اگر نخواهیم مطلق‌گرایی کنیم، باید بگوییم بیشتر ماجراجویی‌های الهام‌بخشِ قهرمانان درباره امید است. و در این میان انیمیشن How To Train Your Dragon نیز از قاعده مذکور مستثنا نیست؛ اگرچه پیام فوق‌العاده این اثر می‌تواند خیلی با حال و هوای امروزی ما، همچنان که با مشکلات مختلف از جمله نابودی طبیعت و تغییرات آب و هوایی دست و پنجه نرم می‌کنیم، جور باشد.
قسمت‌های مختلف انیمیشن How To Train Your Dragon می‌تواند به مثابه یک «تمثیل طبیعت‌گرا» باشد که ما را به تلاش در جهت حل مشکلاتی که برای سیاره‌مان ایجاد کرده‌ایم، تشویق می‌نماید. قلب بیشتر درگیری‌های «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم» نیز تقابل میان انسان و طبیعت است؛ که دومی در قالب اژدهایان به نمایش درآمده. بدون شک طبیعت مدت زیادی است که در نبرد با انسان شکست می‌خورد اما شاید – همان‌طور که How To Train Your Dragon می‌گوید – هنوز برای جبران اشتباهاتمان دیر نشده باشد.
- از بدترین تا بهترین: همه انیمیشن‌های استودیوی پیکسار
- معرفی 20 فیلم خانوادگی برای تابستان (قسمت دوم)
- نگاهی به ده مورد از غم‌انگیزترین انیمیشن‌های تمام دوران
جوامع انسانی ما و جوامعی که در How To Train Your Dragon وجود دارند هردو از قدیم‌الایام مشغول بهره‌برداری و نابودی طبیعت بوده‌اند و مخصوصا جوامع خودمان روز به روز در این حوزه پسرفت کرده است. انیمیشن‌های کریس سندرز و دین دبلوا حداقل نشان می‌دهد چگونه می‌توانیم راه‌های خطرناکی که طی کردیم را کمی به عقب برگردانیم.
درست مثل مردم جزیره برک (Berk)، ما نیز می‌توانیم با استفاده از تکنولوژی و متودهای خلاقانه برای کاهش اثرات مخرب تغییرات آب و هوا و تخریب طبیعت تلاش کنیم.
در انیمیشن اول «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم»، مردم جزیره برک دهه‌ها می‌شود که مشغول نبرد با اژدهایان هستند. آن‌ها هیچ‌گاه این موجودات را درک نکردند و علاقه‌ای هم به این کار نداشتند. مردم این اژدهایان را صرفا به عنوان یک سری هیولا جهت کشتن و تحقیر کردن می‌دیدند. در مقابل، شخصیت هیکاپ مثل یک فرد طبیعت‌گرا است که می‌خواهد به جای مبارزه با طبیعت، آن را بفهمد.
یکی از دلایل این مسئله آن است که مردم روستا و پدرش هیکاپ را ضعیف‌تر از آنی قلمداد می‌کردند که بتواند با هیولاها بجنگد. با این حال قلب این شخصیت هیچ‌گاه با کشتن و مبارزه با اژدهایان نبوده است. او هیچوقت آن «روحیه جنگندگی» سنتی را نداشت. او صاحب یک ذهن علم‌گرا و پرسش‌گر بود و بیشتر به شیمی، فیزیک و بیولوژی علاقه داشت.
او پس از آنکه به طور اتفاقی Toothless (بی‌دندان) یا همان «آخرین خشم شب» را زخمی کرده و به دام می‌اندازد، این شانس را دارد که با غرور تمام او را از پای در آورد و نهایتا مورد احترام مردم جزیره و پدرش قرار گیرد. با این حال، وقتی به چشمان شگفت‌انگیز این هیولا می‌نگرد و ترس را در آن می‌بیند، تصمیم می‌گیرد بی‌دندان را آزاد کند.
او نسبت به یک حیوان وحشی و قدرتمند حس ترحم و همدردی پیدا کرد. به جای باورِ دروغی که نسل اندر نسل راجع به هیولاها (یا همان طبیعت) گفته می‌شد، هیکاپ متوجه شد هردوی آن‌ها موجوداتی باهوش و پیچیده هستند که باید مورد احترام قرار گیرند.
درست به همین شکل، ما نیز روز به روز درک بهتری از پیچیدگی‌های طبیعت پیدا می‌کنیم و باید منطبق با همین موضوع، به آن احترام بگذاریم. همچنین، هرچه پیش‌تر می‌رویم، بیشتر متوجه وابستگی خود به طبیعت و شرایط و منابع آن می‌شویم.
هیکاپ همچنان که وابستگی و ارتباطش با «بی‌دندان» در طول انیمیشن بیشتر می‌شود، بیشتر درباره اژدهایان، طبیعت و وابستگی میان انسان‌ها و اژدهایان می‌فهمد. آسترید یکی از اولین کاراکترهایی است که پس از هیکاپ به این موضوعات پی می‌برد.
با اینکه هیکاپ و آسترید هنگام معرفی این ایده‌ها با مقاومت بسیاری از سوی قبیله مواجه می‌شوند، نهایتا پیروز میدان هستند و در نتیجه نخستین جامعه انسانی بر پایه همکاری انسان و اژدها ساخته می‌شود. شاید از یک منظر، این یک جامعه از زیست‌شناسان است که از طبیعت به خوبی مراقبت می‌کنند.
گرچه ماموریت همکاری موثر با طبیعت دشوارتر از آنی است که تصور می‌کنیم. دلیل مهم این مسئله در How To Train Your Dragon وجود جوامعی است که هیچ‌جوره نمی‌توانند اژدهایان را چیزی جز دشمن و وسیله سوءاستفاده قلمداد کنند. حتی تا پنج سال بعد، در انیمیشن دوم، ایده همکاری با اژدهایان از جزیره برک فراتر نرفته است.
در عوض تنها عده‌ای مثل Eret به جامعه برک می‌پیوندند تا راه همکاری صلح‌جویانه با اژدهایان را بیاموزند. با این حال بقیه جوامع همچنان این موجودات را نه تنها دشمن قلمداد می‌کنند، بلکه آن‌ها را منبع استفاده ابزاری می‌دانند. در این میان برک تنها جامعه‌ای است که رابطه دو طرفه میان انسان و اژدها را قبول کرده و اما خب نمی‌تواند بقیه جوامع را به چنین امری راضی کند.
هیکاپ همچنین با مادرش (والکا) ملاقات می‌کند که به مدت ۲۰ سال در کنار اژدهایان زندگی کرده و از آنان محافظت نموده است. وی در واقع نخستین نمونه انسانی است که موفق شده یک رابطه متناسب میان خود، اژدهایان و طبیعت برقرار کند. او کشف کرده بود که چگونه گونه‌های مختلف می‌توانند در کنار هم زندگی کنند و از یکدیگر چیزهایی بیاموزند.
والکا نه تنها نشان می‌دهد چرا هنوز برای جبران اشتباهات انسان دیر نشده، بلکه راه بهبود این روابط میان انسان و طبیعت را به خوبی به تصویر می‌کشد. هیکاپ پس از مرگ پدرش در بدترین شرایط ممکن قرار دارد و احتمالا دیگر کاری از او برنیاید. با این حال مادرش او را به پیشروی و انجام رسالتش تشویق می‌کند. والکا پسرش را تهییج می‌کند تا اژدهایان زندانی‌شده را از دست دشمن اصلی (Drago) برهاند و به ماموریت اصلی‌اش (متحد ساختن انسان و اژدهایان) ادامه دهد.
انیمیشن سوم How To Train Your Dragon به شکلی عمیق رویای برک در نگه داشتن هارمونی میان انسان و اژدهایان را مورد آزمایش قرار می‌دهد. نتیجه، حقیقتا یک چیز تلخ و شیرین است. هیکاپ متوجه بار سنگین مسئولیت و بهای این رابطه بلندمدت می‌شود.
پس از اینکه جمعیت اژدهایانِ برک از حد قابل‌کنترل فراتر می‌رود و آن‌ها به هدف یک شکارچی به نام Grimmel تبدیل می‌شوند، هیکاپ تصمیم می‌گیرد تمام جامعه را به «دنیای پنهان» (Hidden World) ببرد؛ با این خیال که آن‌ها می‌توانند به دور از جوامع دیگر یک زندگی آرام داشته باشد. گرچه مشخص می‌شود چنین اقدامی به این راحتی‌ها هم نیست.
شخصیت Light Fury در این انیمیشن صرفا یک معشوقه برای «بی‌دندان» نبود. او به همه نشان می‌دهد بی‌دندان و بقیه اژدهایان باید به طبیعت بازگردند. وی حتی چندین بار در طول داستان جلوی هیکاپ با بی‌دندان رفتار بدی می‌کند. ماجراجویی هیکاپ در این قسمت، بازگرداندن همراه و دوست قدیمی‌اش به آغوش طبیعت است.
هیکاپ درک می‌کند که باید رابطه خود با بی‌دندان را فدای مسائل بزرگ‌تری کند. اژدهایان نیاز به یک رهبر دارند و این رهبر باید به تکامل برسد. طبیعت در نهایت وسیله بازی ما یا حتی «برای ما» نیست. اگر اژدهایان در برک می‌ماندند، جوامع دیگر همچنان به آن‌ها حمله می‌کردند و این موجودات هیچ‌گاه به امنیت و آرامش نمی‌رسیدند.
مردم جزیره برک در پایان داستان به خوبی این مسئله را متوجه می‌شوند و در اقدامی کاملا خرمندانه، اجازه می‌دهند اژدهایان همگی به آغوش طبیعت وحشی بازگردند. با این حال، هیکاپ، آسترید و بقیه همچنان یک ماموریت پیش روی خود می‌بینند: امن‌تر کردن دنیا برای اژدهایان.
هیکاپ در پایان قسمت سوم مستقیما می‌گوید: «انسان‌ها هنوز فرصت دارند دنیای بهتری بسازند تا اژدهایان از دنیای پنهان بازگردند.» من این را حرف مستقیم کارگردان به ما، مخاطبان، می‌دانم؛ او می‌گوید هنوز برای جبران اشتباهاتی که در حق طبیعت و سیاره‌مان کرده‌ایم دیر نشده است. حتی اگر شانس خیلی کمی در مقابل موانع و مشکلات داریم، هدفی که در انتهای مسیر قرار دارد ارزش این همه تلاش را خواهد داشت.
قرار نیست بشر به راحتی مشکلات تغییر آب و هوا یا آسیب‌هایی که به طبیعت وارد شده را حل کند. اما خیلی از دانشمندان اعتقاد دارند ما تنها ده سال وقت داریم این روند فاجعه بار را متوقف کرده و سپس برگردانیم. با این حال نباید دست از تلاش برداشت.
در حال حاضر بسیاری از ابرکمپانی‌ها در سرتاسر جهان سخت در تلاش هستند تا انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتری وارد چرخه کنند. مشکل این است که عده‌ای در این میان با چنین روندی موافق نیستند. درست مثل جوامعی که در How To Train Your Dragon حاضر به تغییر دیدگاه خود نسبت به اژدهایان نبودند، امروزه نیز بسیاری از کمپانی‌ها و جوامع نمی‌خواهند حقیقت تلخ دنیا را بپذیرند یا در جهت ترمیم آن کاری کنند.
شاید برخی بگویند How To Train Your Dragon دیدگاه فانتزی و خامی دارد و ما نمی‌توانیم به چنین چیزی برسیم. اما خب نکته قسمت سوم دقیقا همین است؛ مردم برک و هیکاپ مشکل جهان را حل نکرده‌اند. اکثر جوامع همچنان به ریختن خون اژدهایان و سوءاستفاده از آن‌ها ادامه خواهند داد.
بهترین کاری که هیکاپ، آسترید و دوستانشان انجام دادند، نجات جمعیت محدودی از این موجودات پیچیده بود تا به جایگاه اصلی‌شان بازگردند. اما پیام امید هنوز زنده است. How To Train Your Dragon می‌گوید اگر دست به دست هم دهیم و با تمام وجود با هدفی مشخص تلاش کنیم، اژدهایان بالاخره از دنیای پنهان برمی‌گردند. حتی اگر صاحب بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا نباشیم یا ثروتی نداشته باشیم، همچنان می‌توانیم قدم‌های مثبت بزرگی برداریم که از تصور خارج است.
خب این هم از دید و نظر جالب سوارا احمد نویسنده پادکست ?But Why Tho درباره فلسفه انیمیشن‌های How To Train Your Dragon؛ نظر شما چیست؟
عاااااالی بود .
موسیقی متن این انیمیشن هم شاهکاره. John Powell رو با این فیلم شناختم و عمیقا قبولش دارم.