چه انتظاراتی از سخت‎افزار پلی استیشن 5 داشته باشیم؟

مارک سرنی دوست دارد از همین ابتدا یک چیز را مشخص کند: کنسول بازی بعدی سونی که چهار سال صرف ساختش شده، قرار نیست یک به‎روزرسانی صرف باشد.

دلایلی منطقی خواهید داشت که جور دیگری به این موضوع نگاه کنید. سونی و مایکروسافت، هردو تصمیم به افزایش عمر کنسول‎های فعلی خود با یک کنسول میان نسلی گرفتند و دو کنسول ایکس باکس وان ایکس و پلی استیشن 4 پرو، ادامه‎دهنده راه ایکس باکس وان و پلی استیشن 4 بودند. سرنی می‎گوید: «سوال کلیدی است که آیا یک کنسول لایه‎ای دیگر به تجربه‎ای که از همین حالا به آن دسترسی دارید اضافه می‎کند، یا اینکه اجازه تغییرات بنیادین را در آن‎چه بازی‎ها می‎توانند باشند می‎دهد».

در زمینه کنسول نسل بعد سونی، پاسخ، دومین مورد است. به همین خاطر ات که به اینجا آمده‎ایم، اتاق کنفرانسی در مقر سونی در شهر فاستر کالیفرنیا، جایی که سرنی بالاخره جزییات مربوط به کنسول معرفی‎ نشده‎ای که قرار است جایگزین پلی استیشن 4 شود را به اشتراک می‎گذارد.

اگر تاریخ را راهنمای کار قرا دهیم، این کنسول در نهایت پلی استیشن 5 نامیده خواهد شد. اما فعلاً سرنی به این سوال -و بسیاری سوال دیگر- با لبخندی مرموز پاسخ می‎دهد. «کنسول نسل بعد»، آنطور که سرنی به دفعات می‎نامدش، قرار نیست در سال 2019 روانه بازار شود. با این حال چند استودیو به آن دسترسی داشته‎اند و سونی هم اخیراً سرعت ارسال کیت توسعه‎دهندگان را افزایش داده تا بازی‎سازان وقت کافی را برای تطابق با قابلیت‎های آن داشته باشند.

درست مثل روند ساخت پلی استیشن 4، سرنی معماری سیستم را برعهده دارد و تمایلات توسعه‎دهندگان و امیدهای خود نسبت به صنعت گیمینگ را تبدیل به چیزی می‎کند که بیشتر از آنکه تکاملی باشد، انقلابی است. برای 90 میلیون نفری که تا امروز پلی استیشن 4 را خریده‎اند، این خبری خوب است. سونی یک کنسول کاملاً جدید دارد.

گذر از یک نسل به نسل بعد، معمولاً شامل تغییرات بنیادین است. پردازنده و پردازشگر گرافیکی کنسول قدرتمندتر می‎شوند و قادر به ارائه وضوح گرافیکی و افکت‎هایی دیداری هستند که پیشتر امکان‎پذیر نبوده؛ حافظه دستگاه از نظر حجم و سرعت افزایش می‎یابد؛ و حجم بازی‎ها هم افزایش می‎یابد و به این ترتیب است که دانلودهای حجیم یا دیسک‎هایی فیزیکی با گنجایش بیشتر ضروری می‎شوند.

کنسول نسل بعدی پلی استیشن تمام این گزینه‎ها را تیک می‎زند و پیش از هر چیز، چیپ AMD را به عنوان قلب تپنده دستگاه داریم. پردازنده دستگاه براساس نسل سوم پردازنده‎های AMD Ryzen ساخته شده و شامل هشت هسته از ریزمعماری 7 نانومتری Zen 2 این شرکت می‎شود. پردازشگر گرافیکی دستگاه که مدلی شخصی‎سازی شده از خانواده Radeon's Navi است، از ردیابی پرتو (Ray-Tracing) پشتیبانی می‎کند؛ تکنیکی که مسیر حرکت نور را مدل‎سازی می‎کند تا تعاملات پیچیده، در محیطی سه‎بعدی شبیه‎سازی شوند. اگرچه ردیابی پرتو جزئی مهم در افکت‎های دیداری هالیوود به شمار می‎رود و راهش را به پردازنده‎های پرچمدار و کارت‎های گرافیک سری RTX انویدیا باز کرده، هیچ کنسولی قادر به ارائه آن نبوده است. البته هنوز.

بزرگ‎ترین مزایای رهیابی پرتو عمدتاً دیداری هستند. چون این تکنیک، مسیر جهیدن نور از یک شی به شی دیگر و سطوح بازتاب‎دهنده را تقلید و شکست نور در شیشه یا مایعات را به شکل بسیار دقیق‎تری رندر می‎کند، حتی به صورت همزمان (Real-Time)، که به رئالیسم بسیار بالاتر منجر می‎گردد. به گفته سرنی، موضوع بسیار فراتر از بهبود گرافیکی می‎رود. «اگر می‎خواستید تست کنید که ببینید آیا بازیکن می‎تواند صدای منابع صوتی خاصی را بشنود، یا اینکه دشمنان قادر به شنیدن صدای پای بازیکن هستند، ردگیری پرتو در این زمینه هم کاربردی است». او ادامه می‎دهد: «درست مثل ردگیری یک پرتو در محیط است».

چیپ AMD ضمناً شامل قطعه‎ای شخصی‎سازی شده برای صدای سه‎بعدی است که به نظر سرنی، تاثیر صدا در بازی‎های ویدیویی را از نو تعریف خواهد کرد. او می‎گوید: «به عنوان یک گیمر، برایم اندکی مایه ناامیدی بود که با عبور از پلی استیشن 3 به پلی استیشن 4، [تکنولوژی] صدا تغییر چندانی نکرد. با کنسول بعدی، رویا اینست که نشان دهیم با تخصیص مقادیر قابل توجهی از قدرت سخت افزاری به آن، چه تغییر چشمگیری در تجربه صوتی به وجود می‎آید».

سرنی می‎گوید در این نتیجه این قدرت سخت افزاری، احساس خواهید کرد که بیشتر در بازی غرق شده‎اید؛ چرا که اصوات از بالا، از پشت و از طرفین به گوشتان خواهند رسید. اگرچه این افکت نیازی به سخت افزار خارجی ندارد -و با اسپیکر تلویزیون و صدای فراگیر مجازی سازگار است- سرنی اذعان می‎کند که «استاندارد طلایی»، صدای هدفون خواهد بود.

یکی از کلماتی که سرنی برای توصیف این تکنولوژی صوتی استفاده می‎کند، شاید برای افرادی که به تکنولوژی واقعیت مجازی علاقه دارند آشنا باشد: حضور؛ یعنی آن حس قرار داشتن در محیطی شبیه‎سازی شده. وقتی به این کلمه اشاره می‎کند، درباره پلی استیشن وی آر از او می‎پرسیم، همان سیستم واقعیت مجازی سونی که از زمان عرضه در سال 2016 بیش از 4 میلیون واحد فروخته. به صورت خاص در این باره می‎پرسم که آیا با کنسول بعدی، یک پلی استیشن وی آر نسل جدید هم از راه می‎رسد یا خیر. «من امروز وارد جزییات مربوط به استراتژی‎هایمان در قبال واقعیت مجازی نمی‎شوم». سرنی ادامه می‎دهد: «ولی این را می‎گویم که واقعیت مجازی برای ما بسیار مهم است و هدست پلی استیشن وی آر فعلی با کنسول جدید سازگار است».

بسیار خب. پردازنده جدید، پردازشگر گرافیکی جدید و قابلیت ارائه افکت‎های دیداری و شنیداری بی‎سابقه در یک بازی (و شاید یک روز در هدست پلی استیشن وی آر بعدی) را داریم. همه این‎ها فوق‎العاده‎اند، اما یک مسئله دیگر هم هست که سرنی را حتی از این‎ها بیشتر به هیجان می‎آورد. چیزی که به زعم او «بازی را تغییر می‎دهد»، چیزی که بیشتر از هر چیز دیگر، «برای نسل بعدی کلیدی است». داریم درباره هارد درایو صحبت می‎کنیم.

هرچه یک بازی بزرگ‎تر می‎شود -مانند بازی Red Dead Redemption 2 سال گذشته میلادی که روی پلی استیشن 4 بالغ بر 99 گیگابایت حجم داشت- انجام دادن هرکاری هم طولانی‎تر می‎شود. صفحه بارگذاری می‎تواند برای چند دقیقه به نمایش درآید تا بازی هرآنچه نیاز دارد را از هارد درایو بگیرد. همین موضوع درباره «Fast Travel» هم مصداق دارد؛ زمانی که شخصیت اصلی بازی میان دو نقطه معین در جهان بازی جابه‎جا می‎شود. از پاییز سال 2015، زمانی که سرنی شروع به صحبت با توسعه‎دهندگان درباره آنچه از نسل جدید کنسول‎ها انتظار دارند کرد، بارها و بارها چنین چیزی شنید: می‎دانم غیرممکن است، ولی می‎توانیم یک SSD داشته باشیم؟

درایوهای SSD برای بیش از یک دهه در لپتاپ‎های اقتصادی موجود بوده‎اند و ایکس باکس وان و پلی استیشن 4 هم هردو SSDهایی اکسترنال دارند که گفته می‎شود سرعت بارگذاری را بهبود می‎بخشند. اما همه SSDها به یک شکل ساخته نمی‎شوند. همانطور که سرنی اشاره می‎کند: «من یک SSD در لپتاپم دارم و وقتی می‎خواهم از اکسل به وورد بروم می‎توانم 15 ثانیه صبر کنم». اما آنچه در کنسول نسل بعدی سونی قرار می‎گیرد اندکی خاص‎تر است.

برای نمایش توانایی‎ها، سرنی بازی اسپایدرمن را روی کنسول پلی استیشن 4 پرو اجرا می‎کند؛ یکی از انحصاری‎های صونی در سال 2018 که سرنی در توسعه آن از سوی اینسامنیاک گیمز همکاری داشت. (در واقع او صرفاً معمار سیستم نیست؛ سرنی بای کلاسیک Marble Madness را وقتی 19 سال داشت ساخت و شدیداً در برخی از محبوب‎ترین فرنچایزهای پلی استیشن و پلی استیشن 2 مانند کرش بندیکوت، اسپایرو و رچت اند کلنک دخیل بوده است).

روی صفحه تلویزیون، اسپایدی را در حالی می‎بینیم که روی سقف یک مجتمع ایستاده. سرنی دکمه‎ای را روی کنترلر فشار می‎دهد و صفحه فست تراول به نمایش در می‎آید. وقتی اسپایدی دوباره در نقطه‎ای کاملا متفاوت از منهتن ظاهر می‎شود، 15 ثانیه گذشته است. سرنی سپس همان کار را روی کیت توسعه‎دهندگان نسل بعد که به تلویزیون دیگری متصل شده انجام می‎دهد (خود کیت که ورژنی «کم-سرعت» است، درون کیسی نقره‎ای رنگ پنهان شده و هیچ یک از قطعات قابل مشاهده نیستند». آنچه قبلاً 15 ثانیه طول کشیده بود، حالا کمتر از یک ثانیه زمان می‎برد؛ اگر دقیق‎تر باشیم، 0.8 ثانیه.

این تنها یکی از مزایای استفاده از SSD است. علاوه بر بارگذاری، سرعت رندر جهان و سرعتی که کاراکتر می‎تواند در جهان حرکت کند را هم داریم. سرنی یک مقایسه دیگر انجام می‎دهد. روی پلی استیشن 4، دوربین با همان سرعتی حرکت می‎کند که اسپایدی تار می‎زند. «مهم نیست چقدر قدرت‎های اسپایدرمن را افزایش دهید، هیچوقت نمی‎توانید از این سریع‎تر حرکت کنید». سرنی ادامه می‎دهد: «چون خیلی ساده این تمام سرعتی است که می‎توانیم اطلاعات را از هارد درایو برداریم». روی کنسول نسل بعد، دوربین با چنان سرعتی حرکت می‎کند که گویی روی یک جنگنده سوار شده. سرنی برای مدتی مختصر بازی را متوقف می‎کند تا اثبات کند که محیط پیرامون کاملاً شفاف و واضح باقی مانده. (در حالی که کنسول نسل بعد از گرافیک 8K پشتیبانی می‎کند، تلویزیون‎های سازگار با این تکنولوژی هنوز از راه نرسیده‎اند و ما هم در حال استفاده از یک تلویزیون 4K هستیم).

اینکه توسعه‎دهندگان قادر به چه کارهای دیگری خواهند بود، سوالی است که سرنی هنوز نمی‎تواند به آن پاسخ دهد، زیرا آن توسعه‎دهندگان هنوز در حال آزمون و خطا هستند - اما از نظر او SSD عصری تازه را رقم خواهد زد. «ما شدیداً به لوگوهایی هنگام اجرای بازی به پرواز در می‎آیند و صفحه‎های بسیار گرافیکی عادت کرده‌ایم. حتی در چیزهایی مانند لابی‎های بخش چندنفره و پروسه‎های انتخاب تجهیزات که به عمد پر جزییات طراحی شده‎اند، زیرا شما نمی‎خواهید بازیکنان صرفاً منتظر باقی بمانند».

در حال حاضر، سونی حاضر به ارائه جزییات دقیق درباره SSD نیست -مثلا اینکه چه کسی تولیدش را برعهده دارد یا اینکه از استاندارد جدید PCIe 4.0 استفاده می‎شود یا خیر- اما سرنی مدعی شده که پهنای باند خالص آن، از هر SSD دیگری که اکنون برای پی سی در دسترس است بالاتر خواهد بود. و این تمام ماجرا نیست. «سرعت خالص خواندن مهم است». سرنی توضیح می‎دهد: «اما جزییات مکانیسم‎های ورودی و خروجی و لایه‎های نرم‎افزاری که روی آن قرار می‎دهیم هم مهم هستند. من یک پلی استیشن 4 پرو دارم و سپس یک SSD درونش قرار می‎دهم که با خود کنسول هم‎قیمت است - شاید یک سوم سریع‎تر باشد». این رقم را مقایسه کنید با سرعت 19 برابری کنسول نسل بعد که در دموی اسپایدرمن دیدیم.

همانطور که متوجه شده‎اید، تمام این صحبت‎ها درباره سخت‎افزار هستند. سرنی هنوز برای صحبت درباره سرویس‎ها و دیگر قابلیت‎ها آماده نیست، چه برسد به بازی‎ها و قیمت‎گذاری کنسول. در نمایشگاه E3 امسال هم قرار نیست خبری درباره کنسول بشنوید، زیرا سونی برای اولین بار، کنفرانسی در این رویداد سالانه بازی‎های ویدیویی نخواهد داشت. اما در مکالمات‌مان، به چند نکته دیگر هم اشاره می‎شود. به عنوان مثال، کنسول بعدی با دیسک‎های فیزیکی سازگار بوده و ماشینی صرفاً دانلودپذیر نیست. از آنجایی که تا حدی بر معماری پلی استیشن 4 بنا شده، با تمام بازی‎های آن کنسول هم سازگاری دارد. مثل تمام تغییرهای نسلی، عبور از پلی استیشن 4 به کنسول نسل بعد به نرمی صورت خواهد گرفت و چندین بازی هم برای پلی استیشن 4 و هم کنسول نسل بعد منتشر خواهند شد. (اگرچه تکلیف پروژه Death Stranding هیدئو کوجیما هنوز رسماً به تایید نرسیده، وقتی درباره‎اش می‎پرسم یکی از اشخاص حاضر در اتاق می‎گوید که بازی روی پلی استیشن 4 عرضه خواهد شد. اما لبخند سرنی و سکوت طولانی‎اش این گمان را به وجود می‎آورد که بازی در اصل روی هر دو پلتفرم عرضه خواهد شد.

اینکه صنعت گیمینگ طی یک یا دو سال آینده چه شکلی خواهد بود نیازمند بحث است. بازی‎های بتل رویال تجربه حالت چندنفره را از نو متصور شده‎اند، واقعیت افزوده هم قلمروی خیال و واقعیت را به اشکالی غیرمنتظره با یکدیگر پیوند می‎دهد. گوگل با پلتفرم مبتنی بر کلاد استیدیا در حال فاصله گرفتن از کنسول‎های سنتی است. ایکس باکس بعدی مایکروسافت هم احتمالاً کلاد گیمینگ را با شکل سنتی کنسول‎ها ترکیب خواهد کرد تا مردم قادر به تجربه‎ بازی‎های این برند روی دیوایس‎های مختلف باشند. نقشه‎های سونی در این حوزه هنوز نامشخص هستند. در واقع این تنها یکی از موضوعات مختلفی است که سرنی درباره آن‎ها رازداری می‎کند و صرفاً می‎گوید: «ما پیشروانی در حوزه کلاد گیمینگ هستیم و چشم‎اندازمان با نزدیک شدن به عرضه روشن‎تر خواهد شد» - اما تصورش سخت است که در این باره اخبار بیشتری نشنویم.