شکست تجاری Tenet می‌تواند دلیلی بر مرگ همیشگی سینماها باشد؟

فیلم Tenet پیش از اکران به عنوان ناجی سینماها شناخته می‌شد و خیلی‌ها عقیده داشتند این اثر از کریستوفر نولان پس از حضور روی پرده نقره‌ای می‌تواند سالن‌های سینما را از بحران کرونا نجات دهد. اما حالا می‌دانیم که تنت عملا فدای همین افکار شد و دیگر اعضای بزرگ هالیوود حسابی از اکران آثار خود می‌ترسند. با ویجیاتو همراه باشید تا ببینیم شکست نولان و تنت چه معنایی برای صنعت سینمایی هالیوود دارد.

• فیلم Jurassic World: Dominion تا سال ۲۰۲۲ تاخیر خورد
• تاریخ اکران فیلم‌های بتمن، ماتریکس 4 و فلش تغییر کرد

مشخصا کریستوفر نولان انتظار نداشت در سال ۲۰۲۰، فیلمی اکران کند که پس از The Prestige (محصول ۲۰۰۶) کمترین فروش را در میان آثارش داشته باشد. اما مگر کجای ۲۰۲۰ قابل پیش‌بینی و مطلوب بوده که حالا نولان بخواهد اوضاع خوبی را تجربه کند؟

پس از اینکه فیلم علمی-تخیلی و جاه‌طلبانه Tenet در اواخر ماه آگوست اکران گردید ـ آن هم پس از بارها تاخیر و مشکلات فراوان - میزان فروشش در باکس آفیس موضوع بحث بسیاری از رسانه‌ها و حتی استودیوهای فیلم‌سازی دیگر بوده است.

تنت پس از ۶ هفته اکران جهانی توانسته بیش از ۲۳۵ میلیون دلار از طریق گیشه به دست آورد که این رقم برای تحلیل‌گران مختلف، معناهای مختلفی دارد. اما خب بیایید فارغ از تحلیل‌گران و صاحب‌نظران، خود کریستوفر نولان (یکی از برترین کارگردانان تاریخ سینما) را در نظر بگیریم.

خیلی سرراست باید گفت، فروش ۲۳۵ میلیونی برای نام بزرگی چون نولان یک فاجعه است. و اصلا فکر نکنید کار این کارگردان بزرگ ایراد خاصی داشته یا او عملکرد قابل قبولی از خود نشان نداده؛ اصلا چنین فرضیه‌ای خارج از معادله است. تنت یک فیلم بسیار باکیفیت و فوق‌العاده است که «باید» مورد تحسین قرار بگیرد.

پس مشکل کجاست؟ بیایید به مقایسه بپردازیم. فیلم قبلی کریستوفر نولان که Dunkirk بود، در همین فاصله زمانی حدود ۴۰۵ میلیون دلار از گیشه به دست آورد. تازه در نظر بگیرید که عملکرد این فیلم در میان دیگر آثار نولان تقریبا متوسط بود. به عنوان مثال The Dark Knight Rises توانست با فروش ۸۳۰ میلیون دلاری خود رکورد خیلی خوبی از خود بر جای گذارد.

بدون شک اولین دلیلی که همگان برای عملکرد پایین‌تر از حد انتظار Tenet منطقی می‌دانند، پاندمی کرونا است و کاملا هم حق دارند. مردم پس از شیوع بی‌سابقه کووید-۱۹ در سرتاسر دنیا میل کمتری به حضور در اماکن عمومی، شلوغ و بسته دارند. تنت در حال حاضر سومین فیلم پرفروش ۲۰۲۰ بعد از اثر حماسی و چینی The Eight Hundred و اثر نوستالژیک Bad Boys For Life است.

پس یک سوی قضیه این است که اوضاع برای Tenet می‌توانست خیلی بدتر باشد. ولی با وجود تمام این مثبت‌نگری‌ها، باز هم تمام مردم و منتقدان فکر می‌کنند اوضاع اصلا مساعد نیست. در این میان اکثر فیلم‌های بلاک‌باستر طی مدت‌های اخیر مدام تاریخ اکرانشان را عقب انداختند و دیگر هیچ‌کس به تاریخ‌هایی که استودیوها اعلام می‌کنند اعتماد ندارد.

و همه این‌ها در حالی است که تنت پس از تاخیرهای فراوان بالاخره اکران شد و در دوران شیوع کووید-۱۹ تنها ماند. بتمن، ماتریکس، جان ویک، فلش، شزم، بلک ویدو و ده‌ها اثر مورد انتظار دیگر ترجیح دادند در یک زمان مناسب‌تر وارد سینماها شوند، اما تنت آمد و گرفتار شد.

• نقد فیلم Tenet – نولانی‌ترین فیلم کریستوفر نولان
• رابرت پتینسون مجبور شد درباره حضور در نقش بتمن به نولان دروغ بگوید

همان‌طور که احتمالا در جریان هستید بودجه ساخت Tenet هم بسیار بسیار بالا بوده و حدود ۲۰۵ میلیون دلار برای نولان و تیمش خرج برداشته است. برادران وارنر پیش از اکران تنت مطمئن بود این اتفاق می‌تواند جریان کلی حاکم بر سینماها را تغییر دهد و فتح بابی باشد برای آغاز دوباره درخشش فیلم‌ها روی پرده نقره‌ای.

اما خب مدیران برادران وارنر هم آدم‌های احمق، بیش از حد آرمان‌گرا یا خامی نیستند. کریستوفر نولان به خودی خود یک بار عظیم و چشم‌گیر است که میلیون‌ها هوادار سینما با شنیدن نامش هیجان‌زده می‌شوند. استودیو برادران وارنر هم این مسئله و هم کیفیت و سطح بالای تنت را به خوبی مورد بررسی قرار داده بود و اطمینان داشت با اکران این فیلم، سینماها دوباره به جریان خواهند افتاد.

اصلا یکی از دلایلی که اکثر فیلم‌سازان و استودیوها حسابی به وحشت افتاده‌اند، همین اتفاقاتی است که برای فیلم Tenet افتاده. کریستوفر نولان از ابتدا مخالف اکران دیجیتالی بود و بر همین اساس، اهالی سینما فکر می‌کردند نولان می‌تواند سالن‌های خالی و بحران‌زده سینما را نجات دهد؛ اتفاقی که در کمال ناباوری رخ نداد.

اینطور که به نظر می‌رسد، فیلم Tenet به قربانی این قضایا تبدیل شد. تنت در ابتدا نمرات پرفراز و نشیبی از منتقدان گرفت و برخی حدس می‌زدند فروش کم این فیلم در هفته‌های ابتدایی به خاطر همین نمرات است. اما از سوی دیگر پیش‌بینی می‌شد اگر عده‌ای از مردم خودشان تنت را ببینند و به ارزش آن پی ببرند، بقیه را نیز به تماشای آن دعوت خواهند کرد.

اما هرچه زمان گذشت فهمیدیم قرار نیست اتفاق خاصی بیوفتد و آمار آنطور که انتظار داشتیم پیشرفت نداشت. آیا مردم آماده بازگشت به سینماها نبودند؟ یا اینکه تنت آن فیلمی نبود که مردم را پس از ماه‌ها به سینماها بکشاند؟ مورد دوم را پیش‌تر بررسی کردیم اما همچنان دلایل بیشتری برای «هم رد و هم تایید» آن وجود دارد.

مثلا اینکه نام کریستوفر نولان در سال‌های گذشته مردم را فوج فوج به سینماها می‌برد؛ در کنار آن، تنت پر از ستاره‌های درجه ۱ هالیوودی است و حتی سبک خود فیلم نیز طوری به نظر می‌رسد که اکثریت مخاطبان از آن لذت می‌برند. گرچه نمی‌شود آن روی سکه را ندید. خیلی از مخاطبان هم بودند که پس از تماشای Tenet، آن را طولانی، سرد، پیچیده و دشوار قلمداد کردند و حتی نمره CinemaScore فیلم نیز نهایتا B بود؛ باز هم کمترین نمره در میان آثار نولان پس از The Prestige.

• توصیه پزشکان: مردم فعلاً از رفتن به سینماها خودداری کنند
• فیلم Tenet در آمریکا فروش خوبی نداشته است

با توجه به همین موارد، به عقیده Guy Lodge نویسنده گاردین، این امکان وجود داشت که تنت خارج از دوران پاندمی هم در حد انتظارات ظاهر نشود (البته نه تا این حد کم‌فروغ). اما خب واقعا ممکن است برادران وارنر برای نجات سینماها دست روی فیلم درستی نگذاشته و شاید اگر عناوین جدید فرانچایزهای مطرح مثل جیمز باند (No Time To Die)، واندر وومن یا حتی بلک ویدیو اول به سینماها می‌آمدند اوضاع طور دیگری رقم می‌خورد. با این حال، هیچ‌گاه نخواهیم فهمید در صورت اکران فیلم‌های دیگر، وضعیت سینماها چگونه می‌شد.

تنت چه قربانی بلایای کووید-۱۹ باشد و چه قربانی اشتباهات خودش، به سرنوشت شومی دچار شده و این سرنوشت شوم می‌تواند آینده سینماها را تحت تاثیر قرار دهد. همین حالا خیلی از استودیوها دیگر بیخیال اکران سینمایی شده‌ و به اکران دیجیتال روی آورده‌اند.

با این حساب حالا دیگر کمتر استودیویی جرات دارد آثار مهم و پرقدرت خود در این شرایط راهی سالن‌های سینما کند و اگر وضعیت وخیم پاندمی در اکثر کشورهای مهم دنیا ادامه یابد، احتمالا همه این استودیوها بالاخره تسلیم پلتفرم‌های دیجیتال و آنلاین شوند.

مشخصا صنعت فیلم‌سازی هالیوود هزاران هزار کارمند و دست‌اندرکار دارد و اگر قرار باشد همه فیلم‌ها همین‌طور پشت سر هم تاخیر بخورند، آنگاه دیگر تا یک مدت قابل توجه درآمدی وارد صنعت نمی‌شود و خیلی‌ها ممکن است کارشان را از دست بدهند و یا اینکه برای تامین مخارج خود کارهای دیگری را انتخاب کنند. بله، بازیگران و مدیران و کارگردانان بزرگ شاید بتوانند تمام این مدت طولانی را برای موفقیت آثار خود صبر کنند، اما تکلیف کارمندان و نگهبانان سالن‌های سینما، دست‌اندرکاران کوچک و کم‌اهمیت‌تر ساخت فیلم‌ها، مسئولان تدارکات، سیاهی لشکرها و هزاران نفر دیگر چه می‌شود؟

اخیرا اعلام شده سینماها رسما از فصل بهار کارشان را از سر می‌گیرند و این خبر خیلی خوبی است (اگر واقعا اتفاق بیوفتد). با این حال، طی روزهای گذشته متوجه شدیم Cineworld (یکی از بزرگترین خانواده‌های سینمایی) تمام سالن‌های خود در بریتانیا و ایالات متحده را برای همیشه تعطیل کرده است.

این اتفاق برای اهالی سینمایی بسیار شوک‌برانگیز و ناباورانه است و با این حساب اصلا معلوم نیست طی ماه‌های آینده چه اتفاقی برای سالن‌های سینما بیوفتد. شاید برای قضاوت خیلی زود باشد، یا شاید این قضاوت خیلی بی‌رحمانه باشد، اما ممکن است نولان با اکران Tenet ناخواسته کلید تعطیلی سینماها - که مکان مورد علاقه‌اش است - را زده باشد.

• مصاحبه با نولان: Tenet تلفیق ژانر جاسوسی و سفر در زمان است
• دنیل کریگ: حالا زمان مناسبی برای No Time To Die نیست

خب این هم نظر یکی از نویسندگان مجله گاردین؛ حالا نظر شما چیست؟ فکر می‌کنید سینماها بالاخره از دست کرونا نجات می‌یابند یا در همین اوضاع نابه‌سامان آهسته آهسته از میان خواهند رفت؟ نظرات خود را با ویجیاتویی‌ها در میا بگذارید.