غریبی که در بطن فیلمنامه پروانده می‌شود به درستی هرچه تمام تر پیش می‌رود. مشکل اما در یک سوم پایانی فیلم آغاز می‌شود؛ جایی که فیلم وارد فاز تریلر-ترسناک خود می‌شود.

عوض کردن داستان کتاب در فیلمنامه به یکی دو مورد محدود نبوده و تقریبا یک سوم پایانی فیلم چیزی کاملا وارونه نسبت به داستان اصلی را به نمایش می‌گذارد. وارونگی که در فیلمنامه پیش آمده باعث تلخ شدن و ترسناک‌تر شدن فیلم از برخی جهات شده ولی از آنسو حس و حال فانتزی فیلم را بیش از حد بالا برده و آن را از یک اثر ترسناک اصیل رانده است. فیلم در یک سوم پایانی خود بیشتر از آنکه یک اثر وهم انگیز باشد، یک اثر تخیلی هیجانی است که البته نقص چندانی ندارد اما با حال و هوایی که کارگردان و داستان به مدت یک ساعت آن را پرورانده‌اند، تفاوت فاحشی دارد که ممکن است توی ذوق بیننده بزند.

حذف برخی کاراکترهای کتاب در فیلم باعث شده که شخصیت‌های اصلی بیشتر به چشم بیایند و بتوانند خودی نشان دهند. فیلمنامه در حقیقت با حذف جزییات ریز منبع اصلی خود باعث شده که قهرمانان قصه پررنگ تر ظاهر شوند و بتوان بهتر و بهتر با آنها ارتباط گرفت.

داستان احیای زندگی و زندگی پس از مرگ بارها و بارها به طرق مختلف در سینما و دیگر مدیوم‌ها به تصویر کشیده شده اما در فیلم Pet Sematary این موضوع به طرز هیجان انگیزی ترسیم شده و حسی توام از وحشت را نیز در کنار خود دارد. خود استیفن کینگ بارها و بارها به این مقوله پرداخته ولی کامل‌ترین و پخته‌ترین اثری که در اینباره به رشته تحریر در آورده در همین کتاب غبرستان حیوانات خانگی یافت می‌شود. فلسفه وجودی مرگ و مرگ عزیزان تاکنون در هیچ فیلمی به این شدت با روح و روان مخاطب بازی نکرده و بازی‌های خوب بازیگران نیز به هرچه بیشتر درک پذیر بودن این موضوع کمک می‌کند.

کودک ترسناک که از المان‌های وحشت حساب می‌شود در فیلم Pet Sematary حضور چندان درخشانی ندارد و بازیگر خردسال فیلم نمی‌تواند برخلاف بازیگران بالغ اثر (مانند جیسون کلارک) خودی نشان دهد. بازی گرفتن از کودکان کار هرکسی نیست و متاسفانه کوین کالش و دنی ویدمیر (کارگردانان فیلم) از پس این مهم برنیامده‌اند.

ناگفته نماند پایان بندی فیلم مانند اکثر اقتباس‌های سینمایی از آثار کینگ غافلگیرکننده است و می‌تواند تا حد زیادی ضعف بخش پایانی فیلم را جبران کند. این پایان بندی نیز با پایان بندی کتاب اصلی تفاوت فاحشی دارد و کارگردان سعی کرده ضمن نگه داشتن سبک داستان نویسی کینگ و بی رحمی او، فیلم خود را به سرانجام برساند.

غبرستان حیوانات خانگی نمی‌تواند به عنوان ی اثر ترسناک خودش را جا بزند و برخلاف کتاب آن حس وحشت و ترس زیرپوستی در آن وجود ندارد؛ فیلم حاضر بیشتر شبیه به یک اثر هیجانی با اسانس حس و حال ترس است و از این حیث بار دیگر باید گفت که به منبع اصلی وفادار نمانده است. با این وجود غبرستان حیوانات خانگی اگرچه تفاوت‌های عمده‌ای با داستان کینگ دارد ولی فیلمنامه نسبتا منسجمی در اختیار دارد که با کارگردانی دقیق و هوشمندانه همراه است.

با توجه به بودجه محدود فیلم و فروش نسبتا خوب آن در گیشه، احتمال ساخت قسمت دوم این اثر سینمایی بعید نیست ولیکن ای کاش استودیو سازنده و عوامل فیلم داستانی را برای ادامه سازی در نظر بگیرند که کشش لازم را داشته باشد و تاریخ بار دیگر با ساخت یک دنباله بد برای Pet Sematary تکرار نشود.

پی نوشت: کتاب را کجا بخوانیم؟ اگر دوست دارید نسخه اصلی داستان به قلم توانای استیفن کینگ را بخوانید (که تفاوت های فاحشی با فیلم دارد، چه در آغاز چه در میانه و حتی پایان بندی داستان) دو راه پیش رو دارید. راحت ترین راه خرید کتاب غبرستان حیوانات خانگی از نشر قطره است که هنوز هم در بازار کتاب یافت می‌شود و ترجمه دقیق خانم شاهرخ را همراه خود دارد. اگر هم گذرتان به دست دوم فروشی‌ها خورد می‌توانید نسخه قدیمی این کتاب با نام عبور از مرز جهنم را تهیه کنید؛ کتابی ترجمه کیومرث دانشور که البته همانطور که مترجم اسم اثر را به سلیقه خود تغییر داده، نباید ترجمه چندان روانی را نیز انتظار داشت. نسخه اورجینال کتاب هم که برای اهل فن در برخی کتابفروشی‌ها یافت می‌شود؛ اگر نشد می‌توانید نسخه صوتی آن را از گوگل پلی تهیه کنید.